1. Τις διατάξεις:
- α. Του άρθρου 1 του Ν. 616/1977 “Περί εκδόσεως Πυροσβεστικών Διατάξεων” (Α' 166).
- β. Του άρθρου 29Α του Ν.1558/1985 “Κυβέρνηση και Κυβερνητικά όργανα” (ΑΊ37), το οποίο προστέθηκε με το άρθρο 27 του Ν.2081/1992 (ΑΊ54) και ανπκαταστάθηκε με το άρθρο 1 παράγρ. 2α του Ν. 2649/1997 (Α' 38).
- γ. Του Ν. 1577/1985 “Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός και άλλες σχετικές διατάξεις” (Α' 91).
-   δ. Του Π.Δ. 71/88 “Κανονισμός πυροπροστασίας κτιρίων” (Α' 32)
- ε. Της Πυροσβεστικής Διάταξης 1/1978 “Περί λήψεως βασικών μέτρων πυροπροστασίας στα μεγάλα εμπορικά καταστήματα και τους αποθηκευτικούς χώρους αυτών” (Β' 1148)
- στ. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, αποφασίζουμε:
2. Καθορίζουμε τα ελάχιστα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα και μέσα πυροπροστασίας σε εμπορικά καταστήματα και αποθηκευτικούς χώρους αυτών με σκοπό τη πρόληψη και αποτροπή πυρκαγιών και ατυχημάτων καθώς και τη διάσωση ατόμων και υλικών αγαθών που βρίσκονται ή διακινούνται μέσα σ’ αυτά, ως εξής:
 

1.1 Χώροι στους οποίους έχει εφαρμογή η παρούσα διάταξη θεωρούνται τα εμπορικά καταστήματα, που βρίσκονται σε κτίρια ή τμήματα κτιρίων καθώς και σε υπαίθριους ή ημιϋπαίθριους χώρους κτιρίων, για τα οποία κτίρια ή τμήματα αυτών έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια πριν από την έναρξη ισχύος του Π.Δ. 71/1988 (Α' 32).
1.2 Ως εμπορικά καταστήματα νοούνται αυτά που χρησιμοποιούνται για την έκθεση, εμπορία, πώληση και αποθήκευση εμπορευμάτων, τον καλλωπισμό ατόμων και την επεξεργασία αγαθών (χωρίς να εντάσσονται στις βιομηχανίες-βιοτεχνίες ή αποθήκες).
1.3 Οι διατάξεις της παρούσας δεν έχουν εφαρμογή σε εμπορικά καταστήματα που εμπίπτουν στις παρακάτω διατάξεις:
α.- Της Πυροσβεστικής Διάταξης 1/1978 (Β' 1148) “περί λήψεως βασικών μέτρων
πυροπροστασίας στα μεγάλα εμπορικά καταστήματα και τους αποθηκευτικούς χώρους αυτών"
β.- Του Π.Δ. 71/1988 (Α'32) “Κανονισμός πυροπροστασίας των κτιρίων”
1.4 Η ορολογία που χρησιμοποιείται παρακάτω, όπως όδευση διαφυγής, έξοδος κινδύνου, πυροδιαμέρισμα, κ.λ.π. καθορίζεται στο άρθρο 1 του Π.Δ. 71/88 (Α'32) “Κανονισμός πυροπροστασίας των κτιρίων".
 

2.1 Τα εμπορικά καταστήματα του άρθρου 1 της παρούσας, εντάσσονται από άποψη κινδύνου πυρκαγιάς, ανάλογα με τα υλικά που αποθηκεύουν και εμπορεύονται, σε κατηγορίες ως ακολούθως:
ΖΟ (Άκαυστα υλικά) Ζ1 (Χαμηλού βαθμού κινδύνου)
Ζ2 (Μέσου βαθμού κινδύνου) Ζ3 (Υψηλού βαθμού κινδύνου)
2.2 Στις κατηγορίες της προηγούμενης παραγράφου εντάσσονται τα εμπορικά καταστήματα σύμφωνα με τη δραστηριότητά τους, ως εξής:
1.  ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΖΟ
α) εμπορία αδρανών υλικών και σκυροδέματος
β) εκθέσεις αυτοκινήτων
γ) ανθοπωλεία
δ) εμπορία γαλακτοκομικών προϊόντων
ε) κοσμηματοπωλεία
στ) εμπορία κρεάτων, ιχθύων και αλλαντικών
ζ) εμπορία οπωροκηπευτικών
η) εμπορία πυροσβεστικών ειδών
θ) εμπορία ειδών υγιεινής
ι) εμπορία χειρουργικών εργαλείων και ορθοπεδικών οργάνων
2.    ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ζ1
α) εμπορία αναψυκτικών
β) εμπορία ανταλλακτικών αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών
γ) εμπορία αξεσουάρ αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών δ) εμπορία βιντεοκασσετών
ε) εμπορία ειδών δώρων
στ) εμπορία ζωοτροφών και πτηνοτροφών
ζ) εμπορία ηλεκτρικών ειδών
η) εμπορία ηλεκτρολογικού υλικού
θ) εμπορία ηλεκτρονικών συσκευών και ηλεκτρονικών υπολογιστών
ι) εμπορία ειδών κιγκαλερίας
ια) κομμωτήρια
ιβ) εμπορία μονωτικών υλικών
ιγ) εμπορία μουσικών οργάνων
ιδ) εμπορία ξηρών καρπών
ιε) εμπορία οπτικών
ιστ) εμπορία σιδηρικών υλικών
ιζ) εμπορία τροφίμων
ιη) εμπορία τσιγάρων
ιθ) εμπορία ειδών θέρμανσης - υδραυλικών ειδών
κ) εμπορία υποδημάτων
κα) φωτογραφεία
κβ) εμπορία ψιλικών ειδών
3.  ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ζ2
α) εμπορία απορρυπαντικών ειδών
β) βιβλιοπωλεία
γ) εμπορία βρεφικών ειδών
δ)εμπορία γεωργοκτηνοτροφικών φαρμάκων και προϊόντων
ε) εμπορία δίσκων, κασσετών και CD
στ) εμπορία εκκλησιαστικών ειδών
ζ) ελαιοχρωματοπωλεία
η) εμπορία ελαστικών
θ) εμπορία ειδών ένδυσης
ι) εμπορία ειδών κομμωτηρίου
ια) εμπορία επίπλων
ιβ) εμπορία έργων τέχνης
ιγ) εμπορία καλλυντικών
ιδ) εμπορία κουρτινών
ιε) εμπορία κουφωμάτων
ιστ) εμπορία λευκών ειδών
ιζ) εμπορία παιδικών παιχνιδιών
ιη) εμπορία πλαστικών ειδών
ιθ) εμπορία οινοπνευματωδών ποτών
κ) εμπορία ορυκτελαίων και λοιπών λιπαντικών
κα) εμπορία σαλονιών
κβ) εμπορία σκαφών αναψυχής
κγ) Σούπερ Μάρκετ
κδ) εμπορία τεντόπανων
κε) εμπορία υφασμάτων
κστ) εμπορία τηλεπικοινωνιακού υλικού
κζ) φαρμακεία
κη) φωτοτυπεία
κθ) εμπορία χαρτικών ειδών
λ) εμπορία χαλιών, μοκετών και ταπετσαριών
4.  ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ζ3
α) εμπορία ειδών κυνηγίου και εκρηκτικών υλών, όπλων πυρομαχικών-βεγγαλικών
β) εμπορία χημικών προϊόντων γ) εμπορία χρωμάτων
 

3.1   Πλάτος οδεύσεων διαφυγής
Σε όλα τα εμπορικά καταστήματα επιβάλλεται να υπάρχουν οι απαιτούμενες οδεύσεις διαφυγής για την ασφαλή απομάκρυνση των ατόμων που βρίσκονται σ’ αυτά, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, από κάθε σημείο των καταστημάτων.
Το ελάχιστο πλάτος των οδεύσεων διαφυγής ορίζεται σε 0.90 μέτρα.
3.2   Έξοδοι κινδύνου
3.2.1 Γενικά απαιτούνται δύο τουλάχιστον έξοδοι κινδύνου, τοποθετημένες σε θέσεις απομακρυσμένες μεταξύ τους, που να ανοίγουν προς την κατεύθυνση διαφυγής παρέχοντας το πλήρες πλάτος του ανοίγματος τους.
Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται μόνο μία έξοδος κινδύνου σε:
- Όλα τα εμπορικά καταστήματα με συνολικό εμβαδό μέχρι 250 τετρ. μέτρα.
-  Εμπορικά καταστήματα της κατηγορίας Ζ0, Ζ1 και Ζ2 εφόσον βρίσκονται στο ισόγειο κτιρίων και έχουν συνολικό εμβαδό μέχρι 500 τετραγωνικά μέτρα.
3.2.2   Το πλάτος των τελικών εξόδων ορίζεται ως εξής:
-  Όπου επιτρέπεται μία (1) τελική έξοδος αυτή πρέπει να έχει πλάτος τουλάχιστον 1.10 μέτρα. Κατ’ εξαίρεση σε εμπορικά καταστήματα με μικτό εμβαδό μικρότερο των 250 τετ. μέτρων επιτρέπεται η τελική έξοδος να έχει πλάτος τουλάχιστον 0.90 μέτρα και φορά ανοίγματος προς τα μέσα.
-  Όπου επιβάλλονται δύο (2) τελικές έξοδοι, η μία (1) πρέπει να έχει πλάτος τουλάχιστον 1.10 μέτρα και η άλλη 0.90 μέτρα.
3.3  Φωτισμός ασφαλείας
Σε όλα τα εμπορικά καταστήματα επιβάλλεται η ύπαρξη φωτισμού ασφαλείας στις οδεύσεις διαφυγής.
Ο φωτισμός ασφαλείας πρέπει να τροφοδοτείται από σίγουρη εφεδρική πηγή ενέργειας, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται σε όλα τα σημεία του δαπέδου των οδεύσεων διαφυγής η ελάχιστη τιμή των 10 Lux, μετρούμενη στη στάθμη του δαπέδου.
Το σύστημα του φωτισμού ασφαλείας πρέπει να διατηρεί τον προβλεπόμενο φωτισμό για 30 λεπτά της ώρας τουλάχιστον, σε περίπτωση διακοπής του κανονικού φωτισμού.
3.4  Σήμανση
Σε όλα τα εμπορικά καταστήματα επιβάλλεται σήμανση των οδεύσεων διαφυγής και των εξόδων κινδύνου.
Η σήμανση πρέπει να είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του Προεδρικού Δ/τος 105/1995 (Α'67) “Ελάχιστες προ-διαγραφές για την σήμανση ασφαλείας ή/ και υγείας στην εργασία σε συμμόρφωση με την Οδηγία 92/ 58/ΕΟΚ”.
 

 4.1  Τα κτίρια ή τμήματα κτιρίων που χρησιμοποιούνται ως εμπορικά καταστήματα, πρέπει να αποτελούν ξεχωριστά πυροδιαμερίσματα.
Τα φέροντα δομικά στοιχεία καθώς και όλα τα δομικά στοιχεία του περιβλήματος των πυροδιαμερισμάτων, πρέπει να έχουν ελάχιστο δείκτη πυραντίστασης ανάλογα με την περίπτωση, σύμφωνα με τον παρακάτω Πίνακα 1. 

4.2 Το μέγιστο εμβαδό πυροδιαμερίσματος εμπορικών καταστημάτων, δίνεται ανάλογα με την περίπτωση, στον παρακάτω Πίνακα 2. 

4.3 Από τις απαιτήσεις των παραπάνω παραγρ. 4.1 και 4.2 απαλλάσσονται τα εμπορικά καταστήματα που βρίσκονται εκτός κατοικημένων περιοχών, με τις παρακάτω προϋποθέσεις:
- Στο κτίριο να μην συνυπάρχουν άλλες κατηγορίες χρήσεων
- Στο κτίριο να στεγάζεται μία (1) μόνο επιχείρηση που λειτουργεί ως εμπορικό κατάστημα
- Το κτίριο να απέχει τουλάχιστον δέκα (10) μέτρα από άλλα κτίρια.
4.4 Οι δείκτες πυραντίστασης των δομικών και φερόντων στοιχείων του περιβλήματος του πυροδιαμερίσματος, θα αποδεικνύονται από πιστοποιητικά έγγραφα εξουσιοδοτημένων εργαστηρίων της ημεδαπής ή της αλλοδαπής ή από υπεύθυνη δήλωση του συντάξαντος ή άλλου αρμόδιου μηχανικού.
4.5 Εύφλεκτα υλικά διακοσμήσεως (όπως ξύλινες επενδύσεις, τάπητες, κουρτίνες και λοιπές εύφλεκτες επενδύσεις) σε εμπορικά καταστήματα κατηγορίας Ζ2 και Ζ3 υποχρεούνται να εμποτίζονται με πυρασφαλή διάλυση (αντιπυρικό υγρό), που θα αποδεικνύεται από την προσκόμιση τιμολογίου αγοράς τους.
4.6 Επικίνδυνοι χώροι (όπως χώροι αποθήκευσης ευφλέκτων υγρών, υγρών ή αερίων καυσίμων, λεβητοστάσια, ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις) πρέπει να αποτελούν ξεχωριστό πυροδιαμέρισμα με δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον μίας (1) ώρας και να μην τοποθετούνται από κάτω ή σε άμεση γειτονία με τις εξόδους των εμπορικών καταστημάτων.

5.1  Όλα τα εμπορικά καταστήματα, που εμπίπτουν στις διατάξεις της παρούσας διάταξης, υποχρεούνται να λαμβάνουν τα παρακάτω προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας:
α. Ανάρτηση πινακίδων σε εμφανή σημεία των καταστημάτων με οδηγίες πρόληψης πυρκαγιάς και τους τρόπους ενέργειας του προσωπικού σε περίπτωση έναρξης πυρκαγιάς.
β. Σήμανση θέσης πυροσβεστικών υλικών και μέσων.
γ. Σήμανση επικίνδυνων υλικών και χώρων.
δ. Κατάλληλη διευθέτηση του χώρου αποθήκευσης υλών που μπορούν να αυταναφλεγούν.
ε. Τήρηση διόδων μεταξύ των αποθηκευμένων υλικών για την διευκόλυνση επέμβασης σε περίπτωση έναρξης πυρκαγιάς σ’ αυτά.
στ. Η αποθήκευση των υλικών να γίνεται έτσι ώστε αυτά να απέχουν από την οροφή του κτιρίου τουλάχιστον 50 εκατοστά του μέτρου.
ζ. Απομάκρυνση των ευφλέκτων υλών από θέσεις όπου γίνεται χρήση γυμνής φλόγας, από όπου προκαλούνται σπινθήρες και γενικά από πηγές εκπομπής θερμότητας.
η. Συνεχής καθαρισμός όλων των χώρων του καταστήματος και άμεση απομάκρυνση των υλικών που μπορούν να αναφλεγούν.
θ. Αποψίλωση των χώρων από ξηρά χόρτα και απομάκρυνση αυτών.
ι. Κατάλληλη περίφραξη για υπαίθριους ή ημιϋπαίθριους χώρους καταστημάτων με μαντρότοιχο ή πλέγμα, της οποίας το συνολικό ύψος να είναι τουλάχιστον δύο (2) μέτρα.
ια. Η αποθήκευση των υλικών σε υπαίθριους ή ημιϋπαίθριους χώρους καταστημάτων να απέχει τουλάχιστον τρία (3) μέτρα από τα γειτνιάζοντα κτίρια.
ιβ. Δημιουργία προϋποθέσεων για την αποφυγή τυχαίας ανάμειξης υλικών που μπορούν να προκαλέσουν εξώθερμη αντίδραση.
ιγ. Επιμελής συντήρηση, τακτική επιθεώρηση και έλεγχος των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων σύμφωνα με τους σχετικούς κανονισμούς.
ιδ. Επαρκής και συχνός αερισμός(φυσικός ή τεχνητός) των χώρων αποθήκευσης υλικών του καταστήματος.
ιε. Ανοίγματα υπόγειων χώρων καταστημάτων να προστατεύονται με ειδικά συρμάτινα πλέγματα.
ιστ. Επιθεώρηση, από υπεύθυνο υπάλληλο, όλων των χώρων του καταστήματος μετά την διακοπή της εργασίας καθώς και τις εργάσιμες ώρες για επισήμανση και εξάλειψη τυχόν υφισταμένων προϋποθέσεων εκδήλωσης πυρκαγιάς.
ιζ. Λήψη κάθε άλλου κατά περίπτωση μέτρου που αποβλέπει στην αποφυγή αιτίων και τη μείωση του κινδύνου από πυρκαγιά.
5.2    Δεν επιτρέπεται:
α. Η τοποθέτηση σε διαδρόμους, κλίμακες, δρόμους διαφυγής και εξόδους κινδύνου χωρισμάτων μονίμων ή πρόσκαιρων, υλικών προερχομένων από προθήκες εκθέσεων, πάγκων πωλήσεως οτιδήποτε εμπορεύματος και γενικά κάθε αντικειμένου το οποίο μπορεί να μειώσει το πλάτος αυτών ή να εμποδίσει την ελεύθερη κυκλοφορία του κοινού σε περίπτωση κινδύνου.
β. Η κατασκευή κλιμακοστασίων εξόδων, διαφυγών κ.λ.π. από υλικά μη ανθεκτικά σε πυρκαγιά (αναφλέξιμα).
γ. Η εγκατάσταση προβολέων με μεγάλη θερμική ακτινοβολία σε προθήκες, οι οποίοι θα μπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιά σε εύφλεκτα υλικά χωρίς τη λήψη προστατευτικών μέτρων.
δ. Η διακόσμηση και επένδυση των δαπέδων, των τοίχων και των ορόφων, σε χώρους, οι οποίοι χρησιμοποιούνται από το κοινό, με υλικά τα οποία αναφλέγονται εύκολα.
ε. Η ανάρτηση ή τοποθέτηση μπαλονιών τα οποία περιέχουν εύφλεκτα αέρια, σε χώρους όπου διακινείται ή συχνάζει το κοινό.
ζ. Το κάπνισμα και η χρήση γυμνής φλόγας, όπως σπίρτα και αναπτήρες, σε επικίνδυνους χώρους.
 

6.1 Χειροκίνητο σύστημα συναγερμού
Χειροκίνητο ηλεκτρικό σύστημα συναγερμού, απαιτείται:
- Στα καταστήματα της κατηγορίας Ζ2, με συνολική στεγασμένη επιφάνεια άνω των 1.000 τ.μ.
- Στα καταστήματα της κατηγορίας Ζ3, με συνολική στεγασμένη επιφάνεια άνω των 500 τ.μ.
6.2  Αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης
6.2.1  Αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης επιβάλλεται:
- Στα καταστήματα της κατηγορίας Ζ2 με συνολικό εμβαδό μεγαλύτερο από 1.000 τ.μ.
- Στα καταστήματα της κατηγορίας Ζ3 με συνολικό εμβαδό μεγαλύτερο από 500 τ.μ.
6.2.2 Καταστήματα της κατηγορίας Ζ1 με συνολικό εμβαδό μεγαλύτερο των 500 τ.μ., της κατηγορίας Ζ2 με συνολικό εμβαδό μεγαλύτερο των 250 τ.μ καθώς και όλα τα καταστήματα της κατηγορίας Ζ3 που στεγάζονται σε κτίρια των οποίων οι υπερκείμενοι όροφοι ή τμήματα αυτών χρησιμοποιούνται για κατοικία, προσωρινή διαμονή, εκπαίδευση, γραφεία, συνάθροιση κοινού, υγεία και κοινωνική πρόνοια, βιομηχανίες-βιοτεχνίες κατηγορίας Ζ2 και Ζ3, υποχρεούνται στην εγκατάσταση αυτόματου συστήματος πυρανίχνευσης.
6.2.3    Τα παραπάνω συστήματα θα κατασκευάζονται σύμφωνα με τα Εθνικά πρότυπα και εφόσον δεν υπάρχουν σύμφωνα με το Παράρτημα “Α” της 3/1981 (Β' 20) Πυροσβεστικής Διάταξης.
6.3    Φορητά μέσα πυρόσβεσης
6.3.1    Σε όλα τα εμπορικά καταστήματα επιβάλλεται η ύπαρξη φορητών πυροσβεστήρων αναλόγου βάρους και με κατάλληλη γόμωση για τους χώρους που πρόκειται να προστατεύσουν, οι οποίοι να είναι σύμφωνοι με τα Εθνικά πρότυπα.
Ο απαιτούμενος αριθμός πυροσβεστήρων προκύπτει ως εξής:
-  Για την κατηγορία Ζ0, από την διαίρεση του μικτού εμβαδού της στεγασμένης επιφάνειας δια των 250 τ.μ.
-  Για την κατηγορία Ζ1, από την διαίρεση του μικτού εμβαδού της στεγασμένης επιφάνειας δια των 150 τ.μ.
-  Για την κατηγορία Ζ2, από την διαίρεση του μικτού εμβαδού της στεγασμένης επιφάνειας δια των 100 τ.μ.
-  Για την κατηγορία Ζ3, από την διαίρεση του μικτού εμβαδού της στεγασμένης επιφάνειας διάτων 75 τ.μ.
Στις περιπτώσεις που κατά τους παραπάνω υπολογισμούς το πηλίκο που προκύπτει είναι δεκαδικός αριθμός, τούτο θα στρογγυλοποιείται στον πλησιέστερο ακέραιο αριθμό.
Σημείωση: Ανεξάρτητα από τους ανωτέρω υπολογισμούς, σε όλες τις κατηγορίες των καταστημάτων ο ελάχιστος αριθμός πυροσβεστήρων σε καμία περίπτωση δεν θα είναι μικρότερος από δύο (2) σε κάθε όροφο του καταστήματος.
6.3.2 Οι πυροσβεστήρες τοποθετούνται σε προσιτά σημεία, κατά προτίμηση κοντά στις σκάλες και τις εξόδους και σε τέτοιες θέσεις, ώστε κανένα σημείο των προς προστασία χώρων να μην απέχει απόσταση μεγαλύτερη από τον πλησιέστερο πυροσβεστήρα ως εξής:
-    Για την κατηγορία Ζ0, 25 μέτρα
-    Για την κατηγορία Ζ1, 20 μέτρα
-    Για την κατηγορία Ζ2, 15 μέτρα
-    Για την κατηγορία Ζ3, 10 μέτρα
6.4    Μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο
6.4.1 Μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο επιβάλλεται στις παρακάτω περιπτώσεις:
-  Σε εμπορικά καταστήματα της κατηγορίας Ζ2 που έχουν συνολική στεγασμένη επιφάνεια μεγαλύτερη από 1.500 τ.μ.
-  Σε εμπορικά καταστήματα της κατηγορίας Ζ3 που έχουν συνολική στεγασμένη επιφάνεια μεγαλύτερη από 1.000 τ.μ.
Το υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο καλύπτει και τους τυχόν υπαίθριους χώρους που χρησιμοποιούνται από την επιχείρηση.
6.4.2  Εμπορικά καταστήματα όλων των κατηγοριών που δεν υποχρεούνται στην εγκατάσταση μόνιμου υδροδοτικού πυροσβεστικού δικτύου οφείλουν να δια-θέτουν σημεία υδροληψίας με μόνιμα προσαρμοσμένους κοινούς ελαστικούς σωλήνες νερού με ακροφύσιο (αυλίσκο) που να καλύπτουν όλους τους χώρους. Οι σωλήνες αυτοί πρέπει να είναι τοποθετημένοι σε επίκαιρα σημεία μέσα σε ειδικά ερμάρια.
6.4.3 Το μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο κατασκευάζεται σύμφωνα με τα καθοριζόμενα στο Παράρτημα Β της 3/1981 Πυροσβεστικής Διάταξης και στο πρότυπο ΕΛΟΤ 664. Επίσης να λαμβάνονται υπόψη τα τεχνικά στοιχεία που καθορίζονται στην Τεχνική Οδηγία Τ.Ε.Ε. 2451/1986.
6.5    Αυτόματο σύστημα κατάσβεσης
6.5.1 Εμπορικά καταστήματα που στεγάζονται σε κτίρια ή τμήματα κτιρίων των οποίων οι υπερκείμενοι όροφοι ή τμήματα αυτών χρησιμοποιούνται για κατοικία, προσωρινή διαμονή, εκπαίδευση, γραφεία, συνάθροιση κοινού, υγεία και κοινωνική πρόνοια, βιομηχανίες-βιοτεχνίες κατηγορίας Ζ2 και Ζ3, υποχρεούνται στην εγκατάσταση αυτόματου συστήματος κατάσβεσης στις εξής περιπτώσεις:
-  Καταστήματα κατηγορίας Ζ2 με μικτό εμβαδό ορόφου μεγαλύτερο των 1000 τ.μ.
-  Καταστήματα κατηγορίας Ζ3 με μικτό εμβαδό ορόφου μεγαλύτερο των 500 τ.μ.
6.5.2 Η εγκατάσταση αυτόματου συστήματος κατάσβεσης απαλλάσσει από την υποχρέωση εγκατάστασης συστήματος πυρανίχνευσης. Το αντίστροφο όμως δεν ισχύει.
6.5.3  Το αυτόματο σύστημα κατάσβεσης κατασκευάζεται σύμφωνα με τα Εθνικά πρότυπα και εάν δεν υπάρχουν σύμφωνα με το Παράρτημα Γ' της 3/1981 Πυροσβεστικής Διάταξης, και την Τεχνική Οδηγία Τ.Ε.Ε. 2451/1986.
6.5.4 Όπου εγκαθίσταται αυτόματο σύστημα καταιονισμού ύδατος, το ειδικό υδραυλικό δίκτυο των καταιονητήρων εφόσον εξυπηρετεί μέχρι έξι (6) κεφαλές καταιονητήρων, επιτρέπεται να συνδεθεί απευθείας με το εσωτερικό υδραυλικό δίκτυο ύδατος του κτιρίου, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό έχει την δυνατότητα να παρέχει 6 λίτρα ύδατος ανά πρώτο λεπτό και ανά τετραγωνικό μέτρο σε ολόκληρη την επιφάνεια του προστατευόμενου χώρου και την απαιτούμενη πίεση για τη σωστή λειτουργία των καταιονητήρων. Μεταξύ του ειδικού υδραυλικού δικτύου αυτών των καταιονητήρων και του εσωτερικού υδραυλικού δικτύου ύδατος του κτιρίου παρεμβάλλεται βάνα με ασφαλιστικό μηχανισμό που την κλειδώνει στην ανοιχτή) θέση.
6.6 Αυτόματο σύστημα κατάσβεσης τοπικής εφαρμογής
6.6.1 Το Αυτόματο σύστημα κατάσβεσης τοπικής εφαρμογής κατάλληλου κατασβεστικού υλικού κατασκευάζεται σύμφωνα με τα οριζόμενα από την Πυροσβεστική Υπηρεσία και τοποθετείται υποχρεωτικά στα εμπορικά καταστήματα των κατηγοριών Ζ1, Ζ2 και Ζ3 στις εξής περιπτώσεις:
- Πάνω από τις καυτές επιφάνειες των συσκευών παρασκευής φαγητών, οι οποίες είναι δυνατόν να προκαλέσουν ανάφλεξη, όπως ηλεκτρικές κουζίνες, κουζίνες υγραερίου, συσκευές με επιφάνειες καυτού λαδιού ή μαγειρικού λίπους, όπως επίσης και σε επιφάνειες όπου υπάρχει παρουσία φλογός.
- Στις εγκαταστάσεις απαγωγής καπνών και ατμών, προϊόντων των παρασκευαζομένων φαγητών.
 

7.1 Όταν υπαίθριοι ή ημιυπαίθριοι χώροι χρησιμοποιούνται ως εμπορικά καταστήματα, πρέπει να λαμβάνονται σ’ αυτά τα ανάλογα προληπτικά μέτρα του άρθρου 5 της παρούσας.
7.2 Τα υπαίθρια ή ημιυπαίθρια καταστήματα υποχρεούνται να διαθέτουν ειδικά στεγασμένο χώρο "ΣΤΑΘΜΟΣ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΚΑΙ ΜΕΣΩΝ", στον οποίο θα υπάρχουν δύο (2) φορητοί πυροσβεστήρες, ένα (1) δοχείο με άμμο, ένα (1) πτύο και μία (1) σκαπάνη, ως εξής:
-  Για την κατηγορία Ζ1 ένας (1) Σταθμός ανά 2.000 τ.μ.
-  Για την κατηγορία Ζ2 ένας (1) Σταθμός ανά 1.500 τ.μ.
-  Για την κατηγορία Ζ3 ένας (1) Σταθμός ανά 1.000 τ.μ.
7.3 Υπαίθρια ή ημιυπαίθρια εμπορικά καταστήματα οφείλουν να διαθέτουν σημεία υδροληψίας με μόνιμα προσαρμοσμένους κοινούς ελαστικούς σωλήνες νερού με ακροφύσιο (αυλίσκο) που να καλύπτουν όλους τους χώρους. Οι σωλήνες αυτοί πρέπει να είναι τοποθετημένοι σε επίκαιρα σημεία μέσα σε ειδικά ερμάρια. Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει δίκτυο ύδρευσης στην περιοχή απαλλάσσονται από την παραπάνω υποχρέωση, θα εφοδιάζονται όμως με ένα (1) τροχήλατο πυροσβεστήρα ξηράς σκόνης των 25 χιλιογράμμων.
 

Οι ιδιοκτήτες ή εκμεταλλευτές των εμπορικών καταστημάτων της παρούσας διάταξης υποχρεούνται να οργανώνουν και εκπαιδεύουν το προσωπικό τους σε θέματα πυροπροστασίας, κατάσβεσης πυρκαγιών κ.λ,π. σύμφωνα με τα καθοριζόμενα στο παράρτημα "Ε" της 3/1981 Πυροσβεστικής Διάταξης.

9.1 Για τα εμπορικά καταστήματα που εμπίπτουν στις διατάξεις της παρούσας, επιβάλλεται η σύνταξη μελέτης πυροπροστασίας από Διπλωματούχους ή Τεχνολόγους Μηχανικούς, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις που ρυθμίζουν τα επαγγελματικά δικαιώματα αυτών. Οι Πυροσβεστικές Υπηρεσίες διατηρούν το δικαίωμα να ελέγχουν αν ο υπογράφων την μελέτη έχει αυτό το δικαίωμα.
Από την υποχρέωση σύνταξης μελέτης πυροπροστασίας απαλλάσσονται τα εμπορικά καταστήματα κατηγορίας Ζ0 για τα οποία θα χορηγείται πιστοποιητικό πυροπροστασίας ύστερα από αυτοψία, για να διαπιστωθεί αν έχουν ληφθεί τα φωτιστικά ασφαλείας και η σήμανση των εξόδων κινδύνου σύμφωνα με τις παραγρ. 3.3 και 3.4 του άρθρου 3, τα προληπτικά μέτρα του άρθρου 5, τα φορητά μέσα της παραγρ. 6.3 του άρθρου 6 και τα προβλεπόμενα στην παράγρ. 6.4.2. του άρθρου 6 της παρούσας.
Για τα εμπορικά καταστήματα κατηγορίας Ζ1 που έχουν συνολικό εμβαδό μέχρι 500 τ.μ., δύναται η μελέτη πυροπροστασίας να συμπληρώνεται από τον ιδιοκτήτη ή εκμεταλλευτή αυτών, με την υπόδειξη της Π.Υ.
9.2 Στις περιπτώσεις όπου σε εμπορικά καταστήματα αποθηκεύεται υγραέριο σε φιάλες ή δεξαμενές ή γίνεται κατανάλωση αυτού για την εξυπηρέτηση λειτουργικών αναγκών τους, θα συντάσσεται συμπληρωματική μελέτη για τους χώρους αυτούς σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Συμπληρωματική μελέτη σύμφωνα με την Κ.Υ.Α./1991 (ΦΕΚ Β' 578) θα συντάσσεται στις περιπτώσεις όπου σε εμπορικά καταστήματα υπάρχουν χώροι αποθήκευσης υγρών καυσίμων για την εξυπηρέτηση λειτουργικών αναγκών τους.
9.3 Η μελέτη πυροπροστασίας υποβάλλεται για έγκριση στην αρμόδια κατά τόπο Πυροσβεστική Αρχή, η οποία αφού διαπιστώσει, ύστερα από αυτοψία, ότι έχουν ληφθεί τα προβλεπόμενα από την εγκεκριμένη μελέτη μέτρα και μέσα πυροπροστασίας, χορηγεί πιστοποιητικό διάρκειας πέντε (5) ετών.
9.4 Στις περιπτώσεις όπου η δραστηριότητα ενός εμπορικού καταστήματος δεν έχει προβλεφθεί σε κάποια από τις κατηγορίες Ζ0, Ζ1, Ζ2 και Ζ3, σύμφωνα με την παράγρ. 2.2 του άρθρου 2 της παρούσας, θα υπάγεται στην συγγενέστερη δραστηριότητα και εάν δεν υπάρχει τέτοια, η αρμόδια Πυροσβεστική Αρχή θα την εντάσσει σε κάποια από τις κατηγορίες κινδύνου, σύμφωνα με τις υποδείξεις της. Επίσης όταν σ’ ένα εμπορικό κατάστημα συνυπάρχουν δραστηριότητες που έχουν κατηγοροποιηθεί σε διαφορετικές κατηγορίες, σύμφωνα με την παράγρ. 2.2 του άρθρου 2 της παρούσας, το κατάστημα εντάσσεται στη δυσμενέστερη, απ’ αυτές, κατηγορία.
9.5 Τα απαιτούμενα δικαιολογητικά που υποβάλλονται στην Πυροσβεστική Αρχή για την έγκριση μελέτης χορήγηση πιστοποιητικού πυροπροστασίας, είναι αυτά που προβλέπονται από την Κ.Υ.Α 3021/19/6/1986 (Β' 847) για τα μεγάλα εμπορικά καταστήματα.
9.6 Σε κτίρια στα οποία λειτουργούν εμπορικά καταστήματα και είναι αποδεδειγμένα αδύνατη η πλήρης συμμόρφωση προς ορισμένους όρους των άρθρων 3 παράγρ. 3.1 και 3.2 και 4 παράγρ. 4.1 και 4.2 της παρούσας, η Πυροσβεστική Αρχή δύναται να εγκρίνει αποκλίσεις από την εφαρμογή της εν λόγω Διάταξης, ύστερα από απόφαση τριμελούς Επιτροπής αποτελούμενης από υπαλλήλους του Πυροσβεστικού Σώματος, στην οποία συμμετέχει ένας (1) τουλάχιστον Αξιωματικός, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα παραβλάπτεται ο βασικός σκοπός της πυροπροστασίας του κοινού, με ανάλογη αύξηση των προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων και μέσων πυροπροστασίας.
Η απόφαση της Επιτροπής κοινοποιείται στον ενδιαφερόμενο επιχειρηματία με αποδεικτικό επίδοσης.
9.7  Την απόφαση της Πυροσβεστικής Αρχής, δύναται να προσβάλει ο ενδιαφερόμενος, με ένσταση του που υποβάλλεται εντός μηνός στην κατά τόπο αρμόδια Πυροσβεστική Αρχή. Η εν λόγω ένσταση εξετάζεται από Δευτεροβάθμια Επιτροπή, συγκροτούμενη με απόφαση του οικείου Νομάρχη, ύστερα από πρόταση της αρμόδιας Πυροσβεστικής Αρχής και αποτελείται από τον Διοικητή αυτής ως Πρόεδρο και δύο (2) Διπλωματούχους Μηχανικούς που έχουν την ιδιότητα του Δημοσίου υπαλλήλου. Σε περίπτωση αδυναμίας συγκρότησης Δευτεροβάθμιας Επιτροπής σε κάποια πόλη, ο κατά τόπο αρμόδιος Διοικητής διαβιβάζει την υποβληθείσα ένσταση με τον σχετικό φάκελλο στην έχουσα αυτή τη δυνατότητα πλησιέστερη Υπηρεσία του Πυροσβεστικού Σώματος. Στην περίπτωση αυτή η Δευτεροβάθμια Επιτροπή συγκροτείται με απόφαση του οικείου Νομάρχη, μετά από πρόταση του Διοικητή της Υπηρεσίας αυτής και απαρτίζεται από τον Διοικητή της αρμόδιας πλέον Πυροσβεστικής Αρχής και δύο (2) Διπλωματούχους Μηχανικούς που έχουν την ιδιότητα του Δημοσίου υπαλλήλου, οι οποίοι υπηρετούν σε Υπηρεσία που εδρεύει στην περιοχή δικαιοδοσίας του Νομάρχη αυτού. Στην αυτοψία που διενεργείται από τις παραπάνω Επιτροπές δικαιούται να παρίσταται ο ενδιαφερόμενος ή ο μελετητής.
 

10.1  Ο έλεγχος για την τήρηση των μέτρων και μέσων πυροπροστασίας σε εμπορικά καταστήματα που εμπίπτουν στις διατάξεις της παρούσας ανήκει στην αρμοδιότητα των πυροσβεστικών οργάνων και οι ιδιοκτήτες ή εκμεταλλευτές των εν λόγω καταστημάτων οφείλουν να τους παρέχουν κάθε δυνατή διευκόλυνση.
10.2    Την ευθύνη συντήρησης και καλής λειτουργίας όλων των συστημάτων και μέσων πυροπροστασίας έχει ο ιδιοκτήτης ή εκμεταλλευτής του καταστήματος. Για τον σκοπό αυτό, επιβάλλεται τουλάχιστον μια φορά το χρόνο έλεγχος όλων των φορητών και μονίμων συστημάτων πυροπροστασίας, από άτομο που έχει τα απαραίτητα από τον νόμο προσόντα και θα ενημερώνει ενυπόγραφα το τηρούμενο από την επιχείρηση σχετικό βιβλίο ελέγχου.
 

11.1 Οι παραβάτες της παρούσας διώκονται και τιμωρούνται σύμφωνα προς τις διατάξεις του άρθρου 433 του Ποινικού Κώδικα.
11.2 Η Πυροσβεστική Αρχή, σε οποιαδήποτε περίπτωση που διαπιστώσει ύστερα από αυτοψία, ότι δεν τηρούνται τα διαλαμβανόμενα στην παρούσα Διάταξη μέτρα και μέσα πυροπροστασίας, ανακαλεί το πιστοποιητικό και κοινοποιεί την απόφασή της αυτή στην αρμόδια Αρχή για την χορήγηση της άδειας λειτουργίας.
 

12.1 Οι ιδιοκτήτες ή εκμεταλλευτές των εμπορικών καταστημάτων που ήδη λειτουργούν, υποχρεούνται εντός τριών (3) μηνών από την έναρξη ισχύος της παρούσας, να υποβάλλουν μελέτη πυροπροστασίας στην οικεία Πυροσβεστική Αρχή για έγκριση.
12.2  Τα εμπορικά καταστήματα της προηγούμενης παραγράφου υποχρεούνται εντός δύο (2) μηνών από την έγκριση της μελέτης να έχουν εγκαταστήσει τα φωτιστικά ασφαλείας και τη σήμανση των εξόδων κινδύνου και οδεύσεων διαφυγής σύμφωνα με τις παραγρ. 3.3 και 3.4 του άρθρου 3 και έχουν λάβει όλα τα προληπτικά μέτρα και φορητά μέσα που προβλέπονται από τις διατάξεις των άρθρων 5, 6 και 7 της παρούσας και στις περιπτώσεις που:
- Δεν προβλέπονται από την μελέτη μόνιμα συστήματα, χορηγείται πιστοποιητικό πυροπροστασίας διάρκειας πέντε (5) ετών.
- Προβλέπονται μόνιμα συστήματα, δύναται να χορηγηθεί προσωρινό πιστοποιητικό διάρκειας μέχρι ένα (1) χρόνο για την εγκατάστασή τους και στη συνέχεια χορηγείται οριστικό πιστοποιητικό πυροπροστασίας διάρκειας πέντε (5) ετών.
12.3  Ομοίως εμπορικά καταστήματα που πρόκειται να λειτουργήσουν μετά την έναρξη ισχύος της παρούσας, εφόσον υποχρεούνται στην εγκατάσταση μονίμων συστημάτων πυροπροστασίας (υδροδοτικό πυρ/κό δίκτυο, αυτόματη κατάσβεση, πυρανίχνευση κ.λ.π.) η Πυροσβεστική Αρχή δύναται να χορηγεί προσωρινό πιστοποιητικό μέχρι ένα (1) χρόνο για την εγκατάστασή τους.
12.4  Εμπορικά καταστήματα στα οποία έχει χορηγηθεί πιστοποιητικό πυροπροστασίας πριν από την έναρξη ισχύος της παρούσας, σύμφωνα με την 7600/700/1960 Εγκύκλιο Διαταγή Αρχηγείου Πυροσβεστικού Σώματος, υποχρεούνται δύο (2) μήνες πριν την λήξη του πιστοποιητικού να υποβάλλουν μελέτη σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας. Αν δεν καθορίζεται η διάρκεια ισχύος του πιστοποιητικού, αυτή θεωρείται ότι είναι πέντε (5) έτη.
12.5  Σε κάθε περίπτωση που διαπιστωθεί ύστερα από έλεγχο ότι έχουν μεν ληφθεί τα προβλεπόμενα από την εγκεκριμένη μελέτη μέτρα και μέσα πυροπροστασίας, τα οποία όμως δεν είναι σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρούσα Διάταξη, η Πυροσβεστική Αρχή υποχρεούται να χορηγεί προσωρινό πιστοποιητικό πυροπροστασίας. Στο πιστοποιητικό αυτό θα καθορίζονται τα πρόσθετα μέτρα πυροπροστασίας που απαιτούνται και ο χρόνος στον οποίο πρέπει να ληφθούν, που δεν μπορεί να υπερβαίνει το ένα (1) έτος.
12.6 Οι ιδιοκτήτες ή εκμεταλλευτές των εμπορικών καταστημάτων που θα λάβουν πιστοποιητικό πυροπροστασίας σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας, υποχρεούνται δύο (2) μήνες πριν από την λήξη ισχύος του, να ζητούν με αίτησή τους από την Πυροσβεστική Αρχή ανανέωση του πιστοποιητικού.
 

Η ισχύς της παρούσας Διάταξης αρχίζει από την δημοσίευσή της στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως
Η παρούσα απόφαση να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της κυβερνήσεως.

Αθήνα, 15 Ιουλίου 1997
Ο Αρχηγός
Αντιστράτηγος ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΚΕΚΑΣ
(Εγκρίθηκε στις 7.8.1997, από τον Υπουργό Δημόσιας Τάξης).