Ν. 4685/2020 (ΦΕΚ 92/Α` 7.5.2020)

1. Η παράγραφος 2 του άρθρου 5 του ν. 4014/2011 (Α’ 209) αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Μετά την υποβολή του Φακέλου Ανανέωσης ΑΕΠΟ, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες:
α) Εντός τριών (3) εργάσιμων ημερών από την υποβολή του φακέλου ελέγχει την πληρότητα αυτού. Σε περίπτωση έλλειψης πληρότητας, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή ζητά με έγγραφη αιτιολόγηση από τον φορέα του έργου ή της δραστηριότητας την συμπλήρωση του φακέλου. Η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή διενεργεί εκ νέου έλεγχο πληρότητας του συμπληρωμένου φακέλου εντός τριών (3) εργάσιμων ημερών και είτε προχωρά στα επόμενα στάδια είτε απορρίπτει το φάκελο εάν διαπιστωθούν ουσιώδεις ελλείψεις.
β) Ακολούθως, εντός δεκαπέντε (15) εργάσιμων ημερών από το προηγούμενο στάδιο, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή αξιολογεί τον Φάκελο Ανανέωσης ΑΕΠΟ και είτε: αα) παρατείνει τη διάρκεια ισχύος της ΑΕΠΟ είτε ββ) εφόσον προκύπτει ανάγκη τροποποίησης της ΑΕΠΟ, επειδή η μεταβολή των χαρακτηριστικών του έργου δύναται να καθιστά αναγκαία την αλλαγή στους περιβαλλοντικούς όρους ή επειδή είναι αναγκαία για τη συμμόρφωση σε νεότερο κανονιστικό πλαίσιο, καλεί τον φορέα του έργου να υποβάλει, εντός προθεσμίας τριών (3) μηνών, φάκελο για τροποποίηση της ΑΕΠΟ κατά τις διατάξεις του άρθρου 6 παράγραφος 2 περίπτωση α’.»
2. Η παράγραφος 3 του άρθρου 5 του ν. 4014/2011 καταργείται.

1. Η παράγραφος 2 του άρθρου 6 του ν. 4014/2011 (Α’ 209) αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Μετά την υποβολή του Φακέλου Τροποποίησης ΑΕΠΟ, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες:
α) Εντός τριών (3) εργάσιμων ημερών από την υποβολή του φακέλου, ελέγχει την πληρότητα. Σε περίπτωση έλλειψης πληρότητας, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή ζητά με έγγραφη αιτιολόγηση από τον φορέα του έργου ή της δραστηριότητας τη συμπλήρωση του φακέλου. 
Εντός προθεσμίας τριών (3) εργάσιμων ημερών από την υποβολή τους, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή, κατόπιν ελέγχου πληρότητας του συμπληρωμένου φακέλου, είτε προχωρά στα επόμενα στάδια είτε απορρίπτει τον φάκελο εάν διαπιστωθούν ελλείψεις. Η άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας του προηγούμενου εδαφίου έχει ως συνέπεια να θεωρείται ο φάκελος πλήρης.
β) Εντός προθεσμίας δέκα (10) εργάσιμων ημερών η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή αξιολογεί τον φάκελο και αποφαίνεται:
αα) είτε ότι, λόγω των διαφοροποιήσεων, επέρχεται μη ουσιώδης μεταβολή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του έργου ή της δραστηριότητας, οπότε εκδίδεται απόφαση, χωρίς άλλες διαδικαστικές προϋποθέσεις. Η απόφαση αυτή είτε εγκρίνει την τροποποίηση άνευ ετέρου είτε δύναται να προβλέπει τυχόν πρόσθετους όρους, μόνο ως προς το τροποποιούμενο φυσικό αντικείμενο.
Σε κάθε περίπτωση, μη ουσιώδεις θεωρούνται τροποποιήσεις που έχουν θετικό αντίκτυπο και μειώνουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως ενδεικτικά: η αλλαγή σε καύσιμο με λιγότερες εκπομπές αέριων ρύπων ή/και διοξειδίου του άνθρακα, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, η λήψη πρόσθετων μέτρων αντιρρύπανσης, η μείωση της χρήσης πρώτων υλών και κάθε άλλη αντίστοιχη τροποποίηση, καθώς και οι τροποποιήσεις οι οποίες ως αυτοτελές έργο δεν υπάγονται στην κατηγορία Α, χωρίς ωστόσο να έχουν σαν αποτέλεσμα την αλλαγή της κατηγορίας ή υποκατηγορίας κατάταξης του συνολικού έργου.
Σε περίπτωση που έχουν προηγηθεί άλλες τροποποιήσεις, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή, προκειμένου να αξιολογήσει τον ουσιώδη ή μη χαρακτήρα της τροποποίησης, συνεκτιμά όλες τις προηγούμενες τροποποιήσεις, ιδίως, δε τους περιβαλλοντικούς όρους, όπως έχουν διαμορφωθεί μετά την τελευταία τροποποίηση,
ββ) είτε ότι λόγω των διαφοροποιήσεων επέρχεται ουσιώδης μεταβολή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία του έργου ή της δραστηριότητας, οπότε απαιτείται η υποβολή νέας ΜΠΕ και εκκινεί η διαδικασία των άρθρων 3 ή 4, κατά περίπτωση. Στην περίπτωση αυτή, δεν ζητούνται εκ νέου γνωμοδοτήσεις από τους δημόσιους φορείς και τις υπηρεσίες που
γνωμοδότησαν στο πλαίσιο της έκδοσης της ΑΕΠΟ, παρά μόνον εάν, η τροποποίηση τις αφορά κατά αρμοδιότητα. Ειδικά για τα έργα και τις δραστηριότητες που εντάσσονται στο πεδίο εφαρμογής της κοινής υπουργικής απόφασης 36060/1155/Ε.103/2013 (Β’ 1450) εφαρμόζονται οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 16 αυτής.
Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να καθορίζονται γενικά ή ειδικότερα κριτήρια ανά είδος έργου ή δραστηριότητας, βάσει των οποίων κρίνεται ο ουσιώδης ή μη χαρακτήρας μιας μεταβολής περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη λειτουργία έργου ή δραστηριότητας, λαμβανομένων υπόψη της παραγράφου 24 του Παραρτήματος Ι και την παράγραφο 13 του Παραρτήματος ΙΙ της Οδηγίας 2011/92.»
2. Στο τέλος του άρθρου 6 του ν. 4014/2011 προστίθεται παράγραφος 6, ως εξής:
«6. Σε περιπτώσεις ταυτόχρονης τροποποίησης και ανανέωσης της ΑΕΠΟ ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας υποβάλλει ενιαίο φάκελο τροποποίησης και ανανέωσης, για τον οποίο ακολουθείται η διαδικασία του παρόντος και εκδίδεται μία απόφαση.»
3. Η παράγραφος 4 του άρθρου 6 του ν. 4014/2011 καταργείται.

1. Το στοιχείο β’ της παραγράφου 5 του άρθρου 11 του ν. 4014/2011 (Α’ 209) καταργείται και τα στοιχεία γ και δ αναριθμούνται σε β και γ αντιστοίχως.
2. Το στοιχείο β’ της παραγράφου 6 του άρθρου 11 του ν. 4014/2011 καταργείται και τα στοιχεία γ’, δ’ και ε’ αναριθμούνται σε β’, γ’ και δ’ αντιστοίχως.

1. Η περίπτωση β’ της παραγράφου 1 του άρθρου 13 του ν. 4014/2011 (Α’ 209) αντικαθίσταται ως εξής:
«β. Ο Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Πολιτικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας,
ο Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Eνέργειας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Τουρισμού, ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Εσωτερικών και ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, ως μέλη.
Από τα παραπάνω μέλη, ο Γενικός Διευθυντής Περιβαλλοντικής Πολιτικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας συμμετέχει χωρίς δικαίωμα ψήφου.»
2. Η περίπτωση α’ της παραγράφου 2 του άρθρου 13 του ν. 4014/2011 αντικαθίσταται ως εξής:
«2.α. Συνιστάται στην έδρα κάθε Αποκεντρωμένης Διοίκησης Περιφερειακό Συμβούλιο Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΠΕΣΠΑ), το οποίο συνεδριάζει κατόπιν σύγκλησης του Προέδρου του και στο οποίο συμμετέχουν:
ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ως Πρόεδρος, ο Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ο Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Δασών και Αγροτικών Υποθέσεων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ο Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Αναπτυξιακού Προγραμματισμού, Περιβάλλοντος και Υποδομών της οικείας Περιφέρειας, ο Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης της οικείας Περιφέρειας και ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, ο οποίος ορίζεται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Πολιτισμού του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού εντός προθεσμίας είκοσι (20) ημερών και επιλέγεται από τους Προϊστάμενους των Εφορειών Αρχαιοτήτων των περιοχών χωρικής αρμοδιότητας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Αν η προθεσμία αυτή παρέλθει άπρακτη, το ΠΕΣΠΑ συγκροτείται από τα λοιπά μέλη.
Ως οικεία διεύθυνση, θεωρείται η διεύθυνση της Περιφέρειας στην οποία εμπίπτει χωρικά το έργο. Σε περίπτωση που το έργο ή η δραστηριότητα εμπίπτει σε άνω της μίας Περιφέρειας, ως οικεία ορίζεται η Περιφέρεια, εντός της οποίας χωροθετείται μεγαλύτερο τμήμα του έργου ή της δραστηριότητας.
Από τα παραπάνω μέλη, ο Γενικός Διευθυντής Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, συμμετέχει χωρίς δικαίωμα ψήφου.»
3. Στο άρθρο 13 του ν. 4014/2011 προστίθενται παράγραφοι 3 και 4 ως εξής:
«3. Τα Συμβούλια της παρούσας παραγράφου συνεδριάζουν, κατόπιν πρόσκλησης του Προέδρου τους.
Ενώπιον των Συμβουλίων της παρούσας παραγράφου συμμετέχουν υποχρεωτικά οι Προϊστάμενοι των Γενικών Διευθύνσεων των δημοσίων φορέων ή υπηρεσιών, οι οποίες δεν υπέβαλαν εμπροθέσμως τη γνωμοδότησή τους, προκειμένου να γνωμοδοτήσουν επί των ζητημάτων αρμοδιότητάς τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της υποπερίπτωσης δδ) της περίπτωσης β’ της παραγράφου 2 του άρθρου 3 και της περίπτωσης δ’ της παραγράφου 3 του άρθρου 4.
4. Σε περιπτώσεις, όπου τα Συμβούλια εξετάζουν εξειδικευμένα ή σύνθετα ή τεχνικά ζητήματα ή, σε κάθε περίπτωση που κρίνεται ότι είναι απαραίτητη η επιστημονική τεκμηρίωση ενός ζητήματος, δύναται να καλούνται για να καταθέσουν την επιστημονική τους άποψη, ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες με εξειδικευμένη κατάρτιση και εμπειρία στο υπό εξέταση αντικείμενο, που ορίζονται με απόφαση του Προέδρου του Συμβουλίου.
5. Ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας δύναται να αιτείται τη σύγκληση του Συμβουλίου, να παρίσταται κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου ή να υποβάλλει υπόμνημα απόψεων στο Συμβούλιο, το οποίο εξετάζει την υπόθεσή του.»

1. Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του ν. 4014/2011 (Α’ 209) αντικαθίσταται ως εξής:
«Το Μητρώο Πιστοποιημένων Αξιολογητών καταρτίζεται ανά κατηγορία ή/και είδος έργων και τηρείται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η πιστοποίηση των αξιολογητών διενεργείται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Στο Μητρώο εγγράφονται αξιολογητές με εξειδικευμένη και επαρκή εμπειρία σε όλους τους τομείς εξειδίκευσης ΜΠΕ και κατηγοριών έργων.»
2. Η παράγραφος 2 του άρθρου 16 του ν. 4014/2011 αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Στους Πιστοποιημένους Αξιολογητές ανατίθεται από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή η άσκηση των αρμοδιοτήτων της παραγράφου 3 είτε κατόπιν αιτήματος της ίδιας είτε κατόπιν αιτήματος που απευθύνεται σε αυτήν από τον φορέα του έργου ή της δραστηριότητας. Το αίτημα αυτό μπορεί να υποβάλλεται είτε κατά την έναρξη ή/και σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας που προβλέπεται στα άρθρα 3, 4, 5 και 6. Η επιλογή Αξιολογητή γίνεται από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή, μέσω κλήρωσης που διεξάγεται από την ίδια. Σε κάθε περίπτωση, από την επιλογή αποκλείεται ο συντάκτης της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του υπό εξέταση έργου ή δραστηριότητας.»
3. Η παράγραφος 3 του άρθρου 16 του ν. 4014/2011 αντικαθίσταται ως εξής:
«3. Ειδικότερα, οι Πιστοποιημένοι Αξιολογητές, στο πλαίσιο της διαδικασίας έκδοσης ΑΕΠΟ των άρθρων 3 και 4, προβαίνουν σε έλεγχο πληρότητας και ενδελεχή έλεγχο της ΜΠΕ, αποστολή της ΜΠΕ στους αρμόδιους δημόσιους φορείς ή υπηρεσίες προς γνωμοδότηση, ανάρτηση της ΜΠΕ σε δημόσια διαβούλευση, υποβολή αιτήματος στον Πρόεδρο του αρμόδιου Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης για σύγκλησή του στις
περιπτώσεις που προβλέπονται στον παρόντα νόμο και σύνταξη Σχεδίου Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων ή αντίστοιχα, Σχεδίου απόφασης απόρριψης.
Στο πλαίσιο άσκησης των αρμοδιοτήτων του Αξιολογητή, σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο, η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή αξιολογεί ποιες από τις γνωμοδοτήσεις που τυχόν δεν υπεβλήθησαν είναι ουσιώδεις, προκειμένου να υποδείξει στον Αξιολογητή εάν απαιτείται η σύγκληση του αρμόδιου Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος.
Το Σχέδιο του Αξιολογητή υποβάλλεται στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή, η οποία προβαίνει σε αξιολόγηση της ΜΠΕ, των γνωμοδοτήσεων, των απόψεων του κοινού και του φορέα και κατά περίπτωση εγκρίνει, με ή χωρίς τροποποιήσεις ή το απορρίπτει, εντός αποκλειστικής προθεσμίας είκοσι (20) ημερών.
Εν συνεχεία, εκδίδει την Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων ή την απόφαση απόρριψης, εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών.
Σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της προθεσμίας του προηγούμενου εδαφίου, η σχετική απόφαση εκδίδεται από τον Γενικό Γραμματέα Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ή αντίστοιχα, από τον Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Επιπροσθέτως, οι Αξιολογητές δύνανται να αναλαμβάνουν, στο πλαίσιο της διαδικασίας ανανέωσης της ΑΕΠΟ, τον έλεγχο πληρότητας και την αξιολόγηση του Φακέλου Ανανέωσης ΑΕΠΟ και να εισηγούνται στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή τα ενδεδειγμένα μέτρα, σύμφωνα με την περίπτωση β) της παραγράφου 2 του άρθρου 5.
Ομοίως, δύνανται να αναλαμβάνουν, στο πλαίσιο της διαδικασίας τροποποίησης της ΑΕΠΟ, τον έλεγχο πληρότητας και την αξιολόγηση του Φακέλου Τροποποίησης ΑΕΠΟ, να εισηγούνται στην αρμόδια περιβαλλοντική αρχή τα ενδεδειγμένα μέτρα, σύμφωνα με την περίπτωση β) της παραγράφου 2 του άρθρου 6 και να συντάσσουν, εφόσον τους ζητείται, το σχέδιο απόφασης που προβλέπεται στην υποπερίπτωση αα) της περίπτωσης β) της παραγράφου 2 του άρθρου 6.
Σε κάθε περίπτωση, οι Αξιολογητές δεσμεύονται από τις ελάχιστες προθεσμίες που τίθενται για τη διεκπεραίωση από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή των επιμέρους σταδίων της περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Ο Αξιολογητής δύναται, σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας, κατά την κρίση του, να ζητά τη συνδρομή της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής για την έγκαιρη και ορθή διεκπεραίωση του έργου του.»
4. Στην παράγραφο 6 του άρθρου 16 του ν. 4014/2011 προστίθενται περιπτώσεις ε) και στ) ως εξής:
«ε) η διαδικασία και τα δικαιολογητικά για την είσπραξη από τον Αξιολογητή της αμοιβής του και
στ) η διαδικασία και ο τρόπος καταβολής της αμοιβής του Αξιολογητή από τον φορέα του έργου.»
5. Στο άρθρο 16 του ν. 4014/2011 προστίθεται παράγραφος 7, ως εξής:
«7. Στις περιπτώσεις που η ανάθεση ορισμένου έργου σε Πιστοποιημένο Αξιολογητή διενεργείται κατόπιν αιτήματος του φορέα του έργου ή της δραστηριότητας, ο τελευταίος υποχρεούται σε καταβολή της προβλεπόμενης από το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 6 αμοιβής απευθείας στο Δημόσιο Ταμείο.»

Στο άρθρο 18 του ν. 4014/2011 (Α’ 209) προστίθεται παράγραφος 6 ως εξής:
«6. Από την 1η Ιανουαρίου 2021 όλα τα έγγραφα που αφορούν στην έκδοση, ανανέωση ή τροποποίηση ΑΕΠΟ και ΠΠΔ, περιλαμβανομένων των αιτήσεων, μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, γνωμοδοτήσεων των φορέων της Διοίκησης, σχεδίων ΑΕΠΟ, καθώς και κάθε σχετική αλληλογραφία, διακινούνται αποκλειστικά μέσω του Ηλεκτρονικού Περιβαλλοντικού Μητρώου (ΗΠΜ). Η δημόσια διαβούλευση στις περιπτώσεις όπου απαιτείται, θα διεξάγεται μέσω του ΗΠΜ.
Από τη ρύθμιση των προηγούμενων εδαφίων της παρούσας παραγράφου εξαιρούνται οι ΑΕΠΟ και ΠΠΔ που αφορούν σε κατασκευές κεραιών, οι αιτήσεις ή/και δηλώσεις των οποίων διεκπεραιώνονται μέσω του Συστήματος Ηλεκτρονικής Υποβολής Αιτημάτων (ΣΗΛΥΑ), μέχρι τη διασύνδεση του τελευταίου με το ΗΠΜ.»

1. Στο τέλος του άρθρου 1 του ν. 4014/2011 (Α’ 209), όπως ισχύει, προστίθενται παράγραφοι 8 και 9, ως εξής:
«8. Οι ΑΕΠΟ και οι ΠΠΔ που προβλέπονται στον παρόντα νόμο, ισχύουν για την κατασκευή και λειτουργία των έργων ή δραστηριοτήτων, ανεξαρτήτως του κυρίου ή φορέα κατασκευής ή λειτουργίας αυτών. Σε περίπτωση μεταβολής του κυρίου ή φορέα ή προσθήκης νέου κυρίου ή φορέα του έργου ή της δραστηριότητας τα προβλεπόμενα στις ΑΕΠΟ ή τις ΠΠΔ ισχύουν για τον νέο κύριο ή φορέα.
9. Κατά την έκδοση των ΑΕΠΟ ή την υπαγωγή σε ΠΠΔ έργου ή δραστηριότητας, το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εκτάσεων κατασκευής δεν εμπίπτει στον έλεγχο της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής.»
2. Στο τέλος της παραγράφου 4 του άρθρου 2 του ν. 4014/2011, προστίθενται εδάφια ως εξής:
«Η σύμφωνη γνώμη του προηγούμενου εδαφίου επέχει θέση απόφασης έγκρισης, κατά τα προβλεπόμενα στις διατάξεις των άρθρων 10, 12 και 13 του ν. 3028/2002 (Α’ 152). Ειδικά για την περιβαλλοντική αδειοδότηση νέων ή για την οποιαδήποτε τροποποίηση έργων ή δραστηριοτήτων κατάταξης Α1 και Α2, εφόσον απαιτείται προηγούμενη διατύπωση γνώμης συλλογικού οργάνου, αρμόδιο ορίζεται, κατά περίπτωση, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ή του Κεντρικό Συμβούλιο Νεοτέρων Μνημείων. Στις περιπτώσεις αυτές, οι αποκλειστικές προθεσμίες των άρθρων 3 και 4 αναφέρονται στην διαβίβαση της εισήγησης στα Κεντρικά Γνωμοδοτικά Όργανα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.»
3. Στο τέλος της παραγράφου 1 του άρθρου 19α του ν. 4014/2011 προστίθενται εδάφια ως εξής:
«Ομοίως αναρτώνται και οι απορριπτικές για τη χορήγηση άδειας αποφάσεις της αρμόδιας περιβαλλοντικής αρχής, οι οποίες αναφέρουν τους βασικούς λόγους της απόρριψης.
Η ΑΕΠΟ περιλαμβάνει αιτιολογημένο συμπέρασμα σχετικά με τις επιπτώσεις του έργου στο περιβάλλον, τους περιβαλλοντικούς όρους, περιγραφή των χαρακτηριστικών του έργου και/ή των μέτρων που προβλέπονται για να αποφευχθούν ή να μειωθούν και, αν είναι δυνατόν, να αντισταθμισθούν τυχόν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, καθώς και τα μέτρα παρακολούθησης, όπου ενδείκνυνται. Επίσης, η ΑΕΠΟ περιλαμβάνει περίληψη των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης, καθώς και του τρόπου με τον οποίο τα εν λόγω αποτελέσματα ενσωματώθηκαν ή έτυχαν διαφορετικού χειρισμού, τις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν στο πλαίσιο της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, στο πλαίσιο των γνωμοδοτήσεων από τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς και κάθε τυχόν συμπληρωματική πληροφορία.
Η απορριπτική για τη χορήγηση άδειας απόφαση αναφέρει τους βασικούς λόγους της άρνησης.»
4. Η παράγραφος 18 του άρθρου 20 του ν. 4014/2011 αντικαθίσταται ως εξής:
«18. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται μετά από πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για τη σύσταση και τήρηση του Μητρώου Περιβαλλοντικών Ελεγκτών της παραγράφου 1, οι αρμοδιότητές τους, οι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για τη χορήγηση της άδειας περιβαλλοντικού ελεγκτή και τα σχετικά δικαιολογητικά, η διάρκεια ισχύος της άδειας περιβαλλοντικού ελεγκτή, η διαδικασία ανάθεσης εντολής προς επιθεώρηση, ο τρόπος άσκησης των αρμοδιοτήτων των περιβαλλοντικών ελεγκτών, καθώς και το παραδοτέο στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, οι ιδιότητες που είναι ασυμβίβαστες με το έργο τους, ο τρόπος ελέγχου, ο τρόπος καθορισμού της αμοιβής τους, η διαδικασία και οι λεπτομέρειες εφαρμογής της εκκαθάρισης και καταβολής των αμοιβών τους, οι κυρώσεις και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παραγράφου 5.»
5. Για αιτήσεις που έχουν υποβληθεί και εκκρεμείς διαδικασίες που έχουν εκκινήσει πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος, ο φορέας του έργου ή της δραστηριότητας, με δήλωσή του που απευθύνει προς την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή, επιλέγει εάν η εκκρεμής διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης επιθυμεί να υπαχθεί στο προϊσχύσαν πλαίσιο ή στις διατάξεις του παρόντος.

1. Η δραστηριότητα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ επιτρέπεται σε όσους έχει χορηγηθεί Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων ή έχουν νομίμως εξαιρεθεί από την υποχρέωση αυτή, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του ν. 3468/2006 (Α’ 129), όπως ισχύει, καθώς και σε όσους έχει χορηγηθεί και ισχύει κατά τη δημοσίευση ή χορηγείται κατά τις διατάξεις του άρθρου 23 Άδεια Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας.
Με την επιφύλαξη των διατάξεων του παρόντος, όπου στις κείμενες διατάξεις αναφέρεται η Άδεια Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, νοείται η Βεβαίωση ή η Βεβαίωση Ειδικών Έργων αντίστοιχα κατά τις οικείες διατάξεις του παρόντος νόμου.
Οι διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του ν. 3468/2006, όπως ισχύει, οι οποίες αναφέρονται στην Άδεια Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας νοείται ότι αναφέρονται και στη Βεβαίωση, καθώς και στη Βεβαίωση Ειδικών Έργων.
2. Η Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ χορηγείται από τον Φορέα Αδειοδότησης ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ - Α’ Φάση κατόπιν υποβολής αίτησης στο Ηλεκτρονικό Μητρώο.
Οι αιτήσεις υποβάλλονται ηλεκτρονικά από την πρώτη έως και τη δεκάτη ημέρα των μηνών Φεβρουαρίου, Ιουνίου, Οκτωβρίου (κύκλος υποβολής αιτήσεων ή κύκλος).
Με εξαίρεση τις αιτήσεις Ειδικών Έργων και τις αιτήσεις για τις οποίες συντρέχει λόγος συγκριτικής αξιολόγησης, η εκκρεμότητα εξέτασης των οποίων δεν κωλύει την έναρξη εξέτασης αιτήσεων επόμενου κύκλου, προϋπόθεση για την εξέταση αιτήσεων επόμενου κύκλου αποτελεί η ολοκλήρωση εξέτασης των αιτήσεων του ίδιου κύκλου.
Η συνολική διαδικασία υποβολής κάθε αίτησης διεκπεραιώνεται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο, μέσω κατάλληλου περιβάλλοντος και με ειδικούς κωδικούς χρήστη και πρόσβασης σε αυτό, οι οποίοι δύναται να συμπίπτουν με κωδικούς της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
3. Η αίτηση υποβάλλεται παραδεκτώς και καταχωρείται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται σωρευτικώς τα κατωτέρω:
(α) Είναι τυπικά πλήρης σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον παρόντα νόμο και στον Κανονισμό Βεβαιώσεων.
(β) Συνοδεύεται από αποδεικτικό κατάθεσης του εφάπαξ τέλους του άρθρου 16.
(γ) Ο αιτών δεν έχει λυθεί, πτωχεύσει, τεθεί σε (ειδική) εκκαθάριση, αναγκαστική και ειδική διαχείριση, παύση πληρωμών, συνδιαλλαγή-εξυγίανση και δεν έχει κατατεθεί αίτηση ενώπιον αρμόδιου δικαστηρίου για οποιοδήποτε από τα ανωτέρω.
(δ) Το προτεινόμενο έργο απεικονίζεται γεωγραφικά σε ειδική προσβάσιμη εφαρμογή του Ηλεκτρονικού Μητρώου.
(ε) Αναφέρονται το προτεινόμενο σημείο και ο τρόπος διασύνδεσης στο Σύστημα για σταθμούς που εγκαθίστανται σε περιοχή που έχει χαρακτηριστεί ως κορεσμένο δίκτυο, εφόσον η σύνδεσή τους προβλέπεται να γίνει εκτός του κορεσμένου δικτύου.
(στ) Υποβάλλεται Υπεύθυνη Δήλωση του νομίμου εκπροσώπου του αιτούντος του άρθρου 7 παράγραφος 3α εδάφιο δ’ του ν. 4414/2016 (Α’ 149), όπως ισχύει για τις περιπτώσεις σταθμών που αφορά, κατά τις κείμενες διατάξεις.
(ζ) Οι μέτοχοι/εταίροι νομικών προσώπων, πλην των εισηγμένων εταιρειών, των ανωνύμων εταιρειών επενδύσεων χαρτοφυλακίου και των χρηματοδοτικών εταιρειών συμμετοχών, γνωστοποιούνται μέχρι φυσικού προσώπου κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων.
4. Εφόσον η αίτηση της παραγράφου 2 υποβάλλεται παραδεκτώς κατά τα ανωτέρω, περίληψη αυτής αναρτάται στην ιστοσελίδα του Φορέα Αδειοδότησης εντός πέντε (5) ημερών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης του κύκλου υποβολής αιτήσεων. Ο Φορέας δύναται εντός πέντε (5) ημερών από την υποβολή της αίτησης να ζητά διευκρινήσεις ή συμπληρωματικά έγγραφα επί των ήδη υποβληθέντων εντός τακτής προθεσμίας, άλλως η αίτηση θεωρείται πλήρης. Η μη προσκόμισή τους από τον αιτούντα εντός της τεθείσας προθεσμίας καθιστά την αίτηση απαράδεκτη και απορρίπτεται.
Εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών από την ανάρτηση της περίληψης, όποιος έχει έννομο συμφέρον μπορεί να υποβάλει αιτιολογημένη αντίρρηση ενώπιον του Φορέα Αδειοδότησης σε σχέση με αίτηση που υποβλήθηκε. Οι αντιρρήσεις συνοδεύονται από έγγραφα και στοιχεία που είναι αναγκαία για την τεκμηρίωσή τους.
Αντιρρήσεις που υποβάλλονται εκπροθέσμως ή από πρόσωπα που δεν έχουν έννομο συμφέρον ή δεν συνοδεύονται από στοιχεία για την τεκμηρίωσή τους, απορρίπτονται ως απαράδεκτες και η σχετική πράξη γνωστοποιείται στον αιτούντα, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων.
Ο Φορέας Αδειοδότησης ενημερώνει εγγράφως τον αιτούντα για τις αντιρρήσεις που έχουν υποβληθεί κατά της αίτησής του. Ο αιτών δύναται να υποβάλει τις απόψεις του επί των αντιρρήσεων αυτών εντός προθεσμίας που τάσσεται από τον Φορέα Αδειοδότησης, η οποία δεν δύναται να είναι μεγαλύτερη των δεκαπέντε (15) ημερών.
Σε περίπτωση διαδικασίας ελέγχου αντιρρήσεων κατά τα ανωτέρω, συνεχίζει να δεσμεύεται ο φυσικός χώρος που καταλαμβάνει το προτεινόμενο έργο μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας ελέγχου.
5. Η Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ χορηγείται υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται σωρευτικώς τα κατωτέρω:
(α) Δεν τίθενται θέματα που έχουν γνωστοποιηθεί στον Φορέα Αδειοδότησης με οποιονδήποτε τρόπο σχετικά με:
i) Την εθνική ασφάλεια,
ii) Τη δημόσια υγεία και ασφάλεια.
(β) Η θέση εγκατάστασης του προτεινόμενου έργου τελεί σε συμμόρφωση με το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ για τις περιοχές αποκλεισμού χωροθέτησης εγκαταστάσεων ΑΠΕ, εφόσον οι περιοχές αυτές έχουν οριοθετηθεί κατά τρόπο ειδικό και συγκεκριμένο. Ο Φορέας αναρτά τις περιοχές αυτές στο γεωπληροφοριακό του σύστημα συνεργαζόμενος με τις αρμόδιες περιβαλλοντικές υπηρεσίες.
(γ) Τηρούνται οι περιορισμοί χωροθέτησης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 13.
(δ) Η σύνδεση του έργου δεν αφορά περιοχή που έχει χαρακτηριστεί ως κορεσμένο δίκτυο με την επιφύλαξη των οριζομένων στο άρθρο 14.
(ε) Δεν υφίσταται υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας του ΟΤΑ εγκατάστασης του προτεινόμενου έργου, λαμβανομένου υπόψη του άρθρου 15.
(στ) Υποβάλλεται αποδεικτικό καταβολής του τέλους, σύμφωνα με του άρθρο 17.
6. Λαμβανομένης υπόψη της παραγράφου 1 του άρθρου 17, η Βεβαίωση εκδίδεται ή απορρίπτεται η σχετική αίτηση εντός είκοσι (20) ημερών από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής αντιρρήσεων, εφόσον δεν έχουν υποβληθεί αντιρρήσεις για το εν λόγω έργο, άλλως εντός είκοσι (20) ημερών από το πέρας της προθεσμίας του αιτούντος να υποβάλει τις απόψεις του κατά των αντιρρήσεων ή την υποβολή των απόψεων του εντός της παραπάνω προθεσμίας κατά την παράγραφο 4.
Η Βεβαίωση εκδίδεται ηλεκτρονικά μέσω του Ηλεκτρονικού Μητρώου και δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Φορέα Αδειοδότησης.
Η Βεβαίωση φέρει εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή εγκεκριμένη ηλεκτρονική σφραγίδα κατά την έννοια του άρθρου 3 του Κανονισμού 2014/910/ΕΕ, όπως ισχύει, και περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον τα εξής στοιχεία:
α) Το όνομα/επωνυμία του καταχωρούμενου Παραγωγού ή Αυτοπαραγωγού.
β) Την τεχνολογία ή μορφή ΑΠΕ ή και το πρωτογενές καύσιμο προκειμένου για σταθμούς ΣΗΘΥΑ.
γ) Την Εγκατεστημένη Ισχύ και τη Μέγιστη Ισχύ Παραγωγής του σταθμού.
δ) Ειδικά για αιολικούς σταθμούς, τον αριθμό των ανεμογεννητριών (Α/Γ) και τη διάμετρο της φτερωτής της κάθε ανεμογεννήτριας, καθώς και τον αριθμό των ισοδυνάμων τυπικών ανεμογεννητριών που αντιστοιχούν στο πλήθος και τα χαρακτηριστικά των Α/Γ του έργου, για τον υπολογισμό του ποσοστού κάλυψης της φέρουσας ικανότητας του ΟΤΑ εγκατάστασής τους.
ε) Τη θέση εγκατάστασης του σταθμού.
στ) Τη διάρκεια ισχύος της Βεβαίωσης.
ζ) Τους γενικούς όρους.
η) Τυχόν ειδικούς όρους.
7. Σε περίπτωση απόρριψης από τον Φορέα Αδειοδότησης αίτησης για χορήγηση Βεβαίωσης, ο αιτών λαμβάνει γνώση μέσω του Ηλεκτρονικού Μητρώου και η σχετική πράξη δημοσιεύεται και στην ιστοσελίδα του Φορέα Αδειοδότησης.
Κατά της χορήγησης ή της άρνησης χορήγησης, της τροποποίησης, παύσης ισχύος ή της ανάκλησης Βεβαίωσης, Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή Άδειας Παραγωγής χωρεί αίτηση αναθεώρησης εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από τη δημοσίευση ή την κοινοποίηση της απόφασης του Φορέα Αδειοδότησης. Η προηγούμενη άσκηση της αίτησης αναθεώρησης έχει χαρακτήρα ενδικοφανούς προσφυγής και είναι αναγκαία προϋπόθεση για το παραδεκτό του ένδικου βοηθήματος του επόμενου εδαφίου. Η απόφαση που εκδίδεται επί της αίτησης αναθεώρησης προσβάλλεται ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών με το ένδικο βοήθημα της αίτησης ακύρωσης. Επί της αίτησης ακύρωσης χωρεί έφεση ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Σε περίπτωση αίτησης αναθεώρησης συνεχίζει να δεσμεύεται ο φυσικός χώρος που καταλαμβάνει το προτεινόμενο έργο μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξέτασής της.
Σε περίπτωση απόρριψης της αίτησης για χορήγηση Βεβαίωσης, νέα αίτηση για την ίδια θέση ή τμήμα αυτής και για σταθμό ίδιας τεχνολογίας επιτρέπεται από τον ίδιο αιτούντα ή νομικό ή φυσικό πρόσωπο που συμμετέχει στη μετοχική/εταιρική σύνθεση του αιτούντος, μετά την παρέλευση δύο (2) κύκλων από τη γνωστοποίηση της απόρριψης της αίτησης.
8. Ο κύριος ή επικαρπωτής με βάση νόμιμο τίτλο, του συνόλου ή τμήματος ιδιωτικής έκτασης, για την οποία έχει εκδοθεί Βεβαίωση για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού σταθμού και ο οποίος αμφισβητεί το δικαίωμα του δικαιούχου Βεβαίωσης σε νόμιμη χρήση της έκτασης αυτής μπορεί να καταθέσει αίτηση εντός της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων του επόμενου κύκλου από την έκδοση της Βεβαίωσης, κατ’ εξαίρεση του δικαιώματος αίτησης αναθεώρησης της προηγούμενης παραγράφου 7, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων.
Στην περίπτωση αυτή, εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος για τις προϋποθέσεις του παραδεκτού της αίτησης και της χορήγησης της Βεβαίωσης και λαμβάνει χώρα συγκριτική αξιολόγηση, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων. Σε περίπτωση πρόκρισης του σταθμού του ιδιοκτήτη, καταβολής του τέλους του άρθρου 17 και έκδοσης Βεβαίωσης για το νέο σταθμό, ανακαλείται η προηγουμένως εκδοθείσα Βεβαίωση και όσες άδειες έχουν εκδοθεί και αφορούν στο έργο.
Σε περίπτωση πρόκρισης του ιδιοκτήτη κατά τα ανωτέρω, η Βεβαίωση δύναται να εκδοθεί στο όνομα προσώπου στο οποίο ο ιδιοκτήτης έχει μισθώσει το χώρο βάσει μισθωτηρίου που έχει περιβληθεί τον τύπο συμβολαιογραφικού εγγράφου τετραετούς τουλάχιστον διάρκειας.
Στην τελευταία περίπτωση εφαρμόζονται οι προϋποθέσεις των παραγράφων 3 και 5 και καταβάλλεται το τέλος του άρθρου 17 από τον μισθωτή σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων.
Από τις διατάξεις του παρόντος δεν καταλαμβάνονται οι δημοτικές εκτάσεις.
Οι διατάξεις της παρούσας καταλαμβάνουν τις αιτήσεις χορήγησης άδειών παραγωγής ή Βεβαιώσεων από τον κύκλο Δεκεμβρίου 2019 και έπειτα.
9. Η Βεβαίωση τροποποιείται κατόπιν αίτησης του ενδιαφερόμενου, η οποία υποβάλλεται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο εντός κύκλου, εφόσον ο φάκελος είναι πλήρης κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων, με την εξαίρεση των περιπτώσεων της παραγράφου 10.
Στις περιπτώσεις τροποποιήσεων εντός κύκλου συμπεριλαμβάνονται και οι περιπτώσεις αποξήλωσης και αντικατάστασης του σταθμού ΑΠΕ.
10. Η Βεβαίωση τροποποιείται κατόπιν αίτησης του ενδιαφερόμενου, η οποία υποβάλλεται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο εκτός κύκλου, εφόσον ο φάκελος είναι πλήρης κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων:
α) σε περιπτώσεις μείωσης των ορίων του πολυγώνου εγκατάστασης,
β) σε περιπτώσεις μείωσης της εγκατεστημένης ισχύος ή της μέγιστης ισχύος παραγωγής,
γ) σε περιπτώσεις αύξησης της εγκατεστημένης ισχύος ή της μέγιστης ισχύος παραγωγής, σε ποσοστό μέχρι και 10% της αρχικής Άδειας Παραγωγής ή Βεβαίωσης, με την επιφύλαξη του άρθρου 14, και υπό την προϋπόθεση μη αύξησης του ποσοστού κάλυψης της φέρουσας ικανότητας και μη μετάπτωσης του έργου στην κατηγορία των Ειδικών Έργων.
11. Δεν επιτρέπεται τροποποίηση Βεβαίωσης ως προς την πρωτογενή μορφή ΑΠΕ.
12. Η αίτηση για τροποποίηση Βεβαίωσης εντός κύκλου συνοδεύεται από το αποδεικτικό καταβολής του προβλεπόμενου τέλους του άρθρου 16. Για την αποδοχή τροποποίησης Βεβαίωσης καταβάλλεται το τέλος του άρθρου 17 μόνο στην περίπτωση επαύξησης της αναγραφόμενης μέγιστης ισχύος παραγωγής κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο άρθρο 17 παράγραφος 1(β).
Στην περίπτωση αυτή το τέλος καταβάλλεται εφάπαξ.
13. Η τροποποίηση εκδίδεται ηλεκτρονικά μέσω του Ηλεκτρονικού Μητρώου και δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Φορέα Αδειοδότησης. Η ισχύς της τροποποίησης άρχεται από την αποτύπωση της μεταβολής στο Ηλεκτρονικό Μητρώο.
14. Δεν απαιτείται τροποποίηση κατά την έννοια των παραγράφων 9 έως 11 και ο Φορέας Αδειοδότησης καταχωρεί τη μεταβολή ενημερώνοντας και εκδίδοντας, όπου απαιτείται, τη σχετική Βεβαίωση όταν μεταβάλλονται τα εξής στοιχεία:
α) η επωνυμία του κατόχου,
β) η νομική μορφή του κατόχου, καθώς και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο δεν περιλαμβάνεται στη Βεβαίωση.
Σε περίπτωση μεταβολής μετοχικής ή εταιρικής σύνθεσης του κατόχου Βεβαίωσης, ο τελευταίος οφείλει να προβεί σε σχετική γνωστοποίηση προς τον Φορέα Αδειοδότησης εντός δεκαπέντε (15) ημερών από τη σχετική μεταβολή συνοδευόμενη με όλα τα σχετικά αποδεικτικά έγγραφα, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων. Η γνωστοποίηση συνοδεύεται από την Υπεύθυνη Δήλωση του νομίμου εκπροσώπου του κατόχου του άρθρου 7 παράγραφος 3α εδάφιο δ του ν. 4414/2016 (Α’ 149), όπως ισχύει, για τις περιπτώσεις σταθμών που αφορά, κατά τις κείμενες διατάξεις, προκειμένου να διαπιστωθεί αν συντρέχει λόγος να εισαχθεί ειδικός όρος στη Βεβαίωση, σύμφωνα με την παράγραφο 3α του ν. 4414/2016 και τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων.
15. Ο κάτοχος Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή Άδειας Παραγωγής μπορεί να προβαίνει σε κατάτμηση Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή της Άδειας Παραγωγής σε επιμέρους σταθμούς που ανήκουν στον ίδιο κατόπιν απόφασης του Φορέα Αδειοδότησης άπαξ και εφόσον τα νέα πολύγωνα εγκατάστασης των σταθμών που προκύπτουν είναι υποσύνολα του αρχικού και δεν προκύπτουν σταθμοί που εξαιρούνται από την υποχρέωση συμμετοχής σε ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών ισχύος παραγωγής για σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ υπό το εκάστοτε καθεστώς στήριξης αυτών. Σε περίπτωση κατάτμησης της Άδειας Παραγωγής εκδίδονται αντίστοιχες Βεβαιώσεις.
Κατόπιν σχετικού αιτήματος το οποίο υποβάλλεται άπαξ, ο Φορέας Αδειοδότησης μπορεί να προβαίνει σε συνένωση περισσότερων Βεβαιώσεων ή Βεβαιώσεων Ειδικών Έργων μεταξύ τους ή με Άδεια ή Άδειες Παραγωγής ή περισσότερων Αδειών Παραγωγής, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
α) οι επιμέρους σταθμοί ανήκουν στον ίδιο αιτούντα κάτοχο,
β) οι επιμέρους σταθμοί είναι της ίδιας τεχνολογίας ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ,
γ) δεν έχει εκδοθεί άδεια εγκατάστασης για κανέναν από τους επιμέρους σταθμούς,
δ) οι επιμέρους σταθμοί βρίσκονται στο ίδιο στάδιο αδειοδοτικής διαδικασίας (ΑΕΠΟ ή οριστική προσφορά σύνδεσης),
ε) κανένας από τους επιμέρους σταθμούς δεν έχει επιλεγεί για ενίσχυση σε ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφοράς του άρθρου 7 του ν. 4414/2016 (Α’ 149), στ) για κανέναν από τους επιμέρους σταθμούς δεν έχει συναφθεί Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης,
ζ) κανένας από τους επιμέρους σταθμούς δεν έχει τεθεί σε λειτουργία,
η) η σύνδεση των επιμέρους σταθμών με το Δίκτυο ή το Σύστημα προβλέπεται να γίνεται σε κοινό σημείο σύνδεσης,
θ) το έργο που προκύπτει λόγω της συνένωσης δεν μεταπίπτει στην κατηγορία των Ειδικών Έργων.
Σε περίπτωση συνένωσης Άδειας ή Αδειών Παραγωγής μεταξύ τους ή με Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων εκδίδεται, αντιστοίχως, Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων. Η διάρκεια ισχύος της νέας Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων εκκινεί από την ημερομηνία έκδοσης της παλαιότερης Άδειας Παραγωγής ή Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων εξ αυτών που συνενώνονται και οι προθεσμίες για την πλήρωση των οροσήμων του άρθρου 12 ταυτίζονται με αυτές που αντιστοιχούν στην παλαιότερη Άδεια Παραγωγής ή Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων.
Μετά την ανωτέρω συνένωση δεν επιτρέπεται η εκ νέου διάσπαση της Βεβαίωσης ή της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων.
16. Ο κάτοχος Βεβαίωσης ή Άδειας Παραγωγής μπορεί να μεταβιβάζει τη Βεβαίωση ή την Άδεια Παραγωγής του σε άλλα πρόσωπα, εφόσον υποβληθεί οποτεδήποτε αίτηση στον Φορέα Αδειοδότησης από τον ίδιο και τον υποψήφιο αποκτώντα, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο παρόν άρθρο για τις αιτήσεις χορήγησης Βεβαίωσης και τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων. Η μεταβίβαση δεν συνιστά λόγο παράτασης των προθεσμιών του άρθρου 12. Σε περίπτωση κατά την οποία γίνεται αποδεκτό αίτημα μεταβίβασης υφιστάμενης Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, η εν λόγω Άδεια αντικαθίσταται από τη Βεβαίωση, η οποία εκδίδεται ηλεκτρονικά στο όνομα του νέου κατόχου.
17. Σε περίπτωση μεταβολής των στοιχείων των Αδειών Παραγωγής του παρόντος, για τα οποία δεν απαιτείται τροποποίηση σύμφωνα με τα οριζόμενα στο παρόν άρθρο και στο άρθρο 19, οι κάτοχοι αυτών προβαίνουν οποτεδήποτε σε απλή γνωστοποίηση της σχετικής μεταβολής στοιχείων προς τον Φορέα Αδειοδότησης.
18. Στον Κανονισμό του άρθρου 18 εξειδικεύονται τα δικαιολογητικά και στοιχεία, τα οποία υποβάλλει ο αιτών, καθώς και κάθε άλλη διαδικασία και λεπτομέρειες εφαρμογής του παρόντος άρθρου, των άρθρων 11 έως και 17, καθώς και των άρθρων 19 και 22 έως και 25.

1. Η Βεβαίωση Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ και η Βεβαίωση Ειδικών Έργων χορηγείται για χρονικό διάστημα μέχρι είκοσι πέντε (25) έτη και μπορεί να ανανεώνεται μέχρι ίσο χρόνο.
Η χορήγηση Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων δεν απαλλάσσει τον κάτοχό της από την υποχρέωση να λάβει άδειες ή εγκρίσεις που προβλέπονται από την κείμενη νομοθεσία στο πλαίσιο της αδειοδότησης έργων ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, όπως η έγκριση περιβαλλοντικών όρων και οι άδειες εγκατάστασης και λειτουργίας.
Οι αδειοδοτούσες αρχές και ο αρμόδιος Διαχειριστής ενημερώνουν αμελλητί το Ηλεκτρονικό Μητρώο για την πορεία αδειοδότησης του έργου, ιδίως, δε για την κατάθεση φακέλου για περιβαλλοντική αδειοδότηση και για την Οριστική Σύνδεση του Σταθμού.
2. Η Βεβαίωση παύει αυτοδικαίως να ισχύει:
α) Για φωτοβολταϊκούς, χερσαίους αιολικούς σταθμούς και υβριδικούς σταθμούς ΑΠΕ, εάν:
(αα) Εντός έξι (6) μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της Βεβαίωσης, ο κάτοχος της Βεβαίωσης, εφόσον υποχρεούται σε διαδικασία Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, δεν έχει καταθέσει αίτηση για χορήγηση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Τα αποδεικτικά υποβολής καταχωρούνται από τον Παραγωγό στο Ηλεκτρονικό Μητρώο.
Για τους σταθμούς που έχουν υποχρέωση εκπόνησης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης η εν λόγω προθεσμία παρατείνεται κατά δώδεκα (12) μήνες.
(ββ) Εντός τριάντα έξι (36) μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της Βεβαίωσης δεν έχει υποβληθεί αίτηση στον Διαχειριστή για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης.
β) Για τις λοιπές τεχνολογίες σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ εάν εντός τριάντα έξι (36) μηνών από την ημερομηνία χορήγησης της Βεβαίωσης δεν έχει υποβληθεί αίτηση στον Διαχειριστή για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης.
γ) Για τους σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, που ανήκουν στην κατηγορία των Ειδικών Έργων και για υβριδικούς σταθμούς που συμπεριλαμβάνουν στο έργο τους την κατασκευή υποθαλάσσιας διασύνδεσης δύο (2) ή περισσοτέρων Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, με την παρέλευση του διπλάσιου χρονικού διαστήματος από τα οριζόμενα στην περίπτωση α) της παραγράφου 2 χρονικά διαστήματα.
Ειδικά για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ που δεν δύναται να υποβληθεί αίτημα για χορήγηση προσφοράς σύνδεσης λόγω του θεσμικού και κανονιστικού πλαισίου που διέπει τα κορεσμένα δίκτυα, που συνδέονται σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως κορεσμένα δίκτυα, οι υποχρεώσεις της υποπερίπτωσης (ββ) της περίπτωσης α) της παραγράφου 2, καθώς και των περιπτώσεων β) και γ) της ίδιας παραγράφου πληρούνται, εφόσον ο κάτοχος Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων υποβάλλει στον αρμόδιο Διαχειριστή εντός των ως άνω προθεσμιών αίτημα εκδήλωσης ενδιαφέροντος για σύνδεση συνοδευόμενο από την απόφαση περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Το αίτημα εξετάζεται ως αίτημα χορήγησης οριστικής προσφοράς σύνδεσης όταν πληρούνται οι προϋποθέσεις εξέτασης κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 14 και τον Κανονισμό Βεβαιώσεων.
3. Οι προθεσμίες της παραγράφου 2 μπορούν να παρατείνονται, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων, για διάστημα μέχρι είκοσι τεσσάρων (24) μηνών, εφόσον ο κάτοχος Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικού Έργου δηλώσει στο Ηλεκτρονικό Μητρώο την πρόθεσή του για την ολοκλήρωση του έργου και καταβάλει Τέλος Δέσμευσης Φυσικού Χώρου Εγκατάστασης το οποίο ορίζεται σε εκατόν πενήντα (150) ευρώ ανά MW Μέγιστης Ισχύος Παραγωγής για κάθε μήνα παράτασης. Σε περίπτωση παρέλευσης άπρακτης της προθεσμίας των είκοσι τεσσάρων (24) μηνών ή παράλειψης πληρωμών, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων, η ισχύς της Βεβαίωσης ή της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων παύει αυτοδικαίως και το ποσό του προηγούμενου εδαφίου δεν επιστρέφεται. 
4. Σε περίπτωση παύσης ισχύος της Βεβαίωσης σύμφωνα με τα ανωτέρω, δεν απαιτείται η έκδοση διαπιστωτικής πράξης. Η παύση ισχύος αποτυπώνεται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο και το γεωπληροφοριακό σύστημα του Φορέα Αδειοδότησης και από τον χρόνο αυτόν αποδεσμεύονται η έκταση που είχε δηλωθεί ως θέση εγκατάστασης του σταθμού αυτού και ο τυχόν δεσμευθείς ηλεκτρικός χώρος για το υπόψη έργο, με σχετική ενημέρωση του αρμοδίου Διαχειριστή.
5. Η Βεβαίωση ή η Βεβαίωση Ειδικών Έργων ανακαλείται, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων.
6. Σε περίπτωση παύσης ισχύος ή ανάκλησης Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή Άδειας Παραγωγής, νέες αιτήσεις για την ίδια θέση υποβάλλονται από τον μεθεπόμενο κύκλο από την ημερομηνία της καταχώρησης στο Μητρώο της παύσης ισχύος ή της ανάκλησης της Βεβαίωσης ή της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή Άδειας Παραγωγής.
7. Η παρούσα διάταξη δεν επηρεάζει τη ισχύ των διατάξεων της παραγράφου 8 του άρθρου 7 του ν. 4414/2016 (Α’ 149), όπως ισχύει.
8. Οι προθεσμίες του παρόντος αναστέλλονται λόγω δικαστικής αναστολής ισχύος οποιωνδήποτε εκ των αδειών ή εγκρίσεων του έργου και για όσο διάστημα ισχύει αυτή η αναστολή.

1. Όσον αφορά στους χερσαίους αιολικούς σταθμούς δεν επιτρέπεται:
(α) Η απόσταση μεταξύ ανεμογεννητριών του ίδιου σταθμού που χωροθετούνται στο ίδιο πολύγωνο, να είναι μεγαλύτερη από 5*D.
(β) Η απόσταση μεταξύ ανεμογεννητριών να είναι μικρότερη από 2,5*D, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Α.Π.Ε..
Για τα παραπάνω ως D θεωρείται η μεγαλύτερη διάμετρος των γειτονικών ανεμογεννητριών.
(γ) Τα όρια του πολυγώνου να εκτείνονται σε απόσταση μεγαλύτερη από 3,5*D από τις θέσεις των ανεμογεννητριών.
Ειδικά σε περιπτώσεις αιτημάτων τροποποίησης Αδειών Παραγωγής, ή Βεβαιώσεων ή Βεβαιώσεων Ειδικών Έργων καθώς και για περιπτώσεις υφιστάμενων Αδειών Παραγωγής κατά τη θέση ισχύ του παρόντος επιτρέπεται παρέκκλιση από τον κανόνα της περίπτωσης (α) ανωτέρω, εφόσον η μεγαλύτερη απόσταση υπαγορεύεται βάσει γνωμοδότησης στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
2. Όσον αφορά φωτοβολταϊκούς σταθμούς επί εδάφους σε δημόσιες και δημοτικές εκτάσεις, το πολύγωνο δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από 40στρ./MW. Εφόσον το πολύγωνο είναι μεγαλύτερο από 40στρ./MW, ο αιτών υποχρεούται να τεκμηριώνει το δικαίωμα νόμιμης χρήσης μη δημόσιας/μη δημοτικής έκτασης για το υπερβάλλον τμήμα της έκτασης, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων.
3. Ειδικά για Μικρούς Υδροηλεκτρικούς Σταθμούς (ΜΥΗΣ), η αίτηση της παραγράφου 3 του άρθρου 11 πρέπει να συνοδεύεται από:
(α) Αποτύπωση της κοίτης του υδατορεύματος, στην οποία εγκαθίσταται το προτεινόμενο έργο, σε συνολικό μήκος, το οποίο περιλαμβάνει: α) το μήκος εκτροπής (L) από την υδροληψία έως το σταθμό παραγωγής, β) το μήκος κοίτης L ανάντη της υδροληψίας και γ) το μήκος κοίτης L κατάντη του σταθμού παραγωγής (συνολικό μήκος 3ΧL). 
(β) Προσδιορισμό του πολυγώνου, το οποίο ορίζεται με άξονα την κοίτη του υδατορεύματος και πλάτος 100 μέτρων εκατέρωθεν αυτής το οποίο ξεκινά από σημείο της κοίτης 10%*L ανάντη της υδροληψίας και τελειώνει σε σημείο της κοίτης 10%*L κατάντη του σταθμού παραγωγής. Το πολύγωνο περικλείει τις θέσεις υδροληψίας και σταθμού και το τμήμα που βρίσκεται σε μήκος 10% του μήκους εκτροπής ανάντη και κατάντη του έργου.
(γ) Σε περίπτωση σημειακών έργων (φράγματος με ενσωματωμένο τον σταθμό παραγωγής), προσδιορισμό πολυγώνου σύμφωνα με τη διαμορφούμενη λεκάνη κατάκλυσης και 50 μέτρα περιμετρικά αυτής.
(δ) Σε περίπτωση έργων που εγκαθίστανται σε δίκτυα άρδευσης, ύδρευσης, αποχέτευσης, συμπεριλαμβανομένων τεχνικών εγκαταστάσεων επεξεργασίας νερού και αποβλήτων, δεν απαιτείται ο προσδιορισμός πολυγώνου και αποτυπώνεται μόνο η θέση του σταθμού.

1. Οι περιοχές με κορεσμένα δίκτυα και η δυνατότητα απορρόφησης ισχύος σε αυτές διαπιστώνονται με απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ), η οποία εκδίδεται μέχρι τον Νοέμβριο κάθε έτους, μετά από εισήγηση του αρμόδιου Διαχειριστή ή κοινή εισήγηση των αρμόδιων Διαχειριστών, η οποία υποβάλλεται στη ΡΑΕ μέχρι τον Σεπτέμβριο κάθε έτους.
Η απόφαση της ΡΑΕ περιλαμβάνει μία σαφώς ορισμένη περιοχή του Δικτύου ή/και του Συστήματος που είναι κορεσμένη και καθορίζει την τυχόν δυνατότητα απορρόφησης ισχύος ανά τεχνολογία ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ.
2. Με τον Κανονισμό Βεβαιώσεων ορίζονται ειδικότερα θέματα για τις περιοχές με κορεσμένα δίκτυα διακριτά για περιοχές του Διασυνδεδεμένου Συστήματος και Δικτύου και για τα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, τα οποία περιλαμβάνουν ενδεικτικά:
α) Την κατανομή του διαθέσιμου περιθωρίου απορρόφησης μεταξύ κατηγοριών παραγωγών.
β) Τη δυνατότητα υποβολής αιτήσεων για Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων, καθώς και χορήγησης αυτών.
γ) Τη δυνατότητα υποβολής αίτησης για χορήγηση προσφοράς σύνδεσης, καθώς και χορήγησης προσφορών σύνδεσης.
δ) Κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.
Μέχρι την έκδοση του Κανονισμού Βεβαιώσεων εφαρμόζονται οι ισχύουσες αποφάσεις της ΡΑΕ σχετικά με τις περιοχές με κορεσμένα δίκτυα.
3. Για σταθμούς για τους οποίους έχει εκδοθεί Άδεια Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων και οι οποίοι προτείνεται να συνδεθούν σε δίκτυο περιοχής η οποία έχει χαρακτηρισθεί ως περιοχή με κορεσμένο δίκτυο, δεν επιτρέπεται η αύξηση της μέγιστης ισχύος παραγωγής του σταθμού.
4. Οι διατάξεις του παρόντος δύνανται να τροποποιούνται με τον Κανονισμό Βεβαιώσεων.

1. Σε περίπτωση υποβολής αιτήσεων για χορήγηση ή τροποποίηση Βεβαίωσης Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων εντός του ίδιου κύκλου υποβολής αιτήσεων που παρουσιάζουν εδαφική επικάλυψη ή αδυναμία ταυτόχρονης αξιοποίησης του φυσικού πόρου (πρωτογενής ενέργεια) ή προκαλούν υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας και εφόσον δεν συντρέχει υποχρέωση προτεραιότητας εξέτασης βάσει διατάξεων νόμου, ο Φορέας Αδειοδότησης ζητά από τους αιτούντες τη διευθέτηση της εδαφικής επικάλυψης, της ταυτόχρονης αξιοποίησης του πόρου ή της υπέρβασης της φέρουσας ικανότητας του ΟΤΑ εγκατάστασης, εντός τακτής προθεσμίας σύμφωνα με τα ειδικότερα προβλεπόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων.
2. Ειδικά για αιολικούς σταθμούς, σε περίπτωση υπέρβασης της φέρουσας ικανότητας, ο Φορέας Αδειοδότησης απευθύνεται στον οικείο ΟΤΑ για τη διερεύνηση της δυνατότητας υπέρβασης της φέρουσας ικανότητας εγκατάστασης Α/Γ στον ΟΤΑ αυτόν, όπως αυτό προβλέπεται στο Ειδικό Πλαίσιο Χωρικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ.
3. Σε περίπτωση αδυναμίας διευθέτησης της εδαφικής επικάλυψης ή της ταυτόχρονης αξιοποίησης του πόρου ή της υπέρβασης της φέρουσας ικανότητας του ΟΤΑ εγκατάστασης των σταθμών ΑΠΕ, ο Φορέας Αδειοδότησης προβαίνει σε συγκριτική αξιολόγηση και οι αιτήσεις που αφορούν τα εμπλεκόμενα έργα εξετάζονται βάσει κριτηρίων, όπως ενδεικτικά η τεκμηρίωση κυριότητας ή κατοχής ή νόμιμης χρήσης, κατά τα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων.
Μέχρι την έκδοση του Κανονισμού Βεβαιώσεων, κατά τη συγκριτική αξιολόγηση εφαρμόζονται αναλογικά οι σχετικές διατάξεις της απόφασης του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής υπ’ αριθμ. ΥΑΠΕ/Φ1/14810 (Β’ 2373/2011), όπως ισχύει.
4. Κατά τη διάρκεια της συγκριτικής αξιολόγησης λόγω υπέρβασης φέρουσας ικανότητας αναστέλλεται η χορήγηση Βεβαιώσεων ή Βεβαιώσεων Ειδικών Έργων επόμενων κύκλων στον ΟΤΑ εγκατάστασης των υπό συγκριτική αξιολόγηση σταθμών ΑΠΕ.

1. To εφάπαξ τέλος για την υποβολή εντός κύκλου της αίτησης του άρθρου 11 που προβλέπεται στις διατάξεις του άρθρου 38 του ν. 4001/2011 (Α’ 179), όπως ισχύει, υπέρ του Φορέα Αδειοδότησης, υπολογίζεται επί τη βάσει αξίας 60 €/MW μέγιστης ισχύος παραγωγής. Η ανώτατη αξία του εφάπαξ τέλους ορίζεται στον Κανονισμό Βεβαιώσεων και, σε κάθε περίπτωση, δεν δύναται να είναι μεγαλύτερη των δώδεκα χιλιάδων (12.000) ευρώ.
2. Για την υποβολή αίτησης για τροποποίηση Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών έργων ή Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας εντός κύκλου υποβολής αιτήσεων, το ύψος του τέλους ορίζεται στο ένα πέμπτο (1/5) του ποσού που προκύπτει από την παράγραφο 1 με ανώτατο όριο τα δύο χιλιάδες τετρακόσια (2.400) ευρώ.
Ειδικά σε περίπτωση αίτησης για τροποποίηση Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας για αύξηση της μέγιστης ισχύος παραγωγής πέραν του 10% της αρχικά αναγραφείσας στη Βεβαίωση, Βεβαίωση Ειδικών Έργων ή στην Άδεια Παραγωγής, το τέλος για το πρόσθετο μέρος της ισχύος υπολογίζεται βάσει των οριζομένων στην παράγραφο 1 και καταβάλλεται επιπλέον του ποσού που προκύπτει από το πρώτο εδάφιο.
 

1. Ο Φορέας Αδειοδότησης εκδίδει τη Βεβαίωση κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 11, εφόσον προσκομισθεί από τον αιτούντα αποδεικτικό καταβολής του Τέλους Έκδοσης Βεβαίωσης Παραγωγού Η.Ε. από ΑΠΕ υπέρ του Υπολογαριασμού Ενισχύσεων του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ και Σ.Η.Θ.Υ.Α. Διασυνδεδεμένου Συστήματος και Δικτύου του άρθρου 143 του ν. 4001/2011 (Α’ 179), όπως ισχύει, σύμφωνα με τα οριζόμενα κατωτέρω:
α) Για τη χορήγηση αρχικής Βεβαίωσης κατά το άρθρο 11, το ύψος του τέλους ορίζεται ανά μονάδα ονομαστικής μέγιστης ισχύος παραγωγής της αίτησης σε μεγαβάτ (ΜW) ως εξής:
(αα) τρεις χιλιάδες ευρώ ανά μεγαβάτ (3.000 ευρώ/ΜW) για το τμήμα της ισχύος έως και ένα μεγαβάτ (1MW),
(ββ) δύο χιλιάδες πεντακόσια ευρώ ανά μεγαβάτ (2.500 ευρώ/ΜW) για το τμήμα της ισχύος από ένα έως και δέκα μεγαβάτ (1 έως και 10 MW),
(γγ) δύο χιλιάδες ευρώ ανά μεγαβάτ (2.000 ευρώ/ΜW) για το τμήμα της ισχύος από δέκα έως και πενήντα μεγαβάτ (10 έως και 50MW),
(δδ) χίλια πεντακόσια ευρώ ανά μεγαβάτ (1.500 ευρώ/ΜW) για το τμήμα της ισχύος από πενήντα έως και εκατό μεγαβάτ (50 έως και 100 MW) και
(εε) χίλια ευρώ ανά μεγαβάτ (1.000 ευρώ/ΜW) για το τμήμα της ισχύος πάνω από εκατό μεγαβάτ (100 MW).
β) Για την έγκριση τροποποίησης Βεβαίωσης ή Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, που δεν αφορά σε Ειδικό Έργο, η οποία αφορά αύξηση της αναγραφόμενης μέγιστης ισχύος παραγωγής στην αντίστοιχη Βεβαίωση ή στην Άδεια Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, καταβάλλεται τέλος που αναλογεί στο πρόσθετο τμήμα της ισχύος και ο σχετικός υπολογισμός λαμβάνει χώρα βάσει της περίπτωσης (α) ανωτέρω.
γ) Το τέλος έκδοσης Βεβαίωσης δεν δύναται να είναι μεγαλύτερο του τέλους που αντιστοιχεί σε σταθμό ΑΠΕ ισχύος 250 MW.
δ) Το τέλος μπορεί να καταβάλλεται σε δύο (2) δόσεις, εκ των οποίων η πρώτη αφορά το 50% του τέλους και καταβάλλεται εντός είκοσι (20) ημερών από τη σχετική ειδοποίηση του αιτούντος μέσω του Ηλεκτρονικού Μητρώου και η δεύτερη καταβάλλεται εντός ενός (1) έτους από τη χορήγηση της Βεβαίωσης. Για να γίνει αποδεκτό αίτημα μεταβίβασης πρέπει να έχει καταβληθεί και η δεύτερη δόση του τέλους.
ε) Σε περίπτωση μη καταβολής ή μη ολοσχερούς καταβολής κατά την περίπτωση δ’, η Βεβαίωση παύει αυτοδικαίως να ισχύει και εφαρμόζονται τα οριζόμενα στο άρθρο 12.
2. Σε περίπτωση πλήρους εξόφλησης από τον αιτούντα του εφάπαξ τέλους της παραγράφου 1, το ύψος της εγγυητικής επιστολής που συνυποβάλλεται για τον σταθμό ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ στον αρμόδιο Διαχειριστή με την αποδοχή της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, όπως αυτό ορίζεται στην παράγραφο 3 της υποπαραγράφου Ι.1 του άρθρου 1 του ν. 4152/2013 (Α’ 107), μειώνεται κατά το ήμισυ. Στην περίπτωση αυτή δεν εμπίπτουν οι υφιστάμενες Άδειες Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας και οι άδειες που εκδίδονται σύμφωνα με το άρθρο 23.
3. Η υποχρέωση καταβολής του τέλους της παραγράφου 1 για ιδρύματα, καθώς και νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου κοινωφελούς σκοπού, πλην των ενεργειακών κοινοτήτων, όπως νοσοκομεία, κέντρα υγείας, σχολεία όλων των βαθμίδων, ισχύει μειωμένη κατά το ήμισυ αντίστοιχα και στις δύο δόσεις καταβολής.
4. Από την υποχρέωση καταβολής του τέλους της παραγράφου 1 εξαιρούνται οι Αυτοπαραγωγοί κάτοχοι Αδειών ή Βεβαίωσης.
5. Σε περίπτωση μεταβίβασης Βεβαίωσης κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων, ο αποκτών καταβάλλει το τέλος της περίπτωσης α) της παραγράφου 1 του παρόντος. Το προηγούμενο εδάφιο δεν εφαρμόζεται σε περίπτωση μεταβίβασης εντός ομίλου εταιρειών κατά την έννοια του άρθρου 32 του ν. 4308/2014 (Α’ 251).
6. Στην περίπτωση β’ της παραγράφου 3 του άρθρου 143 του ν. 4001/2011 (Α’ 179), όπως ισχύει, προστίθεται υποπερίπτωση εε’ ως εξής και η υφιστάμενη εε’ μετατρέπεται σε στστ’:
«εε) Τα τέλη που καταβάλλουν οι αιτούντες για την έκδοση Βεβαίωσης Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ, συμπεριλαμβανομένου και του Τέλους Δέσμευσης
Φυσικού Χώρου Εγκατάστασης.»

1. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από γνώμη του Φορέα Αδειοδότησης, εγκρίνεται ο Κανονισμός Βεβαιώσεων Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ, ΣΗΘΥΑ και Ειδικών Έργων.
Με τον Κανονισμό αυτό εξειδικεύονται:
α) Τα κριτήρια που προβλέπονται στο άρθρο 19.
β) Η διαδικασία της ηλεκτρονικής υποβολής των αιτήσεων για τη χορήγηση Βεβαιώσεων των άρθρων 11 και 19, το υπόδειγμα αίτησης προς συμπλήρωση από τον αιτούντα και τα συνοδευτικά αυτής έγγραφα, καθώς και η διαδικασία εξέτασης των αιτήσεων αυτών, η διαδικασία αξιολόγησης των αιτήσεων του άρθρου 19, η διαδικασία της ηλεκτρονικής υποβολής και της εξέτασης αντιρρήσεων κατά των υποβαλλόμενων αιτήσεων.
γ) Οι τεχνικές λεπτομέρειες για τη δομή και το περιεχόμενο του Ηλεκτρονικού Μητρώου, η διαβάθμιση των χρηστών και ο τρόπος πρόσβασης σε αυτό, τα διαπιστευτήρια και τα ειδικότερα θέματα εγγραφής και αυθεντικοποίησης των χρηστών, η πολιτική ασφάλειας του συστήματος, η διαλειτουργική σύνδεσή του με τα πληροφοριακά συστήματα των Διαχειριστών και των αδειοδοτούντων φορέων.
δ) Η διαδικασία τροποποίησης και μεταβίβασης της Βεβαίωσης των άρθρων 11 και 19 αντιστοίχως, καθώς και υφιστάμενης Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, καθώς και η διαδικασία καταχώρησης των στοιχείων της Βεβαίωσης και της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων των άρθρων 11 και 19 αντιστοίχως, σε περίπτωση γνωστοποίησης μεταβολής.
ε) Οι ειδικότερες υποχρεώσεις του κατόχου Βεβαίωσης και Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, η διαδικασία παρακολούθησης και ελέγχου πλήρωσης των οροσήμων του άρθρου 12 και των συναφών υποχρεώσεων, καθώς και η διαδικασία καταχώρησης της αυτοδίκαιης παύσης ισχύος και η διαδικασία ανάκλησης της Βεβαίωσης, καθώς και της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων.
στ) Τα κριτήρια συγκριτικής αξιολόγησης σε περίπτωση αδυναμίας διευθέτησης της εδαφικής επικάλυψης ή ενεργειακής αυτοτέλειας των έργων ή υπέρβασης της φέρουσας ικανότητας του δήμου εγκατάστασης των σταθμών ΑΠΕ.
ζ) Τα ζητήματα κορεσμού, συμπεριλαμβανομένης της έναρξης υποβολής αιτήσεων και τον τρόπο κατανομής του διαθέσιμου περιθωρίου στις επιμέρους κατηγορίες σταθμών ΑΠΕ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 1 του άρθρου 13.
η) Κάθε άλλο ειδικό ζήτημα που ρυθμίζεται από τον Κανονισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος.
2. Με τον Κανονισμό Βεβαιώσεων μπορεί να μεταβάλλονται ή και να αναστέλλονται οι κύκλοι υποβολής αιτήσεων για χορήγηση Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, καθώς και σχετικών τροποποιήσεων αυτών.
3. Ο Κανονισμός δύναται να προβλέπει ειδικούς όρους για σταθμούς ΑΠΕ και Σ.Η.Θ.Υ.Α., καθώς και για τα Ειδικά Έργα, οι οποίοι θα αποτυπώνονται στις αντίστοιχες Βεβαιώσεις.
4. Ο Κανονισμός Βεβαιώσεων εκδίδεται εντός τριών (3) μηνών από τη θέση σε ισχύ του παρόντος.
5. Μέχρι την έκδοση του Κανονισμού Βεβαιώσεων εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις της απόφασης του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής υπ’ αριθμ. ΥΑΠΕ/Φ1/14810 (Β’ 2373/2011), όπως ισχύει, για τα θέματα που δεν ρυθμίζονται διαφορετικά με τις διατάξεις του παρόντος.

1. Η Βεβαίωση Ειδικών Έργων χορηγείται από τον Φορέα Αδειοδότησης, κατόπιν υποβολής αιτήσεως στο Ηλεκτρονικό Μητρώο.
Οι αιτήσεις υποβάλλονται από την πρώτη έως και τη δεκάτη ημέρα των μηνών Φεβρουαρίου, Ιουνίου, Οκτωβρίου (κύκλος υποβολής αιτήσεων).
2. Η αίτηση υποβάλλεται παραδεκτώς και καταχωρείται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 11 και συνοδεύεται επιπλέον από:
α) Αναλυτική τεχνική περιγραφή του σταθμού,
β) Για αιολικούς σταθμούς, από μετρήσεις του δυναμικού ΑΠΕ και για τις μονάδες ΣΗΘΥΑ από τα ενεργειακά ισοζύγιά τους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων.
γ) Ενεργειακή μελέτη και επιχειρηματικό σχέδιο του έργου. Ειδικά για τους υβριδικούς σταθμούς, η αίτηση συνοδεύεται από τεχνοοικονομική μελέτη, η οποία περιλαμβάνει εκτίμηση της ενεργειακής αποδοτικότητας του σταθμού (ωριαία προσομοίωση της λειτουργίας του υβριδικού σταθμού, ωριαία προσομοίωση της λειτουργίας του αυτόνομου συστήματος, με και χωρίς τον υβριδικό σταθμό, για διάρκεια ενός έτους) με βάση τις αρχές που ορίζονται στο υφιστάμενο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο και τον Κώδικα Διαχείρισης Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών.
δ) Στοιχεία που τεκμηριώνουν τη δυνατότητα του αιτούντος ή των μετόχων ή εταίρων αυτού να υλοποιήσουν το έργο με βάση την τεχνική τους επάρκεια και τη δυνατότητα εξασφάλισης της απαιτούμενης χρηματοδότησης, (ίδια κεφάλαια, τραπεζική χρηματοδότηση κ.α.) κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων. 
ε) Συνολικό επιχειρηματικό σχέδιο, λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των αιτήσεων που έχει υποβάλει ο αιτών καθώς και του συνόλου των Βεβαιώσεων, Βεβαιώσεων Ειδικών Έργων και Αδειών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ που κατέχει.
3. Η Βεβαίωση Ειδικών Έργων χορηγείται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 5 του άρθρου 11 και εφόσον τεκμηριώνεται επιπλέον από τα υποβληθέντα στοιχεία:
α) Η ενεργειακή αποδοτικότητα του έργου. Ειδικά για το αιολικό δυναμικό, οι υποβαλλόμενες μετρήσεις πρέπει να έχουν εκτελεστεί από πιστοποιημένους φορείς, σύμφωνα με το πρότυπο DIN-EN ISO/IEC 17025/2000, όπως εκάστοτε ισχύει. Ειδικότερες απαιτήσεις και προδιαγραφές μετρήσεων δυναμικού ΑΠΕ ή ενεργειακών ισοζυγίων ανά τεχνολογία προβλέπονται στον Κανονισμό Βεβαιώσεων.
β) Η οικονομοτεχνική αποδοτικότητα και βιωσιμότητα του έργου, βάσει εκτιμώμενου εσωτερικού βαθμού απόδοσης (IRR) που υπολογίζεται στη βάση τιμήματος που αντιστοιχεί στη μεσοσταθμική τιμή της τελευταίας διενεργηθείσας ανταγωνιστικής διαδικασίας της τεχνολογίας αυτής, προσαυξημένη κατάλληλα ώστε να λαμβάνονται υπόψη τυχόν απαιτούμενα πρόσθετα κόστη για την υλοποίηση του έργου.
γ) Η τεχνική επάρκεια του αιτούντος για την υλοποίηση του εξεταζόμενου έργου.
δ) Η οικονομική επάρκεια του αιτούντος και η δυνατότητα εξασφάλισης της απαιτούμενης χρηματοδότησης για την υλοποίηση του προτεινόμενου έργου.
ε) Η μη ύπαρξη θεμάτων σχετικά με την ασφάλεια των εν γένει εγκαταστάσεων, δικτύων και του σχετικού εξοπλισμού του ΕΣΜΗΕ και ΕΔΔΗΕ και των δικτύων των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, εφόσον το προτεινόμενο έργο είναι Υβριδικός Σταθμός ή σταθμός ΣΗΘΥΑ ή σταθμός ΑΠΕ/ΣΗΘΥΑ που πρόκειται να συνδεθεί σε κορεσμένο νησιωτικό δίκτυο ή να εγκατασταθεί σε κορεσμένο νησιωτικό δίκτυο και προτείνεται να συνδεθεί με το Σύστημα ή το Δίκτυο σε περιοχή με μη κορεσμένο δίκτυο.
4. Η Βεβαίωση Ειδικών Έργων εκδίδεται το αργότερο εντός τριάντα (30) ημερών από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής αντιρρήσεων, εφόσον δεν έχουν υποβληθεί αντιρρήσεις για το εν λόγω έργο, άλλως εντός τριάντα (30) ημερών από το πέρας της προθεσμίας του αιτούντος να υποβάλει τις απόψεις του κατά των αντιρρήσεων.
Η Βεβαίωση Ειδικών Έργων εκδίδεται ηλεκτρονικά μέσω του Ηλεκτρονικού Μητρώου και δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Φορέα Αδειοδότησης.
Η Βεβαίωση Ειδικών Έργων φέρει εγκεκριμένη ηλεκτρονική υπογραφή ή εγκεκριμένη ηλεκτρονική σφραγίδα κατά την έννοια του άρθρου 3 του Κανονισμού 2014/910/ΕΕ, όπως ισχύει, και περιλαμβάνει, πέραν των οριζομένων στην παράγραφο 6 του άρθρου 11, κατ’ ελάχιστον τα εξής στοιχεία:
α) το σημείο σύνδεσης του σταθμού με το Σύστημα για τα ειδικά έργα των περιπτώσεων στ), ζ) και η) του άρθρου 10.
β) τον τύπο και τα χαρακτηριστικά του συστήματος αποθήκευσης ενέργειας, εάν υπάρχει.
5. Ο Φορέας Αδειοδότησης πριν εκδώσει την απόφαση του, μπορεί να συνεργάζεται με τον Διαχειριστή του Συστήματος ή του Δικτύου ή των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών για τον κατ’ αρχήν καθορισμό του τρόπου και του σημείου σύνδεσης του σταθμού με το Σύστημα ή το Δίκτυο. Ο καθορισμός αυτός λαμβάνει χώρα εντός δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία υποβολής του ερωτήματος του Φορέα Αδειοδότησης προς τον Διαχειριστή και δεν συνεπάγεται δέσμευση του Διαχειριστή ή του Φορέα Αδειοδότησης για την ύπαρξη διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου κατά τη χορήγηση της Προσφοράς Σύνδεσης.
6. Δεν επιτρέπεται η τροποποίηση Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας έργου που εμπίπτει στην κατηγορία του Ειδικού Έργου, σύμφωνα με τον ορισμό του άρθρου 10, ώστε το προτεινόμενο έργο ή μέρος αυτού να μην υπάγεται πλέον στον ορισμό αυτό.
7. Κατά τα λοιπά, εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 4 και 7 έως και 17 του άρθρου 11, καθώς και των παραγράφων 2 (γ) και 3 του άρθρου 12 και των άρθρων 13 έως και 16.

1. Ο Φορέας Αδειοδότησης ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ - Α’ Φάση καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Με την ίδια απόφαση δύναται να προβλέπεται η διαδικασία μετάπτωσης των εκκρεμών αιτήσεων και του Ηλεκτρονικού Μητρώου και να ρυθμίζεται οποιαδήποτε σχετική λεπτομέρεια.
2. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος και μέχρι την έκδοση της απόφασης της παραγράφου 1, ως Φορέας Αδειοδότησης ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ - Α’ Φάση κατά τις διατάξεις του παρόντος ορίζεται η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ).Η Βεβαίωση και η Βεβαίωση Ειδικών Έργων, οι τροποποιήσεις και οι μεταβιβάσεις αυτών εκδίδονται από τον Πρόεδρο της ΡΑΕ. Ειδικά σε περίπτωση συγκριτικής αξιολόγησης η Βεβαίωση και η Βεβαίωση Ειδικών Έργων καθώς και οι ανακλήσεις αυτών εκδίδονται από την Ολομέλεια της ΡΑΕ.
3. Ο Φορέας Αδειοδότησης τηρεί Eιδικό Mητρώο Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ ή ΣΗΘΥΑ. Στο Mητρώο, το οποίο εντάσσεται στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Παραγωγών Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, καταχωρούνται:
α) Τα στοιχεία των Αδειών Παραγωγής, των Βεβαιώσεων των άρθρων 11 και 19, τα στοιχεία μεταβίβασής τους, οι τροποποιήσεις τους, καθώς και κάθε άλλη μεταβολή των στοιχείων των Αδειών Παραγωγής, Βεβαιώσεων και Βεβαιώσεων Ειδικών Έργων.
β) Τα στοιχεία των φυσικών και νομικών προσώπων που εμπίπτουν στο καθεστώς εξαίρεσης της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του ν. 3468/2006 (Α’ 129), όπως ισχύει, από την υποχρέωση λήψης των αδειών ή Βεβαιώσεων, καθώς και τα στοιχεία των σταθμών τους.
γ) Τα στοιχεία των αιτήσεων υπό (α), τα στοιχεία των αιτήσεων και προσφορών σύνδεσης προς τους διαχειριστές.
Στο περιεχόμενο του Mητρώου παραχωρείται πρόσβαση από τον Φορέα Αδειοδότησης στους αρμόδιους Διαχειριστές και στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Το Μητρώο παρέχει ελεύθερη πρόσβαση στο κοινό στα στοιχεία υπό (α) και (β).
Το Μητρώο επικαιροποιείται κατ’ ελάχιστο σε μηναία βάση με ευθύνη του Φορέα Αδειοδότησης.

1. Στην υποπαράγραφο Ι.2 της παραγράφου Ι του άρθρου 1 του ν. 4152/2013 (Α’ 107) προστίθεται παραγράφος 12 ως εξής:
«12. Από την 1η Ιανουαρίου 2020 η υποχρέωση καταβολής του Τέλους που προβλέπεται στην περίπτωση 1 παύει να ισχύει.»
2. Η παράγραφος 2 του άρθρου 8 του ν. 4585/2018 (Α’ 216) αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Κατά παρέκκλιση της υποπαραγράφου Ι.2 της παραγράφου Ι του άρθρου πρώτου του ν. 4152/2013 (Α’ 107), τα στοιχεία για τον καθορισμό των υπόχρεων καταβολής τέλους διατήρησης δικαιώματος κατοχής αδειών παραγωγής για τα έτη 2017, 2018 και 2019 λαμβάνονται υπόψη όπως ισχύουν κατά την 1η Ιανουαρίου 2019 και το τελικά οφειλόμενο ποσό ανά κάτοχο Άδειας Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας καταβάλλεται στο 1/3 του αρχικά οφειλομένου ποσού. Μέχρι τις 30 Ιουνίου 2020 καταρτίζεται και αναρτάται στον διαδικτυακό τόπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ενιαίος πίνακας με τους υπόχρεους καταβολής και το ύψος του τέλους για τα έτη αυτά, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στην παράγραφο 5 του άρθρου 27 του ν. 4342/2015 (Α’ 143), όπως ισχύει. Κάτοχοι Αδειών Παραγωγής από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, εξαιρουμένων των Υβριδικών Σταθμών, που είτε έχουν μειώσει την ισχύ τους μετά από την 01.01.2019 και μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος είτε προβαίνουν σε μείωση της μέγιστης ισχύος παραγωγής με τροποποίηση της οικείας Άδειας Παραγωγής εντός δώδεκα (12) μηνών από τη θέση σε ισχύ του παρόντος, δικαιούνται να λάβουν ατόκως το ποσό που κατέβαλαν για το τέλος διατήρησης που αντιστοιχεί στο τμήμα της μειωμένης ισχύος. Σε κάθε περίπτωση, η μη εμπρόθεσμη καταβολή του τέλους συνεπάγεται την αυτοδίκαιη παύση της ισχύος της Άδειας Παραγωγής, κατά τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 6 του άρθρου 27 του ν. 4342/2015 (Α’ 143), όπως ισχύει. Η ανωτέρω διαδικασία ακολουθείται και από υπόχρεους καταβολής τέλους διατήρησης που κατέβαλαν ποσά έναντι τέλους διατήρησης πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος και μειώνουν τη μέγιστη ισχύ παραγωγής των σταθμών τους, σύμφωνα με τις διατάξεις του τρίτου εδαφίου. Στις περιπτώσεις αυτές ο ΔΑΠΕΕΠ επιστρέφει ατόκως τα επιπλέον ποσά που έχουν καταβληθεί ως αχρεωστήτως καταβληθέντα.»

1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος έως την πλήρη λειτουργία του Ηλεκτρονικού Μητρώου, χορηγείται η Βεβαίωση ή η Βεβαίωση Ειδικών Έργων από τον Φορέα Αδειοδότησης κατόπιν υποβολής αίτησης σε αυτόν. Οι αιτήσεις υποβάλλονται στον Φορέα Αδειοδότησης από την πρώτη έως και τη δεκάτη ημέρα των μηνών Φεβρουαρίου, Ιουνίου, Οκτωβρίου (κύκλος υποβολής αιτήσεων).
2. Στοιχεία των αιτήσεων καταχωρούνται από τον Φορέα Αδειοδότησης στο γεωπληροφοριακό σύστημα του Φορέα και επιβεβαιώνονται από τους αιτούντες μέσω εισόδου στο σύστημα με τη χρήση κωδικών χρήσης και πρόσβασης της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, σύμφωνα με τα ειδικότερα προβλεπόμενα στον Κανονισμό.
3. Η αίτηση για χορήγηση Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων υποβάλλεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 11 και 19 αντιστοίχως λαμβανομένων υπόψη και των άρθρων 13 έως 15.
4. Εφόσον η αίτηση της παραγράφου 1 υποβάλλεται παραδεκτώς, περίληψη αυτής αναρτάται στην ιστοσελίδα του Φορέα Αδειοδότησης εντός είκοσι (20) ημερών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης του κύκλου υποβολής αιτήσεων. Από την επομένη ημέρα της ανάρτησης της περίληψης και εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών, όποιος έχει έννομο συμφέρον μπορεί να υποβάλει αιτιολογημένη αντίρρηση ενώπιον του Φορέα Αδειοδότησης, σε σχέση με αίτηση που υποβλήθηκε. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα για τις αντιρρήσεις και τα συμπληρωματικά στοιχεία στο άρθρο 11.
5. Η Βεβαίωση ή η Βεβαίωση Ειδικών Έργων χορηγείται από τoν Φορέα Αδειοδότησης εντός τριάντα (30) και εξήντα (60) ημερών αντιστοίχως από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής αντιρρήσεων, εφόσον δεν έχουν υποβληθεί αντιρρήσεις για το εν λόγω έργο. Εφόσον έχουν υποβληθεί αντιρρήσεις, η Βεβαίωση ή η Βεβαίωση Ειδικών Έργων χορηγείται εντός τριάντα (30) και εξήντα (60) ημερών αντιστοίχως από το πέρας της προθεσμίας υποβολής απόψεων επί των αντιρρήσεων σύμφωνα με το άρθρο 11.
6. Η Βεβαίωση και η Βεβαίωση Ειδικών Έργων περιλαμβάνουν τα στοιχεία που ορίζονται στα άρθρα 11 και 19 αντιστοίχως.
7. Η Βεβαίωση και η Βεβαίωση Ειδικών Έργων, η οποία εκδίδεται από τον Φορέα Αδειοδότησης δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του.
8. Σε περίπτωση μη χορήγησης Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, ο Φορέας Αδειοδότησης κοινοποιεί τη σχετική απόφαση στον ενδιαφερόμενο και κατά τα λοιπά εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα στο άρθρο 11.
9. Σε περίπτωση μη χορήγησης Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, νέα αίτηση για την ίδια θέση ή τμήμα αυτής και για σταθμό ίδιας τεχνολογίας επιτρέπεται από τον ίδιο αιτούντα ή νομικό ή φυσικό πρόσωπο που συμμετέχει στη μετοχική/εταιρική σύνθεση του αιτούντος από το μεθεπόμενο κύκλο από την κοινοποίηση της απόρριψης χορήγησης.
10. Τα σχετικά έγγραφα που απαιτούνται για τη διαπίστωση πλήρωσης των οροσήμων του άρθρου 12 υποβάλλονται στον Φορέα Αδειοδότησης από τον κάτοχο της Βεβαίωσης ή της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων εντός δέκα (10) εργασίμων ημερών από την επίτευξη του οροσήμου.
11. Στις περιπτώσεις παύσης ισχύος ή ανάκλησης της Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή Άδειας Παραγωγής ενημερώνεται το γεωπληροφοριακό σύστημα του Φορέα Αδειοδότησης και αποδεσμεύεται ο φυσικός χώρος που είχε δηλωθεί ως θέση εγκατάστασης.
12. Τα αιτήματα τροποποίησης Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας υποβάλλονται στον Φορέα Αδειοδότησης εντός κύκλου υποβολής αιτήσεων ή εκτός κύκλου υποβολής αιτήσεων σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 11 και 19 αντιστοίχως.
Για την υποβολή αίτησης τροποποίησης της Άδειας Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ή Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων απαιτείται το αποδεικτικό καταβολής του προβλεπόμενου τέλους σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 16. Τα αιτήματα τροποποίησης Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή Άδειας Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας τα οποία υποβάλλονται
εντός κύκλου υποβολής αιτήσεων εξετάζονται από τον Φορέα Αδειοδότησης εντός των προθεσμιών, οι οποίες αναφέρονται στην παράγραφο 5.
Τα αιτήματα τροποποίησης Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή Άδειας Παραγωγής τα οποία μπορούν να υποβάλλονται εκτός κύκλου υποβολής αιτήσεων εξετάζονται από τον Φορέα Αδειοδότησης εντός δέκα (10) εργασίμων ημερών από την υποβολή σχετικής αίτησης, κατά τα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων, εφόσον ο φάκελος είναι πλήρης, άλλως
από τη συμπλήρωσή του. Ο φάκελος θεωρείται πλήρης εάν μέσα σε πέντε (5) ημέρες από την υποβολή του, ο Φορέας Αδειοδότησης δεν ζητήσει εγγράφως από τον ενδιαφερόμενο συμπληρωματικά στοιχεία σε σχέση με τα ήδη υποβληθέντα.
Ειδικά οι αιτήσεις για τροποποίηση Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή Άδειας Παραγωγής, οι οποίες αφορούν έργα που έχουν επιλεγεί μέσω ανταγωνιστικής διαδικασίας του άρθρου 7 του ν. 4414/2016, εξετάζονται κατά προτεραιότητα έναντι λοιπών αιτήσεων εφόσον:
α) η μέγιστη ισχύς παραγωγής των έργων δεν αυξάνεται περισσότερο από 10%,
β) η τροποποίηση δεν συνεπάγεται επέκταση των ορίων του πολυγώνου εγκατάστασης, εκτός αν αυτή επιβάλλεται βάσει γνωμοδότησης στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και δεν υφίσταται εδαφική επικάλυψη με ήδη υποβληθείσα αίτηση για χορήγηση Άδειας Παραγωγής ή Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων ή ήδη εκδοθείσα Άδεια Παραγωγής ή Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων.
Σε περίπτωση κατά την οποία γίνεται αποδεκτό αίτημα τροποποίησης υφιστάμενης Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, η εν λόγω Άδεια αντικαθίσταται από τη Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικού Έργου κατά περίπτωση, η οποία εκδίδεται, στο όνομα του νέου κατόχου και περιλαμβάνει και τυχόν ειδικούς όρους που είχαν τεθεί στην Άδεια παραγωγής, κατά τις κείμενες διατάξεις και τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων. Η τροποποίηση της Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής
Ενέργειας, Βεβαίωσης ή της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων αναρτάται με επιμέλεια του Φορέα Αδειοδότησης στην ιστοσελίδα της και τα στοιχεία της καταχωρούνται στο γεωπληροφοριακό σύστημα της ΡΑΕ.
13. Ο κάτοχος Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, Βεβαίωσης και Βεβαίωσης Ειδικών Έργων μπορεί να προβαίνει σε κατάτμηση Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, Βεβαίωσης και Βεβαίωσης Ειδικών Έργων σε επιμέρους σταθμούς που ανήκουν στον ίδιο κατόπιν απόφασης του Φορέα Αδειοδότησης, άπαξ και εφόσον τα νέα γήπεδα εγκατάστασης των σταθμών που προκύπτουν είναι υποσύνολα του αρχικού και δεν προκύπτουν σταθμοί που ένεκα των τεχνικών τους χαρακτηριστικών και ιδίως της εγκατεστημένης τους ισχύος ή της μέγιστης ισχύος παραγωγής τους εξαιρούνται από την υποχρέωση συμμετοχής σε ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών ισχύος παραγωγής για σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ υπό το εκάστοτε καθεστώς στήριξης αυτών.
14. Η Άδεια Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, η Βεβαίωση ή η Βεβαίωση Ειδικών Έργων μπορεί να μεταβιβάζεται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στα άρθρα 11 και 19 και τα ειδικότερα οριζόμενα στον Κανονισμό Βεβαιώσεων. Η μεταβίβαση δεν συνιστά λόγο παράτασης των προθεσμιών του άρθρου 12. Σε περίπτωση κατά την οποία γίνεται αποδεκτό αίτημα μεταβίβασης υφιστάμενης Άδειας Παραγωγής, η εν λόγω Άδεια αντικαθίσταται
από τη Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικού Έργου κατά περίπτωση, η οποία εκδίδεται, στο όνομα του νέου κατόχου.
15. Προκειμένου ο Φορέας Αδειοδότησης να χορηγήσει Βεβαίωση ή τροποποίηση αυτής ή να κάνει αποδεκτή μεταβίβαση Άδειας Παραγωγής ή Βεβαίωσης, καλεί τους αιτούντες, μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, με απόδειξη παραλαβής για την καταβολή του Ειδικού Τέλους του άρθρου 17, εφόσον απαιτείται.
16. Ειδικά στον κύκλο υποβολής αιτήσεων Ιουνίου 2020 δεν υποβάλλονται:
α) νέες αιτήσεις για χορήγηση Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων,
β) αιτήσεις για τροποποίηση Άδειας Παραγωγής στις κάτωθι περιπτώσεις:
αα) επέκτασης των ορίων του πολυγώνου εγκατάστασης, εκτός αν η επέκταση αυτή επιβάλλεται βάσει γνωμοδότησης στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και δεν υφίσταται εδαφική επικάλυψη με ήδη υποβληθείσα αίτηση για χορήγηση Άδειας Παραγωγής κατά τη θέση σε ισχύ του παρόντος ή ήδη εκδοθείσα Άδεια Παραγωγής,
ββ) αύξησης της μέγιστης ισχύος παραγωγής περισσότερο από 10%.

1. Εκκρεμή αιτήματα για χορήγηση Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, τα οποία έχουν υποβληθεί στη ΡΑΕ έως και τον κύκλο υποβολής αιτήσεων Ιουνίου 2018, αξιολογούνται από τον Φορέα Αδειοδότησης σύμφωνα το άρθρο 3 του ν. 3468/2006 (Α’ 129), όπως ισχύει, και την απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ΥΑΠΕ/Φ1/14810 (Β’ 2373/2011), όπως ισχύει, και εκδίδεται απόφαση απόρριψης ή χορήγησης Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας.
2. Με ανακοίνωση του Φορέα Αδειοδότησης, η οποία εκδίδεται εντός τριάντα (30) ημερών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, καλούνται οι ενδιαφερόμενοι να επιβεβαιώσουν εντός τριάντα (30) ημερών τα αιτήματά τους και να επικαιροποιήσουν τα στοιχεία των πολυγώνων των έργων τους και των θέσεων των ανεμογεννητριών εντός των πολυγώνων των αρχικών αιτήσεων λαμβάνοντας υπόψη τα προβλεπόμενα στο άρθρο 13.
3. Σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης επιβεβαίωσης ή επικαιροποίησης εντός του ανωτέρω προβλεπόμενου χρονικού διαστήματος, τα αιτήματα απορρίπτονται άμεσα και άνευ ετέρου. Ο Φορέας Αδειοδότησης αναρτά στην ιστοσελίδα του τον πίνακα των απορριφθεισών αιτήσεων.
4. Κατά τα λοιπά, οι Άδειες Παραγωγής οι οποίες εκδίδονται σύμφωνα με την παράγραφο 1 καταλαμβάνονται από τις διατάξεις των άρθρων 11 ή 19 κατά περίπτωση, καθώς και του άρθρου 12.
5. Σε περίπτωση μεταβολής των στοιχείων των Αδειών Παραγωγής του παρόντος, για τα οποία δεν απαιτείται τροποποίηση σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 11
και 19, οι κάτοχοι αυτών προβαίνουν οποτεδήποτε σε απλή γνωστοποίηση της σχετικής μεταβολής στοιχείων προς τον Φορέα Αδειοδότησης.
6. Σε περίπτωση μεταβολής των στοιχείων Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας για τα οποία απαιτείται τροποποίηση σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 11 ή 19 κατά περίπτωση του παρόντος και τον Κανονισμό Βεβαιώσεων, οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν σχετικό αίτημα στον Φορέα Αδειοδότησης. Σε περίπτωση που το αίτημα γίνει αποδεκτό, ο Φορέας Αδειοδότησης εκδίδει Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων κατά περίπτωση, σε αντικατάσταση της Άδειας Παραγωγής και ενημερώνεται το Ηλεκτρονικό Μητρώο. Μετά την έκδοση της Βεβαίωσης ή της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, η Άδεια Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας παύει να ισχύει. Η διάρκεια ισχύος της Βεβαίωσης ή της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων είναι είκοσι πέντε (25) έτη αρχόμενη από την ημερομηνία έκδοσης της Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας.
Οι διατάξεις των άρθρων 16 και 17 παρ. 2(β) ισχύουν για τις τροποποιήσεις των αδειών αυτών.
7. Εκκρεμή αιτήματα για τροποποίηση ή για μεταβίβαση Άδειας Παραγωγής που έχουν υποβληθεί πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος, αξιολογούνται από τον Φορέα Αδειοδότησης, σύμφωνα το άρθρο 3 του ν. 3468/2006 (Α’ 129), όπως ισχύει, και την απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ΥΑΠΕ/Φ1/14810 (Β’ 2373/2011), όπως ισχύει, εντός δύο (2) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος.

1. Εκκρεμή αιτήματα για χορήγηση Άδειας Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, τα οποία έχουν υποβληθεί στη ΡΑΕ από τον κύκλο υποβολής αιτήσεων Σεπτεμβρίου 2018 και μέχρι τη θέση σε ισχύ του παρόντος, καταλαμβάνονται από τις διατάξεις των άρθρων 10 έως 21 και εξετάζονται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα σε αυτές και τα ειδικότερα προβλεπόμενα στο παρόν άρθρο.
2. Ο Φορέας Αδειοδότησης ολοκληρώνει την εξέταση των αιτήσεων κάθε κύκλου, για τις οποίες δεν υπάρχει λόγος συγκριτικής αξιολόγησης και καλεί τους αιτούντες κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 4, πριν εκκινήσει την αξιολόγηση αιτήσεων επόμενου κύκλου. Η πρόσκληση του Φορέα Αδειοδότησης για την καταβολή του εφάπαξ τέλους σύμφωνα με το άρθρο 17 αποστέλλεται κατά την ίδια ημερομηνία σε όλους τους αιτούντες των οποίων τα αιτήματα γίνονται αποδεκτά και για τους οποίους δεν συντρέχει λόγος συγκριτικής αξιολόγησης. Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων εδαφίων δεν εφαρμόζονται σε αιτήσεις που αντιστοιχούν σε Ειδικά Έργα.
Σε περίπτωση που κατά την εξέταση των αιτήσεων ενός κύκλου για την έκδοση Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων διαπιστώνεται υπέρβαση της φέρουσας ικανότητας ενός ΟΤΑ, δεν εκκινεί η εξέταση των αιτήσεων επόμενων κύκλων που αφορούν τον ΟΤΑ αυτόν μέχρι τον προσδιορισμό του αντίστοιχου ακριβούς περιθωρίου της φέρουσας ικανότητας. Μετά τον προσδιορισμό οι αιτήσεις εξετάζονται εντός της έννοιας των κύκλων.
Σε περίπτωση κατά την οποία αίτηση ενός κύκλου για την έκδοση Βεβαίωσης ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων παρουσιάζει εδαφική επικάλυψη ή ταυτόχρονη αξιοποίηση του φυσικού πόρου (πρωτογενής ενέργεια) με αίτηση προηγούμενου κύκλου για την οποία δεν έχει εκδοθεί απόφαση από τον Φορέα, η εξέταση της αίτησης λαμβάνει χώρα μόνο μετά την έκδοση από τον Φορέα Αδειοδότησης απορριπτικής απόφασης της αίτησης του προηγούμενου κύκλου.
Με την επιφύλαξη των ανωτέρω, στις ανωτέρω δύο περιπτώσεις η εξέταση των λοιπών αιτήσεων του ίδιου κύκλου καθώς και των αιτήσεων επόμενων κύκλων συνεχίζεται κανονικά σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
3. Με ανακοίνωση του Φορέα Αδειοδότησης καλούνται οι αιτηθέντες να επιβεβαιώσουν το αίτημά τους εντός προθεσμίας δεκαπέντε (15) ημερών και να επικαιροποιήσουν τα στοιχεία των πολυγώνων των έργων τους, καθώς και των θέσεων των ανεμογεννητριών εντός των πολυγώνων των αρχικών αιτήσεων, λαμβάνοντας υπόψη τα προβλεπόμενα στο άρθρο 13. Στην επικαιροποίηση ο αιτών επιβεβαιώνει την υπαγωγή ή μη του έργου του στην έννοια των Ειδικών Έργων σύμφωνα με τον ορισμό του άρθρου 10. Τα αιτήματα για τα οποία υποβλήθηκε δήλωση επιβεβαίωσης ή/και επικαιροποίηση αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Φορέα Αδειοδότησης με διάκριση μεταξύ Ειδικών Έργων και μη. Σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης επιβεβαίωσης ή και επικαιροποίησης εντός του προβλεπόμενου στην ανακοίνωση χρονικού διαστήματος, οι αιτήσεις απορρίπτονται άμεσα και άνευ ετέρου. Ο Φορέας Αδειοδότησης αναρτά στην ιστοσελίδα του τον πίνακα των απορριφθεισών αιτήσεων και ενημερώνεται το Μητρώο. Στην περίπτωση αυτή, νέες αιτήσεις για την ίδια θέση υποβάλλονται από τον μεθεπόμενο κύκλο από την ημερομηνία γνωστοποίησης της απόρριψης της αρχικής αίτησης.
Στο πλαίσιο της ως άνω επικαιροποίησης, δύναται να υποβάλλονται αιτήματα συνένωσης υφιστάμενων αιτήσεων των ίδιων ενδιαφερομένων, χωρίς άλλη μεταβολή των πολυγώνων εγκατάστασης πέραν της συμμόρφωσης με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 13 τα οποία αφορούν στην ίδια τεχνολογία, έχουν υποβληθεί εντός του ίδιου κύκλου και χωροθετούνται εντός του ίδιου Δήμου ή εκτείνονται και σε όμορο Δήμο.
4. Προκειμένου ο Φορέας Αδειοδότησης να εκδώσει Βεβαίωση, καλεί μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με απόδειξη παραλαβής τους αιτούντες για την καταβολή του Ειδικού Τέλους του άρθρου 17. Ειδικά για τα αιτήματα του παρόντος άρθρου, το Ειδικό Τέλος καταβάλλεται εντός τριών (3) μηνών από την ενημέρωση του Φορέα Αδειοδότησης ως ακολούθως:

5. Ο Φορέας Αδειοδότησης εκκινεί την εξέταση αιτήσεων που υποβάλλονται μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος, αφού έχει ολοκληρώσει την εξέταση των αιτήσεων οι οποίες καταλαμβάνονται από το παρόν άρθρο και για τις οποίες δεν συντρέχει λόγος συγκριτικής αξιολόγησης.
6. Αιτήσεις για χορήγηση Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας για τις οποίες έχουν εκδοθεί από 1ης Ιανουαρίου 2019 αποφάσεις απόρριψης χορήγησης Άδειας Παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας λόγω μη πλήρωσης των κριτηρίων (δ), (ζ), (η), (ι) της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του ν. 3468/2006 (Α’ 129), δύνανται να επανυποβάλλονται στον πρώτο κύκλο υποβολής αιτήσεων μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος. Σε περίπτωση επανυποβολής, και εφόσον διαπιστωθεί εδαφική επικάλυψη μεταξύ υποβληθέντων αιτημάτων του ίδιου κύκλου ή αδυναμία ταυτόχρονης αξιοποίησης του φυσικού πόρου, η αίτηση για χορήγηση Άδειας Παραγωγής, η οποία προηγουμένως έχει απορριφθεί λόγω μη πλήρωσης των παραπάνω κριτηρίων του άρθρου 3 του ν. 3468/2006 (Α’ 129) αξιολογείται κατά προτεραιότητα κατόπιν σχετικού αιτήματος του ενδιαφερόμενου, χωρίς τη διαδικασία συγκριτικής αξιολόγησης.

1. Οι Άδειες Παραγωγής εν ισχύ κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος καταλαμβάνονται από τις διατάξεις αυτού και από τα ειδικότερα οριζόμενα στις παραγράφους 2 έως και 5. Ο Φορέας Αδειοδότησης εντός τριών (3) μηνών από τη θέση ισχύος του παρόντος αναρτά στην ιστοσελίδα του κατάλογο Άδειων Παραγωγής που αντιστοιχούν σε Ειδικά Έργα σύμφωνα με τον ορισμό του άρθρου 10.
2. Ειδικά οι διατάξεις του άρθρου 12, οι οποίες καταλαμβάνουν τις υφιστάμενες κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος Άδειες Παραγωγής, τίθενται σε εφαρμογή από 1ης Σεπτεμβρίου 2020 και οι προθεσμίες αρχίζουν να μετρούν από την ημερομηνία αυτή. Σε περίπτωση που οι Άδειες Παραγωγής εκδοθούν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 22 μετά την ως άνω ημερομηνία, τότε οι διατάξεις του άρθρου 12 τίθενται σε εφαρμογή από την έκδοση της Άδειας Παραγωγής και σύμφωνα με τον κατάλογο της παραγράφου 1. Έως την πλήρη λειτουργία του Ηλεκτρονικού Μητρώου Παραγωγών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, τα αποδεικτικά που αναφέρονται στις περιπτώσεις της παραγράφου 1 υποβάλλονται σε φυσική μορφή στον Φορέα.
Ο Φορέας Αδειοδότησης εντός των πέντε (5) πρώτων ημερών εκάστου μηνός αναρτά στην ιστοσελίδα του πίνακα των Αδειών Παραγωγής που έπαυσαν αυτοδικαίως και συγχρόνως ενημερώνει το γεωπληροφοριακό σύστημα που τηρεί, καθώς και τον αρμόδιο Διαχειριστή για την αποδέσμευση του τυχόν δεσμευθέντος ηλεκτρικού χώρου για το έργο αυτό.
3. Οι κάτοχοι Αδειών Παραγωγής με αρχική διάρκεια ισχύος δεκαπέντε (15) έτη, οι οποίες δεν έχουν ανακληθεί ή η ισχύς των οποίων δεν έχει παύσει αυτοδικαίως λόγω μη καταβολής του τέλους διατήρησης δικαιώματος κατοχής άδειας παραγωγής κατά τη θέση σε ισχύ του παρόντος και στους οποίους έχει χορηγηθεί ΑΕΠΟ κατά τη θέση σε ισχύ του παρόντος, δύνανται να υποβάλουν αίτημα παράτασης δέκα (10) ετών στον Φορέα και να υπαχθούν στις διατάξεις του παρόντος. Το αίτημα υποβάλλεται εντός ενός (1) μηνός από την έναρξη ισχύος του παρόντος.
Ομοίως άδειες παραγωγής σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ που συνδέονται σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως κορεσμένο δίκτυο, για τις οποίες είχε εκδοθεί απόφαση αναστολής αρμόδιου δικαστηρίου επί απαιτούμενης για την υλοποίηση του έργου άδειας, οι οποίες έχουν εκδοθεί προ της θέσης σε ισχύ του ν. 3468/2006 (Α’ 129) και έχουν παύσει να ισχύουν λόγω παρέλευσης της χρονικής διάρκειας ισχύος αυτών, υπάγονται στις διατάξεις του παρόντος εφόσον υποβάλλουν σχετικό αίτημα εντός ενός (1) μηνός από την έναρξη ισχύος του παρόντος υπό την προϋπόθεση ότι έχει εκδοθεί για τον σταθμό απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων και εφόσον: α) δεν εκκρεμεί αίτημα για έκδοση Άδειας Παραγωγής για την ίδια θέση εγκατάστασης κατά τη θέση σε ισχύ του και β) έχει ανακληθεί η απόφαση αναστολής.
4. Σε περίπτωση μεταβολής των στοιχείων Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας για τα οποία απαιτείται τροποποίηση σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 11 ή 19 κατά περίπτωση και τον Κανονισμό Βεβαιώσεων, οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν σχετικό αίτημα στον Φορέα Αδειοδότησης. Σε περίπτωση που το αίτημα γίνει αποδεκτό, ο Φορέας Αδειοδότησης εκδίδει Βεβαίωση ή Βεβαίωση Ειδικών Έργων κατά περίπτωση, σε αντικατάσταση της Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας και ενημερώνεται το Ηλεκτρονικό Μητρώο. Μετά την έκδοση της Βεβαίωσης ή της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, η Άδεια Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας παύει να ισχύει.
Η διάρκεια ισχύος της Βεβαίωσης ή της Βεβαίωσης Ειδικών Έργων είναι είκοσι πέντε (25) έτη αρχόμενη από την ημερομηνία έκδοσης της Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας. Για τις τροποποιήσεις των αδειών αυτών ισχύουν οι διατάξεις των άρθρων 16 και 17 παρ. 2(β).
5. Οι κάτοχοι Αδειών Παραγωγής, οφείλουν να προσαρμόσουν τα πολύγωνα τους σύμφωνα με τους περιορισμούς χωροθέτησης του άρθρου 13, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2021. Σε αντίθετη περίπτωση, ο Φορέας Αδειοδότησης προβαίνει σε ανάκληση των σχετικών Αδειών Παραγωγής ή των Βεβαιώσεων ή των Βεβαιώσεων Ειδικών Έργων.

1. Η παράγραφος 3 του άρθρου 18 του ν. 1650/1986 (Α’ 160) αντικαθίσταται ως εξής:
«3. Οι περιοχές, τα στοιχεία ή τα σύνολα της παραγράφου 2 (προστατευόμενες περιοχές) μπορούν να χαρακτηρίζονται, σύμφωνα με τα κριτήρια του άρθρου 19, ως:
- Περιοχές προστασίας της βιοποικιλότητας,
- Εθνικά πάρκα,
- Καταφύγια άγριας ζωής και
- Προστατευόμενα τοπία και προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί.»
2. Η παράγραφος 5 του άρθρου 18 του ν. 1650/1986 καταργείται.

Το άρθρο 19 του ν. 1650/1986 (Α’ 160), όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 19
Κριτήρια χαρακτηρισμού και αρχές προστασίας
1. α) Περιοχές προστασίας της βιοποικιλότητας χαρακτηρίζονται χερσαίες, υδάτινες, θαλάσσιες ή μικτού χαρακτήρα, φυσικές ή ημιφυσικές περιοχές με καταγεγραμμένη παρουσία τύπων φυσικών οικοτόπων και ειδών διεθνούς, ενωσιακής σημασίας ή/και ελληνικού ενδιαφέροντος που χρήζουν προστασίας και διατήρησης. Οι περιοχές που συμπεριλαμβάνονται στον Εθνικό Κατάλογο Περιοχών του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου Natura 2000 χαρακτηρίζονται δια του παρόντος ως περιοχές προστασίας της βιοποικιλότητας και διακρίνονται σε ειδικές ζώνες διατήρησης, ζώνες ειδικής προστασίας και σε προτεινόμενους τόπους ενωσιακής σημασίας, σύμφωνα με την ειδικότερη κατάταξή τους στο Παράρτημα Ι και τους συνημμένους σ’ αυτόν Πίνακες 1 και 2 της κοινής απόφασης των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων υπ’ αριθμ. 50743/2017 (B’ 4432).
β) Περισσότερες περιοχές από τις παραπάνω που βρίσκονται σε γεωγραφική εγγύτητα μεταξύ τους μπορούν να συγκροτούν μία περιοχή προστασίας της βιοποικιλότητας. Δύνανται να ονοματοδοτούνται βάσει ενός ή περισσοτέρων από τα προστατευτέα αντικείμενα που φιλοξενούν ή/και βάσει φυσικογεωγραφικών χαρακτηριστικών τους ή/και βάσει της ιστορικής, χωρικής ή/και διοικητικής τους ταυτότητας.
2. Ανεξαρτήτως της ένταξης στο δίκτυο Natura 2000, προστατευόμενες περιοχές μπορούν να χαρακτηρίζονται ως εξής:
α. Εθνικά πάρκα.
Ως εθνικά πάρκα, χερσαία, θαλάσσια ή μικτού χαρακτήρα, χαρακτηρίζονται οι μεγάλες σε έκταση φυσικές ή ημιφυσικές περιοχές στις οποίες λαμβάνουν χώρα οικολογικές λειτουργίες ευρείας κλίμακας με χαρακτηριστικά είδη και τύπους φυσικών οικοτόπων ενωσιακής σημασίας ή/και ελληνικού ενδιαφέροντος, τα οποία χρήζουν προστασίας και διατήρησης. Τα εθνικά πάρκα δύνανται να ονοματοδοτούνται βάσει φυσικογεωγραφικών χαρακτηριστικών τους ή/και βάσει της ιστορικής, χωρικής ή/και διοικητικής τους ταυτότητας. Τα Εθνικά Πάρκα μπορούν να περιλαμβάνουν δύο ή περισσότερες περιοχές Natura 2000 ή/και Περιοχές Προστασίας της Βιοποικιλότητας, ειδικά όταν αυτές χαρακτηρίζονται από ευρύ φάσμα οικοσυστημικών λειτουργιών με κοινά χωρικά, φυσικογεωγραφικά ή/και αβιοτικά χαρακτηριστικά.
β. Καταφύγια άγριας ζωής.
Ως καταφύγια άγριας ζωής χαρακτηρίζονται περιοχές (χερσαίες, υγροτοπικές, θαλάσσιες ή μικτού χαρακτήρα) που αξιολογούνται ως κατάλληλες για την ανάπτυξη πληθυσμών της άγριας πανίδας και χλωρίδας ή ως βιότοποι αναπαραγωγής, διατροφής, διαχείμασης ειδών της άγριας πανίδας, ή ως περιοχές αναπαραγωγής ψαριών και συγκέντρωσης γόνου. Δύνανται να ονοματοδοτούνται βάσει της χωρικής ή/και διοικητικής τους ταυτότητας. Ως Καταφύγια Άγριας Ζωής μπορούν να χαρακτηρίζονται και οι οικολογικοί διάδρομοι μεταξύ προστατευόμενων περιοχών.
γ. Προστατευόμενα τοπία και προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί.
Ως προστατευόμενα τοπία και προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί χαρακτηρίζονται, αντιστοίχως, λειτουργικά τμήματα της φύσης ή μεμονωμένα δημιουργήματά της (περιοχές ή στοιχεία σημειακού χαρακτήρα), που έχουν ιδιαίτερη οικολογική, γεωλογική ή γεωμορφολογική αξία ή συμβάλλουν στη διατήρηση των φυσικών διεργασιών και στην προστασία φυσικών πόρων, όπως δέντρα, συστάδες δέντρων και θάμνων, θαλάσσια προστατευτική βλάστηση, παρόχθια και παράκτια βλάστηση, φυσικοί φράχτες, καταρράκτες, πηγές, φαράγγια, θίνες, ύφαλοι, σπηλιές, βράχοι, απολιθωμένα δάση, δέντρα ή τμήματά τους, παλαιοντολογικά ευρήματα, κοραλλιογενείς γεωμορφολογικοί σχηματισμοί και γεώτοποι. Προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί που έχουν μνημειακό χαρακτήρα χαρακτηρίζονται ειδικότερα ως διατηρητέα μνημεία της φύσης. Ως Προστατευόμενοι Φυσικοί Σχηματισμοί είναι δυνατό να χαρακτηρίζονται επιμέρους περιοχές εντός Εθνικών Πάρκων, Περιοχών Προστασίας της Βιοποικιλότητας ή/και Καταφυγίων Άγριας Ζωής και να εντάσσονται εντός ζωνών κλιμακούμενης προστασίας των περιοχών αυτών.
3. Οι περιοχές της παραγράφου 2 μπορούν είτε να συμπίπτουν με περιοχές της παραγράφου 1, είτε να περικλείουν μία ή περισσότερες από αυτές, είτε να τοποθετούνται εντός ή εκτός αυτών.
4. Στις περιοχές των παραγράφων 1 και 2 του παρόντος ορίζονται, με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 4 του άρθρου 21, μία ή περισσότερες ζώνες προστασίας και διαχείρισης από τις παρακάτω:
α. Ζώνη απόλυτης προστασίας της φύσης: ως ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης ορίζονται εκτάσεις με εξαιρετικά ευαίσθητους τύπους φυσικών οικοτόπων, ή/και με ενδιαιτήματα εξαιρετικά ευαίσθητων ειδών, των οποίων η παρουσία και αντιπροσωπευτικότητα εκτιμάται ως πολύ υψηλή ή η κατάσταση των οποίων επιτάσσει εξαιρετικά αυστηρή προστασία. Στις ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης επιτρέπονται μόνο ορισμένες ή/
και όλες από τις ειδικές κατηγορίες χρήσεων του άρθρου 14α του π.δ. 59/2018 (Α’ 114). Οι ειδικές αυτές χρήσεις επιλέγονται και δύναται να εξειδικεύονται, κατά περίπτωση, για κάθε προστατευόμενη περιοχή, βάσει της ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης της παραγράφου 2 του άρθρου 21, με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 4 του άρθρου 21.
β. Ζώνη προστασίας της φύσης: ως ζώνες προστασίας της φύσης ορίζονται εκτάσεις με τύπους φυσικών οικοτόπων, ή/και με ενδιαιτήματα ειδών, των οποίων η παρουσία και αντιπροσωπευτικότητα εκτιμάται ως υψηλή ή η κατάσταση των οποίων επιτάσσει αυστηρή προστασία.
Στις ζώνες αυτές προστατεύεται το φυσικό περιβάλλον από δραστηριότητες ή επεμβάσεις που μπορούν να μεταβάλλουν ουσιωδώς προς το χειρότερο τη φυσική κατάσταση, σύνθεση ή εξέλιξή του. Απαγορεύονται ή περιορίζονται, σύμφωνα με τις ειδικότερες ρυθμίσεις της πράξης χαρακτηρισμού της προστατευόμενης περιοχής ή/και του οικείου Σχεδίου Διαχείρισης, δραστηριότητες όταν η άσκησή τους έχει επιπτώσεις που υπονομεύουν τους στόχους διαχείρισης ή την αποτελεσματικότητα των μέτρων διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής. Στις ζώνες προστασίας της φύσης επιτρέπονται μόνο ορισμένες ή/και όλες από τις ειδικές κατηγορίες χρήσεων του άρθρου 14β του π.δ. 59/2018. Οι ειδικές αυτές χρήσεις επιλέγονται και δύναται να εξειδικεύονται, κατά περίπτωση, για κάθε προστατευόμενη περιοχή, βάσει της ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης της παραγράφου 2 του άρθρου 21, με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 4 του άρθρου 21.
γ. Ζώνη διατήρησης οικοτόπων και ειδών: ως ζώνες διατήρησης οικοτόπων και ειδών ορίζονται εκτάσεις που υπόκεινται σε κατάλληλη διαχείριση για τη διασφάλιση ικανοποιητικού βαθμού διατήρησης των προστατευτέων αντικειμένων (τύπων φυσικών οικοτόπων και ειδών ενωσιακής σημασίας ή/και εθνικού ενδιαφέροντος) που αυτές φιλοξενούν. Στις Ζώνες Διαχείρισης Οικοτόπων και Ειδών απαγορεύονται ή περιορίζονται, σύμφωνα με τις ειδικότερες ρυθμίσεις της πράξης χαρακτηρισμού της προστατευόμενης περιοχής ή/και του οικείου Σχεδίου Διαχείρισης, δραστηριότητες όταν αυτές είναι σε θέση μεμονωμένα, σωρευτικά με άλλες ή σε συνέργεια με άλλες, να υποβαθμίσουν τον βαθμό διατήρησης προστατευτέου αντικειμένου και ειδικά όταν η υποβάθμιση αυτή δρα αρνητικά στην κατάσταση διατήρησης του προστατευτέου αντικειμένου σε εθνικό επίπεδο. Στις ζώνες διατήρησης οικοτόπων και ειδών επιτρέπονται μόνο ορισμένες ή/και όλες από τις ειδικές κατηγορίες
χρήσεων του άρθρου 14γ του π.δ. 59/2018. Οι ειδικές αυτές χρήσεις επιλέγονται και δύναται να εξειδικεύονται, κατά περίπτωση, για κάθε προστατευόμενη περιοχή, βάσει της ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης της παραγράφου 2 του άρθρου 21, με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 4 του άρθρου 21.
δ. Ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων: ως ζώνες βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων ορίζονται εκτάσεις προστατευόμενων περιοχών, στις οποίες είναι δυνατό να συνυπάρχει το προστατευτέο αντικείμενο μαζί με σχετικές πολιτισμικές αξίες ή/και ανθρωπογενείς δραστηριότητες που προάγουν τη βιώσιμη διαχείριση φυσικών πόρων ή/και τη βιώσιμη ανάπτυξη, αυτή, δηλαδή, που υπηρετεί την προστασία του περιβάλλοντος, την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική συνοχή και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Ανθρωπογενείς δραστηριότητες εντός της ζώνης αυτής, όταν μπορούν να οδηγήσουν σε υποβάθμιση του βαθμού διατήρησης του προστατευτέου αντικειμένου στην προστατευόμενη περιοχή και ιδιαιτέρως της κατάστασης διατήρησης του προστατευτέου αντικειμένου σε εθνικό επίπεδο, υπόκεινται σε κατάλληλες ρυθμίσεις βάσει των σχετικών προβλέψεων της πράξης χαρακτηρισμού της προστατευόμενης περιοχής και του οικείου Σχεδίου Διαχείρισης.
Στις ζώνες βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων επιτρέπονται ορισμένες ή/και όλες από τις ειδικές κατηγορίες χρήσεων του άρθρου 14δ του π.δ. 59/2018 (Α’ 114). Οι ειδικές αυτές χρήσεις επιλέγονται και δύναται να εξειδικεύονται, κατά περίπτωση, για κάθε προστατευόμενη περιοχή, βάσει της ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης της παραγράφου 2 του άρθρου 21, με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 4 του άρθρου 21.
5. Στις ζώνες του παρόντος μπορεί να περιλαμβάνονται και περιοχές που υπάγονται σε ειδικά καθεστώτα (όπως ενδεικτικά: δάση, αρχαιολογικοί χώροι και ζώνες προστασίας Α’ και Β’ αρχαιολογικών χώρων, βιότοποι) και απεικονίζονται στα κατά περίπτωση σχέδια χρήσεων γης.
6. Στις περιοχές της παραγράφου 2, στον βαθμό που δεν συμπίπτουν εδαφικά με περιοχές της παραγράφου 1, όπως και στις εκτάσεις της παραγράφου 4 του άρθρου 18 του παρόντος, επιλέγονται και δύναται να εξειδικεύονται γενικές και ειδικές κατηγορίες χρήσεων γης από το σύνολο του π.δ. 59/2018.»

1. Το άρθρο 21 του ν. 1650/1986 (Α’ 160), όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 21
Χαρακτηρισμός περιοχών, στοιχείων ή συνόλων της φύσης και του τοπίου
1. Για την προστασία και τη διατήρηση των περιοχών προστασίας της βιοποικιλότητας και των Εθνικών Πάρκων καταρτίζονται τα σχέδια διαχείρισης της παραγράφου 3 και εκδίδονται τα προεδρικά διατάγματα της παραγράφου 4, κατόπιν της ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης της παραγράφου 2.
2. Η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη αποτελεί την επιστημονική μελέτη τεκμηρίωσης του Προεδρικού Διατάγματος μιας ή περισσότερων προστατευόμενων περιοχών και του Σχεδίου Διαχείρισης κάθε προστατευόμενης περιοχής. Ειδικότερα εστιάζει στον χαρακτηρισμό των προστατευόμενων περιοχών, στις ζώνες που ορίζονται εντός αυτών, στην αναγκαιότητα ή μη θεσμοθέτησης περιφερειακών ζωνών, οικολογικών διαδρόμων, καθώς και στην πρόταση ρύθμισης δραστηριοτήτων και λειτουργιών και πρόβλεψης κατάλληλων μέτρων και δράσεων για τη διατήρηση του προστατευτέου αντικειμένου κάθε προστατευόμενης περιοχής. Η ειδική περιβαλλοντική μελέτη εκπονείται για μία ή περισσότερες προστατευόμενες περιοχές και τίθεται υποχρεωτικά σε δημόσια διαβούλευση. Εξετάζει τις επιπτώσεις που θα έχουν στο περιβάλλον και ειδικότερα στο προστατευτέο αντικείμενο οι όροι και περιορισμοί δραστηριοτήτων που προτείνει, σε συνδυασμό με τις επιτρεπόμενες δραστηριότητες, όπως αυτές θα προκύπτουν από τις προτεινόμενες χρήσεις γης. Επιπλέον, εξετάζει τις συνέπειες εναλλακτικών λύσεων, περιλαμβανομένης και της μηδενικής λύσης. 
Η περιοχή που καλύπτει κάθε ειδική περιβαλλοντική μελέτη, η διαδικασία σύνταξης και έγκρισης, όπως και οι προδιαγραφές των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών ορίζονται με απόφαση του αρμόδιου οργάνου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
3. α. Τα σχέδια διαχείρισης περιλαμβάνουν: αα. τους στόχους διατήρησης και την πιθανή ιεράρχηση προτεραιοτήτων διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής, 
ββ. διαχειριστικές δράσεις, παρεμβάσεις και μέτρα που είναι απαραίτητα για να επιτευχθεί ή να διατηρηθεί η ικανοποιητική διατήρηση του προστατευτέου αντικειμένου. Οι σχετικές δράσεις και τα σχετικά μέτρα δύναται να εξειδικεύονται για επιμέρους στοιχεία του προστατευτέου αντικειμένου ανάλογα με τις οικολογικές τους απαιτήσεις, τον βαθμό διατήρησής τους και τις πιέσεις ή απειλές που αντιμετωπίζουν, γγ. την εξειδίκευση των όρων και περιορισμών άσκησης δραστηριοτήτων και εκτέλεσης έργων που είναι απαραίτητα για την ικανοποιητική διατήρηση του προστατευτέου αντικειμένου καθώς και, όπου είναι αναγκαίο, τις ειδικότερες μελέτες που πρέπει να εκπονηθούν για την εξειδίκευση ή/και οριστικοποίηση του περιεχομένου προτεινόμενων διαχειριστικών δράσεων και μέτρων και δδ. τις κατευθύνσεις και τις προτεραιότητες για την υλοποίηση έργων, δράσεων και μέτρων που απαιτούνται για την αποτελεσματική προστασία, διαχείριση και αποκατάσταση των αντικειμένων που προστατεύονται κατά περίπτωση, καθώς και τα κατάλληλα προγράμματα παρακολούθησης του προστατευτέου αντικειμένου και αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας του Σχεδίου Διαχείρισης.
Στα σχέδια διαχείρισης περιλαμβάνονται σχέδια δράσης, στα οποία εξειδικεύονται τα αναγκαία μέτρα, δράσεις, έργα και προγράμματα, οι φάσεις, το κόστος, οι πηγές και οι φορείς χρηματοδότησής τους, καθώς και το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης τους και οι φορείς εφαρμογής τους.
β. Τα σχέδια διαχείρισης εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Τα σχέδια διαχείρισης των περιοχών στις οποίες περιλαμβάνονται ρυθμίσεις που αφορούν στη γεωργική, αλιευτική και υδατοκαλλιεργητική δραστηριότητα, εγκρίνονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και
Ενέργειας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
γ. Όπου απαιτείται, με τις αποφάσεις αυτές εξειδικεύονται τα γενικά και ειδικά μέτρα που προβλέπονται στα άρθρα 5 και 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης του Τοπίου που κυρώθηκε με το ν. 3827/2010 (Α’ 30).
4. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και μετά από γνώμη της Επιτροπής Φύση 2000, βάσει της αντίστοιχης ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης και λαμβάνοντας υπόψη το αντίστοιχο σχέδιο διαχείρισης, γίνεται ο χαρακτηρισμός των περιοχών προστασίας της βιοποικιλότητας και των εθνικών πάρκων, η οριοθέτησή τους και ο καθορισμός γειτονικών εκτάσεων της παραγράφου 4 του άρθρου 18, όπου αυτό είναι αναγκαίο, καθώς και ο καθορισμός χρήσεων γης και δραστηριοτήτων μέσα στις ανωτέρω προστατευόμενες περιοχές, ανά ζώνη, και στις γειτονικές εκτάσεις. Με το ως άνω προεδρικό διάταγμα γίνεται ο χαρακτηρισμός περιοχών του Εθνικού Καταλόγου Περιοχών του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου Natura 2000 που περιλαμβάνονται στην προστατευόμενη περιοχή ως ειδικών ζωνών διατήρησης, ζωνών ειδικής προστασίας ή/και τόπων ενωσιακής σημασίας, εφόσον αυτές δεν έχουν ήδη χαρακτηρισθεί με προηγούμενη πράξη. Όταν στην προστατευόμενη περιοχή περιλαμβάνονται και αγροτικές περιοχές (χερσαίες και υδάτινες) υψηλής φυσικής αξίας, το προεδρικό διάταγμα εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Περιβάλλοντος και
Ενέργειας και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Με το ίδιο προεδρικό διάταγμα μπορούν να οριοθετούνται οικολογικοί διάδρομοι της περίπτωσης 11 του άρθρου 2 του ν. 3937/2011 (Α’ 60).
5. Αν η εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος αφορά σε περιοχές ενδιαφέροντος του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και των νομικών προσώπων που εποπτεύονται από αυτό, οι οποίες περιλαμβάνουν στρατιωτικές υποδομές και εκτάσεις που χρησιμοποιούνται για σκοπούς εθνικής άμυνας και ασφάλειας, το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 4 προτείνεται και από τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας.
6. Για περιοχές, στοιχεία ή σύνολα της φύσης και του τοπίου, για τα οποία αρχίζει η διαδικασία χαρακτηρισμού με προεδρικό διάταγμα και έως ότου εκδοθεί η πράξη χαρακτηρισμού, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας με απόφασή του, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να καθορίζει όρους και περιορισμούς για επεμβάσεις και δραστηριότητες που είναι δυνατόν να έχουν βλαπτική επίδραση στις παραπάνω περιοχές, στοιχεία ή σύνολα και να υλοποιεί τα σχέδια δράσης της υποπαραγράφου α’ της παραγράφου 3 και συγκεκριμένες διαχειριστικές δράσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση και διατήρηση της κατάστασης των προστατευτέων αντικειμένων. Η ισχύς της υπουργικής αυτής απόφασης δεν μπορεί να υπερβαίνει τα δύο (2) έτη. Αν συντρέχουν εξαιρετικοί λόγοι, η προθεσμία αυτή μπορεί να παρατείνεται, με όμοια υπουργική απόφαση, για ένα (1) ακόμη έτος.
7. Οι χαρακτηρισμοί των καταφυγίων άγριας ζωής και των προστατευομένων τοπίων και φυσικών σχηματισμών, όταν αυτές δεν εμπίπτουν σε περιοχές προστασίας της βιοποικιλότητας και εθνικά πάρκα, γίνεται με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από γνώμη της οικείας Περιφέρειας. Με την ίδια απόφαση είναι δυνατή η επιβολή όρων και περιορισμών στις δραστηριότητες που ασκούνται εντός των περιοχών αυτών. Οι περιορισμοί αυτοί σε κάθε περίπτωση περιλαμβάνουν την απαγόρευση της θήρας και της αλιείας.
8. Ειδικά ο χαρακτηρισμός και ο καθορισμός των ορίων και των ζωνών σε προστατευόμενες περιοχές, που περιλαμβάνονται σε ζώνη οικιστικού ελέγχου (ΖΟΕ), γίνεται με την πράξη καθορισμού της ΖΟΕ και με τη διαδικασία του άρθρου 29 του ν. 1337/1983 (Α’ 33), όπως ισχύει.»
2. Οι εθνικοί δρυμοί του άρθρου 78 του ν. δ. 86/1969 (Α’ 7) και οι υγρότοποι διεθνούς ενδιαφέροντος του άρθρου 2 της Σύμβασης Ραμσάρ, η οποία κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. δ. 191/1974 (Α’ 350), όπως ισχύει, μπορούν να χαρακτηρίζονται ως εθνικά πάρκα με τη διαδικασία της παραγράφου 4 του άρθρου 21.
3. Με τα προεδρικά διατάγματα της παραγράφου 4 του άρθρου 21 προβλέπεται ότι εξακολουθούν να λειτουργούν νομίμως έργα ή δραστηριότητες εντός των προστατευόμενων περιοχών, οι οποίες είναι νομίμως αδειοδοτημένες και λειτουργούν σύμφωνα με τους όρους της άδειάς τους, υπό την προϋπόθεση ότι η παραμονή τους δεν διακινδυνεύει την επίτευξη των στόχων διατήρησης της αντίστοιχης περιοχής. Προκειμένου να διαπιστωθεί εάν συντρέχει η προϋπόθεση αυτή για τα έργα ή τις δραστηριότητες που έχουν περιβαλλοντικούς όρους, ακολουθείται η διαδικασία της παραγράφου 9 του άρθρου 2 του ν. 4014/2011 (Α’ 209). Εάν πρόκειται για δραστηριότητες που δεν ανήκουν στην κατηγορία Α’ της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του ν. 4014/2011, εντός ενός (1) έτους από την ισχύ του προεδρικού διατάγματος η διαπίστωση αυτή γίνεται μέσω Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης που εγκρίνεται από την αρμόδια Διεύθυνση της οικείας Περιφέρειας και περιλαμβάνει τα στοιχεία που ορίζονται στη διάταξη της παραγράφου 8 του άρθρου 11 του ν. 4014/2011. Προεδρικά Διατάγματα χαρακτηρισμού προστατευόμενων περιοχών, των οποίων τα σχέδια υποβάλλονται στο Συμβούλιο της Επικρατείας μέχρι τις 31.08.2020, εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν πριν τη δημοσίευση του παρόντος.
4. Πράξεις χαρακτηρισμού προστατευόμενων περιοχών, περιλαμβανομένων των περιφερειακών πάρκων, καθώς και η οριοθέτηση και ο καθορισμός χρήσεων γης και δραστηριοτήτων ή όρων δόμησης εντός αυτών, που έγιναν πριν από την ισχύ του παρόντος διατηρούν την ισχύ τους. Αν οι πράξεις αυτές δεν έχουν γίνει με προεδρικό διάταγμα, μπορούν να ανακληθούν με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
5. Η υποπαράγραφος α’ της παραγράφου 2 του άρθρου 20 του ν. 3937/2011 (Α’ 60) αντικαθίσταται ως εξής:
«2.α) Το περιεχόμενο και οι προδιαγραφές των σχεδίων δράσης των περιπτώσεων α’ έως δ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 10 καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας μετά από γνώμη της Επιτροπής «Φύση 2000» και τα αντίστοιχα σχέδια εγκρίνονται από αυτόν. Το περιεχόμενο και οι προδιαγραφές των σχεδίων δράσης των περιπτώσεων ε’ και στ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 10 καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και τα αντίστοιχα σχέδια εγκρίνονται από αυτόν.»

Στον ν. 4122/2013 (Α’ 42) προστίθεται άρθρο 2Α ως εξής:
«Άρθρο 2Α
Μακροπρόθεσμη στρατηγική ανακαίνισης
1. Η Διεύθυνση Ενεργειακών Πολιτικών και Ενεργειακής Αποδοτικότητας της Γενικής Γραμματείας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει την ευθύνη σύνταξης έκθεσης μακροπρόθεσμης στρατηγικής ανακαίνισης του δημόσιου και ιδιωτικού κτιριακού αποθέματος και μετατροπής του σε κτιριακό δυναμικό απαλλαγμένο από ανθρακούχες εκπομπές και υψηλής ενεργειακής απόδοσης έως το έτος 2050, διευκολύνοντας την οικονομικά αποδοτική μετατροπή υφιστάμενων κτιρίων σε κτίρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας.
2. Η έκθεση της παραγράφου 1 εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και υποβάλλεται από τη Γενική Γραμματεία Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του τελικού ενοποιημένου εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα.
Κάθε μακροπρόθεσμη στρατηγική ανακαίνισης περιλαμβάνει:
α) ανασκόπηση του κτιριακού αποθέματος που βασίζεται, ανάλογα με την περίπτωση, σε στατιστική δειγματοληψία και το αναμενόμενο ποσοστό ανακαινισμένων κτιρίων το 2020, 2030, 2040 και 2050.
β) εξεύρεση οικονομικά αποδοτικών προσεγγίσεων για τις ανακαινίσεις ανάλογα με το είδος του κτιρίου και την κλιματική ζώνη, λαμβάνοντας υπόψη πιθανά κατάλληλα σημεία ενεργοποίησης της διαδικασίας ανακαίνισης στον κύκλο ζωής του κτιρίου, κατά περίπτωση,
γ) πολιτικές και δράσεις για την προώθηση οικονομικά αποδοτικών ριζικών ανακαινίσεων κτιρίων, περιλαμβανομένων των ριζικών ανακαινίσεων κατά στάδια, καθώς και για την υποστήριξη στοχευμένων οικονομικά αποδοτικών ενεργειακά, μέτρων και ανακαινίσεων, όπως με τη θέσπιση προαιρετικού συστήματος διαβατηρίων ανακαίνισης κτιρίων,
δ) επισκόπηση των πολιτικών και των δράσεων που αφορούν τα τμήματα του κτιριακού αποθέματος που παρουσιάζουν τις χειρότερες επιδόσεις, τα διλήμματα λόγω αντικρουόμενων κινήτρων και τις αποτυχίες της αγοράς,
ε) περιγραφή των εθνικών δράσεων που συμβάλλουν στην άμβλυνση της ενεργειακής πενίας,
στ) πολιτικές και δράσεις που αφορούν όλα τα δημόσια κτίρια,
ζ) επισκόπηση των πρωτοβουλιών για την προώθηση έξυπνων τεχνολογιών και καλά διασυνδεδεμένων κτιρίων και κοινοτήτων, καθώς και τη βελτίωση των δεξιοτήτων και της εκπαίδευσης στον κατασκευαστικό τομέα και τον τομέα της ενεργειακής απόδοσης, και
η) τεκμηριωμένη εκτίμηση της αναμενόμενης εξοικονόμησης ενέργειας και του γενικότερου οφέλους, τουλάχιστον στους τομείς της υγείας, της ασφάλειας και της ποιότητας του αέρα.
3. Η μακροπρόθεσμη στρατηγική ανακαίνισης παρουσιάζει χάρτη πορείας με μέτρα και μετρήσιμους δείκτες προόδου, ενόψει του μακροπρόθεσμου στόχου του έτους 2050 για μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου στην Ένωση κατά ποσοστό 80 έως 95 % σε σχέση με το 1990, προκειμένου να επιτευχθεί κτιριακό απόθεμα υψηλής ενεργειακής απόδοσης και απαλλαγμένο από ανθρακούχες εκπομπές και προκειμένου να διευκολυνθεί η οικονομικά αποδοτική μετατροπή υφιστάμενων κτιρίων σε κτίρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας. Ο χάρτης πορείας περιλαμβάνει ενδεικτικά ορόσημα για το 2030, το 2040 και το 2050, και προσδιορίζει με ποιον τρόπο τα ορόσημα αυτά συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων ενεργειακής απόδοσης της Ένωσης σύμφωνα με τον ν. 4342/2015 (Α’ 143).
4. Προκειμένου να στηριχθεί η κινητοποίηση επενδύσεων για τις ανακαινίσεις που είναι απαραίτητες για την επίτευξη των στόχων της παραγράφου 2, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θεσπίζει επιπρόσθετα χρηματοδοτικά, θεσμικά, διοικητικά ή/και οικονομικά κίνητρα, τα οποία στοχεύουν:
α) στην ομαδοποίηση των έργων, όπως μέσω επενδυτικών πλατφορμών ή ομάδων και μέσω κοινοπραξιών μικρομεσαίων επιχειρήσεων,
β) στη μείωση των διαφαινόμενων κινδύνων των επενδύσεων σε τομείς της ενεργειακής απόδοσης για τους επενδυτές και τον ιδιωτικό τομέα,
γ) στην προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων και την αντιμετώπιση συγκεκριμένων ανεπαρκειών της αγοράς μέσω της κινητοποίησης δημόσιας χρηματοδότησης,
δ) στην προσέλκυση επενδύσεων για την επίτευξη ενεργειακά αποδοτικού δημόσιου κτιριακού αποθέματος, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της Eurostat, και
ε) στη λειτουργία προσιτών και διαφανών συμβουλευτικών εργαλείων, όπως οι υπηρεσίες μιας στάσης για τους καταναλωτές και συμβουλευτικές υπηρεσίες για θέματα ενέργειας, όσον αφορά τις ενδεδειγμένες ενεργειακά αποδοτικές ανακαινίσεις και τα κατάλληλα χρηματοδοτικά μέσα.
5. Στο παράρτημα της έκθεσης μακροπρόθεσμης στρατηγικής ανακαίνισης περιλαμβάνονται η περίληψη των αποτελεσμάτων της δημόσιας διαβούλευσης, η επισκόπηση της εφαρμογής της πλέον πρόσφατης μακροπρόθεσμης στρατηγικής ανακαίνισης και των σχεδιαζόμενων πολιτικών και δράσεων.»

Το άρθρο 3 του ν. 4122/2013 (Α’ 42) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 3
Θέσπιση μεθοδολογίας υπολογισμού ενεργειακής απόδοσης κτιρίων
1. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας εγκρίνεται Κανονισμός Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ), ο οποίος καθορίζει τη σχετική μεθοδολογία υπολογισμού, τις ελάχιστες απαιτήσεις για την ενεργειακή απόδοση κτιρίων, τον τύπο και το περιεχόμενο της Μελέτης Ενεργειακής Απόδοσης (ΜΕΑ) των κτιρίων ή κτιριακών μονάδων, τη διαδικασία και τη συχνότητα διενέργειας ενεργειακών επιθεωρήσεων των κτιρίων και των συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού, τον τύπο και το περιεχόμενο του εκδιδόμενου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ), τη διαδικασία έκδοσής του, τον έλεγχο της διαδικασίας ενεργειακής επιθεώρησης, τα προς τούτο αρμόδια όργανα, καθώς και κάθε άλλο ειδικότερο θέμα ή αναγκαία λεπτομέρεια. Με τον ΚΕΝΑΚ καθορίζεται, κάθε θέμα που σχετίζεται με τον δείκτη ευφυούς ετοιμότητας των κτιρίων του άρθρου 8, όπως επίσης οι τιμές των παραμέτρων για τους υπολογισμούς της οικονομικής εφικτότητας των περιπτώσεων των άρθρων 7 και 8 και οι τεχνικές προδιαγραφές και οι ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης του άρθρου 9.
Η μεθοδολογία που εφαρμόζεται για τον προσδιορισμό της ενεργειακής απόδοσης κτιρίου είναι διαφανής και ανοικτή στην καινοτομία. Η μέθοδος υπολογισμού περιγράφεται σύμφωνα με τα εθνικά Παραρτήματα των γενικών προτύπων, ISO 52000-1, 52003-1, 52010-1, 52016-1, και 52018-1, που έχουν εκπονηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (CEN) στο πλαίσιο της εντολής M/480, όπως αυτή αναρτάται στο ιστότοπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
2. Η ενεργειακή απόδοση ενός κτιρίου ή μιας κτιριακής μονάδας, προσδιορίζεται βάσει της υπολογιζόμενης ή της πραγματικής χρήσης ενέργειας και αντικατοπτρίζει τη συνήθη ενέργεια που καταναλώνει το κτίριο για θέρμανση χώρου, ψύξη χώρου, ζεστό νερό για οικιακή χρήση, αερισμό, φωτισμό και άλλα τεχνικά συστήματα του κτιρίου.
Η ενεργειακή απόδοση κτιρίου εκφράζεται με αριθμητικό δείκτη χρήσης πρωτογενούς ενέργειας σε kWh/(m2 y), με σκοπό τόσο την πιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης όσο και τη συμμόρφωση με τις ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης.
3. Οι ενεργειακές ανάγκες για θέρμανση χώρου, ψύξη χώρου, ζεστό νερό οικιακής χρήσης, φωτισμό, αερισμό και άλλα τεχνικά συστήματα του κτιρίου υπολογίζονται με τρόπο ώστε να διασφαλίζονται τα βέλτιστα επίπεδα υγιεινής, ποιότητας του αέρα εσωτερικού χώρου και άνεσης.
Ο υπολογισμός της πρωτογενούς ενέργειας βασίζεται σε συντελεστές πρωτογενούς ενέργειας ή συντελεστές στάθμισης ανά φορέα ενέργειας, οι οποίοι μπορούν να βασίζονται στους εθνικούς, περιφερειακούς ή τοπικούς ετήσιους, και πιθανόν επίσης εποχιακούς ή μηνιαίους, σταθμισμένους μέσους όρους ή σε πιο συγκεκριμένες πληροφορίες που διατίθενται για μεμονωμένα αστικά συστήματα.
Οι συντελεστές πρωτογενούς ενέργειας ή συντελεστές στάθμισης ανά φορέα ενέργειας καθορίζονται στον ΚΕΝΑΚ. Κατά την εφαρμογή αυτών των συντελεστών για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης, επιδιώκεται η βέλτιστη ενεργειακή απόδοση του κελύφους του κτιρίου. Στον ΚΕΝΑΚ μπορεί να καθορίζονται πρόσθετοι αριθμητικοί δείκτες συνολικής χρήσης πρωτογενούς ενέργειας και εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται σε kg CO2eq/(m2.y).
Κατά τον καθορισμό των συντελεστών πρωτογενούς ενέργειας με σκοπό τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, συνυπολογίζεται η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές που παρέχει ο φορέας ενέργειας. Δεν συνυπολογίζεται η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές που παράγεται και χρησιμοποιείται επιτόπου με τη διαδικασία του ενεργειακού συμψηφισμού.
4. Η μεθοδολογία υπολογισμού της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων βασίζεται στα ευρωπαϊκά πρότυπα και καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη τουλάχιστον τα εξής:
α) τα πραγματικά θερμικά χαρακτηριστικά του κτιρίου (συμπεριλαμβανομένων των εσωτερικών χωρισμάτων του):
αα) θερμοχωρητικότητα,
ββ) θερμομόνωση,
γγ) θερμογέφυρες,
β) την εγκατάσταση θέρμανσης και παροχής ΖΝΧ (Ζεστό Νερό Χρήσης), συμπεριλαμβανομένων των χαρακτηριστικών των θερμομονώσεών τους,
γ) την εγκατάσταση κλιματισμού, συμπεριλαμβανομένων των χαρακτηριστικών των θερμομονώσεών της,
δ) το φυσικό και μηχανικό αερισμό, που μπορεί να περιλαμβάνει και την αεροστεγανότητα,
ε) την εγκατάσταση γενικού φωτισμού (στα κτίρια του τριτογενή τομέα),
στ) τον σχεδιασμό, τη θέση και τον προσανατολισμό του κτιρίου, περιλαμβανομένων των εξωτερικών κλιματικών συνθηκών,
ζ) τα παθητικά και υβριδικά ηλιακά συστήματα και την ηλιακή προστασία,
η) την παθητική θέρμανση και το δροσισμό,
θ) τις κλιματικές συνθήκες εσωτερικού χώρου, λαμβάνοντας υπόψη και τις συνθήκες σχεδιασμού εσωτερικού κλίματος και
ι) τα εσωτερικά φορτία.
5. Λαμβάνεται υπόψη η θετική επίδραση των κατωτέρω παραγόντων:
α) των τοπικών συνθηκών έκθεσης στον ήλιο, των ενεργητικών ηλιακών συστημάτων και άλλων συστημάτων θέρμανσης ψύξης, ΖΝΧ (και παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας βασιζόμενων σε ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές,
β) της ωφέλιμης θερμικής και ηλεκτρικής ενέργειας παραγόμενης με συμπαραγωγή,
γ) των συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης σε κλίμακα περιοχής ή οικοδομικού τετραγώνου,
δ) του φυσικού φωτισμού.
6. Για τον σκοπό αυτού του υπολογισμού, τα κτίρια κατατάσσονται στις ακόλουθες κατηγορίες χρήσης, όπως αυτές εξειδικεύονται με τις εκάστοτε ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις:
α) μονοκατοικίες διαφόρων τύπων,
β) πολυκατοικίες,
γ) γραφεία,
δ) εκπαιδευτικά κτίρια,
ε) νοσοκομεία,
στ) ξενοδοχεία και εστιατόρια,
ζ) αθλητικές εγκαταστάσεις,
η) κτίρια υπηρεσιών χονδρικού και λιανικού εμπορίου,
θ) άλλες κατηγορίες κτιρίων που καταναλώνουν ενέργεια για τη ρύθμιση των εσωτερικών κλιματικών συνθηκών, προκειμένου να διασφαλιστεί η θερμική άνεση των χρηστών τους.»

Το άρθρο 4 του ν. 4122/2013 (Α’ 42) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 4
Καθορισμός των ελάχιστων απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης
1. Οι ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης κτιρίων καθορίζονται με τον ΚΕΝΑΚ και αφορούν, τόσο στο σύνολο του κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας όσο και στα επί μέρους στοιχεία του κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας, που έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ενεργειακή απόδοση, με στόχο την επίτευξη βέλτιστων από πλευράς κόστους επιπέδων.
2. Οι ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης για κτίρια ή κτιριακές μονάδες ορίζονται, λαμβάνοντας υπόψη τα βέλτιστα από πλευράς κόστους επίπεδα, όπως υπολογίζονται με το συγκριτικό μεθοδολογικό πλαίσιο του άρθρου 5.
3. Θεσπίζονται ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης για τα δομικά στοιχεία του κελύφους και τα τεχνικά συστήματα, που επηρεάζουν σημαντικά την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου, λαμβάνοντας υπόψη τα βέλτιστα από πλευράς κόστους επίπεδα.
4. Κατά τον καθορισμό των ελάχιστων απαιτήσεων δύναται να γίνει διάκριση μεταξύ νέων και υφιστάμενων κτιρίων και μεταξύ διαφόρων κατηγοριών χρήσης κτιρίων.
5. Στις εν λόγω απαιτήσεις συνεκτιμώνται οι γενικές απαιτήσεις κλιματικών συνθηκών εσωτερικού χώρου για την αποφυγή ενδεχόμενων αρνητικών επιδράσεων, όπως ο ανεπαρκής αερισμός, καθώς επίσης και οι τοπικές συνθήκες, η προβλεπόμενη χρήση και η ηλικία του κτιρίου.
6. Οι ελάχιστες απαιτήσεις αναθεωρούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα, τα οποία δεν υπερβαίνουν τα πέντε (5) έτη και, εάν χρειαστεί, επικαιροποιούνται προκειμένου να αντικατοπτρίζουν την τεχνική πρόοδο στον κτιριακό τομέα.
7. Οι ελάχιστες απαιτήσεις δεν εφαρμόζονται στις εξής κατηγορίες κτιρίων:
α) κτίρια προστατευόμενα ως μέρος συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής ή ιστορικής τους αξίας, στον βαθμό που η συμμόρφωση προς ορισμένες ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης θα αλλοίωνε κατά τρόπο μη αποδεκτό το χαρακτήρα ή την εμφάνισή τους,
β) κτίρια χρησιμοποιούμενα ως χώροι λατρείας,
γ) βιομηχανικές εγκαταστάσεις, βιοτεχνίες, επαγγελματικά εργαστήρια, αποθήκες,
δ) προσωρινής χρήσης κτίρια που η διάρκεια χρήσης των οποίων με βάση το σχεδιασμό τους δεν υπερβαίνει τα δύο (2) έτη, κτίρια αγροτικών χρήσεων - πλην κατοικιών - με χαμηλές ενεργειακές απαιτήσεις και αγροτικά κτίρια - πλην κατοικιών - που χρησιμοποιούνται από τομέα καλυπτόμενο από εθνική συμφωνία που αφορά την ενεργειακή απόδοση κτιρίων,
ε) μεμονωμένα κτίρια, με συνολική ωφέλιμη επιφάνεια μικρότερη από πενήντα τετραγωνικά μέτρα (50 τ.μ.), για τα οποία ισχύουν μόνο οι ελάχιστες απαιτήσεις που αφορούν σε δομικά στοιχεία του κτιριακού κελύφους. 
Εφόσον τα παραπάνω κτίρια των περιπτώσεων β’, γ’ και δ’ περιλαμβάνουν χώρους - τμήματα λειτουργικά ανεξάρτητα και αυτόνομα συνολικής επιφάνειας μεγαλύτερης ή ίσης των πενήντα τετραγωνικών μέτρων (50 τ.μ.), με χρήσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος (όπως χώροι γραφείων, συνάθροισης κοινού, εμπορίου), για τα τμήματα αυτά ισχύουν οι ελάχιστες απαιτήσεις.»

Το άρθρο 5 του ν. 4122/2013 (Α’ 42) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 5
Υπολογισμός των βέλτιστων από πλευράς κόστους επιπέδων των ελάχιστων απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης
1. Για τον υπολογισμό των βέλτιστων από πλευράς κόστους επιπέδων των ελάχιστων απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης, εφαρμόζεται η συγκριτική μεθοδολογία υπολογισμού, όπως ορίζεται στον Κανονισμό αριθ. 244/2012 της Επιτροπής της 16ης Ιανουαρίου 2012 «προς συμπλήρωση της Οδηγίας 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων με τον καθορισμό συγκριτικού μεθοδολογικού πλαισίου για τον υπολογισμό των επιπέδων βέλτιστου κόστους των ελάχιστων απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και των δομικών
στοιχείων» (L 81/21.3.2012).
2. Το βέλτιστο από πλευράς κόστους επίπεδο πρέπει να ευρίσκεται εντός των επιπέδων απόδοσης, όπου η ανάλυση της σχέσης κόστους-οφέλους για ολόκληρο τον εκτιμώμενο οικονομικό κύκλο ζωής είναι θετική και συγκρίνεται με τις ισχύουσες ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης.
3. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας υποβάλλουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκθεση, με την οποία κοινοποιούν όλα τα δεδομένα και τις παραδοχές των υπολογισμών, καθώς και τα αποτελέσματα αυτών. Στην έκθεση, επίσης, περιλαμβάνεται το αποτέλεσμα της σύγκρισης που γίνεται κατά την παράγραφο 1. Σε περίπτωση που σύμφωνα με το αποτέλεσμα αυτό, οι ισχύουσες ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης είναι σημαντικά λιγότερο αποδοτικές από πλευράς ενεργειακής απόδοσης σε σχέση με τα βέλτιστα από πλευράς κόστους επίπεδα ελάχιστων απαιτήσεων ενεργειακής απόδοσης, στην έκθεση περιλαμβάνεται σχετική αιτιολόγηση της διαφοράς ή αναφέρονται τα κατάλληλα μέτρα για τη μείωσή της.
4. Οι σχετικές εκθέσεις υποβάλλονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα που δεν υπερβαίνουν την πενταετία.»
 

Το άρθρο 6 του ν. 4122/2013 (Α’ 42) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 6
Νέα κτίρια
1. Τα νέα κτίρια ή κτιριακές μονάδες πρέπει να πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης που ορίζονται στον ΚΕΝΑΚ.
2. Κατά το στάδιο της έκδοσης οικοδομικής άδειας νέων κτιρίων ή κτιριακών μονάδων εκπονείται και υποβάλλεται στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης η Μελέτη Ενεργειακής Απόδοσης (ΜΕΑ), η οποία συμπεριλαμβάνει και την τεχνική, περιβαλλοντική και οικονομική σκοπιμότητα εγκατάστασης εναλλακτικών συστημάτων παροχής ενέργειας υψηλής απόδοσης, εφόσον είναι διαθέσιμα.
3. Στα νέα κτίρια ή κτιριακές μονάδες είναι υποχρεωτική η κάλυψη μέρους των αναγκών σε ΖΝΧ από ηλιοθερμικά συστήματα. Το ελάχιστο ποσοστό του ηλιακού μεριδίου σε ετήσια βάση καθορίζεται σε εξήντα τοις εκατό (60%). Το ελάχιστο ποσοστό δύναται να αναπροσαρμόζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Αδυναμία εφαρμογής του ανωτέρω ποσοστού απαιτεί επαρκή τεχνική τεκμηρίωση σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και τις επικρατούσες συνθήκες.
Η υποχρέωση αυτή δεν ισχύει:
α) για τις περιπτώσεις β’, γ’ και δ’ της παραγράφου 7 του άρθρου 4,
β) όταν οι ανάγκες σε ΖΝΧ καλύπτονται από άλλα συστήματα παροχής ενέργειας υψηλής απόδοσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2, εφόσον αποδεικνύεται ότι είναι ενεργειακά αποδοτικότερα,
γ) για κτίρια πολύ χαμηλής ζήτησης σε ΖΝΧ, τα οποία προσδιορίζονται στον ΚΕΝΑΚ.»

Το άρθρο 7 του ν. 4122/2013 (Α’ 42) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 7
Υφιστάμενα κτίρια
1. Στα υφιστάμενα κτίρια ή τις κτιριακές μονάδες που ανακαινίζονται ριζικά, η ενεργειακή απόδοσή τους αναβαθμίζεται, στο βαθμό που αυτό είναι τεχνικά, λειτουργικά και οικονομικά εφικτό, ώστε να πληρούνται οι ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης οι οποίες καθορίζονται στον ΚΕΝΑΚ. Οι απαιτήσεις αυτές εφαρμόζονται για το σύνολο του ανακαινιζόμενου κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας, καθώς και για τα ανακαινιζόμενα δομικά στοιχεία του κελύφους και των τεχνικών συστημάτων.
2. Κατά το στάδιο της έκδοσης οικοδομικής άδειας στις περιπτώσεις κτιρίων ή κτιριακών μονάδων που ανακαινίζονται ριζικά, εκπονείται και υποβάλλεται στην αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης η ΜΕΑ η οποία συμπεριλαμβάνει:
α) την τεχνική, περιβαλλοντική και οικονομική σκοπιμότητα εγκατάστασης, εναλλακτικών συστημάτων παροχής ενέργειας υψηλής απόδοσης, εφόσον είναι διαθέσιμα,
β) τα αναγκαία μέτρα για την εξασφάλιση υγιεινών κλιματικών συνθηκών εσωτερικού χώρου,
γ) την εξέταση των συνθηκών παθητικής και ενεργητικής πυροπροστασίας,
δ) την αξιολόγηση κινδύνων που πιθανά επηρεάζουν τη στατική επάρκειά του.»

Το άρθρο 8 του ν. 4122/2013 (Α’ 42) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 8
Τεχνικά συστήματα κτιρίων και δείκτης ευφυούς ετοιμότητας των κτιρίων
1. Για να βελτιστοποιηθεί η ενεργειακή χρήση των τεχνικών συστημάτων των κτιρίων, καθορίζονται με τον ΚΕΝΑΚ οι απαιτήσεις όσον αφορά τη συνολική ενεργειακή απόδοση, την ορθή εγκατάσταση και τη σωστή διαστασιολόγηση, ρύθμιση και τον έλεγχο των τεχνικών συστημάτων κτιρίων που εγκαθίστανται σε νέα και υφιστάμενα κτίρια.
Στα υφιστάμενα κτίρια καθορίζονται με τον ΚΕΝΑΚ οι απαιτήσεις για την εγκατάσταση νέων τεχνικών συστημάτων κτιρίων ή για την αντικατάσταση ή αναβάθμισή τους, οι οποίες εφαρμόζονται στον βαθμό που αυτό είναι τεχνικά, λειτουργικά και οικονομικά εφικτό.
Στα νέα κτίρια εγκαθίσταται εξοπλισμός συσκευών αυτορρύθμισης για την αυτόνομη ρύθμιση της θερμοκρασίας σε κάθε δωμάτιο ή, όπου αυτό δικαιολογείται, σε καθορισμένη θερμαινόμενη ζώνη της κτιριακής μονάδας, εφόσον είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό.
Στα υφιστάμενα κτίρια η εγκατάσταση συσκευών αυτορρύθμισης απαιτείται όταν εγκαθίσταται νέα ή αντικαθίσταται η μονάδα παραγωγής θερμότητας που τα εξυπηρετεί, εφόσον είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό.
2. Θεσπίζεται ο δείκτης αξιολόγησης της ευφυούς ετοιμότητας των κτιρίων, που εκφράζει την ικανότητα της προσαρμογής της λειτουργίας του κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας στις ανάγκες των ενοίκων και του δικτύου και τη δυνατότητα βελτίωσης της ενεργειακής του απόδοσης αλλά και των συνολικών επιδόσεων.
Ο δείκτης ευφυούς ετοιμότητας βασίζεται σε χαρακτηριστικά που αφορούν την εξοικονόμηση ενέργειας, τη συγκριτική αξιολόγηση και την ευελιξία, βελτιωμένες λειτουργίες και δυνατότητες που προκύπτουν από περισσότερο διασυνδεδεμένες και έξυπνες συσκευές.
3. Κατά τον σχεδιασμό των σχετικών μέτρων και πολιτικών λαμβάνεται υπόψη η ανάγκη θέσπισης συνεκτικών πολιτικών για τα κτίρια, τους τομείς της ήπιας και πράσινης κινητικότητας και του πολεοδομικού σχεδιασμού.»

Το άρθρο 10 του ν. 4122/2013 (Α’ 42) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 10
Χρηματοδοτικά και άλλα κίνητρα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης νέων και υφιστάμενων κτιρίων
1. Για τους σκοπούς του παρόντος νόμου και ιδίως για να εξασφαλιστεί η σταδιακή μετάβαση σε κτίρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προωθεί χρηματοδοτικά, θεσμικά, διοικητικά, οικονομικά, ή/και άλλα κίνητρα. 
2. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, εγκρίνονται μέτρα και παρέχονται χρηματοδοτικά και άλλα μέσα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης νέων και υφιστάμενων κτιρίων.
Κατά το σχεδιασμό και την εφαρμογή χρηματοδοτικών μέτρων για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά την ανακαίνιση κτιρίων λαμβάνονται υπόψη οι στοχευόμενες ή επιτυγχανόμενες εξοικονομήσεις ενέργειας, όπως προσδιορίζονται σύμφωνα με ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω κριτήρια:
α) η ενεργειακή απόδοση του εξοπλισμού ή του υλικού που χρησιμοποιείται για την ανακαίνιση, όπου ο εξοπλισμός ή το υλικό που χρησιμοποιείται για την ανακαίνιση πρέπει να εγκαθίσταται από υπεύθυνο εγκατάστασης με κατάλληλο επίπεδο πιστοποίησης ή προσόντων,
β) πρότυπες τιμές για τον υπολογισμό της εξοικονόμησης ενέργειας σε κτίρια,
γ) η βελτίωση που επιτεύχθηκε λόγω της ανακαίνισης με σύγκριση των πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης που έχουν εκδοθεί πριν και μετά από την ανακαίνιση,
δ) το αποτέλεσμα ενεργειακού ελέγχου,
ε) το αποτέλεσμα άλλης σχετικής διαφανούς και αναλογικής μεθόδου που καταδεικνύει τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.
3. Για εργασίες που έχουν σκοπό τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα κτίρια, στο πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος, μπορεί να παρέχεται χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.).
4. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και των κατά περίπτωση αρμόδιων Υπουργών προκηρύσσονται προγράμματα που αφορούν παρεμβάσεις στον κτιριακό τομέα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων, περιλαμβανομένων και κτιρίων κατοικιών, λαμβάνοντας
υπόψη τα βέλτιστα από πλευράς κόστους επίπεδα ενεργειακής απόδοσης. Με την ίδια απόφαση καθορίζονται ο προϋπολογισμός του σχετικού προγράμματος, οι επιλέξιμες κατηγορίες κτιρίων και οι επιλέξιμες κτιριακές παρεμβάσεις, το είδος της χρηματοδότησης και το ποσοστό αυτής, τα κριτήρια επιλογής των έργων για την καθεμία, οι ωφελούμενοι από το πρόγραμμα, ο τρόπος πληροφόρησης του κοινού για το πρόγραμμα, η διαδικασία υποβολής αιτήσεων υπαγωγής σε αυτό, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, η προθεσμία υποβολής τους, η διαδικασία παραλαβής, ελέγχου, αξιολόγησης και έγκρισης των αιτήσεων, η διαδικασία παρακολούθησης της υλοποίησης των επί μέρους έργων που έχουν εγκριθεί και πιστοποίησης των εργασιών που έχουν εκτελεσθεί, ο τρόπος καταβολής της χρηματοδότησης, οι υποχρεώσεις αυτών που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα και οι συνέπειες μη τήρησης των όρων και των προϋποθέσεων του προγράμματος, καθώς και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή του προγράμματος.
5. Στη βάση δεδομένων για τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης του άρθρου 17 συλλέγονται μεταξύ άλλων τα δεδομένα σχετικά με τη μετρηθείσα ή υπολογιζόμενη κατανάλωση ενέργειας κτιρίων, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων κτιρίων για τα οποία, έχει εκδοθεί πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης.
6. Συγκεντρωτικά και ανώνυμα δεδομένα σχετικά με τα ανωτέρω μπορούν να διατίθενται, σύμφωνα με τις ενωσιακές και τις εθνικές απαιτήσεις προστασίας των δεδομένων, για στατιστικούς και ερευνητικούς σκοπούς, καθώς και στον ιδιοκτήτη του κτιρίου.»

Το άρθρο 12 του ν. 4122/2013 (Α’ 42) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 12
Έκδοση Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ)
1. Η έκδοση ΠΕΑ είναι υποχρεωτική:
α) μετά την ολοκλήρωση κατασκευής νέου κτιρίου ή κτιριακής μονάδας,
β) μετά την ολοκλήρωση ριζικής ανακαίνισης κτιρίου ή κτιριακής μονάδας,
γ) κατά την πώληση κτιρίου ή κτιριακής μονάδας μέχρι την ενεργοποίηση της Ταυτότητας του Κτιρίου, κατά τις διατάξεις του ν. 4495/2017 (Α’ 167) στην οποία περιλαμβάνεται υποχρεωτικώς το ΠΕΑ και ο χρόνος ισχύος αυτού,
δ) κατά τη μίσθωση (μακροχρόνια, βραχυχρόνια, υπεκμίσθωση) σε νέο ενοικιαστή κτιρίου ή κτιριακής μονάδας, μέχρι την ενεργοποίηση της Ταυτότητας του Κτιρίου κατά τις διατάξεις του ν. 4495/2017 (Α’ 167) στην οποία περιλαμβάνονται υποχρεωτικώς το ΠΕΑ και ο χρόνος ισχύος αυτού,
ε) για κτίρια συνολικής επιφάνειας άνω των διακοσίων πενήντα τετραγωνικών μέτρων (250 τ.μ.), τα οποία χρησιμοποιούνται από υπηρεσίες του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα, όπως αυτός ορίζεται κάθε φορά, και τα οποία επισκέπτεται συχνά το κοινό.
2. Κατά την πώληση ή μίσθωση κτιρίων ή κτιριακών μονάδων, επιδεικνύεται από τον ιδιοκτήτη ή εκμισθωτή το ΠΕΑ ή αντίγραφό του, στον υποψήφιο νέο αγοραστή ή ενοικιαστή και παραδίδεται αυτό στο νέο αγοραστή ή ενοικιαστή.
3. Κατά την πώληση ή μίσθωση κτιρίων ή κτιριακών μονάδων πριν από την ολοκλήρωση της κατασκευής τους, γνωστοποιείται από τον πωλητή ή τον εκμισθωτή η εκτίμηση της μελλοντικής ενεργειακής απόδοσής τους, όπως αυτή προκύπτει από τη Μελέτη Ενεργειακής Απόδοσης (ΜΕΑ), κατά παρέκκλιση από τις παραγράφους 1 και 2, στον αγοραστή ή ενοικιαστή κατά περίπτωση. Στην περίπτωση αυτή το ΠΕΑ εκδίδεται μόλις ολοκληρωθεί η κατασκευή του κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας, συνοδευόμενο από το πόρισμα του Ενεργειακού Επιθεωρητή του άρθρου 21.
4. Κατά τη διάθεση προς πώληση ή προς μίσθωση κτιρίου ή κτιριακής μονάδας, απαιτείται η δήλωση του δείκτη ενεργειακής απόδοσης (ενεργειακή κατηγορία), όπως αυτός προκύπτει από το ΠΕΑ, σε όλες τις εμπορικές διαφημίσεις και καταχωρήσεις.
5. Οι διατάξεις του παρόντος δεν μπορούν να αποκλειστούν με συμφωνία των συμβαλλόμενων μερών.
6. Από την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος εξαιρούνται οι περιπτώσεις β’ και ε’ της παραγράφου 7 του άρθρου 4.
7. Δεν εκδίδεται ΠΕΑ για τις εξής περιπτώσεις:
α. Για τα κτίρια ή τα τμήματα των κτιρίων που εμπίπτουν στις περιπτώσεις γ’ και δ’ της παραγράφου 7 του άρθρου 4.
β. Για κάθε κατασκευή που δεν πληροί την έννοια του κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας κατά τον ορισμό του άρθρου 2. Σε κάθε περίπτωση, τα ανωτέρω βεβαιώνονται από Ενεργειακό Επιθεωρητή που έχει το δικαίωμα έκδοσης ΠΕΑ για το συγκεκριμένο κτίσμα.
8. Κατά την έντυπη ή ηλεκτρονική δήλωση στην αρμόδια Δημόσια Αρχή μίσθωσης (μακροχρόνιας, βραχυχρόνιας, υπεκμίσθωσης) σε νέο ενοικιαστή κτιρίου ή κτιριακής μονάδας, ο αριθμός πρωτοκόλλου του ΠΕΑ καταχωρίζεται υποχρεωτικά σε αυτή.»

Το άρθρο 14 του ν. 4122/2013 (Α’ 42) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 14
Επιθεώρηση Συστημάτων Θέρμανσης
1. Για κάθε κτίριο διενεργείται επιθεώρηση των προσβάσιμων τμημάτων των συστημάτων θέρμανσης χώρου ή των συστημάτων συνδυασμού θέρμανσης και αερισμού χώρου, ονομαστικής ισχύος εξόδου άνω των εβδομήντα κιλοβάτ (70 kW), όπως οι μονάδες παραγωγής θερμότητας, το σύστημα ελέγχου, οι κυκλοφορητές κ.ά..
Η επιθεώρηση περιλαμβάνει αξιολόγηση του βαθμού απόδοσης και του μεγέθους της μονάδας παραγωγής θερμότητας σε σύγκριση με τις θερμαντικές ανάγκες του κτιρίου και λαμβάνει υπόψη, τις δυνατότητες του συστήματος θέρμανσης ή του συστήματος συνδυασμού θέρμανσης και αερισμού χώρου να βελτιστοποιήσει την απόδοσή του σε τυπικές ή μέσες συνθήκες λειτουργίας. Εφόσον δεν έχουν γίνει αλλαγές στο σύστημα θέρμανσης ή στο σύστημα συνδυασμού θέρμανσης και αερισμού χώρου ή στις απαιτήσεις θέρμανσης του κτιρίου μετά από επιθεώρηση δυνάμει της παρούσας παραγράφου, δεν απαιτείται η εκ νέου αξιολόγηση του μεγέθους της μονάδας παραγωγής θερμότητας.
2. Τα τεχνικά συστήματα κτιρίων που καλύπτονται ρητά από συμφωνηθέν κριτήριο ενεργειακής απόδοσης ή συμβατική ρύθμιση που προσδιορίζει συμφωνηθέν επίπεδο βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, όπως οι συμβάσεις ενεργειακής απόδοσης ή των οποίων τη λειτουργία έχει αναλάβει φορέας εκμετάλλευσης ή διαχειριστής δικτύου και τα οποία, υπόκεινται σε μέτρα παρακολούθησης της απόδοσης ως προς το σύστημα, εξαιρούνται από τις απαιτήσεις της παραγράφου 1, με την προϋπόθεση ότι ο συνολικός αντίκτυπος αυτής της προσέγγισης είναι ισοδύναμος με τον αντίκτυπο της παραγράφου 1.
3. Στα μη προοριζόμενα αποκλειστικά για κατοικία κτίρια με συστήματα θέρμανσης ή συστήματα συνδυασμού θέρμανσης και αερισμού χώρου ονομαστικής ισχύος εξόδου άνω των 290 kW, εφόσον είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό, εγκαθίστανται συστήματα αυτοματισμού και ελέγχου, που επιτρέπουν:
α) τη συνεχή παρακολούθηση, καταγραφή, ανάλυση και δυνατότητα προσαρμογής της κατανάλωσης ενέργειας·
β) τη συγκριτική αξιολόγηση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, εντοπίζοντας απώλειες στην αποδοτικότητα των τεχνικών συστημάτων του κτιρίου και ενημερώνοντας τον υπεύθυνο των εγκαταστάσεων ή της τεχνικής διαχείρισης του κτιρίου σχετικά με τις δυνατότητες βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και 
γ) την επικοινωνία με διασυνδεδεμένα τεχνικά συστήματα κτιρίου και άλλες συσκευές εντός του κτιρίου, και τη διαλειτουργικότητα με τεχνικά συστήματα κτιρίου διαφορετικών κατοχυρωμένων τεχνολογιών, μηχανισμών ή κατασκευαστών.
Τα κτίρια που συμμορφώνονται με τις ανωτέρω απαιτήσεις, εξαιρούνται από τις απαιτήσεις της παραγράφου 1.
4. Τα κτίρια κατοικίας που είναι εξοπλισμένα με:
α) λειτουργία συνεχούς ηλεκτρονικής παρακολούθησης που μετρά την αποδοτικότητα των συστημάτων και ενημερώνει τους ιδιοκτήτες ή διαχειριστές του κτιρίου για τυχόν σημαντική μείωση της αποδοτικότητας ή για ανάγκη συντήρησης του συστήματος, και
β) λειτουργίες αποτελεσματικού ελέγχου για τη διασφάλιση βέλτιστης παραγωγής, διανομής, αποθήκευσης και κατανάλωσης ενέργειας, εξαιρούνται από τις απαιτήσεις της παραγράφου 1.
5. Όταν εγκαθίσταται, αντικαθίσταται ή αναβαθμίζεται τεχνικό σύστημα κτιρίου, διενεργείται επιθεώρηση του μεταβαλλόμενου τμήματος. Η επιθεώρηση περιλαμβάνει αξιολόγηση της συνολικής ενεργειακής απόδοσης του μεταβαλλόμενου τμήματος και του συνολικού συστήματος.
Τα αποτελέσματα παραμένουν διαθέσιμα ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για επαλήθευση της συμμόρφωσης με τις ελάχιστες απαιτήσεις που καθορίζονται σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 8 και για την έκδοση πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης.»

Το άρθρο 15 του ν. 4122/2013 (Α’ 42) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 15
Επιθεώρηση συστημάτων κλιματισμού
1. Για κάθε κτίριο διενεργείται επιθεώρηση των προσβάσιμων τμημάτων συστημάτων κλιματισμού, ή συστημάτων συνδυασμού κλιματισμού και αερισμού, ωφέλιμης ονομαστικής ισχύος άνω των 70 kW. Η επιθεώρηση περιλαμβάνει αξιολόγηση του βαθμού απόδοσης και του μεγέθους του συστήματος κλιματισμού σε σύγκριση με τις ανάγκες ψύξης του κτιρίου και λαμβάνει υπόψη τις δυνατότητες του συστήματος κλιματισμού ή του συστήματος συνδυασμού κλιματισμού και αερισμού να βελτιστοποιήσει την απόδοσή του υπό τυπικές ή μέσες συνθήκες λειτουργίας.
Εφόσον δεν έχουν γίνει αλλαγές στο σύστημα κλιματισμού ή στο σύστημα συνδυασμού κλιματισμού και αερισμού ή στις απαιτήσεις ψύξης του κτιρίου μετά από επιθεώρηση η οποία διεξάγεται δυνάμει της παρούσας, δεν απαιτείται η εκ νέου αξιολόγηση του μεγέθους του συστήματος κλιματισμού.
2. Τα τεχνικά συστήματα κτιρίων που καλύπτονται ρητά από συμφωνηθέν κριτήριο ενεργειακής απόδοσης ή συμβατική ρύθμιση που προσδιορίζει συμφωνηθέν επίπεδο βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, όπως οι συμβάσεις ενεργειακής απόδοσης ή των οποίων τη λειτουργία έχει αναλάβει φορέας εκμετάλλευσης ή διαχειριστής δικτύου και τα οποία, υπόκεινται σε μέτρα παρακολούθησης της απόδοσης ως προς το σύστημα,
εξαιρούνται από τις απαιτήσεις της παραγράφου 1, με την προϋπόθεση ότι ο συνολικός αντίκτυπος αυτής της προσέγγισης είναι ισοδύναμος με τον αντίκτυπο της παραγράφου 1.
3. Στα μη προοριζόμενα αποκλειστικά για κατοικία κτίρια με σύστημα κλιματισμού, ή συνδυασμού κλιματισμού και αερισμού, ονομαστικής ισχύος εξόδου άνω των 290 kW, εφόσον είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό, εγκαθίστανται, έως το 2025, συστήματα αυτοματισμού και ελέγχου, που επιτρέπουν:
α) τη συνεχή παρακολούθηση, καταγραφή, ανάλυση και δυνατότητα προσαρμογής της κατανάλωσης ενέργειας·
β) τη συγκριτική αξιολόγηση της ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, εντοπίζοντας απώλειες στην αποδοτικότητα των τεχνικών συστημάτων του κτιρίου και ενημερώνοντας τον υπεύθυνο των εγκαταστάσεων ή της τεχνικής διαχείρισης του κτιρίου σχετικά με τις δυνατότητες βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και
γ) την επικοινωνία με συνδεδεμένα τεχνικά συστήματα κτιρίου και άλλες συσκευές εντός του κτιρίου, και τη διαλειτουργικότητα με τεχνικά συστήματα κτιρίου διαφορετικών κατοχυρωμένων τεχνολογιών, μηχανισμών και κατασκευαστών.
Τα κτίρια που συμμορφώνονται με τις ανωτέρω απαιτήσεις, εξαιρούνται από τις απαιτήσεις της παραγράφου 1.
4. Τα κτίρια κατοικίας που είναι εξοπλισμένα με:
α) λειτουργία συνεχούς ηλεκτρονικής παρακολούθησης που μετρά την αποδοτικότητα των συστημάτων και ενημερώνει τους ιδιοκτήτες ή διαχειριστές του κτιρίου για τυχόν σημαντική μείωση της αποδοτικότητας ή για ανάγκη συντήρησης του συστήματος, και
β) λειτουργίες αποτελεσματικού ελέγχου για τη διασφάλιση βέλτιστης παραγωγής, διανομής, αποθήκευσης και κατανάλωσης ενέργειας εξαιρούνται από τις απαιτήσεις της παραγράφου 1.
5. Όταν εγκαθίσταται, αντικαθίσταται, ή αναβαθμίζεται τεχνικό σύστημα κτιρίου, διενεργείται επιθεώρηση του μεταβαλλόμενου τμήματος. Η επιθεώρηση περιλαμβάνει αξιολόγηση της συνολικής ενεργειακής απόδοσης του μεταβαλλόμενου τμήματος και του συνολικού συστήματος.
Τα αποτελέσματα παραμένουν διαθέσιμα ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για επαλήθευση της συμμόρφωσης με τις ελάχιστες απαιτήσεις που καθορίζονται σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 8 και για την έκδοση πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης.»

Το άρθρο 18 του ν. 4122/2013 (Α’ 42) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 18
Ανεξάρτητο σύστημα ελέγχου
1. Για τον έλεγχο και την παρακολούθηση της διαδικασίας και της ποιότητας των ενεργειακών επιθεωρήσεων, της ενεργειακής πιστοποίησης, της ορθότητας των εκδοθέντων ΠΕΑ και των Εκθέσεων Επιθεώρησης Συστημάτων Θέρμανσης και Κλιματισμού κτιρίων, της αξιόπιστης εκτέλεσης των καθηκόντων των Ενεργειακών Επιθεωρητών, καθώς και της τήρησης και εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος, και των κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδιδόμενων κανονιστικών πράξεων, αρμόδια είναι τα Τμήματα Επιθεώρησης Ενέργειας των Σωμάτων
Επιθεώρησης Βορείου και Νοτίου Ελλάδος.
2. Οι ως άνω έλεγχοι διενεργούνται αυτεπάγγελτα, δειγματοληπτικά και τυχαία σε ποσοστό τουλάχιστον πέντε (5%) των ΠΕΑ και των Εκθέσεων Επιθεώρησης ή κατόπιν καταγγελίας και συνίστανται σε:
α) έλεγχο της εγκυρότητας και ακρίβειας των δεδομένων υπολογισμού, που υποβάλλονται με τη μορφή ηλεκτρονικών αρχείων δεδομένων στο Αρχείο Επιθεώρησης Κτιρίων και επαλήθευση των αποτελεσμάτων των ΠΕΑ και των Εκθέσεων Επιθεώρησης, καθώς και των σχετικών συστάσεων,
β) επιτόπια επιθεώρηση του κτιρίου, για την εξακρίβωση της ορθότητας των ΠΕΑ και των Εκθέσεων Επιθεώρησης.
Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να αναπροσαρμόζεται το παραπάνω ποσοστό.
3. Οι Ενεργειακοί Επιθεωρητές, καθώς και οι ιδιοκτήτες, διαχειριστές ή ενοικιαστές των κτιρίων, παρέχουν στον ελεγκτικό μηχανισμό όλα τα απαιτούμενα στοιχεία, πρόσβαση στο κτίριο και τις εγκαταστάσεις του και κάθε άλλη δυνατή διευκόλυνση για τη διεξαγωγή των ελέγχων, διαφορετικά επιβάλλονται σε βάρος τους τα πρόστιμα της παραγράφου 2 του άρθρου 20.
4. Για την αποτελεσματικότερη άσκηση του ελεγκτικού έργου τους, τα Τμήματα Επιθεώρησης Ενέργειας δύνανται να επικουρούνται από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζονται τα προσόντα των ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, οι κανόνες και οι αρχές που διέπουν την εκτέλεση του έργου τους, ο τρόπος και η διαδικασία αξιολόγησης και επιλογής τους, το ύψος και ο τρόπος αποζημίωσής τους, οι ιδιότητες που είναι ασυμβίβαστες με το έργο τους, οι διοικητικές κυρώσεις και τα χρηματικά πρόστιμα που τους επιβάλλονται, τα όργανα, η διαδικασία και οι προϋποθέσεις επιβολής των κυρώσεων και των προστίμων, το ύψος, η διαβάθμισή τους και τα κριτήρια επιμέτρησής τους, οι διοικητικές προσφυγές κατά των κυρώσεων, οι προθεσμίες άσκησής τους, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Με την ίδια απόφαση δύναται να προβλέπεται και η σύσταση σχετικού μητρώου ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα σχετικά με την λειτουργία και οργάνωση αυτού.»
 

Το άρθρο 19 του ν. 4122/2013 (Α’ 42) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 19
Διαδικασία ανάκλησης/αντικατάστασης Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) κτιρίων και Εκθέσεων Επιθεώρησης Συστημάτων Θέρμανσης και Κλιματισμού
1. Τα ΠΕΑ και οι Εκθέσεις Επιθεώρησης θεωρούνται έγκυρα και καταχωρούνται στο Αρχείο Επιθεώρησης Κτιρίων μετά την οριστική ηλεκτρονική υποβολή τους από τους Ενεργειακούς Επιθεωρητές. Η ανάκληση/ αντικατάσταση έγκυρου ΠΕΑ ή Έκθεσης Επιθεώρησης γίνεται με έγκριση των Τμημάτων Επιθεώρησης Ενέργειας μετά από σχετικό αίτημα του Ενεργειακού Επιθεωρητή, στο οποίο διατυπώνονται σαφώς οι λόγοι της ανάκλησης, καθώς και τα τροποποιούμενα στοιχεία του
ΠΕΑ ή των Εκθέσεων. Για την έγκριση του αιτήματος ανάκλησης/αντικατάστασης, τα Τμήματα Επιθεώρησης Ενέργειας μπορούν να ζητήσουν την προσκόμιση περαιτέρω στοιχείων και δικαιολογητικών και μπορούν να απορρίψουν αίτημα ανάκλησης/αντικατάστασης ΠΕΑ ή Έκθεσης Επιθεώρησης όταν δεν τεκμηριώνεται ουσιώδης λόγος αναθεώρησης των αρχικά υποβληθέντων στοιχείων.
2. Η μη τήρηση της ως άνω διαδικασίας, καθώς και η τροποποίηση στοιχείων του ΠΕΑ ή της Έκθεσης Επιθεώρησης, πέραν όσων δηλώνονται από τον Ενεργειακό Επιθεωρητή στο αίτημα ανάκλησης/αντικατάστασης, συνιστά παράβαση για την οποία επιβάλλονται οι κυρώσεις του άρθρου 56 του ν. 4409/2016 (Α’ 136). Οι προηγούμενες κυρώσεις επιβάλλονται και στην περίπτωση υποβολής επανειλημμένων αιτημάτων για ανάκληση/
αντικατάσταση και ειδικότερα όταν αυτά υπερβαίνουν το πέντε τοις εκατό (5%) του συνολικού αριθμού ΠΕΑ ή του συνολικού αριθμού Εκθέσεων Επιθεώρησης Συστημάτων Θέρμανσης ή του συνολικού αριθμού Εκθέσεων Επιθεώρησης Συστημάτων Κλιματισμού που έχει εκδώσει ο Ενεργειακός Επιθεωρητής.
3. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναπροσαρμόζεται το παραπάνω ποσοστό και ρυθμίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια.
4. Η ανάκληση/αντικατάσταση ΠΕΑ ή Έκθεσης Επιθεώρησης είναι δυνατή μόνο εφόσον το σχετικό αίτημα συνοδεύεται από υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του ν. 1599/1986 (Α’ 75) του ιδιοκτήτη του κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας, η οποία φέρει ψηφιακή υπογραφή αυτού ή βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής του από Δημόσια Αρχή και με την οποία δηλώνει ότι επιθυμεί την ανάκληση/αντικατάσταση του ΠΕΑ ή της Έκθεσης.»

Το άρθρο 21 του ν. 4122/2013 (Α’ 42) αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 21
Θέματα οικοδομικών αδειών
1. Για την έκδοση οικοδομικής άδειας νέου ή ριζικά ανακαινιζόμενου υφιστάμενου κτιρίου ή κτιριακής μονάδας, εκπονείται και υποβάλλεται σύμφωνα με τον ν. 4495/2017 (Α’ 167) η οριζόμενη στην παράγραφο 25 του άρθρου 2, Μελέτη Ενεργειακής Απόδοσης (ΜΕΑ) του κτιρίου. Για την έκδοση οικοδομικής άδειας νέου κτιρίου, καθώς και για προσθήκη νέας κτιριακής μονάδας σε κτίριο που ανεγείρεται βάσει οικοδομικής αδείας της οποίας η αίτηση υποβάλλεται μετά την 1η
Ιουνίου 2021, υποβάλλεται ΜΕΑ που τεκμηριώνει ότι το κτίριο πληροί τις τεχνικές προδιαγραφές και τις ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης κτιρίου σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας. Κατά παρέκκλιση κάθε αντίθετης διάταξης και ειδικά για τις οικοδομικές άδειες που εκδίδονται μέχρι και τις 31 Μαΐου 2021 και αφορούν νέα κτίρια κατοικιών ή προσθήκες σε υφιστάμενα κτίρια κατοικιών, υποβάλλεται ΜΕΑ που τεκμηριώνει ότι το κτίριο (ή η προσθήκη) είναι κατ’ ελάχιστον ενεργειακής κατηγορίας Β+ σύμφωνα με τον ΚΕΝΑΚ.
2. Μετά τους ελέγχους των Ελεγκτών Δόμησης του ν. 4495/2017 και προκειμένου να εκδοθεί το Πιστοποιητικό Ελέγχου Κατασκευής (ΠΕΚ), απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η έκδοση του ΠΕΑ του κτιρίου, από Ενεργειακό Επιθεωρητή, σύμφωνα με τη διαδικασία και τις απαιτήσεις του παρόντος άρθρου, για τις περιπτώσεις όπου είναι υποχρεωτικό από τις διατάξεις του παρόντος νόμου.
3. Το ΠΕΑ του κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας υποβάλλεται και καταχωρείται ηλεκτρονικά στο Αρχείο Επιθεωρήσεως Κτιρίων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αντίγραφο δε αυτού υποβάλλεται στην οικεία Υπηρεσία Δόμησης, συνοδευόμενο από πόρισμα του Ενεργειακού Επιθεωρητή για την τήρηση ή μη των ελάχιστων απαιτήσεων για τα δομικά στοιχεία του κελύφους και τα τεχνικά συστήματα του κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας, καθώς και της ενεργειακής κατηγορίας που προσδιορίζονται στη Μελέτη Ενεργειακής Απόδοσης (ΜΕΑ).
Για κτίρια ή κτιριακές μονάδες στα οποία έχουν τηρηθεί κατά την κατασκευή τους οι ελάχιστες προδιαγραφές των δομικών στοιχείων του κελύφους και των τεχνικών συστημάτων που προβλέπονται στη ΜΕΑ εντάσσονται εντούτοις στο ΠΕΑ σε ενεργειακή κατηγορία χαμηλότερη από αυτήν που είχε προβλεφθεί στη ΜΕΑ εξαιτίας τροποποίησης του Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης ή του προγράμματος υπολογισμού ή της έκδοσης του προγράμματος υπολογισμού του ΠΕΑ, ο Ενεργειακός Επιθεωρητής υποβάλλει συμπληρωματικά τον υπολογισμό της ενεργειακής κατηγορίας του κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας, σύμφωνα με την έκδοση του προγράμματος υπολογισμού ΠΕΑ που ίσχυε κατά τον χρόνο εκπόνησης της ΜΕΑ και ελέγχει αν προκύπτει η ενεργειακή κατηγορία που προσδιορίστηκε στη ΜΕΑ.
4. Σε περίπτωση που στο πόρισμα του Ενεργειακού Επιθεωρητή διαπιστώνεται η μη τήρηση των απαιτήσεων του παρόντος, δεν εκδίδεται ΠΕΚ και ο εκάστοτε ιδιοκτήτης/διαχειριστής του κτιρίου υποχρεούται να εφαρμόσει εντός προθεσμίας ενός (1) έτους από την έκδοση του ΠΕΑ, μέτρα βελτίωσης σύμφωνα με τις συστάσεις του Ενεργειακού Επιθεωρητή που αναφέρονται στο ΠΕΑ και στο πόρισμά του. Ακολούθως, διενεργείται εκ νέου ενεργειακή επιθεώρηση και εκδίδεται νέο ΠΕΑ και σε περίπτωση που διαπιστώνεται ότι δεν πληρούνται οι ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης ή/και δεν προκύπτει η ενεργειακή κατηγορία που προσδιορίστηκε στη ΜΕΑ, με την επιφύλαξη της παραγράφου 4 του παρόντος, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του άρθρου 382 του π.δ. 580/1999 (Α’ 210) «Κώδικας Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας».

1. Οι διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 12 του ν. 4122/2013 (Α’ 42) ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2021.
2. Οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 14 και της παραγράφου 3 του άρθρου 15 του ν. 4122/2013 ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2025.
3. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργείται το άρθρο 6 του ν. 4342/2015 (Α’ 143), όπως ισχύει.

1. Μετά το άρθρο 35 του ν. 4042/2012 (Α’ 24), όπως ισχύει, προστίθεται άρθρο 35Α ως εξής:
« Άρθρο 35Α
1. Ως Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ) ορίζεται το επιχειρησιακό σχέδιο που καταρτίζεται από τους ΟΤΑ Α’ Βαθμού για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων, σύμφωνα με τους στόχους του οικείου Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ).
2. Το ΤΣΔΑ εγκρίνεται με απόφαση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής του ΟΤΑ Α’ Βαθμού, μετά από παροχή γνώμης του οικείου ΦΟΔΣΑ μέσα σε ένα μήνα από την αποστολή του σχετικού ερωτήματος. Στους ΟΤΑ Α’ βαθμού για τους οποίους δεν προβλέπεται Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, το ΤΣΔΑ εγκρίνεται από το οικείο Δημοτικό Συμβούλιο. Εφόσον ο ΦΟΔΣΑ δεν παρέχει γνώμη εντός της προαναφερόμενης προθεσμίας, το ΤΣΔΑ εγκρίνεται σύμφωνα με τα παραπάνω και υποβάλλεται από τον ΟΤΑ Α’ βαθμού στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (ΗΜΑ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στη βάση τυποποιημένης ηλεκτρονικής φόρμας και στην οικεία Περιφέρεια και στον οικείο περιφερειακό Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ), κατά την έννοια της παραγράφου 4 του άρθρου 104 και του άρθρου 211 του ν. 3852/2010 (Α’ 87), όπως ισχύει, (εφόσον υφίσταται και λειτουργεί περιφερειακός ΦΟΔΣΑ).
Το ΤΣΔΑ είναι πενταετούς διάρκειας, επικαιροποιείται ετησίως και υποβάλλεται έως τις 31 Μαρτίου κάθε έτους στο ΗΜΑ, καθώς και στους φορείς που προβλέπονται στο προηγούμενο εδάφιο.
3. Η υποβολή του ΤΣΔΑ αποτελεί προϋπόθεση για την αξιολόγηση προτάσεων του ΟΤΑ Α’ βαθμού για την υλοποίηση προγραμμάτων μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων.»
2. Το άρθρο 41 του ν. 4042/2012, όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:
«Άρθρο 41
(άρθρο 22 της Οδηγίας)
Βιολογικά απόβλητα (βιοαπόβλητα)
1. Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 και με την επιφύλαξη των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 29, τα βιολογικά απόβλητα πρέπει υποχρεωτικά είτε να διαχωρίζονται και να ανακυκλώνονται στην πηγή είτε να συλλέγονται χωριστά και να μην αναμιγνύονται με άλλα είδη αποβλήτων προκειμένου να υποβάλλονται σε ανακύκλωση, συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης και της χώνευσης, κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας και το προϊόν που προκύπτει από αυτή να πληροί τα σχετικά πρότυπα υψηλής ποιότητας. Επιτρέπεται η κοινή με τα βιολογικά απόβλητα συλλογή αποβλήτων με παρόμοιες ιδιότητες βιοαποδόμησης και κομποστοποίησης σύμφωνα με τα σχετικά ευρωπαϊκά πρότυπα ή ενδεχόμενα ισοδύναμα εθνικά πρότυπα για τις συσκευασίες που μπορούν να ανακτηθούν μέσω κομποστοποίησης και βιοαποδόμησης.
2. Οι φορείς των επιχειρήσεων μαζικής εστίασης, ανεξαρτήτως δυναμικότητας, κατά την έννοια των παραγράφων 5Δ, 5Δ1, 5Δ2, 5Δ3 και 5Δ4 του άρθρου 2 της υπ’ αρ. 47829/23.06.2017 (Β’ 2161) απόφασης του Υπουργού Υγείας, υποχρεούνται να διασφαλίζουν τη χωριστή συλλογή των βιοαποβλήτων που προκύπτουν από τη δραστηριότητά τους, διαθέτοντας εντός της επιχείρησής τους επαρκούς χωρητικότητας περιέκτες. Την ίδια υποχρέωση έχουν και οι φορείς των επιχειρήσεων των υπεραγορών τροφίμων, των παντοπωλείων, των οπωροπωλείων, των πρατηρίων άρτου, των πρατηρίων πώλησης ετοίμων φαγητών, των πρατηρίων ειδών ζαχαροπλαστικής/γαλακτοπωλείων/μπουγατσάδικων με παρασκευαστήριο, των λαϊκών αγορών, εννοουμένων όλων των ανωτέρω ανεξαρτήτως δυναμικότητας. Ως φορέας επιχείρησης νοείται κατά περίπτωση ο κάτοχος της αντίστοιχης άδειας ίδρυσης και λειτουργίας της επιχείρησης ή της γνωστοποίησης της έναρξης λειτουργίας της επιχείρησης κατά τις διατάξεις της κοινής υπουργικής απόφασης υπ’ αρ. 16228/2017 (Β’ 1723).
3. Οι φορείς των επιχειρήσεων της παραγράφου 2 υποχρεούνται να εφαρμόσουν άμεσα τα ανωτέρω υπό την προϋπόθεση ότι έχει εκκινήσει η υλοποίηση της χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων από τον οικείο Δήμο.
4. Οι Ο.Τ.Α. Α’ βαθμού, σε περίπτωση μη τήρησης της υποχρέωσης της παραγράφου 3, επιβάλλουν οικονομικές κυρώσεις ανάλογα με τη βαρύτητα και τη συχνότητα της παράβασης, με την προϋπόθεση ότι η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής των ΟΤΑ Α’ βαθμού έχει αποφασίσει τις οικονομικές κυρώσεις και τις έχει κοινοποιήσει εκ των προτέρων στους φορείς των επιχειρήσεων μαζικής εστίασης, ανεξαρτήτως δυναμικότητας, κατά την έννοια των παραγράφων 5Δ, 5Δ1, 5Δ2, 5Δ3 και 5Δ4 του άρθρου 2 της 47829/23.06.2017 (Β’ 2161) της υπ’ αρ. απόφασης του Υπουργού Υγείας, τάσσοντας ρητή προθεσμία προσαρμογής, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τριάντα (30) ημέρες.»

2. Το άρθρο 41 του Ν. 4042/2012, όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:

«Άρθρο 41
(άρθρο 22 της Οδηγίας)
Βιολογικά απόβλητα (βιοαπόβλητα)

1. Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 και με την επιφύλαξη των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 29, τα βιολογικά απόβλητα πρέπει υποχρεωτικά είτε να διαχωρίζονται και να ανακυκλώνονται στην πηγή είτε να συλλέγονται χωριστά και να μην αναμιγνύονται με άλλα είδη αποβλήτων προκειμένου να υποβάλλονται σε ανακύκλωση, συμπεριλαμβανομένης της κομποστοποίησης και της χώνευσης, κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας και το προϊόν που προκύπτει από αυτή να πληροί τα σχετικά πρότυπα υψηλής ποιότητας. Επιτρέπεται η κοινή με τα βιολογικά απόβλητα συλλογή αποβλήτων με παρόμοιες ιδιότητες βιοαποδόμησης και κομποστοποίησης σύμφωνα με τα σχετικά ευρωπαϊκά πρότυπα ή ενδεχόμενα ισοδύναμα εθνικά πρότυπα για τις συσκευασίες που μπορούν να ανακτηθούν μέσω κομποστοποίησης και βιοαποδόμησης.
2. Οι φορείς των επιχειρήσεων μαζικής εστίασης, ανεξαρτήτως δυναμικότητας, κατά την έννοια των παραγράφων 5Δ, 5Δ1, 5Δ2, 5Δ3 και 5Δ4 του άρθρου 2 της Υ.Α. Υ1γ/Γ.Π/οικ.47829/2017 (Β’ 2161) του Υπουργού Υγείας, υποχρεούνται να διασφαλίζουν τη χωριστή συλλογή των βιοαποβλήτων που προκύπτουν από τη δραστηριότητά τους, διαθέτοντας εντός της επιχείρησής τους επαρκούς χωρητικότητας περιέκτες. Την ίδια υποχρέωση έχουν και οι φορείς των επιχειρήσεων των υπεραγορών τροφίμων, των παντοπωλείων, των οπωροπωλείων, των πρατηρίων άρτου, των πρατηρίων πώλησης ετοίμων φαγητών, των πρατηρίων ειδών ζαχαροπλαστικής/γαλακτοπωλείων/μπουγατσάδικων με παρασκευαστήριο, των λαϊκών αγορών, εννοουμένων όλων των ανωτέρω ανεξαρτήτως δυναμικότητας. Ως φορέας επιχείρησης νοείται κατά περίπτωση ο κάτοχος της αντίστοιχης άδειας ίδρυσης και λειτουργίας της επιχείρησης ή της γνωστοποίησης της έναρξης λειτουργίας της επιχείρησης κατά τις διατάξεις της Υ.Α. οικ. 16228/2017 (Β’ 1723).
3. Οι φορείς των επιχειρήσεων της παραγράφου 2 υποχρεούνται να εφαρμόσουν άμεσα τα ανωτέρω υπό την προϋπόθεση ότι έχει εκκινήσει η υλοποίηση της χωριστής συλλογής βιοαποβλήτων από τον οικείο Δήμο.
4. Οι Ο.Τ.Α. Α’ βαθμού, σε περίπτωση μη τήρησης της υποχρέωσης της παραγράφου 3, επιβάλλουν οικονομικές κυρώσεις ανάλογα με τη βαρύτητα και τη συχνότητα της παράβασης, με την προϋπόθεση ότι η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής των ΟΤΑ Α’ βαθμού έχει αποφασίσει τις οικονομικές κυρώσεις και τις έχει κοινοποιήσει εκ των προτέρων στους φορείς των επιχειρήσεων μαζικής εστίασης, ανεξαρτήτως δυναμικότητας, κατά την έννοια των παραγράφων 5Δ, 5Δ1, 5Δ2, 5Δ3 και 5Δ4 του άρθρου 2 της Υ.Α. Υ1γ/Γ.Π/οικ.47829/2017 (Β’ 2161) του Υπουργού Υγείας, τάσσοντας ρητή προθεσμία προσαρμογής, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τριάντα (30) ημέρες.»

1. H παράγραφος 4 του άρθρου 36 του ν. 4042/2012 (Α’ 24) αντικαθίσταται ως εξής:
«4.α) Για τη συλλογή και μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων των επικίνδυνων αποβλήτων υγειονομικών μονάδων σύμφωνα με την κοινή υπουργική απόφαση υπ’ αρ. 146163/2012 (Β’  1537), απαιτείται άδεια συλλογής και μεταφοράς. Η άδεια για τη συλλογή και μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων σε πλείονες της μιας Αποκεντρωμένες Διοικήσεις ή εφόσον αυτά προέρχονται από πλείονες της μιας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, εκδίδεται με απόφαση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Διαχείρισης Αποβλήτων της Γενικής Γραμματείας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Η άδεια για τη συλλογή και μεταφορά επικίνδυνων αποβλήτων, εφόσον αυτή πραγματοποιείται εντός των γεωγραφικών ορίων μιας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, εκδίδεται με απόφαση του Προϊσταμένου της αρμόδιας Διεύθυνσης της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
β) Για τη συλλογή και μεταφορά μη επικίνδυνων αποβλήτων δεν απαιτείται άδεια. Για τους οργανισμούς ή επιχειρήσεις που εκτελούν εργασίες συλλογής και μεταφοράς μη επικίνδυνων αποβλήτων σε επαγγελματική βάση, απαιτείται εγγραφή και καταχώριση στο ηλεκτρονικό μητρώο αποβλήτων (ΗΜΑ) του άρθρου 42 του ν. 4042/2012, όπως ισχύει, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην κοινή υπουργική απόφαση υπ’ αριθμ. 43942/4026/2016 (Β’ 2992) όπως ισχύει. Απαραίτητη προϋπόθεση για την εκτέλεση των εργασιών συλλογής μεταφοράς είναι ο συλλέκτης μεταφορέας να διαθέτει ασφαλιστήριο συμβόλαιο, στο οποίο αναγράφεται ότι η ασφαλιστική κάλυψη αφορά τρίτους και την επαναφορά του περιβάλλοντος στην πρότερη κατάσταση σε περίπτωση ζημιάς, ύψους κατ’ελάχιστο εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ ετησίως, το οποίο υποχρεούται να διαθέτει εντός πέντε (5) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος.
Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων εδαφίων ισχύουν επίσης και για τα απόβλητα ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ) με κωδικούς ΕΚΑ 160211*, 160213*, 200121*, 200123* και 200135*, υπό την προϋπόθεση ότι ο εξοπλισμός είναι ακέραιος.»
2. Μετά την παράγραφο 4 του άρθρου 36 του ν. 4042/2012, προστίθεται παράγραφος 5 ως εξής:
«5. Για την αποκατάσταση Χώρου Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) υποβάλλεται από τον οικείο ΟΤΑ Α’ βαθμού ή από τον ΦΟΔΣΑ του οποίου ο ΟΤΑ Α’ βαθμού αποτελεί μέλος κατόπιν σχετικής προγραμματικής σύμβασης σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 246 του ν. 4555/2018 (Α’ 133), Τεχνική Μελέτη Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης του ΧΑΔΑ, στη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Η σχετική άδεια χορηγείται με απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.»

Στην περίπτωση ζ’ της παραγράφου 6 του άρθρου 84 του ν. 4316/2014 (A’ 270), όπως ισχύει, η υποπερίπτωση αα) αντικαθίσταται ως εξής:
«αα) η θαλάσσια μεταφορά να γίνεται μετά από σύμφωνη γνώμη του Γενικού Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από αίτημα του ενδιαφερόμενου φορέα στο οποίο αναφέρονται το χρονικό διάστημα, η ποσότητα των προς μεταφορά ΑΣΑ, καθώς και ο αποδέκτης».

Η παράγραφος 1 του άρθρου 42 του ν. 4042/2012 (Α’ 24), όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Καθιερώνεται ηλεκτρονικό μητρώο αποβλήτων (ΗΜΑ), για τη συστηματική συλλογή και επεξεργασία στοιχείων παραγωγής και διαχείρισης των αποβλήτων, καθώς και την καταχώριση κάθε οργανισμού ή επιχείρησης που παράγει απόβλητα ή πραγματοποιεί εργασίες επεξεργασίας αποβλήτων και εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Κεφαλαίου Α’ του ν. 4014/2011 (Α’ 209) ή συλλέγει και μεταφέρει απόβλητα σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 36. Υποχρέωση καταχώρισης στο ΗΜΑ έχουν και οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) Α’ βαθμού.»

1. Το τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης β’ της παραγράφου 1 του άρθρου 44 Α του ν. 4042/2012 (Α’ 24), αντικαθίσταται ως εξής:
«Για την εγκατάσταση Μικρών Πράσινων Σημείων, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής υποστηρικτικών κτισμάτων, όπως γραφείου προσωπικού και χώρου φύλαξης υλικών και εξοπλισμού, καθώς και άλλων τυχόν απαιτούμενων εργασιών, εφόσον η συνολική δόμηση δεν υπερβαίνει τα τριάντα (30) τ.μ., εκδίδεται έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας, κατά παρέκκλιση των πολεοδομικών διατάξεων, τηρουμένων των προϋποθέσεων της περίπτωσης α’.»
2. Η περίπτωση γ) της παραγράφου 1 του άρθρου 44 Α του ν. 4042/2012, αντικαθίσταται ως εξής:
«γ) Επιτρέπεται η χρήση υφιστάμενων κτιρίων ή τμημάτων τους που βρίσκονται εντός της έκτασης όπου εγκαθίστανται Μικρά Πράσινα Σημεία, για την υποστήριξή αυτών, όπως γραφείο προσωπικού και χώρο φύλαξης υλικών και εξοπλισμού, εφόσον είναι επιτρεπτή η χρήση γης βάσει της περίπτωσης α’ και τηρούνται οι σχετικές προδιαγραφές.»
3. Το δεύτερο και τρίτο εδάφιο της περίπτωσης β’ της παραγράφου 2 του άρθρου 44 Α του ν. 4042/2012 αντικαθίστανται ως εξής:
«Για την εγκατάσταση Μεγάλων Πράσινων Σημείων, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής υποστηρικτικών κτισμάτων, όπως γραφείου προσωπικού και χώρου φύλαξης υλικών και εξοπλισμού, καθώς και άλλων τυχόν απαιτούμενων εργασιών, εφόσον η συνολική δόμηση δεν υπερβαίνει τα πενήντα (50) τ.μ., εκδίδεται έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας, κατά παρέκκλιση των πολεοδομικών διατάξεων, τηρουμένων των προϋποθέσεων της περίπτωσης α’.»
4. Η περίπτωση γ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 44 Α του ν. 4042/2012, αντικαθίσταται ως εξής:
«γ) Επιτρέπεται η χρήση υφιστάμενων κτιρίων ή τμημάτων τους που βρίσκονται εντός της έκτασης όπου εγκαθίστανται Μεγάλα Πράσινα Σημεία, για την υποστήριξή αυτών, όπως γραφείο προσωπικού και χώρο φύλαξης υλικών και εξοπλισμού, εφόσον είναι επιτρεπτή η χρήση γης βάσει της περίπτωσης α και τηρούνται οι σχετικές προδιαγραφές.»

1. Στο τέλος της παραγράφου 4 του άρθρου 29 του Ν. 4495/2017 (Α’ 167), όπως ισχύει προστίθεται εδάφιο ως εξής:
«Στις περιπτώσεις α’και γ’ για την έγκριση εκτέλεσης εργασιών απαιτείται επιπλέον να υποβληθούν στοιχεία για τη διαχείριση των αποβλήτων (ΣΔΑ) παρέχοντας τουλάχιστον τις πληροφορίες της παραγράφου 2 του άρθρου 7 της Υ.Α. 36259/1757/Ε103/2010 (Β’ 1312), τα οποία συνοδεύονται από αντίγραφο της υπογεγραμμένης σύμβασης του διαχειριστή των Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) με εγκεκριμένο Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) ΑΕΚΚ ή απόφαση έγκρισης Ατομικού Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΑΣΕΔ) από το Δ.Σ. του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.). Για τις περιφερειακές ενότητες στις οποίες δεν υπάρχει εγκεκριμένο Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) ΑΕΚΚ, αντί του αντιγράφου της υπογεγραμμένης σύμβασης, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση του διαχειριστή των ΑΕΚΚ για τη διασφάλιση της διαχείρισης των παραγόμενων ΑΕΚΚ και για τη συνεργασία του με ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ σε οποιαδήποτε φάση εκτέλεσης των οικοδομικών εργασιών εγκριθεί η λειτουργία του στην αντίστοιχη Περιφερειακή Ενότητα.»

2. Η περίπτωση ιδ’ της παραγράφου 1 του άρθρου 40 του Ν. 4495/2017 αντικαθίσταται ως εξής:
«ιδ) στοιχεία για τη διαχείριση των αποβλήτων (ΣΔΑ) παρέχοντας τουλάχιστον τις πληροφορίες της παραγράφου 2 του άρθρου 7 της Υ.Α. 36259/1757/Ε103/2010 (Β’ 1312), τα οποία συνοδεύονται από αντίγραφο της υπογεγραμμένης σύμβασης του διαχειριστή των Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) με εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ) ΑΕΚΚ ή απόφαση έγκρισης ΑΣΕΔ από το Δ.Σ. του Ε.Ο.ΑΝ.. Για τις περιφερειακές ενότητες στις οποίες δεν υπάρχει εγκεκριμένο ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ, αντί του αντιγράφου της υπογεγραμμένης σύμβασης, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση του διαχειριστή των ΑΕΚΚ για τη διασφάλιση της διαχείρισης των παραγόμενων ΑΕΚΚ αλλά και για τη συνεργασία του με ΣΕΔ ΑΕΚΚ σε οποιαδήποτε φάση εκτέλεσης των οικοδομικών εργασιών εγκριθεί η λειτουργία του στην αντίστοιχη Περιφερειακή Ενότητα.»

3. Η περίπτωση θ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 40 του Ν. 4495/2017 αντικαθίσταται ως εξής:
«θ) στοιχεία για τη διαχείριση των αποβλήτων (ΣΔΑ) παρέχοντας τουλάχιστον τις πληροφορίες της παραγράφου 2 του άρθρου 7 της Υ.Α. 36259/1757/Ε103/2010 (Β’ 1312), τα οποία συνοδεύονται από αντίγραφο της υπογεγραμμένης σύμβασης του διαχειριστή των Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) με εγκεκριμένο ΣΕΔ ΑΕΚΚ ή απόφαση έγκρισης ΑΣΕΔ από το Δ.Σ. του Ε.Ο.ΑΝ.. Για τις περιφερειακές ενότητες στις οποίες δεν υπάρχει εγκεκριμένο ΣΕΔ ΑΕΚΚ, αντί του αντιγράφου της υπογεγραμμένης σύμβασης, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση του διαχειριστή των ΑΕΚΚ για τη διασφάλιση της διαχείρισης των παραγόμενων ΑΕΚΚ και για τη συνεργασία του με ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ σε οποιαδήποτε φάση εκτέλεσης των οικοδομικών εργασιών εγκριθεί η λειτουργία του στην αντίστοιχη Περιφερειακή Ενότητα».

4. Μετά την περίπτωση ζ’ της παραγράφου 1 του άρθρου 41 του Ν. 4495/2017 προστίθεται περίπτωση η’ ως εξής:
«η) στοιχεία για τη διαχείριση των αποβλήτων (ΣΔΑ) παρέχοντας τουλάχιστον τις πληροφορίες της παραγράφου 2 του άρθρου 7 της Υ.Α. 36259/1757/Ε103/2010 (Β’ 1312), τα οποία συνοδεύονται από αντίγραφο της υπογεγραμμένης σύμβασης του διαχειριστή των Αποβλήτων Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) με εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης (ΣΕΔ) ΑΕΚΚ ή απόφαση έγκρισης ΑΣΕΔ από το Δ.Σ. του Ε.Ο.ΑΝ.. Για τις περιφερειακές ενότητες στις οποίες δεν υπάρχει εγκεκριμένο ΣΕΔ ΑΕΚΚ, αντί του αντιγράφου της υπογεγραμμένης σύμβασης, απαιτείται υπεύθυνη δήλωση του διαχειριστή των ΑΕΚΚ για τη διασφάλιση της διαχείρισης των παραγόμενων ΑΕΚΚ και για τη συνεργασία του με ΣΕΔ ΑΕΚΚ σε οποιαδήποτε φάση εκτέλεσης των οικοδομικών εργασιών εγκριθεί η λειτουργία του στην αντίστοιχη Περιφερειακή Ενότητα. Για τις εργασίες που δεν συνεπάγονται την παραγωγή ΑΕΚΚ αντί του αντιγράφου της υπογεγραμμένης σύμβασης, απαιτείται σχετική υπεύθυνη δήλωση μηχανικού.»

5. Στην παράγραφο 3 του άρθρου 43 του Ν. 4495/2017 προστίθεται περίπτωση γ) ως εξής:
«γ) η Διεύθυνση Περιβάλλοντος του οικείου ΟΤΑ.»

6. Το άρθρο 47 του Ν. 4495/2017 αντικαθίσταται ως εξής:
«Μετά την τελευταία αυτοψία από τον Ελεγκτή Δόμησης και αφού εκδοθεί το Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (Π.Ε.Α.) από τον ενεργειακό επιθεωρητή, εφόσον απαιτείται σύμφωνα με τον ν. 4122/2013, εκδίδεται από την Υ.ΔΟΜ. το Πιστοποιητικό Ελέγχου Κατασκευής (Π.Ε.Κ.) και ενημερώνονται ηλεκτρονικά το τοπικό Παρατηρητήριο Δομημένου Περιβάλλοντος και ο κύριος του έργου για να διατυπώσει τυχόν αντιρρήσεις. Για την έκδοση του Πιστοποιητικού Ελέγχου Κατασκευής απαιτείται στις περιπτώσεις που για τη διαχείριση των αποβλήτων συνάπτεται σύμβαση με ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ, η υποβολή βεβαίωσης παραλαβής ΑΕΚΚ από εγκεκριμένο σύστημα εναλλακτικής διαχείρισης.
Μετά την έκδοση του Πιστοποιητικού Ελέγχου Κατασκευής, για τη σύνδεση με τα δίκτυα κοινής ωφελείας υποβάλλεται από τον ιδιοκτήτη αίτηση στην Υ.ΔΟΜ., η οποία ελέγχει τα αποδεικτικά καταβολής των οφειλόμενων εισφορών υπέρ του Δημοσίου και του e-ΕΦΚΑ και το αποδεικτικό καταβολής της συμφωνηθείσας αμοιβής επίβλεψης και θεωρεί την οικοδομική άδεια.
Η οικοδομή ή τμήμα της με αυτοτελή λειτουργία, θεωρούνται περατωμένα, αν υπολείπονται εργασίες για τις οποίες δεν απαιτείται οικοδομική άδεια.
Θεώρηση της οικοδομικής άδειας μπορεί να γίνει και για περατωμένο τμήμα της οικοδομής, εφόσον αποτελείται από χώρους με αυτοτελή λειτουργία.
Μετά τη θεώρησή της για σύνδεση με τα δίκτυα, η οικοδομική άδεια παύει να ισχύει για το τμήμα το οποίο αποπερατώθηκε.»

7. Το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 40 του Ν. 4030/2011 (Α’ 249), όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:
«Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας δύναται να καθορίζεται κάθε λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας.»

1. Οι ιδιοκτήτες, νομείς ή κάτοχοι ακινήτων, όπως ιδίως γηπέδων, οικοπέδων, κτισμάτων ή κατασκευών, οφείλουν να τα διατηρούν πάντοτε ελεύθερα από επικίνδυνα απόβλητα, όπως αυτά ορίζονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 11 του Ν. 4042/2012 (Α’ 24), συμπεριλαμβανομένων και των αποβλήτων αμιάντου ή αποβλήτων υλικών που περιέχουν αμίαντο.
2. Ο ιδιοκτήτης, νομέας ή κάτοχος ακινήτου όπως ιδίως γηπέδου, οικοπέδου, κτίσματος ή κατασκευής, στο οποίο βρίσκονται επικίνδυνα απόβλητα συμπεριλαμβανομένων και των αποβλήτων αμιάντου ή αποβλήτων υλικών που περιέχουν αμίαντο, υποχρεούται:
α) Να μεριμνά ο ίδιος αμελλητί για την ασφαλή συλλογή και μεταφορά τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων.
β) Να εξασφαλίζει την ακώλυτη πρόσβαση στο ακίνητο αυτό και να επιτρέπει τη συλλογή και μεταφορά των επικίνδυνων αποβλήτων, από φυσικά ή νομικά πρόσωπα (δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου), τα οποία διαθέτουν σχετική άδεια, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 36 του Ν. 4042/2012. Ειδικά για την εκτέλεση έργων και εργασιών αφαίρεσης αμιάντου ή/και υλικών που περιέχουν αμίαντο, τα ανωτέρω φυσικά ή νομικά πρόσωπα πρέπει να πληρούν και τις προϋποθέσεις της Υ.Α. 4229/395/2013 (Β’ 318).
γ) Να συναινεί σε τακτικούς ή έκτακτους ελέγχους των αρμοδίων ελεγκτικών αρχών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης στο ακίνητο αυτό, προκειμένου να διαπιστωθεί η ύπαρξη τυχόν επικίνδυνων αποβλήτων συμπεριλαμβανομένων των αποβλήτων αμιάντου ή/και αποβλήτων υλικών που περιέχουν αμίαντο, καθώς και η συνδρομή περίπτωσης κινδύνου για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον, από την παρουσία των αποβλήτων αυτών.
4. Η διακρίβωση και αξιολόγηση της ρύπανσης σε χώρο, όπως ιδίως γήπεδο, οικόπεδο, κτίσμα ή κατασκευή όπου υπάρχουν επικίνδυνα απόβλητα, καθώς και η διακρίβωση του κατόχου των επικινδύνων αποβλήτων πραγματοποιούνται από την αρμόδια υπηρεσία Περιβάλλοντος της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 12 της Υ.Α. Η.Π. 13588/725/2006 (Β’ 383), όπως ισχύει.
Ειδικά σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών, στη διαδικασία που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο, η διακρίβωση και αξιολόγηση της ρύπανσης πραγματοποιείται και από τους ελεγκτές του Σώματος Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, Δόμησης, Ενέργειας και Μεταλλείων (ΣΕΠΔΕΜ), εφόσον ζητηθεί η συνδρομή τους.
Για τη διαπίστωση των περιστατικών που προβλέπονται στα προηγούμενα εδάφια, συντάσσεται σχετική έκθεση αυτοψίας.
5. Σε περίπτωση που ο ιδιοκτήτης, νομέας ή κάτοχος του ακινήτου δεν τηρεί τις υποχρεώσεις που προβλέπονται στην παράγραφο 2, ύστερα από διαπίστωση των αρμοδίων οργάνων, σύμφωνα με τη διαδικασία της παραγράφου 4, αυτός καλείται από τον Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, να προβεί στην απομάκρυνση των αποβλήτων μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) ημερών από την επίδοση σε αυτόν της έκθεσης αυτοψίας. Μετά την παρέλευση τριάντα (30) ημερών από την ανωτέρω κλήτευση, και εφόσον διαπιστωθεί από τα αρμόδια όργανα ότι δεν έχουν απομακρυνθεί τα απόβλητα, εκδίδεται απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την απομάκρυνσή τους από τον υπόχρεο, μέσα σε προθεσμία που δεν μπορεί να υπερβαίνει τις είκοσι (20) ημέρες από την επίδοση της απόφασης. Η κλήτευση των υπόχρεων προσώπων και η επίδοση της απόφασης που προβλέπονται στα προηγούμενα εδάφια ενεργούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2717/1999 (Α’ 97). Σε περίπτωση εγκαταλελειμμένων γηπέδων, οικοπέδων ή κτισμάτων στα οποία διαπιστώνεται αρμοδίως η ύπαρξη επικίνδυνων αποβλήτων, ή σε περίπτωση που τα πρόσωπα αυτά είναι άγνωστα ή άγνωστης διαμονής, η έκθεση αυτοψίας, η κλήτευση και η απόφαση του Συντονιστή, που προβλέπονται στα προηγούμενα εδάφια, τοιχοκολλώνται στο ακίνητο και στον πίνακα ανακοινώσεων του καταστήματος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και του οικείου Δήμου.
Σε περίπτωση που ο υπόχρεος δεν συμμορφώνεται με την απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, η αρμόδια υπηρεσία Περιβάλλοντος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ύστερα από σχετική εντολή του αρμόδιου Εισαγγελέα Πρωτοδικών, προβαίνει σε συλλογή και απομάκρυνση των επικίνδυνων αποβλήτων και καταλογίζει τη σχετική δαπάνη στον ιδιοκτήτη και στον επικαρπωτή του ακινήτου.
Οι δαπάνες για την επισκευή του ακινήτου συνεπεία των εργασιών αποξήλωσης των επικίνδυνων αποβλήτων βαρύνουν αποκλειστικά τον ιδιοκτήτη του ή/και τον νομέα του, εκτός αν από υπαιτιότητα των προσώπων που εκτελούν τις εργασίες αποξήλωσης προκλήθηκαν στο ακίνητο ζημίες που δεν είναι αναγκαίες για την απομάκρυνση των αποβλήτων.
6. Σε περίπτωση ρύπανσης γηπέδου ή οικοπέδου με επικίνδυνα απόβλητα εν γένει λόγω φυσικής καταστροφής, συνεπεία της οποίας απαιτείται επείγουσα διαχείριση των αποβλήτων αυτών, λαμβάνονται από τις αρμόδιες αρχές όλα τα αναγκαία μέτρα για την άμεση συλλογή και απομάκρυνση των αποβλήτων αυτών από ιδιωτικούς χώρους, με σκοπό την προστασία τη δημόσιας υγείας και του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις προηγούμενες παραγράφους. Σε περίπτωση που τα υπόχρεα κατά την παράγραφο 2 πρόσωπα, υποβάλλουν αμελλητί και πάντως το αργότερο μέσα σε τρεις (3) μήνες από την επέλευση της καταστροφής, στην αρμόδια Διεύθυνση Περιβάλλοντος της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, αίτηση για απομάκρυνση από την ιδιοκτησία τους, επικίνδυνων αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων και των αποβλήτων αμιάντου, η δαπάνη για τις εργασίες αποξήλωσης, απομάκρυνσης και μεταφοράς βαρύνουν τον προϋπολογισμό του αρμόδιου Υπουργείου.
Για τις δαπάνες που έγιναν για την επισκευή του ακινήτου συνεπεία των εργασιών αποξήλωσης των επικίνδυνων αποβλήτων ισχύει αναλόγως και στην περίπτωση αυτή, το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 5.
7. Ειδικά στην περίπτωση που ο υπόχρεος παρακωλύει τον έλεγχο από τα αρμόδια όργανα επιβάλλονται ποινή φυλάκισης μέχρι τρεις (3) μήνες και πρόστιμο σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στις διατάξεις του άρθρου 30 του Ν. 1650/1986 (Α’ 160).

Στην υποπαράγραφο 4β της παραγράφου ΙΕ’ του ν. 4093/2012 (Α’ 222) προστίθεται υποπερίπτωσης δδ, ως εξής:
«δδ. Να μισθώνουν φορτηγά οχήματα των Δήμων και των συνδέσμων, ανωνύμων εταιρειών και επιχειρήσεων των Δήμων. Στην περίπτωση αυτή, το φορτηγό που μισθώνεται θα πρέπει να είναι κατάλληλο για την εξυπηρέτηση του μεταφορικού έργου του μισθωτή. Τα φορτηγά οχήματα θα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για την εκτέλεση έργου που έχει αναθέσει ο εκμισθωτής στον μισθωτή, εφόσον η μίσθωση προβλέπεται στους όρους ανάθεσης του έργου.»

1. Εγκρίνονται οι θέσεις για την προσωρινή λειτουργία εγκαταστάσεων αστικών υποδομών κοινής ωφέλειας και ειδικότερα Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ), στα σημεία όπου ήδη λειτουργούν σήμερα, όπως εμφαίνονται στα τοπογραφικά διαγράμματα και δημοσιεύονται σε φωτοσμίκρυνση στο Παράρτημα ΙΙΙ του παρόντος για τους Δήμους:
Αγίων Αναργύρων - Καματερού, Αλίμου, Ασπρόπυργου, Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης, Βριλησσίων, Βύρωνος, Γλυφάδας, Ερμιονίδας, Ζωγράφου, Ηλιούπολης, Κηφισιάς, Μαρκοπούλου Μεσογαίας, Νέας Σμύρνης, Παλαιού Φαλήρου, Παπάγου - Χολαργού, Πειραιά, Περάματος, Περιστερίου, Πετρούπολης, Ραφήνας - Πικερμίου, Σαλαμίνος, Σπάτων - Αρτέμιδος και Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας ως εξής:
α) Στον Δήμο Αγίων Αναργύρων Καματερού:
αα) Το τμήμα εντός εδαφικής έκτασης, στη Δημοτική Κοινότητα Αγίων Αναργύρων, επιφανείας 270,41 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (Α, Β, Γ, Δ, Α) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από τον Διευθυντή των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Αγίων Αναργύρων - Καματερού.
ββ) Η εδαφική έκταση, στη Δημοτική Κοινότητα Ζεφυρίου επί της οδού Γληνού επιφανείας 2.294,49 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (1, 2, 3, 9, 10, 11, 4, 5, 6, 7, 8, 1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:200 που θεωρήθηκε από τον Διευθυντή των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Αγίων Αναργύρων - Καματερού.
β) Στον Δήμο Αλίμου, το τμήμα εντός εδαφικής έκτασης, επί της Λ. Γερουλάνου, επιφανείας 1.829,00 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (Α1, Α2, Α3, …, Α6, Α1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:200 που θεωρήθηκε από την Αναπληρώτρια Διευθύντρια Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Αλίμου.
γ) Στον Δήμο Ασπροπύργου το τμήμα εντός γηπέδου στη θέση «Λάκκα Χατζή» επί αγροτικής οδού, επιφανείας 2.418,62 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (1, 2, 3, 4, 1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από τον Διευθυντή Πολεοδομίας και Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Ασπροπύργου.
δ) Στον Δήμο Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης το γήπεδο πέριξ του κοιμητηρίου Βούλας, της Δ.E. Bούλας, επιφανείας 4.807,78 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (Κ1, Κ2, Κ3, …, Κ18, Κ1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από την Προϊσταμένη του τμήματος Πολεοδομικών Εφαρμογών του Δήμου Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης.
ε) Στον Δήμο Βύρωνος το γήπεδο σε εκτός σχεδίου περιοχή του οικείου Δήμου, επιφανείας 3.144,50 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (1, 2, 3, …, 19, 1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:200 που θεωρήθηκε από τον Διευθυντή Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Βύρωνα.
στ) Στον Δήμο Γλυφάδας, το εδαφικό τμήμα επί της οδού Αλ. Παναγούλη, επιφανείας 18.925,78 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (Α1, Α2, Α3, …, Α25, Α1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από την Αναπληρώτρια Προϊσταμένη της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Γλυφάδας.
ζ) Στον Δήμο Ερμιονίδας το γήπεδο στη θέση «Κάμπος» της Δημοτικής Κοινότητας Κρανιδίου, επιφανείας 10.902,33 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (Κ1,Κ2, Κ3, …,Κ22, Κ1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από Πολιτικό Μηχανικό του Δήμου Ερμιονίδας.
η) Στον Δήμο Ζωγράφου εντός εδαφικής έκτασης, επί της οδού Αναπαύσεως, επιφανείας 137.311,42 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (1, 2, …, 74, 1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από την Αναπληρώτρια Διευθύντρια Τεχνικών Υπηρεσιών και Δόμησης του Δήμου Ζωγράφου.
θ) Στον Δήμο Ηλιούπολης το γήπεδο, επιφανείας 13.097,76 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (1, 2, …, 46,1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:200 που θεωρήθηκε από τον Αντιδήμαρχο Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Ηλιούπολης.
ι) Στον Δήμο Κηφισιάς, το γήπεδο στη θέση «Καλυφτάκι» της Δημοτικής Ενότητας Κηφισιάς, επιφανείας 7.893,34 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (1, 2, 3, …, 19,1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:200 που θεωρήθηκε από την Αναπληρώτρια Προϊσταμένη Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου Κηφισιάς.
ια) Στον Δήμο Μαρκοπούλου Μεσογαίας το γήπεδο σε εκτός σχεδίου περιοχή του Δ. Μαρκοπούλου, επιφανείας 7.931,89 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (Α, Β, Γ, …, Ο, Α) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από την Αναπληρώτρια Προϊσταμένη Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Μαρκοπούλου.
ιβ) Στον Δήμο Νέας Σμύρνης, το εδαφικό τμήμα επί των οδών Σωκράτους και Ολυμπίου, επιφανείας 1.745,75 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (Α, Β, Γ, Δ, Α) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:200 που θεωρήθηκε από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Νέας Σμύρνης.
ιγ) Στον Δήμο Παλαιού Φαλήρου, το τμήμα εντός του Νεκροταφείου επί της οδού Σωκράτους, επιφανείας 371,77 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (Α2, Α8, Α5, …,Μ6, Α2) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από τη Διευθύντρια Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Παλαιού Φαλήρου.
ιδ) Στον Δήμο Παπάγου - Χολαργού, το τμήμα εντός εδαφικής έκτασης στη θέση «Κόμβου Περιφερειακής Υμηττού - Καισαριανής», επιφανείας 1.571,50 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (Ν1,Ν2, Ν3, 704, Ν1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου ΠαπάγουΧολαργού.
ιε) Στον Δήμο Περάματος, το παλαιό Κοιμητήριο Περάματος επί της οδού Αναπαύσεως, επιφανείας 10.160,65 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (A, B, …, Ω, Α) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από τον Διευθυντή της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Περάματος.
ιστ) Στον Δήμο Περιστερίου, το εδαφικό τμήμα, επί της οδού Αγίου Βασιλείου, επιφανείας 13.218,73 τ.μ που εμφαίνεται με στοιχεία (1, 2, …, 15, 1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από τον Διευθυντή της Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου Περιστερίου.
ιζ) Στον Δήμο Πετρούπολης:
αα) Το γήπεδο σε εκτός σχεδίου περιοχή του Δήμου Ιλίου, επιφανείας 6.748,95 τ.μ., όπως εμφαίνεται με στοιχεία (1, 2, 3, …, 30, 1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από τον Διευθυντή των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Πετρούπολης.
ββ) Το γήπεδο σε εκτός σχεδίου περιοχή του Δήμου Πετρούπολης 11.017,72 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (Κ1, Κ2, …, Κ27, Κ1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:200 που θεωρήθηκε από τον Διευθυντή των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Πετρούπολης.
ιη) Στον Δήμο Ραφήνας - Πικερμίου το τμήμα εντός εδαφικής έκτασης στη θέση «Πλατύ χωράφι», επιφανείας 2.718,87 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (Α, Β, Γ,…., Ζ, Α) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από την Δευθύντρια των Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Ραφήνας - Πικερμίου.
ιθ) Στον Δήμο Σαλαμίνας, το γήπεδο, στη θέση «Γούβα Μπατσί» της Δ.Ε. Σαλαμίνας, του Δήμου Σαλαμίνας, επιφανείας 6.087,22 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (1, α, β, …ε, 1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από τον Διευθυντή Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Σαλαμίνας.
κ) Στον Δήμο Σπάτων - Αρτέμιδος, το γήπεδο, στη θέση «Ασύρματος» της Δ.Ε. Αρτέμιδος, του Δήμου Σπάτων - Αρτέμιδος, επιφανείας 18.836,53 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (Α1, Α2, Β1, …, Α19, Α1) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:1000 που θεωρήθηκε από τον Διευθυντή Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Σπάτων - Αρτέμιδος.
κα) Στον Δήμο Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας, το γήπεδο επί της Ε.Ο. Αθηνών-Λαμίας (έναντι των Ο.Τ. 91 & 97), επιφανείας 3.306,20 τ.μ. που εμφαίνεται με στοιχεία (Α, Β, Γ, …Τ, Α) στο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500 που θεωρήθηκε από την Αναπληρώτρια Διευθύντρια της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου Νέας Φιλαδέλφειας - Νέας Χαλκηδόνας.
2. Η προσωρινή λειτουργία επιτρέπεται από τη δημοσίευση του παρόντος έως τον καθορισμό χώρου προοριζόμενου για τη χρήση αυτή είτε με έγκριση ή τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου, είτε με τροποποίηση ΓΠΣ ή με έγκριση ΤΧΣ και μέχρι τρία (3) έτη. Μετά τη λήξη της προθεσμίας αυτής παύει η προσωρινή λειτουργία του ΣΜΑ. Καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του ΣΜΑ επιβάλλεται η λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων για την αποφυγή της όχλησης, την οπτική απομόνωση με περιμετρικές φυτεύσεις ή περιφράξεις και τη χρήση των βέλτιστων τεχνικών για τη μεταφόρτωση των απορριμμάτων. Για τις ανάγκες της προσωρινής λειτουργίας των ΣΜΑ στους ανωτέρω χώρους, ανεξαρτήτως του ιδιοκτησιακού καθεστώτος αυτών και του τρόπου κτήσης τους, επιτρέπονται οι προσωρινές κατασκευές του άρθρου 21 του ν. 4067/2012 (Α’ 79) «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός». 
Μετά τη λήξη της προθεσμίας ή την με οποιονδήποτε τρόπο παύση της λειτουργίας του ΣΜΑ, ο Δήμος οφείλει εντός ενός (1) έτους να αποκαταστήσει τον χώρο στην αρχική του μορφή. Ειδικά, για τις περιπτώσεις παρόδου του χρονικού διαστήματος των τριών (3) ετών, δεν επιτρέπεται παράταση της προσωρινής λειτουργίας των ΣΜΑ.

1. Πριν την παράγραφο 1 του άρθρου 226 του ν. 4555/2018 (Α’ 133) προστίθεται εδάφιο ως εξής:
«Για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στα νησιά, πλην εκείνων που ανήκουν στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων και στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, ισχύουν τα ακόλουθα:»
2. Η παράγραφος 10 του άρθρου 226 του ν. 4555/2018 αντικαθίσταται ως εξής:
«10. Η Περιφέρεια Κρήτης εξαιρείται από τις διατάξεις του παρόντος.»
3. Μετά το άρθρο 226 του ν. 4555/2018 προστίθεται νέο άρθρο 226 Α ως εξής:
«Άρθρο 226 Α
1. Για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων στις νησιωτικές περιφέρειες του Νοτίου Αιγαίου και των Ιονίων Νήσων, συστήνεται για κάθε μία από αυτές Ειδικός Περιφερειακός Διαβαθμιδικός Φορέας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, ως Ανώνυμη Εταιρία ΟΤΑ, με έδρα εντός των ορίων της κάθε Περιφέρειας που αποφασίζεται από τη Γενική Συνέλευση. Στον Ειδικό Περιφερειακό Διαβαθμιδικό ΦΟΔΣΑ μετέχουν υποχρεωτικά η οικεία Περιφέρεια και όλοι οι Δήμοι της Περιφέρειας αυτής.
Με Κοινή Απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζεται η έδρα των Ειδικών Περιφερειακών Διαβαθμιδικών ΦΟΔΣΑ του παρόντος άρθρου.»
2. Οι Ειδικοί Περιφερειακοί Διαβαθμιδικοί ΦΟΔΣΑ έχουν τις αρμοδιότητες της παραγράφου 1 του άρθρου 227 και της παραγράφου 8 του άρθρου 225.
3. Οι αρμοδιότητες του άρθρου 228 ασκούνται από τις υπηρεσίες καθαριότητας των Δήμων και από την ΕΔΑΚΙ ΑΕ για τους δήμους της Νήσου Κεφαλλονιάς. Για την άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών, οι οικείοι δήμοι δύνανται να συνάπτουν συμβάσεις των άρθρων 99 και 100 του ν. 3852/2010 (Α’ 87) με γειτονικούς νησιωτικούς δήμους ή με τον Ειδικό Περιφερειακό Διαβαθμιδικό ΦΟΔΣΑ.
4. Η συμμετοχή των Δήμων στο αρχικό μετοχικό κεφάλαιο των Ειδικών Περιφερειακών ΦΟΔΣΑ της παραγράφου 1 ανέρχεται σε 60%, και κατανέμεται σε αυτούς ανάλογα με τον αριθμό του πληθυσμού τους, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, ενώ η συμμετοχή της οικείας Περιφέρειας ανέρχεται σε 40% του αρχικού μετοχικού κεφαλαίου.
Οι Δήμοι ορίζουν τους εκπροσώπους τους σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 265 του ν. 3463/2006 (Α’ 114) και τις σχετικές διατάξεις των ν. 2190/1920 (Α’ 216) και 4548/2018 (Α’ 104). Στο μετοχικό κεφάλαιο δεν μπορούν να συμμετέχουν τρίτοι, εκτός των δήμων - μετόχων και της οικείας Περιφέρειας.
5. Όργανα διοίκησης του Ειδικού Περιφερειακού Διαβαθμιδικού ΦΟΔΣΑ είναι η Γενική Συνέλευση, το Διοικητικό Συμβούλιο και ο Προεδρος του Δ.Σ..
6. α) Με την εξαίρεση της πρώτης Γενικής Συνέλευσης της παραγράφου 11, η Γενική Συνέλευση του Ειδικού Περιφερειακού Διαβαθμιδικού ΦΟΔΣΑ συγκαλείται σύμφωνα με τις διατάξεις των νόμων 2190/1920 και 4548/2018.
β) Τα Διοικητικά Συμβούλια των Ειδικών Περιφερειακών Διαβαθμιδικών ΦΟΔΣΑ της παραγράφου 1, αποτελούνται από επτά (7) μέλη. Ειδικότερα, αποτελούνται από τον Περιφερειάρχη και από άλλα δύο (2) μέλη του Περιφερειακού Συμβουλίου και από τέσσερα (4) μέλη, που εκλέγονται από τους εκπροσώπους των Δήμων που συμμετέχουν στη Γενική Συνέλευση. Ο Περιφερειάρχης και οι εκπρόσωποι του Περιφερειακού Συμβουλίου δεν συμμετέχουν στην ψηφοφορία ανάδειξης των λοιπών μελών του Δ.Σ..
Κάθε Δήμος δικαιούται να συμμετέχει μόνο με έναν υποψήφιο στις εκλογές για την ανάδειξη του Δ.Σ. του Διαβαθμιδικού ΦΟΔΣΑ. Η εκλογή δύο εκπροσώπων από τον ίδιο Δήμο στο Δ.Σ. είναι επιτρεπτή μόνο στην περίπτωση που οι υποψήφιοι σύμβουλοι δεν επαρκούν για την κάλυψη των θέσεων του Δ.Σ..
γ) Πρόεδρος του Δ.Σ. ορίζεται για κάθε Ειδικό Περιφερειακό Διαβαθμιδικό ΦΟΔΣΑ ο οικείος Περιφερειάρχης ή Αντιπεριφερειάρχης που ορίζεται από τον Περιφερειάρχη.
7. Οι δύο νέοι Ειδικοί Περιφερειακοί Διαβαθμιδικοί ΦΟΔΣΑ καθίστανται καθολικοί διάδοχοι σε όλη την κινητή και ακίνητη περιουσία των λειτουργούντων ΦΟΔΣΑ σε κάθε μία από τις δύο ως άνω Περιφέρειες, καθώς και των εγκαταστάσεων υγειονομικής ταφής αποβλήτων, μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων συμπεριλαμβανομένων των βιοαποβλήτων και λοιπών εγκαταστάσεων διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων των Δήμων μελών τους, ενώ υπεισέρχονται αυτοδικαίως σε όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των λειτουργούντων ΦΟΔΣΑ, συμπεριλαμβανομένων και τυχόν συμβάσεων έργου. Εξαιρούνται οι εγκαταστάσεις και ο εξοπλισμός που εξυπηρετούν τις ανάγκες συλλογής και μεταφοράς των στερεών αποβλήτων. Οι εκκρεμείς δίκες σχετικά με πάσης φύσεως διαφορές που πηγάζουν από εργασίες διαχείρισης στερεών αποβλήτων, εξαιρουμένων των υπηρεσιών συλλογής και μεταφοράς τους, συνεχίζονται από τον διαβαθμιδικό ΦΟΔΣΑ χωρίς να διακόπτονται και χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικαστική πράξη συνέχισης για καθεμία από αυτές.
8. Το μόνιμο προσωπικό των λειτουργούντων ΦΟΔΣΑ, καθώς και εκείνο με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου καθίσταται αυτοδικαίως προσωπικό των δύο Ειδικών Περιφερειακών ΦΟΔΣΑ με την ίδια σχέση εργασίας.
9. Με απόφαση του Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης συνιστάται μέσα σε προθεσμία ενός (1) μηνός από την έναρξη ισχύος του παρόντος Επιτροπή Καταγραφής των πάσης φύσεως περιουσιακών στοιχείων των τυχόν καταργούμενων νομικών προσώπων, αποτελούμενη από έναν (1) εκπρόσωπο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, τον Πρόεδρο του καταργούμενου ΦΟΔΣΑ και έναν (1) εκπρόσωπο που ορίζει η οικεία Περιφέρεια με τους νόμιμους αναπληρωτές τους.
Η Επιτροπή ολοκληρώνει το έργο της καταγραφής μέσα σε προθεσμία δύο (2) μηνών από την ημερομηνία σύστασής της και αποστέλλει τη σχετική έκθεση μέσα σε πέντε (5) ημέρες στον Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ο οποίος εκδίδει αμελλητί διαπιστωτική πράξη κατάργησης των νομικών προσώπων και περιέλευσης της κινητής και ακίνητης περιουσίας στον Ειδικό Περιφερειακό Διαβαθμιδικό ΦΟΔΣΑ. Η απόφαση αυτή δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Απαιτήσεις τρίτων που δεν έχουν αποτυπωθεί στην έκθεση Επιτροπής Καταγραφής βαρύνουν τον οικείο Δήμο.
Οι εκκρεμείς δίκες σχετικά με πάσης φύσεως διαφορές που πηγάζουν από εργασίες συλλογής και μεταφοράς στερεών αποβλήτων, συνεχίζονται από τον οικείο Δήμο, χωρίς να διακόπτονται και χωρίς να απαιτείται ειδική διαδικαστική πράξη συνέχισης για καθεμία από αυτές. 
Για την απόδοση των περιουσιακών στοιχείων των καταργούμενων ΦΟΔΣΑ στον Ειδικό Περιφερειακό Διαβαθμιδικό ΦΟΔΣΑ, συντάσσεται πρωτόκολλο παράδοσης - παραλαβής. Η απόφαση του Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και απόσπασμα της έκθεσης απογραφής, που περιγράφει τα ακίνητα που αποκτώνται κατά κυριότητα, καθώς και τα λοιπά εμπράγματα δικαιώματα επί των ακινήτων, καταχωρείται ατελώς στα οικεία βιβλία του υποθηκοφυλακείου ή κτηματολογικού γραφείου.
10. Στις περιπτώσεις λύσης νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου δεν ακολουθεί στάδιο εκκαθάρισης.
11. Η ιδρυτική Γενική Συνέλευση των Ειδικών Περιφερειακών Διαβαθμιδικών ΦΟΔΣΑ συγκαλείται εντός ενός (1) μηνός από την έναρξη ισχύος του παρόντος, με πρόσκληση του οικείου Περιφερειάρχη, η οποία αποστέλλεται προς τους Δήμους εντός δεκαπέντε (15) ημερών από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Θέματα της ημερήσιας διάταξης της ιδρυτικής Γενικής Συνέλευσης αποτελούν αποκλειστικά η ψήφιση του καταστατικού, ο ορισμός του αρχικού μετοχικού κεφαλαίου και η εκλογή του Διοικητικού Συμβουλίου. Η νομιμότητα της σύστασης των Ειδικών Περιφερειακών Διαβαθμιδικών ΦΟΔΣΑ διαπιστώνεται με την έκδοση διαπιστωτικής πράξης από τις αρμόδιες Υπηρεσίες των οικείων Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων σύμφωνα με το άρθρο 186 του ν. 3852/2010 (Α’ 87), ενώ ως προς τη δημοσιότητα της πράξης εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις των ν. 2190/1920 και 4548/2018. Μέχρι τη δημοσίευση
της σχετικής διαπιστωτικής πράξης από την αρμόδια Υπηρεσία Γ.Ε.ΜΗ., οι ΦΟΔΣΑ που είχαν συσταθεί είτε ως νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου είτε ως νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου συνεχίζουν να ασκούν τις αρμοδιότητες που ασκούσαν πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος.
12. Για τα θέματα που δεν ρυθμίζονται από το παρόν άρθρο, εφαρμόζονται αναλόγως τα άρθρα 236 έως 240 του παρόντος, καθώς και οι διατάξεις των ν. 2190/1920 και 4548/2018.
13. Είναι δυνατή η μεταβολή της νομικής μορφής του Ειδικού Περιφερειακού Διαβαθμιδικού ΦΟΔΣΑ σε Σύνδεσμο που θα λειτουργεί σύμφωνα με τα άρθρα 229 έως 235 του παρόντος με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης.
Στην περίπτωση μετατροπής του Ειδικού Περιφερειακού Διαβαθμιδικού ΦΟΔΣΑ σε Σύνδεσμο, η διαπιστωτική πράξη της αυτοδίκαιης μεταφοράς του προσωπικού εκδίδεται από το αρμόδιο προς διορισμό όργανο και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, με αναδρομική ισχύ από τον χρόνο σύστασης του νομικού προσώπου με τη νέα νομική μορφή. Η πράξη κατάταξης σε θέσεις εκδίδεται από το αρμόδιο προς διορισμό όργανο και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 
Οι προβλεπόμενες θέσεις με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου είναι προσωποπαγείς και καταργούνται μόλις κενωθούν, με οποιονδήποτε τρόπο.»
4. Τα αστικά στερεά απόβλητα των Δήμων της Περιφερειακής Ενότητας Λευκάδας, διατίθενται στο ΧΥΤΑ Παλέρου. Η διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων των Δήμων της ΠΕ Λευκάδας και του Δήμου Ακτίου Βόνιτσας, γίνεται σύμφωνα με την από 16/8/2017 μεταξύ τους προγραμματική σύμβαση.

H περίπτωση Β) της παραγράφου 1 του άρθρου 73 του ν. 3852/2010 (Α’ 87) αντικαθίσταται, ως εξής:
«Β) Εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο: i) θέματα καθορισμού χρήσεων γης, ii) τα θέματα εφαρμογής των σχεδίων πολεοδομικού (ρυθμιστικού) επιπέδου, ανάπλασης περιοχών, πολεοδομικών επεμβάσεων, χρηματοδότησης προγραμμάτων ανάπλασης, ανασυγκρότησης υποβαθμισμένων περιοχών, πολεοδομικής αναμόρφωσης προβληματικών περιοχών, αποζημίωσης ρυμοτομούμενων, πολεοδομικών ρυθμίσεων, εισφοράς σε γη ή σε χρήμα, περιοχών ιδιωτικής πολεοδόμησης, και έγκρισης πολεοδομικών μελετών, iii) τη λήψη αποφάσεων για θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, iv) τη λήψη αποφάσεων για θέματα χωροθέτησης κοιμητηρίων, κατά τις προβλέψεις του ν. 2508/1997 (Α’ 124), κέντρων αποτέφρωσης νεκρών, καθώς και άλλων, σχετικών με το αντικείμενο, αρμοδιοτήτων του, ν) το σχέδιο κανονιστικών αποφάσεων των άρθρων 79 και 82 του Κ.Δ.Κ., vi) τη διατύπωση γνώμης κατά το άρθρο 3, παράγραφος Α υποπεριπτώσεις 2.3 του ν. 4258/2014 (Α’ 94), vii) την έναρξη της διαδικασίας εκπόνησης Τοπικού Χωρικού Σχεδίου (ΤΧΣ) και Ειδικού Χωρικού Σχεδίου (ΕΧΣ) και viii) περί της τύχης των ενστάσεων που αφορούν αναθεωρήσεις, τροποποιήσεις σχεδίου πόλης και κάθε άλλης μορφής ρύθμισης του χώρου.»
 

Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργούνται:
α) η παράγραφος 6 του άρθρου 8 του π.δ. 116/2004 (Α’ 81), όπως ισχύει,
β) η κοινή υπουργική απόφαση υπ’αρ. Η.Π. 50910/2727/2003 (Β’ 1909),
γ) η περίπτωση γ του άρθρου 2 της κοινής υπουργικής απόφασης υπ’αρ. 51373/4684/2015 (Β’ 2706), η οποία εγκρίθηκε με την ΠΥΣ 49/2015 (Α’ 174),
δ) η παράγραφος 3 του άρθρου 2 της κοινής υπουργικής απόφασης υπ’αρ. 18485/2017 (Β’ 1412).

Το πρώτο και δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 6Α του ν. 2939/2001 (Α’ 179) αντικαθίστανται ως εξής:
«2. Από 1.1.2021 επιβάλλεται στους καταναλωτές η καταβολή περιβαλλοντικού τέλους ανά τεμάχιο πλαστικής σακούλας μεταφοράς, με εξαίρεση τις βιοαποδομήσιμες (ή βιοαποικοδομήσιμες) και λιπασματοποιήσιμες πλαστικές σακούλες μεταφοράς της παραγράφου 29 του άρθρου 2. Το τέλος ορίζεται στο ποσό των επτά (7) λεπτών.»

1. Κατά παρέκκλιση κάθε κείμενης διάταξης και αποκλειστικά για το έτος 2019, το σμυριδεργατικό δικαίωμα και οι αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές, καταβάλλονται, χωρίς την καταβολή πρόσθετων τελών ή προσαυξήσεων, αποκλειστικά για εργασίες διαλογής της ήδη εξορυγμένης σμύριδας, η οποία παραδόθηκε κατόπιν διαλογής έως 31.12.2019 στις αποθήκες του Δημοσίου, στο Καμπί Απειράνθου Νάξου, σύμφωνα και με τα οριζόμενα στην υπ’ αρ. ΥΠΕΝ/ΔΜΕΒΟ/59678/84/4.7.2019 κοινή υπουργική απόφαση (Β 2778) σε βάρος του προϋπολογισμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος (ΑΛΕ 22910601005 «Πιστώσεις για δαπάνες λειτουργίας και εκμετάλλευσης αλυκών από το Δημόσιο, καθώς και γενικές δαπάνες λειτουργίας των σμυριδορυχείων Νάξου» του Ε.Φ. 1031- 204-0000000), εντός του οικονομικού έτους 2020, ως προς τον καθορισμό της μέγιστης ποσότητας ανά ποιότητα και περιοχή της παραλαμβανόμενης σμύριδας.
2. Για την εν λόγω δαπάνη και κατά παρέκκλιση κάθε κείμενης διάταξης λογίζεται ως νόμιμη και κανονική η ανάληψη υποχρέωσης, καθώς και η πληρωμή με Χρηματικό Ένταλμα Προπληρωμής, εντός του οικονομικού έτους 2020 δαπάνης ύψους τριακοσίων ενενήντα εννέα χιλιάδων επτακόσια (399.700,00) ευρώ που αντιστοιχεί στο σμυριδεργατικό δικαίωμα και τις αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές, αποκλειστικά για εργασίες διαλογής και παράδοσης εκατόν πενήντα (150) στατήρων σμύριδας Β’ Ποιότητας από έκαστο δικαιούχο σμυριδορύκτη, εγγεγραμμένο στο οικείο μητρώο που τηρείται στο Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων, αποκλειστικά για το έτος 2019. Οι ασφαλιστικές εισφορές καταβάλλονται με αναλογική εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 96 του Κανονισμού Ασφάλισης π. ΙΚΑ- ΕΤΑΜ (υπουργική απόφαση 55575/1965, Β’ 816).

1. Το άρθρο 2 του ν. 4447/2016 (Α’ 241) τροποποιείται ως εξής:
«Άρθρο 2
Διάρθρωση συστήματος χωρικού σχεδιασμού 
1. Ο χωρικός σχεδιασμός ασκείται σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και διακρίνεται, ανάλογα με τον χαρακτήρα του, σε χωροταξικό ή πολεοδομικό:
α. Στην κατηγορία του χωροταξικού σχεδιασμού υπάγονται τα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια του άρθρου 5 (πρώτο επίπεδο), τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια του άρθρου 6 και τα Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια του άρθρου 5 του ν. 4546/2018 (Α’ 101) τα οποία μετονομάζονται σε Θαλάσσια Χωροταξικά Πλαίσια (δεύτερο επίπεδο).
β. Στην κατηγορία του πολεοδομικού σχεδιασμού υπάγονται τα πολεοδομικά σχέδια τα οποία εκπονούνται σε τοπική κλίμακα και τα οποία διακρίνονται σε δύο επίπεδα σχεδιασμού.
2. Στο πρώτο επίπεδο του πολεοδομικού σχεδιασμού περιλαμβάνονται:
α) Τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια του άρθρου 7, τα οποία ρυθμίζουν τη βιώσιμη χωρική ανάπτυξη και οργάνωση της εδαφικής περιφέρειας μιας ή περισσοτέρων Δημοτικών Ενοτήτων
β) τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια του άρθρου 8, τα οποία αποτελούν υποδοχείς σχεδίων, έργων και προγραμμάτων ανεξαρτήτως διοικητικών ορίων.
3. Στο δεύτερο επίπεδο του ρυθμιστικού χωρικού σχεδιασμού περιλαμβάνονται τα Πολεοδομικά Σχέδια Εφαρμογής του άρθρου 10, τα οποία αποτελούν την εξειδίκευση και εφαρμογή των σχεδίων του πρώτου επιπέδου.
4. Η σχέση μεταξύ των κατηγοριών και επιπέδων του χωρικού σχεδιασμού είναι ιεραρχική αλλά με περιθώρια ευελιξίας και ανάδρασης, με βάση τις έννοιες της διαβάθμισης της δεσμευτικότητας των κατευθύνσεων, και της εξειδίκευσης, της συμπλήρωσης και της τροποποίησης των κατευθύνσεων και ρυθμίσεων, όταν και όπως κάτι τέτοιο παρέχεται ως δυνατότητα από ένα υπερκείμενο πλαίσιο ή σχέδιο σε ένα υποκείμενο πλαίσιο ή σχέδιο. 
5.α. Όπου στις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας αναφέρεται «Τοπικό Χωρικό Σχέδιο» νοείται εφεξής «Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο» του παρόντος άρθρου.
β. Όπου στις διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας αναφέρεται «Ειδικό Χωρικό Σχέδιο» νοείται εφεξής «Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο» του παρόντος άρθρου.
2. Η παράγραφος 27 του άρθρου 28 του ν. 4280/2014 (Α’ 159), όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:
«27. Στα Τοπικά Χωρικά Σχέδια του άρθρου 7 και τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια του άρθρου 8 του ν. 4447/2016, καθώς και στα ΣΟΑ, ΕΣΧΑΣΕ και ΕΣΧΑΔΑ με τα προεδρικά διατάγματα έγκρισής τους μπορεί να καθορίζεται ο απαιτούμενος αριθμός θέσεων στάθμευσης ακινήτων, κατά παρέκκλιση των οριζόμενων στο π.δ. 111/2014 (Α’ 76), εφόσον: α) Τα ακίνητα εντός της περιοχής έγκρισης εξυπηρετούνται από Μέσα Σταθερής Τροχιάς σε ακτίνα πεντακοσίων (500) μέτρων από τον σταθμό αυτών και
β) αιτιολογείται από την απαιτούμενη κυκλοφοριακή μελέτη για την έγκριση του σχεδίου.
Έως την θέση σε ισχύ των ως άνω Τοπικών ή Ειδικών Χωρικών Σχεδίων για τα οποία έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία έγκρισής τους, η εκπλήρωση των υποχρεώσεων των κτιρίων για τη δημιουργία θέσεων στάθμευσης κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 1 του ν. 960/1979 (Α’ 194) είναι δυνατή για τα ως άνω ακίνητα και με την καταβολή χρηματικής εισφοράς ανάλογης με τις απαιτούμενες θέσεις στάθμευσης αυτοκινήτων του εξυπηρετούμενου κτιρίου σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζεται στις διατάξεις του ν. 960/1979 (Α’ 194).»
3. Η περίπτωση α) του άρθρου 1 του από 19 Οκτωβρίου 2011 προεδρικού διατάγματος «Έγκριση πολεοδομικής μελέτης επέκτασης της περιοχής ΒΟΤΡΥΣ - ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟ της δημοτικής ενότητας Ελευσίνας του δήμου Ελευσίνας (ν. Αττικής) (Π.Ε. 3), τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου στα όρια σύνδεσης και καθορισμός χρήσεων, όρων και περιορισμών δόμησης» (ΑΑΠ’ 300) τροποποιείται ως εξής:
«α) Το πολεοδομικό σχέδιο στην περιοχή ΒΟΤΡΥΣ - ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟ στην πολεοδομική ενότητα 3 (Π.Ε. 3) της δημοτικής ενότητας Ελευσίνας του Δήμου Ελευσίνας (ν. Αττικής) με τον καθορισμό οικοδομήσιμων χώρων (ΟΤ 14,15, 32, 32 Α), πεζοδρόμων, χώρου πολιτιστικών λειτουργιών και αρχαιολογικού μουσείου (Ο.Τ. 363), χώρου πολιτιστικών λειτουργιών. (Ο.Τ. 362), υπαίθριου χώρου στάθμευσης (Ο.Τ. 14 α), Κ.Χ. χώρων πρασίνου (Ο.Τ. 360, 361,14β).»
4. Η παράγραφος 2 του άρθρου 3 του από 19 Οκτωβρίου 2011 προεδρικού διατάγματος «Έγκριση πολεοδομικής μελέτης επέκτασης της περιοχής ΒΟΤΡΥΣ - ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΟ της δημοτικής ενότητας Ελευσίνας του δήμου Ελευσίνας (ν. Αττικής) (Π.Ε. 3), τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου στα όρια σύνδεσης και καθορισμός χρήσεων, όρων και περιορισμών δόμησης» (ΑΑΠ’ 300), τροποποιείται ως εξής:
«2. Στα Ο.Τ. 14α, 362 και 363 επιτρέπονται οι παρακάτω χρήσεις και καθορίζονται χώροι ως εξής:
- Στο Ο.Τ. 14α γήπεδο στάθμευσης.
- Στο Ο.Τ. 362 χώρος πολιτιστικών λειτουργιών.
- Στο Ο.Τ. 363 χώρος πολιτιστικών λειτουργιών και αρχαιολογικού μουσείου.
5. Στο άρθρο 20 του ν. 3982/2011 (Α’ 143), όπως ισχύει, προστίθεται παράγραφος 10 ως εξής:
«10. Σε περιοχές εκτός ρυμοτομικού σχεδίου με καθορισμένη βιομηχανική χρήση γης εφαρμόζεται η παράγραφος 5 του άρθρου 20 του ν. 4067/2012 (Α’ 79). Επί των ζεύξεων που προβλέπονται στην παράγραφο 5 του άρθρου 20 του ν. 4067/2012 δύναται να εγκαθίσταται και να λειτουργεί μηχανολογικός εξοπλισμός για τη μεταφορά προϊόντων ή πρώτων υλών, τηρουμένων των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας. Οι ζεύξεις δύναται να διέρχονται από τους υποχρεωτικά οριζόμενους ακάλυπτους χώρους του γηπέδου.»
6. Στο τέλος του άρθρου 3 του ν. 4062/2012 (Α’ 70), όπως ισχύει, προστίθεται παράγραφος 6 ως εξής:
«6. Οι κοινές υπουργικές αποφάσεις που εκδίδονται σύμφωνα με την παράγραφο 1, την περίπτωση β’ της παραγράφου 2 και την παράγραφο 3 του παρόντος εγγράφονται στα κτηματολογικά βιβλία που τηρούν τα κατά τόπους αρμόδια Κτηματολογικά Γραφεία, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 12 παράγραφος 2 του ν. 2664/1998 (Α’ 275), όπως ισχύει, ύστερα από αίτηση που υποβάλλει η εταιρεία «Ταμείο Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε.. Από την εγγραφή των εν λόγω πράξεων στα κτηματολογικά βιβλία σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο, διενεργούνται στα κτηματολογικά διαγράμματα των επηρεαζόμενων ακινήτων όλες οι γεωμετρικές μεταβολές που αυτές επιφέρουν, καθώς και εκείνες που τυχόν η συντέλεσή τους επιφυλάσσεται στο μέλλον από τις οικείες διατάξεις λόγω επιγενόμενων μεταβολών στο εμπράγματο καθεστώς των εν λόγω ακινήτων. Στις περιπτώσεις αυτές, για την ενημέρωση των κτηματολογικών φύλλων και διαγραμμάτων εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 2664/1998, όπως ισχύει. Οι μεταβολές στο εμπράγματο καθεστώς των ακινήτων που συνοδεύουν τις γεωμετρικές αυτές μεταβολές, τελούν υπό την επιφύλαξη όσων ορίζονται στις οικείες διατάξεις.»
7. Στο άρθρο 2 του από 2.7.1994 π.δ. «Καθορισμός ειδικών χρήσεων γης και όρων και περιορισμών δόμησης στην περιοχή του Εμπορικού Τριγώνου του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνών» (Δ’ 704), το τρίτο εδάφιο της υποπερίπτωσης β’ της περίπτωσης 1 της παραγράφου ΙΙ αντικαθίσταται ως εξής:
«- στα κτίρια χρήσεων πολιτιστικών, κοινωνικής πρόνοιας, ξενώνων και ξενοδοχείων, γραφείων, διοίκησης, κοινωφελών οργανισμών, εκπαίδευσης, στάθμευσης, με την προϋπόθεση ότι κάθε μία από τις παραπάνω χρήσεις καταλαμβάνει ολόκληρο το κτίριο, με δυνατότητα εξαίρεσης του ισογείου υπό την προϋπόθεση ότι εξασφαλίζεται ανεξάρτητη είσοδος στους ορόφους.»
8. Στο άρθρο 2 του από 18.3.1998 π.δ. «Καθορισμός χρήσεων γης και ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης στην περιοχή Ψυρρή - Κέντρου (Ομόνοιας), του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνών» (Δ’ 233):
Το τέταρτο εδάφιο της υποπερίπτωσης γ) της περίπτωσης Ι της παραγράφου 2 αντικαθίσταται με τη φράση «στα κτίρια με χρήσεις πολιτιστικές, κοινωνικής πρόνοιας, ξενώνων και ξενοδοχείων, γραφείων, τραπεζών, ασφαλειών, διοίκησης, κοινωφελών οργανισμών, εκπαίδευσης, στάθμευσης, με την προϋπόθεση ότι κάθε μία από τις παραπάνω χρήσεις καταλαμβάνει ολόκληρο το κτίριο, με δυνατότητα εξαίρεσης του ισογείου υπό την προϋπόθεση ότι εξασφαλίζεται ανεξάρτητη είσοδος στους ορόφους.»
9. Στο άρθρο 26 του ν. 4067/2012 (Α’ 79), όπως ισχύει, προστίθεται παράγραφος 9, ως εξής:
«9. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζονται τεχνικές οδηγίες προσαρμογής υφιστάμενων κτιρίων και υποδομών για την προσβασιμότητα αυτών σε άτομα με αναπηρία και εμποδιζόμενα άτομα σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.»
10. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Υποδομών και Μεταφορών καθορίζονται τεχνικές οδηγίες μελετών για τον σχεδιασμό αστικών οδών και υπαίθριων δημόσιων χώρων.
11. Η περιγραφή της Ζώνης Α’, στην υποπαράγραφο 1 της παραγράφου ΙΙ του άρθρου 21 του ν. 2742/1999 (Α’ 207) αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Ζώνη Α:
Η ζώνη αυτή καθορίζεται ως περιοχή απόλυτης προστασίας και αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος, στην οποία επιτρέπεται μόνο η εγκατάσταση υπαίθριων ή ημιυπαίθριων καθιστικών (περίπτερα αναψυχής).
Κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται στη ζώνη αυτή η χρήση υφιστάμενων κτιρίων εκπαιδεύσεως και παρεμφερών κοινωφελών λειτουργιών, υπό την απαραίτητη προϋπόθεση ότι το γήπεδο δεν εμπίπτει στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, έχει εμβαδόν τουλάχιστον 6.000 τ.μ. και έχει πρόσωπο στην οριακή εγκεκριμένη οδό του σχεδίου πόλεως.
Για τα κτίρια των παραπάνω χρήσεων ορίζεται ο συντελεστής δόμησης 0,30 και συντελεστής κάλυψης 0,20.
Εγκαταστάσεις, που εξυπηρετούν την εθνική άμυνα και υφίστανται στη ζώνη αυτή διέπονται από το δικό τους νομικό καθεστώς.»
12. Μέχρι την συγκρότηση των ΠΕ.Σ.Α. του άρθρου 12, των Επιτροπών Εξέτασης Προσφυγών Αυθαιρέτων του άρθρου 17, των Περιφερειακών Επιτροπών Προσβασιμότητας του άρθρου 18, των ΠΕ.ΣΥ.ΠΟ.Θ.Α. του άρθρου 22 και των Επιτροπών των παραγράφων 3 και 9 του άρθρου 116 και της παραγράφου 10 του άρθρου 117 του ν. 4495/2017 (Α’ 167), με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δύναται να καθορίζονται τα όργανα που ασκούν μεταβατικά τις αρμοδιότητες
αυτών. 
13. Η περίπτωση δ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 102 του ν. 4495/2017, όπως ισχύει, τροποποιείται ως εξής:
«δ. Κατά είκοσι τοις εκατό (20%), σε περιπτώσεις υπαγωγών των άρθρων 116 και 117.»
14. Οι άδειες των περιπτώσεων α’, β’, γ’, δ’, ια’ της Κατηγορίας 1 και της περίπτωσης α’ της Κατηγορίας 2 του άρθρου 36 του ν. 4495/2017 μπορούν, έως τις 30.09.2020, να εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στην περίπτωση γ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 38 του ν. 4495/2017. Η διαδικασία αυτή μπορεί να ακολουθηθεί, κατ’ επιλογήν του ενδιαφερομένου, και για αιτήσεις αδειών που είναι εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος. Όλοι οι φάκελοι των αδειών που εκδίδονται σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο ελέγχονται από την αρμόδια Υ.ΔΟΜ. υποχρεωτικά έως τις 30.11.2020 και, σε περίπτωση που από τους ελέγχους προκύψουν ελλείψεις ή σφάλματα, οι αντίστοιχες άδειες ανακαλούνται.
15. Ο έλεγχος των εισφορών και κρατήσεων του έργου υπέρ του Δημοσίου, Δήμου, e-ΕΦΚΑ για άδειες της Κατηγορίας 3 που χορηγούνται από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου έως τις 30.09.2020, καθώς και αυτών που εκδίδονται με τη διαδικασία της παραγράφου15, γίνεται έως τις 31.10.2020. Σε περίπτωση που από τον έλεγχο προκύπτει ελλιπής υποβολή των δικαιολογητικών ή εσφαλμένος υπολογισμός των εισφορών και κρατήσεων, ενημερώνονται ο διαχειριστής της αίτησης και ο ιδιοκτήτης μέσω του πληροφοριακού συστήματος, προκειμένου να προβούν στις απαραίτητες διορθώσεις - συμπληρώσεις εντός αποκλειστικής προθεσμίας ενός (1) μηνός. Εάν οι απαραίτητες διορθώσεις ή συμπληρώσεις δεν γίνουν εντός της προθεσμίας αυτής, η άδεια ανακαλείται. 
16. Σε κτίρια ή εγκαταστάσεις που λειτουργούν για τις ανάγκες του συστήματος υγείας, καθώς και στον περιβάλλοντα χώρο αυτών, επιτρέπεται προς αντιμετώπιση επειγουσών αναγκών και μόνο για το χρονικό διάστημα ισχύος έκτακτων μέτρων αντιμετώπισης του κινδύνου διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, και πάντως όχι πέραν της 30ης Σεπτεμβρίου 2020, η τοποθέτηση και διατήρηση προσωρινών κατασκευών κάθε τύπου, καθώς και υποδομών που υποστηρίζουν τον μηχανολογικό εξοπλισμό αυτών, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης. Η προθεσμία του προηγούμενου εδαφίου δύναται να παρατείνεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Υγείας και Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

9. Στο άρθρο 26 του Ν. 4067/2012 (Α’ 79), όπως ισχύει, προστίθεται παράγραφος 9, ως εξής:

«9. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζονται τεχνικές οδηγίες προσαρμογής υφιστάμενων κτιρίων και υποδομών για την προσβασιμότητα αυτών σε άτομα με αναπηρία και εμποδιζόμενα άτομα σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.»

Στην παράγραφο 1 του άρθρου 30 του ν. 4495/2017 (Α’ 167) προστίθεται περίπτωση κα’ ως ακολούθως:
«κα) Κατασκευές υπόγειων βάσεων από οπλισμένο σκυρόδεμα για την έδραση ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού κάθε είδους, η εγκατάσταση επ’ αυτών του αντίστοιχου ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, καθώς και οι κατασκευές των συνοδών έργων εντός κάθε τύπου και κατηγορίας υπαίθριων Υποσταθμών του Συστήματος Μεταφοράς και του Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας, υφισταμένων ή νέων, που σε κανένα σημείο δεν υπερβαίνουν τα 0,50 μ. από την τελικά διαμορφωμένη στάθμη εδάφους και για τις οποίες διατίθεται στατική μελέτη εγκεκριμένη από τον φορέα υλοποίησης.»

Υδροηλεκτρικών Σταθμών
1. Η έκδοση οικοδομικής άδειας για την κατασκευή υπογείων Υδροηλεκτρικών Σταθμών με τις συνοδές υπέργειες εγκαταστάσεις τους γίνεται κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης με την διαδικασία και υπό τους όρους του παρόντος.
2. Οι ανωτέρω Σταθμοί εξαιρούνται από την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4067/2012 (Α’ 79) και από τους υφιστάμενους όρους και περιορισμούς δόμησης και οφείλουν να πληρούν τις ειδικές απαιτήσεις λειτουργικότητας που απορρέουν κατά περίπτωση από τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους και τη συγκεκριμένη θέση κατασκευής τους.
3. Για τη συνδρομή των προϋποθέσεων της παραγράφου 2 εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που έχει όλες τις συνέπειες της οικοδομικής αδείας του άρθρου 28 του ν. 4495/2017 (Α’ 167), σύμφωνα με τη διαδικασία των επόμενων παραγράφων.
4. Για την κατασκευή Σταθμού της παραγράφου 1, μετά την έκδοση της οικείας άδειας εγκατάστασης υποβάλλεται από τον φορέα του έργου στη Διεύθυνση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εναλλακτικών Καυσίμων (Διεύθυνση ΑΠΕ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας φάκελος οικοδομικών εργασιών, ο οποίος περιλαμβάνει τεχνική έκθεση, στην οποία περιγράφονται οι ζητούμενες οικοδομικές εργασίες και τεκμηριώνεται η ιδιαιτερότητα του έργου και η λειτουργικότητά του, τοπογραφικό διάγραμμα, διάγραμμα κάλυψης, τομές, όψεις, τις απαιτούμενες εγκρίσεις άλλων φορέων, καθώς και μελέτες και σχέδια για το σύνολο των εργασιών και των εγκαταστάσεων υπογεγραμμένα από αρμόδιο μηχανικό.
5. Η Διεύθυνση ΑΠΕ εντός τριάντα (30) ημερών από την υποβολή του φακέλου ελέγχει τη συμβατότητα των υποβληθέντων στοιχείων με τα στοιχεία που ελήφθησαν υπόψη για τη χορήγηση της άδειας εγκατάστασης του έργου, καθώς και τις οικοδομικές εργασίες που περιλαμβάνονται στην τεχνική έκθεση ως προς τη λειτουργικότητα του Σταθμού και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Η Διεύθυνση ΑΠΕ μπορεί εντός του ανωτέρω διαστήματος να ζητήσει την υποβολή συμπληρωματικών στοιχείων ή/και αναγκαίες διορθώσεις από τον φορέα του έργου και, στη συνέχεια, εφόσον υποβληθούν επαρκή συμπληρωματικά στοιχεία και γίνουν οι αναγκαίες διορθώσεις που τυχόν έχουν ζητηθεί, διαβιβάζει με θετική εισήγησή της τον φάκελο στην Διεύθυνση Αρχιτεκτονικής, Οικοδομικών Κανονισμών και Αδειοδοτήσεων (ΔΑΟΚΑ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
6. Η ΔΑΟΚΑ εντός τριάντα (30) ημερών από την ημερομηνία διαβίβασης της θετικής εισήγησης της Διεύθυνσης ΑΠΕ ελέγχει τα στοιχεία του φακέλου που δεν έχουν ελεγχθεί από τη Διεύθυνση ΑΠΕ, όπως αυτά προκύπτουν από την εισήγηση της τελευταίας, σύμφωνα με την παράγραφο 5, καθώς και τοπογραφικά διαγράμματα, διαγράμματα κάλυψης, απαιτούμενες εγκρίσεις άλλων φορέων.
Η ΔΑΟΚΑ μπορεί εντός του ανωτέρω διαστήματος να ζητήσει την υποβολή συμπληρωματικών στοιχείων ή/και αναγκαίες διορθώσεις από τον φορέα του έργου και, στη συνέχεια, εφόσον υποβληθούν επαρκή συμπληρωματικά στοιχεία και γίνουν οι αναγκαίες διορθώσεις που τυχόν έχουν ζητηθεί, διαβιβάζει τον φάκελο στο αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με θετική εισήγηση για την έκδοση της απόφασης της παραγράφου 3.
7. Ο ορισθείς ως υπεύθυνος επιβλέπων μηχανικός ευθύνεται για τη συμβατότητα των οικοδομικών εργασιών που εκτελέσθηκαν με τα στοιχεία που εμπεριέχονται στον φάκελο του έργου. Ο έλεγχος της συμβατότητας διενεργείται κατά τον έλεγχο που διενεργείται από το κλιμάκιο της παραγράφου 11 του άρθρου 8 του ν. 3468/2006 (Α’ 129), όπως ισχύει. Αν οι οικοδομικές εργασίες δεν εκτελέστηκαν σύμφωνα με τα στοιχεία που εμπεριέχονται στο φάκελο του έργου, επιβάλλονται με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας οι κυρώσεις της παραγράφου β) του άρθρου 48 του ν. 4495/2017 (Α’ 167), όπως ισχύει, και ακολουθείται αναλογικά η διαδικασία του άρθρου 48.
8. Τα υπόγεια κτίρια και οι υπόγειοι αγωγοί των Υδροηλεκτρικών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας με εγκατεστημένη ισχύ μεγαλύτερη των δεκαπέντε (15) MW επιτρέπεται να κατασκευάζονται στο επιβαλλόμενο βάθος, με ενημέρωση των ιδιοκτητών και χωρίς αποζημίωση των υπερκειμένων, υπό τον όρο ότι δεν θα παραβλάπτεται η συνήθης εκμετάλλευση των υπερκειμένων ακινήτων.
9. Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται και για τις περιπτώσεις υφιστάμενων κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος κτιρίων σταθμών της παραγράφου 1 ανωτέρω.

1. Στο τέλος του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 57 του ν. 998/1979 (Α’ 289) προστίθεται η εξής φράση: «και από νομικά πρόσωπα που περιλαμβάνονται στον δημόσιο τομέα, όπως αυτός ορίζεται στην περίπτωση α’ της παραγράφου 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143).»
2. Οι οριζόμενες εγκαταστάσεις στην παράγραφο 2 του άρθρου 51 του ν. 998/1979 (Α’ 289), όπως ισχύει, καθώς και οι βοηθητικοί χώροι και λοιπά συνοδά έργα και κατασκευές που εξυπηρετούν τη λειτουργία και την πρόσβαση σε αυτές, που εγκαταστάθηκαν κατόπιν διοικητικής πράξης άλλης αρχής, χωρίς όμως άδεια τη δασικής υπηρεσίας σε δάση, δασικές εκτάσεις και δημόσιες εκτάσεις των περιπτώσεων α’ και β’ της παραγράφου 5
του άρθρου 3 του ως άνω νόμου, οφείλουν να λάβουν έως τις 30.04.2021 την έγκριση επέμβασης του άρθρου 45 του ιδίου νόμου, με την επιφύλαξη των παραγράφων 4 και 6 του ιδίου άρθρου. Μέχρι το πέρας της τιθέμενης προθεσμίας αναστέλλεται η ισχύς των διοικητικών πράξεων αποβολής, επιβολής προστίμων κατεδάφισης και κήρυξης των εκτάσεων ως αναδασωτέων, που τυχόν έχουν εκδοθεί και οι πράξεις αυτές ανακαλούνται από τη δασική υπηρεσία, εφόσον εκδοθεί η απόφαση έγκρισης επέμβασης.
3. Το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 49 του ν. 998/1979 αντικαθίσταται ως εξής:
«Στις ανωτέρω εκτάσεις επιτρέπεται η εγκατάσταση μηχανισμών με συρματόσχοινα (σχοινοσιδηρόδρομοι, καλωδιοκίνητοι εναέριοι θάλαμοι και τηλεσκί) που έχουν σκοπό την εξυπηρέτηση των εγκαταστάσεων της παρούσας ή λειτουργούν αυτοτελώς, ως ανεξάρτητες εγκαταστάσεις, με την προϋπόθεση ότι δεν επέρχεται αισθητική αλλοίωση του τοπίου.»
4. Στο τέλος της παραγράφου 1 του άρθρου 51 του ν. 998/1979 προστίθεται εδάφιο ως εξής:
«Εκτάσεις που διέπονται από τις προστατευτικές διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, επί των οποίων βρίσκονται εγκαταστάσεις και συνοδά έργα που αξιοποιήθηκαν και λειτούργησαν νομίμως, μπορούν να διατίθενται με πράξη της οικείας δασικής Αρχής, τηρουμένης της διαδικασίας του επιτρεπτού της επέμβασης, των υποχρεώσεων και προϋποθέσεων αυτής, της περιβαλλοντικής αδειοδοτικής διαδικασίας, και των απαιτουμένων από τη σχετική περί των υδάτων νομοθεσία αδειών, προς αποκλειστικό σκοπό την εξυπηρέτηση λειτουργίας άντλησης και εμφιάλωσης νερού.»
5. Μετά το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 13 του άρθρου 52 του ν. 4280/2014 (Α’ 159) τίθεται εδάφιο ως εξής:
«Κατ’ εξαίρεση, δεν απαιτείται για την ισχύ των παραπάνω αποφάσεων, οι δικαιούχοι, προς τους οποίους έχει μεταβιβασθεί το δικαίωμα, να είναι κατά κύριο επάγγελμα γεωργοί ή κτηνοτρόφοι.»
6. Στο άρθρο 2 του ν. 4626/2019 (Α’ 141) προστίθεται παράγραφος 15 ως εξής:
«15. Οι εκτάσεις που μεταβιβάσθηκαν δυνάμει των υπ’ αρ. 6165/6-3-1930 και 6166/6-3-1930 συμβολαίων του Συμβολαιογράφου Αθηνών Πέτρου Νικολάου Καββαδία θεωρείται ότι έχουν απωλέσει τον δασικό τους χαρακτήρα και έχουν καταστεί κλήροι εποικισμού από την έκδοση των αποφάσεων του Υπουργού Γεωργίας που συνοδεύουν τα παραπάνω συμβόλαια και διά των οποίων επετράπη η μεταβίβασή τους. Ως προς τον χαρακτήρα τους θεωρούνται αγροτικές εκτάσεις και δεν επανεξετάζονται, όποια μορφή και αν έχουν αποκτήσει σήμερα. Διοικητικές πράξεις που εκδόθηκαν από τις αρμόδιες δασικές υπηρεσίες για την προστασία των παραπάνω εκτάσεων σύμφωνα με τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, ιδίως πρωτόκολλα διοικητικής αποβολής, αποφάσεις κήρυξης εκτάσεων ως αναδασωτέων, πρωτόκολλα επιβολής ειδικής αποζημίωσης ανακαλούνται αυτοδικαίως. Προκειμένου οι παραπάνω εκτάσεις να ταυτοποιηθούν, λαμβάνεται υπόψη τοπογραφικό διάγραμμα θεωρημένο από τη Διεύθυνση Τοπογραφικών Εφαρμογών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.»
7. Στο τέλος της παρ. 1 του άρθρου 57 του ν. 998/1979 (Α’ 289) προστίθεται εδάφιο ως εξής:
«Αν στην περιοχή ενδιαφέροντος για την υλοποίηση των χερσαίων εγκαταστάσεων για τουριστικούς λιμένες ή για τουριστικά καταφύγια δεν υφίστανται ιδιωτικές χορτολιβαδικές εκτάσεις, όπως προκύπτει κατόπιν σχετικής βεβαίωσης της οικείας Δασικής Υπηρεσίας, δύναται για τον σκοπό αυτόν να επιτρέπεται η επέμβαση σε δημόσιες χορτολιβαδικές εκτάσεις των περιπτώσεων α’ και β’ της παρ. 5 του άρθρου 3 του ν. 998/1979, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στις διατάξεις του άρθρου 45 του ν. 998/1979, όπως ισχύουν».

1. Άδειες εγκατάστασης και λειτουργίας, καθώς και επέκτασης και ανανέωσης αδειών εγκατάστασης και λειτουργίας σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με χρήση συμβατικών καυσίμων και σταθμών Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας (ΣΗΘ) με χρήση συμβατικών καυσίμων, συνολικής ισχύος ανά σταθμό έως 50 MW, εκδίδονται με απόφαση του αρμόδιου οργάνου της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
2. Αιτήματα για τη χορήγηση αδειών της παραγράφου 1, τα οποία εκκρεμούν κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, διαβιβάζονται, με συνημμένο το σύνολο των στοιχείων του σχετικού φακέλου από την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας στις οικείες Αποκεντρωμένες Διοικήσεις εντός εξήντα (60) ημερών από την έναρξη ισχύος του παρόντος.
3. Αιτήματα για ανανέωση ή παράταση αδειών εγκατάστασης και αδειών λειτουργίας για σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με χρήση συμβατικών καυσίμων ή με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) ή Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) υποβάλλονται τουλάχιστον τρεις (3) μήνες πριν τη λήξη της υφιστάμενης άδειας. Κατά το χρονικό διάστημα που τυχόν μεσολαβεί μεταξύ της λήξης ισχύος της υφιστάμενης άδειας και της έκδοσης της σχετικής απόφασης και εφόσον η διαδικασία εξέτασης του αιτήματος είναι σε εξέλιξη, η υφιστάμενη άδεια διατηρείται σε ισχύ.

1. Η παράγραφος 1 του άρθρου 176 του ν. 4001/2011 (Α’ 179) αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Η διαδρομή και εγκατάσταση των αγωγών φυσικού αερίου διασύνδεσης:
α) Ελλάδας- Ιταλίας (ΥΑΦΑ-ΠΟΣΕΙΔΩΝ ή IGI Poseidon), η οποία περιγράφεται στην από 4 Νοεμβρίου 2005 Διακρατική Συμφωνία μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ιταλικής Δημοκρατίας, που κυρώθηκε με τον ν. 3441/2006 (Α’ 39), όπως ανασχεδιάστηκε επί ελληνικού εδάφους έως την ελληνοτουρκική μεθόριο,
β) Ελλάδας  - Ανατολικής Μεσογείου (East Med Pipeline), ο οποίος υλοποιείται από τον κατά το άρθρο 177 παράγραφος 2 εδάφιο α) φορέα,
γ) Ελλάδας-Βουλγαρίας σε εκτέλεση του από 24 Απριλίου 2009 Μνημονίου μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας και
δ) Ελλάδας με άλλο κράτος σε εκτέλεση σχετικής διακρατικής συμφωνίας, ορίζονται με αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, οι οποίες δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.»
2. Η διάταξη της περίπτωσης α) της παραγράφου 2 του άρθρου 177 του ν. 4001/2011 αντικαθίσταται ως εξής:
«α) Όπου στις διατάξεις των άρθρων αυτών αναφέρονται: η εταιρεία «TRANS BALKAN PIPELINE BV» ή «η εταιρεία», νοούνται η εταιρεία «ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ ΑΕ (IGIPOSEIDON)» για το έργο του αγωγού Ελλάδας-Ιταλίας, συμπεριλαμβανομένου του επί του ελληνικού εδάφους τμήματος αυτού έως την ελληνοτουρκική μεθόριο και το έργο του συμπληρωματικού αγωγού διασύνδεσης Ελλάδας και Ανατολικής Μεσογείου (East Med Pipeline), η κοινή εταιρεία ICGBAD για το έργο του αγωγού Ελλάδας- Βουλγαρίας, καθώς και η εταιρία που συνιστάται για το έργο Ελλάδας-άλλου κράτους αντίστοιχα».

1. Μετά το τέλος του πρώτου εδαφίου της περίπτωσης γ’ της παραγράφου 3 του άρθρου 43 του ν. 4512/2018 (Α’ 5) προστίθενται εδάφια ως εξής:
«Στην κατηγορία των βιομηχανικών ορυκτών υπάγονται και τα πετρώματα τα οποία εξορύσσονται σε λατομικούς χώρους προκειμένου να χρησιμοποιηθούν ως βελτιωτικά του εδάφους για φυτικές καλλιέργειες. Οι διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 51 εφαρμόζονται και για τα λατομεία του προηγούμενου εδαφίου.»
2. Στo τέλος της παραγράφου 7 του άρθρου 44 του ν. 4512/2018 προστίθεται εδάφιο ως εξής:
«Ειδικά στην περίπτωση κατά την οποία υπεισέρχεται το δημόσιο στη θέση του εκμισθωτή του λατομείου αδρανών υλικών σε αντικατάσταση Δήμου, το ύψος του ποσοστού του αναλογικού μισθώματος αναπροσαρμόζεται με βάση το μίσθωμα της τελευταίας σύμβασης μίσθωσης του λατομείου με εκμισθωτή τον Δήμο ελαττωμένο κατά το ποσοστό του δημοτικού τέλους του άρθρου 62 παράγραφος 2. Σε κάθε περίπτωση, το ποσοστό που προκύπτει μετά την αναπροσαρμογή δεν δύναται να είναι μικρότερο από 5%.»
3. Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 5 του άρθρου 45 του ν. 4512/2018 αντικαθίσταται ως εξής:
«Σε περίπτωση ιδιοχρησιμοποίησης ποσοτήτων για την τροφοδοσία εγκαταστάσεων του μισθωτή, η τιμή πώλησης για τον υπολογισμό του αναλογικού μισθώματος προσδιορίζεται με βάση είτε προγενέστερα τιμολόγια του ίδιου λατομείου, είτε με βάση την τιμή εξορυσσόμενων αντίστοιχης ποιότητας προϊόντων γειτονικών λατομείων. Αν ελλείπουν τα στοιχεία αυτά, λαμβάνεται
υπόψη το κόστος εξόρυξης και επεξεργασίας εντός του λατομικού χώρου επαυξημένο κατά ποσοστό 10% επί του εν λόγω κόστους.»
4.Πριν από το τελευταίο εδάφιο της περίπτωσης β’ της παραγράφου 2 του άρθρου 52 του ν. 4512/2018, προστίθεται εδάφιο ως εξής:
«Λατομεία αδρανών υλικών ειδικών χρήσεων τσιμεντοβιομηχανίας ή ασβεστοποιίας που έχουν σε ισχύ το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης συνεχίζουν την λειτουργία τους μέχρι την συμπλήρωση της εβδομηκονταετίας, ύστερα από αίτημα του φορέα εκμετάλλευσης, για την τροφοδοσία εγκαταστάσεων παραγωγής σκυροδέματος ή ασβέστου του ίδιου φορέα και στον ίδιο ή όμορο γεωγραφικά νομό με τη θέση του λατομείου, σύμφωνα με τις διατάξεις των λατομείων ειδικών χρήσεων του παρόντος, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο ανεστάλη ή ανασταλεί η λειτουργία της αντίστοιχης βιομηχανικής δραστηριότητας με την οποία ήταν συνδεδεμένο, εφόσον υπάρχουν υπολειπόμενα αποθέματα και την έχουν τροφοδοτήσει για περισσότερα από είκοσι (20) έτη.»
5. Μετά το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου2 του άρθρου 52 του ν. 4512/2018 προστίθεται εδάφιο ως εξής:
«Οι διατάξεις της παραγράφου 8 του άρθρου 48 εφαρμόζονται και για τα λατομεία των περιπτώσεων α’ και γ’ της παραγράφου 2, καθώς και για την περίπτωση β’ της παραγράφου 2, εφόσον έχει εκδοθεί η απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, περί συνδρομής των προϋποθέσεων του πρώτου εδαφίου της περίπτωσης β’ της παραγράφου 2.»
6. Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 8 του άρθρου 53 του ν. 4512/2018 αντικαθίσταται ως εξής:
«Για τη συμμετοχή στις δημοπρασίες της περίπτωσης α) της παραγράφου 7 απαιτείται η κατάθεση εγγυητικής επιστολής, ποσού πενήντα (50) ευρώ ανά στρέμμα της προς εκμίσθωσης έκτασης. Για τις δημοπρασίες της περίπτωσης β) της παραγράφου 7 απαιτείται η κατάθεση εγγυητικής επιστολής ύψους ίσου με το ελάχιστο προσφερόμενο συνολικό ετήσιο μίσθωμα (πάγιο και αναλογικό).»
7. α. Το τέταρτο εδάφιο της παραγράφου 2α του άρθρου 62 του ν. 4512/2018 αντικαθίσταται ως εξής:
«Σε περίπτωση ιδιοχρησιμοποίησης ποσοτήτων για την τροφοδοσία εγκαταστάσεων του μισθωτή, η τιμή πώλησης για τον υπολογισμό του τέλους προσδιορίζεται με βάση είτε προγενέστερα τιμολόγια του ίδιου λατομείου, είτε με βάση την τιμή εξορυσσόμενων προϊόντων αντίστοιχης ποιότητας γειτονικών λατομείων. Αν ελλείπουν τα στοιχεία αυτά, λαμβάνεται υπόψη το κόστος εξόρυξης και επεξεργασίας εντός του λατομικού χώρου επαυξημένου κατά ποσοστό 10% επί του εν λόγω κόστους.»
β. Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 2β του άρθρου 62 του ν. 4512/2018 αντικαθίσταται ως εξής:
«Ειδικά για αδρανή υλικά, που χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη στην τσιμεντοβιομηχανία, ασβεστοποιία και μεταλλουργία και εξορύσσονται από λατομεία που εκμεταλλεύονται οι ίδιες επιχειρήσεις, το πιο πάνω ειδικό τέλος υπολογίζεται με απόφαση του αρμόδιου Περιφερειάρχη σε 4% επί του κόστους εξόρυξης του πετρώματος στο δάπεδο του λατομείου, επαυξημένου κατά ποσοστό 10% επί του εν λόγω κόστους.»
8. Αιτήσεις παράτασης της ισχύος των συμβάσεων μίσθωσης δημοσίων λατομείων αδρανών υλικών, εντός λατομικών περιοχών, που υποβλήθηκαν εμπρόθεσμα σύμφωνα με το άρθρο 6 του ν. 1428/1984 (Α’ 43) και απορρίφθηκαν από τον Συντονιστή της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης λόγω λήξης του συμβατικού χρόνου πριν εγκριθεί η παράταση, θεωρούνται ισχυρές, ακυρουμένων αυτοδικαίως της σχετικής απορριπτικής απόφασης, καθώς και όλων των πράξεων που τυχόν έχουν εκδοθεί μετά από αυτήν, εφόσον, κατά την ημερομηνία θέσης σε ισχύ του παρόντος, ισχύουν σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:
α) υφίσταται σε ισχύ απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ) και εγκεκριμένη τεχνική μελέτη εκμετάλλευσης σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τον Κανονισμό Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών (ΚΜΛΕ),
β) δεν υφίσταται απόφαση επιβολής προστίμου στον μισθωτή για εκτός ορίων του λατομικού χώρου εκμετάλλευση από το αρμόδιο Σώμα Επιθεώρησης Μεταλλείων εντός της τελευταίας πενταετίας,
γ) δεν έχει σφραγισθεί και εκποιηθεί ο ηλεκτρομηχανολογικός εξοπλισμός και οι εγκαταστάσεις που ευρίσκονται στα λατομεία, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 59 του ν. 4512/2018 και του άρθρου 19 παρ. 1 της υπουργικής απόφασης ΔΑΠ/Φ.Α./Φ.4.2/οικ. 175616/1918 (Β’ 2304).
Για τη συνδρομή των ανωτέρω προϋποθέσεων εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου, συνοδευόμενης από τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την απόδειξη της συνδρομής των υπό α’ έως και γ’στοιχείων. Με την αίτηση υποβάλλεται το παράβολο που προβλέπεται στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 12 του άρθρου 53 του ν. 4512/2018 (Α’ 5), κατατίθενται οι προβλεπόμενες στον ν. 4512/2018 εγγυητικές επιστολές, καθώς επίσης και αποδεικτικό ότι μέχρι την υποβολή της αίτησης έχουν εξοφληθεί τα βεβαιωμένα πάγια και αναλογικά μισθώματα του λατομείου ή έχει γίνει ρύθμιση για την εξόφληση τους. H ανωτέρω αίτηση με όλα τα ως άνω δικαιολογητικά υποβάλλεται στην οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο (2) μηνών από τη θέση σε ισχύ του παρόντος.
Μετά την έκδοση της διαπιστωτικής πράξης του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, δύναται να πραγματοποιηθεί μονομερώς η παράταση της ισχύος της σύμβασης μίσθωσης, με συμβολαιογραφική πράξη, στην οποία επισυνάπτεται επί ποινή ακυρότητας η διαπιστωτική πράξη, εφαρμοζομένης της παραγράφου 5 του άρθρου 68 του ν. 4512/2018.
Στην περίπτωση αυτή θεωρείται ότι η παράταση ισχύει αναδρομικά από τη λήξη της προηγούμενης σύμβασης μίσθωσης.

1. Η παράγραφος 1 του άρθρου 71 του ν. 4442/2016 (Α’ 230) αντικαθίσταται ως εξής:
«1. H εγκατάσταση εντός μεταλλευτικών χώρων, ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων υποστηρικτικών της εξόρυξης (όπως αντλίες, δίκτυα πεπιεσμένου αέρα, δεξαμενές υδάτων, εγκαταστάσεις αυτοματισμών, τηλεπικοινωνίας-τηλεειδοποιήσεων εργαζομένων, δίκτυα πυρόσβεσης, δίκτυα αερισμού), εγκαταστάσεων βοηθητικών των μεταλλευτικών εργασιών (όπως εγκαταστάσεις χημείου, εγκαταστάσεις συνεργείων, μηχανουργείων και ηλεκτροτεχνείων, αποθηκών πάσης φύσεως πλην εκρηκτικών υλών), εγκαταστάσεων απλής μηχανικής επεξεργασίας του μεταλλεύματος (θραύσης- λειοτρίβησης-ταξινόμησης χωρίς περαιτέρω επεξεργασία), χώρων απόθεσης εξορυκτικών αποβλήτων, σύμφωνα με την υπ’ αρ. 39624/2209/Ε103/2009 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (Β’ 2076), καθώς και εγκαταστάσεων επεξεργασίας υδάτων, υπόκειται σε καθεστώς γνωστοποίησης σύμφωνα με το άρθρο 5 του παρόντος.»
2. Οι περιπτώσεις ε) και στ) της παραγράφου 1 του άρθρου 72 του ν. 4442/2016 διαγράφονται και η περίπτωση ζ) αναριθμείται σε ε).

1. Στην παράγραφο 1 του άρθρου 4 του ν. 4258/2014 (Α’ 94), όπως ισχύει, προστίθεται νέα περίπτωση 1.8 ως εξής:
«1.8. Για φωτοβολταϊκούς σταθμούς, υπό τις προϋποθέσεις ότι: α) δεν κατασκευάζεται περίφραξη από συμπαγές τοιχίο (κατασκευή μόνο από συρματόπλεγμα), και β) αυτά συνοδεύονται από υδραυλική μελέτη με την οποία καθορίζονται οι γραμμές πλημμύρας για συγκεκριμένη περίοδο επαναφοράς. Στην περίπτωση αυτή η θεμελίωση των φωτοβολταϊκών σταθμών υλοποιείται έξω από τις γραμμές πλημμύρας.»
2. Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 5 του ν. 4258/2014, όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Στα υδατορέματα που οι οριογραμμές τους δεν έχουν καθοριστεί, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις μπορεί, κατ’ εξαίρεση, ύστερα από αίτημα του ενδιαφερόμενου για έκδοση οικοδομικής άδειας δόμησης πλησίον αυτών, να γίνει προσωρινή οριοθέτηση αυτών από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης με την επιφύλαξη της προβλεπόμενης στην παράγραφο 4 του άρθρου 3 διαδικασίας, υπό τις εξής προϋποθέσεις:».
 

1. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζονται τα μέτρα πρόληψης και αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημίας που επιφέρουν κατά το τέλος του κύκλου ζωής τους οι σταθμοί ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ και εξειδικεύονται οι σχετικές υποχρεώσεις, η διασφάλιση τήρησης των υποχρεώσεων αυτών, η διαδικασία εφαρμογής και κάθε άλλη λεπτομέρεια. Με την ίδια απόφαση ορίζονται οι αντίστοιχες υποχρεώσεις και διαδικασίες για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ για τους οποίους κατά τη θέση σε ισχύ του παρόντος έχουν εκδοθεί οι οικείες πράξεις περιβαλλοντικής αδειοδότησης, καθώς και οι υποχρεώσεις και διαδικασίες για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ που απαλλάσσονται περιβαλλοντικής αδειοδότησης και για τους οποίους έχουν εκδοθεί οριστικές προσφορές σύνδεσης.
2. Στο τέλος του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 4 του άρθρου 1 του ν. 4014/2011 (Α’ 209) προστίθεται η φράση: «εκτός εάν πρόκειται για τις βιομηχανικές δραστηριότητες οι οποίες προκαλούν ρύπανση και αναφέρονται στα Κεφάλαια II έως VI της Οδηγίας 2010/75/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (L 334), όπως ενσωματώθηκε με την κοινή υπουργική απόφαση 36060/1155/Ε. 103/2013 (Β’ 1450)».
3. Η παράγραφος 2 του άρθρου 197 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 3463/2006 (Α’ 114) αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Οι Δήμοι που έχουν στην ιδιοκτησία τους δάση μπορούν, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, να εκμισθώνουν απευθείας και χωρίς δημοπρασία για χρονικό διάστημα έως τριών (3) ετών την εκμετάλλευση του δάσους σε δασικούς συνεταιρισμούς εργασίας, των οποίων τα δύο τρίτα (2/3) των μελών είναι δημότες ή κάτοικοι του δήμου και τα λοιπά μέλη κάτοικοι της οικείας περιφερειακής ενότητας.»
4.α. Στο τέλος της περίπτωσης 2.3 της υποπαραγράφου 2 της παραγράφου Α’ του άρθρου 3 του ν. 4258/2014 (Α’ 94) προστίθεται εδάφιο ως εξής:
«Όταν η οριοθέτηση γίνεται στο πλαίσιο εκπόνησης ειδικού χωρικού σχεδίου του άρθρου 8 του ν. 4447/2016 (Α’ 241), προθεσμία για την έκφραση της γνώμης είναι η προθεσμία που έχει τεθεί για τη δημόσια διαβούλευση της αντίστοιχης στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.»
β. Στην παράγραφο Β’ του άρθρου 3 του ν. 4258/2014 προστίθεται υποπαράγραφος 4 ως εξής:
«4. Όταν η οριοθέτηση γίνεται στο πλαίσιο εκπόνησης Ειδικού Χωρικού Σχεδίου του άρθρου 8 του ν. 4447/2016 (Α’ 241), η διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων της υποπαραγράφου 1 ή η διαδικασία υπαγωγής σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις της υποπαραγράφου 2 του παρόντος άρθρου, που κατά περίπτωση απαιτείται, διενεργούνται στο στάδιο έγκρισης του Πολεοδομικού
Σχεδίου Εφαρμογής.»
γ. Η παράγραφος 14 του άρθρου 2 του ν. 4626/2019 (Α’ 141) αναριθμείται σε περίπτωση α’ της παραγράφου 14 και προστίθεται περίπτωση β’ ως εξής:
«β. Κατά τη διαδικασία διαβούλευσης της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που απαιτείται για το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο της προηγούμενης περίπτωσης, αντί των υπηρεσιών και φορέων που ορίζονται στην παράγραφο 4.1 του άρθρου 7 της υπ’ αριθμ. 107017/2006 κοινής υπουργικής απόφασης (Β’ 1225), ως ισχύει, γνωμοδοτεί το οικείο Περιφερειακό Συμβούλιο, το οποίο είναι αρμόδιο να θέτει στη διάθεση του κοινού, όποτε του ζητούνται, τις πληροφορίες και τα στοιχεία του φακέλου Σ.Μ.Π.Ε. που του διαβιβάζεται από την αρμόδια αρχή. Οι προθεσμίες που προβλέπονται στο άρθρο 7 της ανωτέρω κοινής υπουργικής απόφασης, οι οποίες είναι άνω των πέντε (5) ημερών και έως δεκαπέντε (15) ημέρες, μειώνονται κατά πέντε (5) ημέρες, ενώ όλες οι υπόλοιπες μειώνονται κατά δέκα (10) ημέρες.
5. Στο άρθρο 255 του ν. δ. 86/1969 (Α’ 7) προστίθεται παράγραφος 11 ως εξής:
«11. Επιτρέπεται η χρησιμοποίηση θηρευτικού ιέρακος για τη Θήρα κατά τις κείμενες διατάξεις, με την παρουσία ή μη κυνηγετικού σκύλου. Οι θηρευτικοί ιέρακες κατά την άσκηση θηρευτικών δραστηριοτήτων φέρουν υποχρεωτικά πομπό. Επιτρέπεται επίσης η χρησιμοποίηση εκπαιδευμένων ιεράκων για τη ρύθμιση πληθυσμών ειδών της πανίδας στο φυσικό και αστικό περιβάλλον, στο πλαίσιο αντιμετώπισης προβλημάτων στην πρωτογενή παραγωγή, στη δημόσια υγεία καθώς και για την απομάκρυνση πτηνών από αεροδρόμια και λοιπές εγκαταστάσεις. Με κοινές αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του κατά περίπτωση
συναρμόδιου Υπουργού, καθορίζονται οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή της παρούσας.»
6. Οι διατάξεις των παραγράφων 1-12 του άρθρου 6Α του ν. 2308/1995 (Α’ 114) εφαρμόζονται για το σύνολο των υπό κτηματογράφηση περιοχών, στις οποίες πρόκειται να διενεργηθεί η διαδικασία της ανάρτησης των στοιχείων της κτηματογράφησης του άρθρου 4 του ν. 2308/1995, μετά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου.
7. Στο τέλος της παραγράφου 1 του άρθρου 66 του ν. 998/1979 (Α’ 289) προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Η καταβολή του τιμήματος δύναται, κατόπιν αιτήματος του παραχωρησιούχου, να καταβάλλεται σε δόσεις. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζονται οι λεπτομέρειες για τον καθορισμό των ποσών σε δόσεις, τον χρόνο και τρόπο καταβολής, τα δικαιολογητικά και κάθε αναγκαία
λεπτομέρεια.»
8. Στο τέλος της παραγράφου 2 του άρθρου 10 του ν. 3889/2010 (Α’ 182) προστίθενται εδάφια ως εξής:
«Στην περίπτωση έλλειψης μόνιμων υπαλλήλων με τα αναγκαία κατάλληλα προσόντα, είναι δυνατό, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του νομικού προσώπου, να ανατίθενται στους κατά τα ανωτέρω αποσπώμενους υπαλλήλους προσωρινά καθήκοντα Προϊσταμένου οργανικών μονάδων του Πράσινου Ταμείου μέχρι την πλήρωση των θέσεων αυτών, εφόσον κατέχουν τα τυπικά προσόντα που προβλέπεται στον Οργανισμό του Ταμείου να έχουν οι προϊστάμενοι των ανωτέρω οργανικών μονάδων, για να διασφαλίζεται η εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία της υπηρεσίας. Στην περίπτωση αυτή, ο χρόνος της απόσπασης αυτών θεωρείται, ως προς όλες τις έννομες συνέπειες, ότι διανύθηκε στην υπηρεσία από την οποία αποσπάσθηκαν.»

Η παρ. 2 του άρθρου 25 του ν. 4479/2017 (Α’ 94) αντικαθίσταται, ως εξής: «2. Ειδικά για τα έτη 2017 έως και 2020, οι πόροι του άρθρου 259 του ν. 3852/2010 (Α’ 86) μπορεί να κατανέμονται με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Εσωτερικών απευθείας στους Συνδέσμους ΟΤΑ για την κάλυψη δράσεων πυροπροστασίας.»

1. Στο πλαίσιο υλοποίησης πράξεων εφαρμογής της πολεοδομικής νομοθεσίας, οι ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, καθώς και τα νομικά πρόσωπα στα οποία κατέχουν την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου, δύνανται να προβαίνουν σε κάθε αναγκαία για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους συμφωνία. Στην έννοια της κατά το προηγούμενο εδάφιο συμφωνίας υπάγονται, ενδεικτικά, πάσης φύσεως προσύμφωνα, συμφωνητικά και συμβάσεις με ή χωρίς συμβολαιογραφικό τύπο, που υπογράφει ο νόμιμος εκπρόσωπος των φορέων αυτών με πιστωτικά ιδρύματα ή ειδικούς διαδόχους αυτών, με τα οποία ρυθμίζεται η εξόφληση δανειακών τους υποχρεώσεων και πάσης φύσεως λοιπών οφειλών με καταβολή κεφαλαίου και τόκων, η απομείωση οφειλομένων ποσών από οποιαδήποτε αιτία και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο αναγνώριση ή άφεση χρέους.
2. Οι ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, καθώς και τα νομικά πρόσωπα στα οποία κατέχουν την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου, κατά την υπογραφή των συμφωνιών της παραγράφου 1, απαλλάσσονται από την υποχρέωση καταβολής φόρων, τελών χαρτοσήμου και λοιπών υπέρ του Δημοσίου τελών και δικαιωμάτων, πάσης φύσεως εισφορών υπέρ τρίτων, καθώς και από οποιαδήποτε άλλη επιβάρυνση, πλην των φόρων κεφαλαίου και του ΦΠΑ.
3. Η διάταξη του παρόντος ισχύει έως τις 30 Ιουνίου 2020.

Η ισχύς του νόμου αυτού αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις επί μέρους διατάξεις του.
Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου του Κράτους.

Αθήνα, 7 Μαΐου 2020
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ

Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους.
Αθήνα, 7 Μαΐου 2020
Ο επί της Δικαιοσύνης Υπουργός
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΙΑΡΑΣ