Π.Δ. 49/2020 (ΦΕΚ 107/Α` 6.6.2020)

1. Εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά, οι διατάξεις του παρόντος διατάγματος εφαρμόζονται:
α) σε όλους τους αλιείς οι οποίοι εργάζονται με οποιαδήποτε ιδιότητα βάσει σύμβασης απασχόλησης ή άλλης εργασιακής σχέσης σε όλα τα αλιευτικά πλοία που ασκούν δραστηριότητες εμπορικής αλιείας,
β) σε όλους τους άλλους αλιείς οι οποίοι βρίσκονται στο ίδιο πλοίο με τους αλιείς που αναφέρονται στην περίπτωση α΄ με σκοπό τη διασφάλιση της προστασίας της συνολικής ασφάλειας και υγείας.
2. Σε περίπτωση αμφιβολιών σχετικά με το εάν ένα πλοίο ασκεί δραστηριότητες εμπορικής αλιείας, το ζήτημα αποφασίζεται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κατόπιν διαβούλευσης.

1. Οι διατάξεις του παρόντος διατάγματος δεν ισχύουν για αλιείς που εργάζονται σε αλιευτικά πλοία του άρθρου 3, τα οποία παραμένουν κατά κανόνα στη θάλασσα για χρονικό διάστημα μικρότερο των τριών (03) ημερών, έως την 15η Νοεμβρίου 2022.
2. Η εφαρμογή του παρόντος διατάγματος δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επαρκή αιτιολογία για την υποβάθμιση του γενικού επιπέδου προστασίας των εργαζομένων στους τομείς που καλύπτονται από το δίκαιο της Ε.Ε. κατά τον χρόνο έναρξης ισχύος του παρόντος.

Καμία διάταξη του παρόντος δεν θίγει οιονδήποτε νόμο, συλλογική σύμβαση εργασίας, διαιτητική απόφαση ή έθιμο, ή οιαδήποτε συμφωνία μεταξύ των πλοιοκτητών ή ιδιοκτητών αλιευτικών πλοίων και αλιέων, η οποία διασφαλίζει στους αλιείς ευνοϊκότερους όρους από αυτούς που προβλέπονται στο παρόν διάταγμα.

1. Κανένας αλιέας δεν εργάζεται σε αλιευτικό πλοίο χωρίς ιατρικό πιστοποιητικό σε ισχύ το οποίο βεβαιώνει ότι είναι ικανός να εκτελέσει τα καθήκοντά του στη θάλασσα. Το ιατρικό πιστοποιητικό εξουσιοδοτούνται να εκδίδουν ιατροί που είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο εξουσιοδοτημένων ιατρών που τηρεί το Γραφείο Ευρέσεως Ναυτικής Εργασίας Πειραιώς, καθώς και ιατροί παθολόγοι, ιατροί εργασίας και γενικοί ιατροί, υπηρετούντες στους ασφαλιστικούς φορείς της Ελληνικής επικράτειας ή του Εθνικού Συστήματος Υγείας ή ιδιώτες. Κατά την άσκηση της ιατρικής τους κρίσης, οι ιατροί απολαμβάνουν πλήρους επαγγελματικής ανεξαρτησίας για την εκτέλεση διαδικασιών ιατρικής εξέτασης.
2. Με το ιατρικό πιστοποιητικό, ο τύπος του οποίου ως προς τα στοιχεία του περιεχομένου αυτού παρατίθεται στο Παράρτημα του παρόντος, βεβαιώνεται ότι:
α) ο αλιέας δεν πάσχει από ασθένεια που μπορεί να επιδεινωθεί ή να τον καταστήσει ανίκανο για υπηρεσία στη θάλασσα ή να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια ή την υγεία άλλων προσώπων στο πλοίο,
β) η ακοή και η όραση του αλιέα και, σε περίπτωση που ο αλιέας ασκεί καθήκοντα φυλακής σε ειδικότητες προσωπικού καταστρώματος ή μηχανοστασίου πλοίου και η αντίληψη χρωμάτων αυτού, είναι ικανοποιητικές για τα καθήκοντα επί πλοίου.
3. Η εξέταση για την έκδοση ιατρικού πιστοποιητικού διενεργείται χωρίς δαπάνες του αλιέα, εκτός αυτού που είναι ιδιοκτήτης του αλιευτικού πλοίου και γι’ αυτή ο ιατρός λαμβάνει υπόψη τις οικείες Διεθνείς Οδηγίες, όπως την τελευταία έκδοση των Οδηγιών της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας και του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, συμπεριλαμβανομένων των προτύπων σχετικά με την έκθεση στο θόρυβο και στη δόνηση.
Ειδικά, αλιείς που ασκούν καθήκοντα που σχετίζονται με τη διαχείριση τροφής και αλιευμάτων επί αλιευτικού υποβάλλονται και σε καλλιέργεια και παρασιτολογική κοπράνων. Η εξέταση μπορεί να διεξάγεται και στο πλαίσιο του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Για την έκδοση του πιστοποιητικού, απαιτείται πρόσφατη ακτινογραφία θώρακος του εξεταζόμενου αλιέα και βεβαίωση σε ισχύ που πιστοποιεί ότι η όραση και η αντίληψη χρωμάτων, όταν η τελευταία απαιτείται, είναι ικανοποιητικές. Επιπρόσθετα, προσκομίζεται βεβαίωση εμβολιασμού κατά του τετάνου. Σε περίπτωση που ο ιατρός που εκδίδει το ιατρικό πιστοποιητικό έχει τη δυνατότητα εξέτασης της όρασης και της αντίληψης χρωμάτων, η παραπάνω βεβαίωση δεν απαιτείται. Σε περίπτωση που δεν έχει τη δυνατότητα αυτή, η βεβαίωση εκδίδεται από ιατρό ειδικότητας οφθαλμολογίας που ασκεί νομίμως το επάγγελμά του και απολαμβάνει πλήρους επαγγελματικής ανεξαρτησίας για την εκτέλεση διαδικασιών οφθαλμολογικής εξέτασης. 
Κατά την ιατρική εξέταση, ο ιατρός βεβαιούται περί της ταυτοπροσωπίας των προσερχόμενων αλιέων. Μετά το πέρας της εξέτασης, ο ιατρός τηρεί αρχείο σχετικό με το περιεχόμενο του πιστοποιητικού που εξέδωσε, το οποίο διατηρείται τουλάχιστον για χρόνο διπλάσιο του χρόνου ισχύος του πιστοποιητικού και καλύπτεται από το ιατρικό απόρρητο. Ο αλιέας έχει πρόσβαση στο πιο πάνω αρχείο.
4. Σε αλιείς στους οποίους δεν χορηγήθηκε πιστοποιητικό ή στους οποίους επιβλήθηκε περιορισμός στην ικανότητά τους να εργάζονται, ιδιαίτερα σε σχέση με τον χρόνο, τον τομέα εργασίας ή την περιοχή πλόων, παρέχεται η δυνατότητα για περαιτέρω εξέταση από άλλο ιατρό που ορίζεται από το Γραφείο Ευρέσεως Ναυτικής Εργασίας Πειραιώς εκ των εγγεγραμμένων στο τηρούμενο από αυτό Μητρώο των εξουσιοδοτημένων ιατρών, σύμφωνα με την παρ.1.
5. Εκτός από την περίπτωση που κατά την κρίση του ιατρού ορίζεται μικρότερη χρονική περίοδος που απαιτείται λόγω ειδικών καθηκόντων που πρόκειται να εκτελέσει ο αλιέας, το πιστοποιητικό ισχύει για περίοδο έως δύο (02) ετών, εκτός εάν ο αλιέας είναι ηλικίας μικρότερης των 18 ετών, οπότε η μέγιστη περίοδος ισχύος του είναι ένα (01) έτος. Η πιστοποίηση/βεβαίωση της αντίληψης χρωμάτων ισχύει για περίοδο έως έξι (06) ετών.
6. Σε επείγουσες περιπτώσεις, οι Λιμενικές ή Προξενικές Αρχές, κατόπιν αιτήσεως του κυβερνήτη του αλιευτικού, μπορεί να παρέχουν άδεια σε αλιέα να εργαστεί σε πλοίο χωρίς ιατρικό πιστοποιητικό σε ισχύ, έως τον επόμενο λιμένα προσέγγισης του πλοίου όπου ο αλιέας δύναται να αποκτήσει ιατρικό πιστοποιητικό από ιατρό της παραγράφου 1, εφόσον ο εν λόγω αλιέας κατέχει ιατρικό πιστοποιητικό που έχει λήξει προσφάτως και όχι πλέον των τριών (03) μηνών. Η περίοδος της άδειας
αυτής δεν μπορεί να υπερβαίνει τους τρεις (03) μήνες.
Εάν η περίοδος ισχύος του πιστοποιητικού λήγει κατά τη διάρκεια του πλου, το πιστοποιητικό εξακολουθεί να ισχύει έως τον επόμενο λιμένα κατάπλου του πλοίου, όπου ο αλιέας δύναται να αποκτήσει ιατρικό πιστοποιητικό από ιατρό της παραγράφου 1, υπό την προϋπόθεση ότι η περίοδος αυτή δεν υπερβαίνει τους τρεις (03) μήνες. 
7. Το ιατρικό πιστοποιητικό μπορεί να φυλάσσεται με μέριμνα του πλοιάρχου ή κυβερνήτη, φέρεται επί του πλοίου και επιδεικνύεται σε αρμόδιες αρχές εφόσον απαιτηθεί.
8. Ιατρικό πιστοποιητικό που εκδίδεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 3 του Κανονισμού για την εφαρμογή των απαιτήσεων της Σύμβασης Ναυτικής Εργασίας, 2006 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, ο οποίος εγκρίθηκε με την κοινή υπουργική απποφαση 3522.2/08/2013 (Β΄1671) γίνεται δεκτό για τους σκοπούς του παρόντος.
9. Πιστοποιητικό που έχει εκδοθεί σύμφωνα με τη νομοθεσία χώρας που έχει κυρώσει την υπ’ αριθμ. 188 Σύμβαση για την Εργασία στον Αλιευτικό Τομέα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας ή τη Σύμβαση Ναυτικής Εργασίας, 2006, της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας ή τη Διεθνή Σύμβαση STCW για τα «Πρότυπα Εκπαίδευσης, Έκδοσης Πιστοποιητικών και Τήρησης Φυλακών των Ναυτικών, 1978», καθώς και κράτους μέλους της Ε.Ε. που εφαρμόζει την Οδηγία (Ε.Ε.) 2017/159 γίνεται αποδεκτό για τους σκοπούς του παρόντος.
10. Το ιατρικό πιστοποιητικό εκδίδεται στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα, όταν το αλιευτικό εκτελεί διεθνείς πλόες.
11. Πλοιοκτήτες, αλιείς και εκπρόσωποί τους παρέχουν στις αρμόδιες δημόσιες αρχές κάθε αναγκαία πληροφορία, εφόσον ζητηθεί, σχετικά με την υγεία των αλιέων επί πλοίου, για λόγους πρόληψης, προστασίας και προώθησης της επαγγελματικής υγείας.
12. Οι πλοιοκτήτες - ιδιοκτήτες αλιευτικών πλοίων παρέχουν στο Γραφείο Εύρεσης Ναυτικής Εργασίας προς τήρηση αρχείου κάθε αναγκαία πληροφορία, εφόσον ζητηθεί, σχετικά με τα ιατρικά πιστοποιητικά αλιέων πλοίων τους.
13. Σχετική τεκμηρίωση για την εφαρμογή των απαιτούμενων διατάξεων με μέριμνα του πλοιάρχου ή κυβερνήτη του πλοίου φέρεται επί πλοίου και είναι διαθέσιμη προς έλεγχο όταν ζητηθεί από τις αρμόδιες αρχές.
14. Από την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος άρθρου εξαιρούνται αλιείς που απασχολούνται σε αλιευτικά πλοία που παραμένουν κατά κανόνα στη θάλασσα για χρονικό διάστημα μικρότερο των τριών (03) ημερών.
Σχετική τεκμηρίωση για την εφαρμογή των απαιτούμενων διατάξεων με μέριμνα του πλοιάρχου ή κυβερνήτη του πλοίου φέρεται επί πλοίου και είναι διαθέσιμη προς έλεγχο όταν ζητηθεί από τις αρμόδιες αρχές.

1. α) Οι διατάξεις των άρθρων 3, 4, 5, 6, 8 και 14β του π.δ. 88/1999 «Ελάχιστες προδιαγραφές για την οργάνωση του χρόνου εργασίας σε συμμόρφωση με την οδηγία 93/104/ΕΚ.» (Α΄ 94), όπως προστέθηκε με το άρθρο 6 του π.δ. 76/2005 «Τροποποίηση του π.δ. 88/1999 «Ελάχιστες προδιαγραφές για την οργάνωση του χρόνου εργασίας σε συμμόρφωση με την οδηγία 93/104/ΕΚ» (Φ.Ε.Κ. 94 Α΄) σε συμμόρφωση με την οδηγία 2000/34/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου» (Α΄ 117), δεν ισχύουν για τους αλιείς στα αλιευτικά πλοία που φέρουν ελληνική σημαία στους οποίους έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του παρόντος.
β) Με ευθύνη πλοιοκτήτη - ιδιοκτήτη αλιευτικού πλοίου, όλοι οι αλιείς δικαιούνται επαρκή ανάπαυση ώστε κατά μέσο όρο και σε περίοδο αναφοράς 12 μηνών, οι ώρες εβδομαδιαίας εργασίας να περιορίζονται στις 48 ώρες.
2. Εντός των ορίων που ορίζονται στην περίπτωση β΄ της παραγράφου 1 και στις παραγράφους 3 και 4 του παρόντος άρθρου για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των αλιέων και για τον περιορισμό της κόπωσης εξασφαλίζεται ένας ελάχιστος αριθμός ωρών ανάπαυσης, μέσα σε μια δεδομένη χρονική περίοδο.
3. Τα όρια των ωρών ανάπαυσης έχουν ως ακολούθως:
α) δέκα (10) ώρες μέσα σε οποιαδήποτε περίοδο είκοσι τεσσάρων (24) ωρών και
β) εβδομήντα επτά (77) ώρες μέσα σε οποιαδήποτε περίοδο επτά (07) ημερών.
4. Οι ώρες ανάπαυσης δεν μπορεί να διαιρούνται σε περισσότερες από δύο (02) περιόδους, η μία από τις οποίες διαρκεί τουλάχιστον έξι (06) ώρες, ενώ το διάστημα μεταξύ διαδοχικών περιόδων ανάπαυσης δεν υπερβαίνει τις δεκατέσσερις (14) ώρες.
5. Σε αλιευτικά πλοία για αντικειμενικούς ή τεχνικούς λόγους ή λόγους που αφορούν στην οργάνωση της εργασίας επιτρέπονται εξαιρέσεις από τις απαιτήσεις των παραγράφων 1 περίπτωση β΄, 3 και 4:
α) οι οποίες προβλέπονται σε συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή
β) από τα όρια της παραγράφου 3 περίπτωση β΄ και παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου, υπό την προϋπόθεση ότι το χρονικό διάστημα ανάπαυσης δεν είναι μικρότερο από εβδομήντα (70) ώρες σε οποιαδήποτε περίοδο επτά (07) ημερών.
Οι ώρες ανάπαυσης που παρέχονται δεν μπορεί να διαιρούνται σε περισσότερες από τρείς (03) περιόδους, η μία εκ των οποίων έχει διάρκεια τουλάχιστον έξι (06) ώρες και καμία από τις άλλες δύο (02) περιόδους δεν έχει διάρκεια μικρότερη από μία (01) ώρα. Στην περίπτωση αυτή, η διαίρεση των ωρών ανάπαυσης δεν μπορεί να πραγματοποιείται πέραν δύο (02) περιόδων είκοσι τεσσάρων (24) ωρών σε οποιαδήποτε περίοδο επτά (07) ημερών.
6. Καμία από τις διατάξεις του παρόντος άρθρου δεν θεωρείται ότι θίγει το δικαίωμα του πλοιάρχου/κυβερνήτη να απαιτεί από αλιέα να εκτελεί όσες ώρες εργασίας απαιτούνται για την άμεση ασφάλεια του πλοίου, των προσώπων που επιβαίνουν στο πλοίο ή των αλιευμάτων ή για την παροχή βοήθειας σε άλλα πλοία ή πρόσωπα που βρίσκονται σε κατάσταση κινδύνου στη θάλασσα.
Στις περιπτώσεις αυτές, ο πλοίαρχος/κυβερνήτης μπορεί να αναστείλει την ισχύ του προγράμματος ωρών ανάπαυσης και να απαιτήσει από έναν αλιέα να εκτελέσει όσες ώρες εργασίας απαιτούνται έως ότου αποκατασταθεί η ομαλή κατάσταση. Μόλις καταστεί δυνατό μετά την αποκατάσταση των κανονικών συνθηκών, ο πλοίαρχος/κυβερνήτης εξασφαλίζει τη χορήγηση επαρκούς περιόδου ανάπαυσης σε όλους τους αλιείς που εκτέλεσαν εργασία στη διάρκεια προγραμματισμένης περιόδου ανάπαυσης. Σε περίπτωση αναστολής του προγράμματος ωρών ανάπαυσης κατά τα ανωτέρω καταχωρείται σε εύλογο χρονικό διάστημα μετά τη λήξη του περιστατικού σχετική εγγραφή σε ημερολόγιο του πλοίου.
7. Οι αλιείς σε αλιευτικά πλοία τα οποία σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία απαγορεύεται να δραστηριοποιούνται για χρονική περίοδο που υπερβαίνει τον ένα (01) μήνα εντός του ημερολογιακού έτους, λαμβάνουν την ετήσια άδειά τους σύμφωνα με το άρθρο 7 του π.δ. 88/1999, εντός της χρονικής αυτής περιόδου μη δραστηριοποίησης του πλοίου.
8. Η εφαρμογή των απαιτήσεων του παρόντος ελέγχεται με βάση εγγραφές ημερολογίου πλοίου ή/ και έτερου αρχείου στο οποίο καταγράφεται ο ημερήσιος χρόνος απασχόλησης των αλιέων και φέρεται επί του πλοίου για χρονικό διάστημα τουλάχιστον ενός (01) μήνα. 

1. Κάθε πλοίο τηρεί κατάσταση προσωπικού, αντίγραφο της οποίας παρέχεται στη Λιμενική Αρχή ή Προξενική Αρχή πριν από την αναχώρηση του ή κοινοποιείται σε αυτήν αμέσως μετά την αναχώρησή του, για λόγους καταγραφής. Σε περίπτωση που αλιευτικό πλοίο δραστηριοποιείται σε πλόες μεταξύ λιμένων αλλοδαπής που δεν υφίσταται Προξενική Αρχή, η ανωτέρω κατάσταση κοινοποιείται στη Λιμενική Αρχή νηολόγησης αυτού. Σε περίπτωση μη μεταβολής των στοιχείων του προσωπικού του πλοίου δεν υφίσταται η παραπάνω υποχρέωση για παροχή της κατάστασης στη Λιμενική ή Προξενική Αρχή.
2. Η κατάσταση της παραγράφου 1 τίθεται στη διάθεση, όταν αυτή ζητείται και από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και του Ε.Φ.Κ.Α. - Ν.Α.Τ. στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους.
3. Οι διατάξεις της παραγράφου 1 δεν θίγουν τις απαιτήσεις περί περιοδικής θεώρησης ναυτιλιακών εγγράφων πλοίων. 

1. Οι όροι και οι συνθήκες απασχόλησης καταχωρούνται σε γραπτή σύμβαση, που συντάσσεται με σαφήνεια και παράγει έννομα αποτελέσματα. Η σύμβαση απασχόλησης υπογράφεται από τον αλιέα και τον πλοιοκτήτη ή από εκπρόσωπο του πλοιοκτήτη ή τον πλοίαρχο, εφόσον δεν είναι ο ίδιος απασχολούμενος. Έκαστος εκ των συμβαλλομένων λαμβάνει υπογεγραμμένο πρωτότυπο αυτής. Η σύμβαση απασχόλησης αλιέα παρέχει στον αλιέα αξιοπρεπή εργασία και θεωρείται ότι ενσωματώνει όρους τυχόν ισχύουσας συλλογικής σύμβασης εργασίας που έχει εφαρμογή.
2. Κατά την κατάρτιση και την υπογραφή της σύμβασης, ο αλιέας δικαιούται και του παρέχεται η δυνατότητα να εξετάσει και να ζητήσει συμβουλές για το περιεχόμενο αυτής πριν την υπογράψει, προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι αποδέχεται ελεύθερα αυτή με επαρκή κατανόηση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεών του.
3. Ο πλοιοκτήτης/ιδιοκτήτης αλιευτικού πλοίου διασφαλίζει ότι οι αλιείς, συμπεριλαμβανομένου του πλοιάρχου/κυβερνήτη, λαμβάνουν επί του πλοίου και με εύκολο τρόπο, σαφείς πληροφορίες για τις συνθήκες της απασχόλησής τους και οι πληροφορίες αυτές, καθώς και αντίγραφο της σύμβασής τους, είναι διαθέσιμα για εξέταση από τις Λιμενικές ή Προξενικές Αρχές και τις αρμόδιες αρχές στους λιμένες προσέγγισης, καθώς και τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, εφόσον ζητηθούν.
4. Σε περίπτωση που όροι συλλογικής σύμβασης απασχόλησης αποτελούν το σύνολο ή μέρος της σύμβασης απασχόλησης, αντίγραφο αυτής της συλλογικής σύμβασης είναι διαθέσιμο επί του πλοίου.
5. Η σύμβαση απασχόλησης αλιέα περιέχει τα ακόλουθα στοιχεία:
α) το πλήρες όνομα του αλιέα (όνομα, επώνυμο, πατρώνυμο), την ημερομηνία και έτος γέννησης, τον τόπο γέννησης και εφόσον είναι Έλληνας ναυτικός, την περιφέρεια και τον αριθμό απογραφής του,
β) τον τόπο και την ημερομηνία σύναψής της,
γ) το πλήρες όνομα και τη διεύθυνση του ιδιοκτήτη αλιευτικού πλοίου ή πλοιοκτήτη ή του εκπροσώπου του ή του εργοδότη ή το όνομα του πλοιάρχου, ως εκπροσώπου του πλοιοκτήτη,
δ) το όνομα του αλιευτικού πλοίου ή πλοίων και τον αριθμό και λιμένα νηολογίου ή βιβλίου εγγραφής μικρών σκαφών επί του οποίου/οποίων αναλαμβάνουν να εκτελέσει εργασία,
ε) τον πλου ή τους πλόες που θα εκτελεσθούν, εάν αυτό μπορεί να προσδιορισθεί κατά τον χρόνο σύναψης της σύμβασης,
στ) την ειδικότητα υπό την οποία πρόκειται να απασχοληθεί,
ζ) εφόσον είναι δυνατό, ο τόπος και η ημερομηνία κατά την οποία ο αλιέας πρέπει να παρουσιαστεί επί του πλοίου για να αναλάβει καθήκοντα
η) τα εφόδια που πρέπει να παρασχεθούν στον αλιέα,
θ) το ποσό του μισθού ή το ύψος του μεριδίου και η μέθοδος υπολογισμού του εν λόγω μεριδίου, εφόσον η αμοιβή καθορίζεται βάσει μεριδίων, ή το ύψος των αποδοχών και του μεριδίου και η μέθοδος υπολογισμού του μεριδίου αυτού, εφόσον η αμοιβή καθορίζεται σε συνδυαστική βάση, καθώς και ο κατώτατος μισθός που έχει ενδεχομένως συμφωνηθεί ο οποίος δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι κατώτερος του νομίμου, και τον χρόνο καταβολής αυτού και το νόμισμα σε περίπτωση απασχόλησης στο εξωτερικό,
ι) τη λήξη της σύμβασης και τους συναφείς όρους, συμπεριλαμβανομένης αποζημίωσης και ειδικότερα τα ακόλουθα:
αα) εάν η σύμβαση είναι ορισμένου χρόνου, η προβλεπόμενη ημερομηνία λήξης της,
ββ) εάν η σύμβαση είναι κατά πλουν, ο λιμένας προορισμού και ο χρόνος που απαιτείται για τη λήξη μετά την άφιξη του πλοίου για να απολυθεί ο αλιέας,
γγ) εάν η σύμβαση είναι αορίστου χρόνου, οι προϋποθέσεις βάσει των οποίων οποιοδήποτε από τα μέρη αποκτά το δικαίωμα να καταγγείλει τη σύμβαση, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία καθώς και η προβλεπόμενη προθεσμία ειδοποίησης, η οποία δεν πρέπει να είναι μικρότερη για τον εργοδότη ή για τον ιδιοκτήτη του πλοίου ή για άλλο συμβαλλόμενο μέρος στη σύμβαση που συνάπτεται με τον αλιέα·
ια) τη διάρκεια της ετήσιας άδειας μετ’ αποδοχών ή, αναλόγως όταν έχει εφαρμογή, τον τύπο που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της, καθώς και τον τρόπο και χρόνο χορήγησής της,
ιβ) τις παροχές υγείας και κοινωνικής ασφάλειας που πρέπει να εξασφαλίζει στον αλιέα ο εργοδότης, ο ιδιοκτήτης του αλιευτικού πλοίου ή άλλο συμβαλλόμενο μέρος στη σύμβαση απασχόλησης του αλιέα, κατά περίπτωση,
ιγ) το δικαίωμα παλιννόστησης του αλιέα, συμπεριλαμβανομένου του προορισμού/των προορισμών παλιννόστησης, όπως αρμόζει.
ιδ) αναφορά σε συλλογική σύμβαση εργασίας, εάν υφίσταται και έχει εφαρμογή, και
ιε) οι ελάχιστες περίοδοι ανάπαυσης, σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας και τυχόν άλλα μέτρα,
ιστ) τυχόν επιπρόσθετοι όροι που συμφωνούνται κοινώς από τα συμβαλλόμενα μέρη.
6. Με το πέρας της απασχόλησης, ο αλιέας λαμβάνει έγγραφο αρχείου που περιέχει στοιχεία για την απασχόλησή του, στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα, ως ακολούθως:
α) ονοματεπώνυμο του αλιέα, ημερομηνία γέννησης ή ηλικία,
β) το όνομα, νηολόγιο και την κατηγορία του πλοίου, 
γ) την ημερομηνία έναρξης και λήξης της απασχόλησης, την ειδικότητα υπό την οποία απασχολήθηκε και το τυχόν αποδεικτικό ναυτικής ικανότητας ή πιστοποιητικό που κατείχε κατά τη διάρκεια της απασχόλησής του,
δ) κάθε άλλο στοιχείο που κοινά συμφωνείται από τον αλιέα και τον πλοίαρχο ή κυβερνήτη.
7. Οι διατάξεις των παραγράφων 1 έως 6 δεν έχουν εφαρμογή σε πλοιοκτήτη ή ιδιοκτήτη αλιευτικού πλοίου που εκτελούν οι ίδιοι τη λειτουργία των εν λόγω πλοίων.
8. Οι διαφορές εκ των συμβάσεων εκδικάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 82 του Κώδικα Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου, ο οποίος κυρώθηκε με το ν. 3816/1958 (Α΄ 32), υπό την επιφύλαξη της κείμενης νομοθεσίας περί διεθνούς δικαστικής δικαιοδοσίας.
9. Οι διατάξεις του παρόντος ισχύουν υπό την επιφύλαξη του π.δ. 156/1994 «Υποχρέωση του εργοδότη να ενημερώνει τον εργαζόμενο για τους όρους που διέπουν τη σύμβαση ή τη σχέση εργασίας» (Α΄ 156), όπως ισχύει. 

1. Οι αλιείς που εργάζονται σε αλιευτικά πλοία, και εισέρχονται σε λιμένα της αλλοδαπής, δικαιούνται αδαπάνως γι’ αυτούς παλιννόστηση, σε περίπτωση που η σύμβαση του αλιέα λήξει ή σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης του αλιέα από ένα ή περισσότερα συμβαλλόμενα μέρη της για αιτιολογημένους λόγους ή σε περίπτωση που ο αλιέας δεν είναι πλέον σε θέση να επιτελέσει τα καθήκοντά του, όπως αυτά απορρέουν από τη σύμβαση του, ή δεν μπορεί να απαιτείται να τα επιτελέσει υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες. Η διάταξη αυτή εφαρμόζεται επίσης σε αλιείς του ίδιου πλοίου που μεταφέρονται από το εν λόγω πλοίο στον λιμένα της αλλοδαπής για τους ίδιους λόγους.
2. Οι αλιείς δικαιούνται παλιννόστηση με δαπάνη του πλοιοκτήτη ή ιδιοκτήτη αλιευτικού πλοίου στις ακόλουθες περιπτώσεις:
α) κατά τη λήξη της περιόδου γνωστοποίησης που προβλέπεται από τις διατάξεις που διέπουν τη σύμβαση απασχόλησης.
β) όταν η σύμβαση λυθεί:
αα) από τον πλοιοκτήτη, ή
ββ) από τον αλιέα, και επίσης
γ) όταν οι αλιείς δεν μπορούν πλέον να εκτελούν τα καθήκοντά τους σύμφωνα με τη σύμβασης απασχόλησης ή δεν μπορεί να αναμένεται να τα εκτελέσουν υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις.
3. Περιστάσεις κατά τις οποίες οι αλιείς δικαιούνται παλιννόστηση σύμφωνα με την παράγραφο 2 περιπτώσεις β΄ και γ΄ είναι:
α) ασθένεια ή τραυματισμός ή άλλη κατάσταση υγείας που απαιτεί την παλιννόστησή τους, που δεν οφείλεται σε εκούσια πράξη ή ίδιον των αλιέων πταίσμα, εφόσον κριθούν ιατρικώς κατάλληλοι να ταξιδέψουν,
β) απώλεια του πλοίου,
γ) αποβολή της ελληνικής σημαίας,
δ) εκποίηση του πλοίου σε δημόσιο πλειστηριασμό,
ε) απόλυση για οποιαδήποτε αιτία που δεν δύναται να καταλογισθεί στους αλιείς,
στ) εκείνες που ορίζονται σύμφωνα με τυχόν ισχύουσα συλλογική σύμβαση ναυτικής εργασίας που έχει εφαρμογή ή τη σύμβαση απασχόλησης.
4. Οι αλιείς δεν δικαιούνται παλιννόστηση στις περιπτώσεις που:
α) η σύμβαση λύθηκε λόγω σοβαρής παράβασης των καθηκόντων και υποχρεώσεων των αλιέων,
β) σύμβαση ορισμένου χρόνου που έχει συναφθεί με ανώτατη χρονική διάρκεια ενός (01) έτους λύθηκε πριν από τη συμπλήρωση αυτού.
γ) μετά την απόλυση σύναψαν νέα σύμβαση,
δ) η σύμβαση απασχόλησης αορίστου χρόνου λυθεί πριν την συμπλήρωση του έτους από τη σύναψή της ή πριν τη συμπλήρωση χρονικού διαστήματος που καθορίζεται από τη σύμβαση απασχόλησης ή την τυχόν ισχύουσα συλλογική σύμβαση ναυτικής εργασίας που έχει εφαρμογή, το οποίο είναι μικρότερο από δώδεκα (12) μήνες.
5. Το προς παλιννόστηση δικαίωμα του αλιέα νοείται ως δικαίωμα αυτού να επιστρέψει στη χώρα της ιθαγενείας/κατοικίας του ή στον λιμένα έναρξης του πλου ή στον τόπο υπογραφής της σύμβασης απασχόλησης ή σε οποιοδήποτε άλλο τόπο που μπορεί να συμφωνείται
κατά τη σύναψη της σύμβασης απασχόλησης.
6. Σε περίπτωση αποτυχίας πλοιοκτήτη ή ιδιοκτήτη αλιευτικού πλοίου να μεριμνήσει για την παλιννόστηση των ενδιαφερόμενων αλιέων, εφόσον δικαιούνται, προβαίνει στις σχετικές ρυθμίσεις o πάροχος συστήματος χρηματοοικονομικής ασφάλειας που οφείλει να τηρεί σε ισχύ ο πλοιοκτήτης για την περίπτωση αυτή άμεσα κατόπιν αιτήματος του ενδιαφερόμενου αλιέα. Εάν δεν το κάνει, το κράτος του οποίου είναι υπήκοοι μπορεί να κανονίσει για την παλιννόστησή τους και να ανακτήσει το κόστος από τον πλοιοκτήτη. Εάν ο πάροχος της ασφάλισης ή άλλης χρηματοοικονομικής ασφάλειας έχει προβεί σε οποιαδήποτε πληρωμή σε ναυτικό σύμφωνα με το παρόν άρθρο, τότε μέχρι το ποσό που έχει πληρώσει, αποκτά δυνάμει υποκαταστάσεως, εκχωρήσεως ή με άλλον τρόπο, τα δικαιώματα που ο αλιέας θα απολάμβανε. Το παρόν άρθρο δεν θίγει οποιοδήποτε δικαίωμα αναγωγής του ασφαλιστή ή του παρόχου της χρηματοοικονομικής ασφάλειας έναντι τρίτων.
7. Το δικαίωμα του πλοιοκτήτη/ιδιοκτήτη αλιευτικού πλοίου να επιδιώκει την ανάκτηση του κόστους παλιννόστησης στο πλαίσιο συμβάσεων με τρίτους δεν θίγεται εκ των διατάξεων της εθνικής νομοθεσίας. 

1. Το παρόν άρθρο εφαρμόζεται με την επιφύλαξη των άρθρων 1, 4, 7, 10 και 13 του ν. 192/1936 (Α΄ 438), των άρθρων 93 και 94 του Κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου, ο οποίος κυρώθηκε με το ν.δ. 187/1973 (Α΄ 261), και των άρθρων 113 έως 133 του ν. 4052/2012 (Α΄ 41), για την προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2008/104/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβούλιου της 19ης Νοεμβρίου 2008 (ΕΕ L 327, 5.12.2008, σελ. 9 επ.).
2. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, οι Υπηρεσίες Ευρέσεως Εργασίας και Απασχόλησης των άρθρων 98 και 115 του ν. 4052/2012:
α) δεν χρησιμοποιούν μέσα, μηχανισμούς ή καταλόγους με σκοπό να εμποδίσουν την πρόσληψη αλιέων σε θέσεις εργασίας,
β) απαλλάσσουν τους αλιείς από τυχόν προμήθειες ή λοιπές επιβαρύνσεις, άμεσες ή έμμεσες, συνολικά ή εν μέρει. 
 

1. Η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής βεβαιώνεται ότι, κάθε φορά που κατασκευάζεται νέο πλοίο ή μετασκευάζονται ευρέως οι χώροι ενδιαίτησής του, το πλοίο πληροί τις προδιαγραφές του παρόντος Κεφαλαίου. Η αρμόδια αρχή επιβάλλει, στο μέτρο του δυνατού, την υποχρέωση συμμόρφωσης προς τις διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου σε περίπτωση ευρείας έκτασης μετασκευής ή σημαντικής τροποποίησης των χώρων ενδιαίτησης του προσωπικού ενός πλοίου και, στην περίπτωση πλοίου το οποίο αλλάζει σημαία και φέρει τη σημαία κράτους μέλους, την υποχρέωση συμμόρφωσης προς τις διατάξεις του παρόντος Κεφαλαίου που εφαρμόζονται δυνάμει της παραγράφου 3 του άρθρου 15.
2. Για τη συνδρομή των περιπτώσεων ευρείας μετασκευής (μείζονα μετασκευή) ή σημαντικής τροποποίησης της παραγράφου 2 του άρθρου 15 απαιτείται η υποβολή από το ναυπηγό του πλοίου, αναλυτικών σχεδίων και στοιχείων σχετικά με τους χώρους ενδιαίτησης, προς έγκριση από την αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ή από τον εξουσιοδοτημένο οργανισμό (νηογνώμονα), πέραν των λοιπών απαιτήσεων του β.δ. 135/1968 «Περί παρακολουθήσεως ναυπηγήσεως μετασκευών και επισκευών πλοίων» (Α΄ 37).
3. Κάθε φορά που μετασκευάζονται ευρέως ή υφίστανται σημαντική τροποποίηση οι χώροι ενδιαίτησης του πλοίου, η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής επιθεωρεί τους χώρους ενδιαίτησης, προκειμένου να εξακριβώσει τη συμμόρφωσή τους προς τις απαιτήσεις του παρόντος κεφαλαίου.
4. Υπό την επιφύλαξη της παραγράφου 5, όταν ένα πλοίο αλλάζει σημαία και εγγράφεται στο Ελληνικό Νηολόγιο η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής επιθεωρεί τους χώρους ενδιαίτησης, προκειμένου να εξακριβώσει τη συμμόρφωσή τους προς τις απαιτήσεις του παρόντος Κεφαλαίου. Η αρμόδια Υπηρεσία δύναται να προβαίνει, κατά τη διακριτική της ευχέρεια, σε συμπληρωματικές επιθεωρήσεις των χώρων ενδιαίτησης του πληρώματος.
5. Όταν ένα πλοίο αλλάζει σημαία και εγγράφεται στο Ελληνικό Νηολόγιο, παύουν να ισχύουν για το συγκεκριμένο πλοίο τυχόν απαιτήσεις σχετικά με τους χώρους ενδιαίτησης που είχε επιβάλει, δυνάμει των παραγράφων 15, 39, 47 ή 62 του παραρτήματος III της Διεθνούς Σύμβασης C188, η αρμόδια αρχή της τρίτης χώρας της οποίας τη σημαία έφερε κατά το παρελθόν το εν λόγω πλοίο. Εξαιρούνται οι απαιτήσεις που προβλέπονται με το παρόν κεφάλαιο.

1. Το ελάχιστο επιτρεπόμενο ελεύθερο ύψος σε όλους τους χώρους ενδιαίτησης του πλοίου στους οποίους απαιτείται πλήρης ελευθερία κινήσεων είναι τουλάχιστον 200 εκατοστά.
2. Δεν προβλέπονται ανοίγματα απευθείας πρόσβασης στους κοιτώνες από τους χώρους αποθήκευσης ιχθύων και τους χώρους του μηχανοστασίου ή από τα μαγειρεία, τους αποθηκευτικούς χώρους, τους θαλάμους ξήρανσης ή τους κοινόχρηστους χώρους υγιεινής, με εξαίρεση τις εξόδους διαφυγής σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Το συγκεκριμένο τμήμα του εσωτερικού χωρίσματος που χωρίζει τους χώρους αυτούς από τους κοιτώνες και τα εξωτερικά τοιχώματα είναι κατάλληλα κατασκευασμένο από χάλυβα ή άλλο εγκεκριμένο υλικό και είναι υδατοστεγές και αεροστεγές. Η παρούσα διάταξη δεν αποκλείει τη δυνατότητα κοινής χρήσης χώρων υγιεινής μεταξύ δύο κοιτώνων.
3. Οι χώροι ενδιαίτησης διαθέτουν επαρκή μόνωση για τη θερμότητα και το κρύο, τις οσμές ή τις αναθυμιάσεις που προέρχονται από άλλους χώρους των πλοίων.
Η συμμόρφωση με τα ανωτέρω γίνεται με μέριμνα και έγκριση του φορέα πιστοποίησης του πλοίου. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των εσωτερικών χωρισμάτων, των διαχωριστικών και της εσωτερικής επένδυσης, καθώς και των δαπέδων και των ενώσεων,
είναι κατάλληλα για τη σκοπούμενη χρήση, και συμβάλλουν στη διασφάλιση υγιεινού περιβάλλοντος. Όλοι οι χώροι ενδιαίτησης διαθέτουν επαρκείς υποδομές συλλογής και επεξεργασίας ή διάθεσης λυμάτων.
4. Στα πλοία, λαμβάνονται όλα τα δυνατά μέτρα για την προστασία των χώρων ενδιαίτησης του πληρώματος αλιευτικών πλοίων από μύγες και άλλα έντομα, ιδίως όταν τα πλοία αναπτύσσουν δραστηριότητα σε περιοχές όπου υπάρχουν πολλά κουνούπια. Τα πλοία που καταπλέουν τακτικά σε λιμένες στους οποίους αφθονούν τα κουνούπια είναι εφοδιασμένα με κατάλληλες για την εν λόγω προστασία συσκευές.
5. Σε όλους τους χώρους ενδιαίτησης του προσωπικού του πλοίου προβλέπονται οι απαιτούμενες έξοδοι διαφυγής σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
6. Με ευθύνη πλοιοκτήτη εξασφαλίζεται στους αλιείς των πλοίων προστασία από τις επιπτώσεις των θορύβων και κραδασμών, συμπεριλαμβανομένων των επιπτώσεων της κόπωσης λόγω του θορύβου και των κραδασμών σύμφωνα με τα πρότυπα του π.δ. 149/2006 «Eλάχιστες προδιαγραφές υγείας και ασφάλειας όσον αφορά την έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες (θόρυβος) σε εναρμόνιση με την Οδηγία 2003/10/ΕΚ» (Α΄ 159) και του π.δ. 176/2005 «Ελάχιστες προδιαγραφές υγείας και ασφάλειας όσον αφορά την έκθεση των εργαζομένων σε κινδύνους προερχόμενους από φυσικούς παράγοντες (κραδασμοί) σε συμμόρφωση με την Οδηγία 2002/44/ΕΚ.» (Α΄ 227) και τις διατάξεις του άρθρου 8 του παρόντος, σε σχέση με την ιατρική τους παρακολούθηση και καταλληλότητα.
7. Οι χώροι ενδιαίτησης αερίζονται επαρκώς (πέραν του φυσικού και με μηχανικό αερισμό). Το σύστημα αερισμού εξασφαλίζει τη σταθερή παροχή καθαρού αέρα σε ικανοποιητικό επίπεδο όταν οι αλιείς βρίσκονται στο πλοίο.
8. Για τα θέματα που αφορούν στο κάπνισμα εφαρμογή έχουν οι διατάξεις του ν. 3730/2008 «Προστασία των ανηλίκων από τον καπνό και τα αλκοολούχα ποτά και άλλες διατάξεις» (Α΄ 262), όπως ισχύει. Σε κάθε περίπτωση προβλέπεται κατάλληλος εξαερισμός.
9. Τα πλοία είναι εξοπλισμένα με σύστημα εξαερισμού τους χώρους ενδιαίτησης, το οποίο ρυθμίζεται κατά τρόπο ώστε να διατηρείται καλή ποιότητα του αέρα και να εξασφαλίζεται η επαρκής κυκλοφορία αέρα σε όλες τις καιρικές και κλιματικές συνθήκες. Όταν το πλοίο διαθέτει μεικτό σύστημα αερισμού – εξαερισμού αυτό επιτυγχάνει τουλάχιστον δέκα (10) εναλλαγές αέρα την ώρα, λογιζομένων των χώρων κενών. Δεν υπάρχει απαίτηση για την επίτευξη δέκα (10) εναλλαγών αέρα στις περιπτώσεις που το πλοίο διαθέτει αυτόνομες κλιματιστικές μονάδες ή κεντρική μονάδα κλιματισμού. Πλοίο, που κατά κανόνα προορίζεται για ταξίδι σε τροπικές περιοχές ή σε άλλες περιοχές που έχουν παρόμοιες κλιματολογικές συνθήκες, είναι εφοδιασμένο στο μέτρο που οι συνθήκες αυτές το απαιτούν, με κλιματιστικές μονάδες αυτόνομες ή κεντρικές. Πλοίο, που απασχολείται σε περιοχές μη τροπικές, είναι εφοδιασμένο, είτε με σύστημα κλιματισμού, είτε με ηλεκτρικούς ανεμιστήρες. Η απαραίτητη κινητήρια δύναμη για τη λειτουργία συστημάτων αερισμού της παρούσας παραγράφου είναι διαθέσιμη, στο μέτρο που είναι πρακτικά δυνατό, για όλο το χρονικό διάστημα κατά το οποίο το πλήρωμα παραμένει ή εργάζεται πάνω στο πλοίο και εφ’ όσον οι περιστάσεις το απαιτούν. Τα ανοίγματα αερισμού των χώρων ενδιαιτήσεως τοποθετούνται κατά τέτοιο τρόπον ώστε να μην προκαλούνται κατά το δυνατόν ρεύματα και ενόχληση των ενδιαιτωμένων. Μηχανικά μέσα αερισμού διαθέτουν σε κάθε περίπτωση τα πλοία στους χώρους υγιεινής που δεν υφίσταται φυσικός αερισμός - εξαερισμός.
10. Τα πλοία εφοδιάζονται με κατάλληλο σύστημα θέρμανσης με τρόπο τέτοιον ώστε οι χώροι ενδιαίτησης να θερμαίνονται επαρκώς, λαμβανομένων υπόψη των κλιματικών συνθηκών. Μέσα θέρμανσης με ακάλυπτη φλόγα απαγορεύονται. Τα καλοριφέρ και οι άλλες συσκευές θέρμανσης τοποθετούνται κατά τέτοιο τρόπο και, όπου είναι αναγκαίο, προφυλάσσονται με προστατευτικό κάλυμμα και με συσκευές ασφαλείας ώστε να αποφεύγεται ο κίνδυνος πυρκαγιάς.
11. Η θέρμανση εξασφαλίζεται μέσω κατάλληλου συστήματος θέρμανσης, με εξαίρεση τα αλιευτικά πλοία που αναπτύσσουν δραστηριότητα αποκλειστικά σε τροπικά κλίματα. Το σύστημα θέρμανσης είναι ικανό έτσι ώστε να διατηρεί στους χώρους ενδιαίτησης του πληρώματος τη θερμοκρασία σε ικανοποιητικό επίπεδο.
Το σύστημα θέρμανσης βρίσκεται σε κατάσταση λειτουργίας όταν οι αλιείς διαμένουν και εργάζονται στο πλοίο, και το επιβάλλουν οι συνθήκες. Για να θεωρηθεί επαρκής η θέρμανση των χώρων ενδιαιτήσεων, πρέπει αυτοί να θερμαίνονται είτε μέσω εγκατάστασης κεντρικής θέρμανσης είτε μέσω ενός συστήματος κλιματισμού, εξασφαλίζοντας εντός των ανωτέρω χώρων σταθερή θερμοκρασία περίπου 20 βαθμών Κελσίου (20o C) όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι -5 βαθμοί Κελσίου (-5o C). Τα συστήματα θέρμανσης μπορεί να είναι είτε κεντρική μονάδα του πλοίου, είτε αυτόνομες ατομικές μονάδες. Θερμαντικά μέσα δύνανται να είναι είτε ατμός, είτε ύδωρ, είτε αέρας, είτε καλυμμένα ηλεκτρικά στοιχεία, είτε συνδυασμός αυτών, απαγορευμένης της χρησιμοποιήσεως δηλητηριωδών αερίων, θερμαστρών πετρελαίου ή ηλεκτρικών θερμαστρών μετά ακαλύπτων στοιχείων. Τα θερμαντικά σώματα κατασκευάζονται και τοποθετούνται μόνιμα σε σταθερά σημεία και κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποκλείονται κίνδυνοι πυρκαγιάς ή ατυχήματος ή ενόχληση των ενδιαιτωμένων.
12. Τα συστήματα κλιματισμού, είτε με κεντρική είτε με ατομική μονάδα, είναι σχεδιασμένα ούτως ώστε να διευκολύνουν τον εύκολο καθαρισμό και την απολύμανση για την πρόληψη ή τον έλεγχο μετάδοσης ασθενειών.
Στην περίπτωση που διατίθεται ατομική μονάδα κλιματισμού, εξασφαλίζεται η ύπαρξη κατάλληλης διάταξης απορροής υδάτων.
13. Στα πλοία, με εξαίρεση εκείνα τα οποία αναπτύσσουν τακτικά δραστηριότητα σε περιοχές στις οποίες οι κλιματικές συνθήκες δεν το απαιτούν, προβλέπεται ο κλιματισμός των χώρων ενδιαίτησης, της γέφυρας, του θαλάμου ασύρματης επικοινωνίας και του κεντρικού θαλάμου ελέγχου του μηχανοστασίου, εφόσον υπάρχει. Το σύστημα κλιματισμού έχει τέτοια διάταξη, ώστε ψυχρός αέρας να οδηγείται μέσω αγωγού σε κάθε διαμέρισμα των χώρων ενδιαιτήσεως, ο δε χρησιμοποιηθείς αέρας να εξέρχεται μέσω δικτυωτού ευρισκομένου στη θύρα ή στο διάφραγμα του διαμερίσματος. Η ψυκτική ικανότητα του συστήματος είναι τέτοια ώστε να επιτυγχάνεται εσωτερική θερμοκρασία 29 βαθμοί Κελσίου (29oC) με σχετική υγρασία περίπου 50% όταν η εξωτερική θερμοκρασία είναι 35 βαθμοί Κελσίου (35oC) και η σχετική υγρασία περίπου 70%.
14. Όλοι οι χώροι ενδιαίτησης διαθέτουν επαρκή φωτισμό που περιλαμβάνει επαρκή κανονικό γενικό φωτισμό και μειωμένο γενικό φωτισμό για να μην ενοχλούνται οι αλιείς που αναπαύονται.
15. Όπου είναι πρακτικά εφικτό, οι χώροι ενδιαίτησης διαθέτουν φυσικό φωτισμό, επιπλέον των συστημάτων τεχνητού φωτισμού. Εφόσον οι κοιτώνες διαθέτουν φυσικό φωτισμό, είναι εξοπλισμένοι με μέσο περιορισμού του φυσικού φωτισμού. Όταν δεν υπάρχουν δύο ανεξάρτητες ηλεκτροπαραγωγικές πηγές για φωτισμό, προβλέπεται επιπρόσθετο σύστημα φωτισμού, με κατάλληλα κατασκευασμένες φωτιστικές συσκευές για χρήση σε έκτακτη ανάγκη.
16. Επιπλέον του κεντρικού φωτισμού του κοιτώνα, παρέχεται ατομικός φωτισμός σε κάθε κλίνη.
17. Οι κοιτώνες είναι εξοπλισμένοι με εφεδρικό φωτισμό ασφαλείας και μπλε μόνιμο φως κατά τη διάρκεια της νύχτας.
18. Σε περίπτωση που το πλοίο διαθέτει εφεδρικό φωτισμό ασφαλείας για τις τραπεζαρίες, τους διαδρόμους και τυχόν άλλους χώρους που χρησιμοποιούνται ή ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν για τις εξόδους διαφυγής σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, οι χώροι αυτοί είναι εξοπλισμένοι με μόνιμο φωτισμό νυκτός.
19. Επαρκής θεωρείται ο φωτισμός στους χώρους ενδιαίτησης που επιτρέπει σε πρόσωπο με φυσιολογική οπτικής οξύτητας όραση να διαβάζει σύνηθες έντυπο εφημερίδας σε ημέρα με αίθριο καιρό.

1. Εφόσον το επιτρέπουν ο σχεδιασμός, οι διαστάσεις ή ο σκοπός του πλοίου, οι κοιτώνες τοποθετούνται σε κατάλληλη θέση στο μέσο ή στο πρυμναίο τμήμα του πλοίου ώστε να ελαχιστοποιούνται οι επιπτώσεις από τις κινήσεις και τις επιταχύνσεις του πλοίου. Σε ειδικές περιπτώσεις, η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής μπορεί να επιτρέψει την εγκατάσταση κοιτώνων στο πρωραίο τμήμα του πλοίου αλλά σε καμία περίπτωση δεν τοποθετούνται έμπροσθεν του στεγανού διαφράγματος σύγκρουσης.
2. Ο αριθμός των ατόμων ανά κοιτώνα και η επιφάνεια δαπέδου ανά άτομο, μη συμπεριλαμβανομένου του χώρου που καταλαμβάνουν οι κλίνες και τα ερμάρια, ορίζονται κατά τέτοιον τρόπο ώστε να εξασφαλίζεται επαρκής χώρος και άνεση για τους αλιείς στο πλοίο, λαμβανομένης υπόψη της σκοπούμενης χρήσης του πλοίου.
3. Ειδικότερα, η κατ’ άτομο επιφάνεια δαπέδου των κοιτώνων, όταν αφαιρέσουμε την επιφάνεια που κατέχουν οι κλίνες και τα ερμάρια, δεν πρέπει να είναι μικρότερη από:
α) για αλιευτικά πλοία μήκους 45 μέτρων και άνω, τουλάχιστον 2 τετραγωνικά μέτρα,
β) για αλιευτικά πλοία μήκους 24 μέτρων και άνω που όμως είναι λιγότερο από 45 μέτρα, τουλάχιστον 1,5 τετραγωνικά μέτρα.
4. Ανεξάρτητα από τις διατάξεις της παραγράφου 3, η αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, κατ’ εξαίρεση, μετά από τεχνική τεκμηρίωση του ναυπηγού του πλοίου για τη μη δυνατότητα συμμόρφωσης, μπορεί να αποφασίσει ότι η ελάχιστη επιτρεπόμενη επιφάνεια δαπέδου ανά άτομο επί αλιευτικού πλοίου, εξαιρουμένου του χώρου που καταλαμβάνεται από τις κλίνες και τα ερμάρια δεν πρέπει να είναι μικρότερη από 1 και 1,5 τετραγωνικά μέτρα αντίστοιχα, υπό την προϋπόθεση ότι το αλιευτικό πλοίο παραμένει κατά κανόνα στη θάλασσα για χρονικό διάστημα μικρότερο των 24 ωρών και οι αλιείς δεν διαμένουν στο ελλιμενισμένο πλοίο. Στην περίπτωση αυτή, ο πλοιοκτήτης μεριμνά ώστε να τίθενται στη διάθεση των συγκεκριμένων αλιέων κατάλληλες εγκαταστάσεις ανάπαυσης, σίτισης και υγιεινής.
5. Υπό την επιφύλαξη της παραγράφου 6, ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός ατόμων ανά κοιτώνα δεν υπερβαίνει τα έξι (06) άτομα. Συγκεκριμένα, για τους αξιωματικούς, όπου είναι πρακτικά δυνατόν, ένα (01) άτομο ανά κοιτώνα και για το κατώτερο προσωπικό δύο (02) ή τρία (03) άτομα ανά κοιτώνα.
6. Για τα πλοία μήκους ίσου ή μεγαλύτερου των 35 μέτρων, ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός ατόμων ανά κοιτώνα δεν υπερβαίνει τα τέσσερα (04) άτομα ενώ κατώτερου των 35 μέτρων, τα έξι (06) άτομα. Η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής δύναται να προβλέπει εξαιρέσεις από την παρούσα διάταξη σε ειδικές περιπτώσεις, εφόσον το μέγεθος, το είδος ή η σκοπούμενη χρήση του πλοίου καθιστά την παρούσα διάταξη μη εύλογη ή πρακτικά ανέφικτη.
7. Εκτός εάν ορίζεται ρητώς διαφορετικά, διατίθεται ξεχωριστός κοιτώνας ή χωριστοί κοιτώνες για τους αξιωματικούς, όπου αυτό είναι πρακτικά εφικτό.
8. Διατίθεται ένας (01) κοιτώνας ανά αξιωματικό, εφόσον αυτό είναι δυνατό, και ο κοιτώνας σε καμία περίπτωση δεν περιλαμβάνει περισσότερες από δύο (02) κλίνες, εκ των οποίων η μία (01) δύναται να διατίθεται σε έτερο αξιωματικό του πλοίου ή σε άλλο αλιέα. Η αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής δύναται να προβλέπει εξαιρέσεις από τις απαιτήσεις της παρούσας παραγράφου σε ειδικές περιπτώσεις, εφόσον το μέγεθος, το είδος ή η σκοπούμενη χρήση του πλοίου καθιστά τις διατάξεις μη εύλογες ή πρακτικά ανέφικτες ύστερα από τεκμηριωμένη τεχνική εισήγηση ναυπηγού περί της μη συμμόρφωσης.
9. Ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός ατόμων σε κάθε κοιτώνα αναγράφεται κατά τρόπο ευανάγνωστο και ανεξίτηλο έξωθεν της θύρας του κοιτώνα ώστε να γίνεται εύκολα ορατός.
10. Διατίθενται ατομικές κλίνες κατάλληλων διαστάσεων. Τα στρώματα είναι κατασκευασμένα από κατάλληλο υλικό. Κάθε κλίνη διαθέτει ατομικό φωτισμό.
11. Για πλοία μήκους 24 μέτρων και άνω, οι ελάχιστες εσωτερικές διαστάσεις κλινών είναι 198 × 80 εκ.
12. Για αλιευτικά πλοία μήκους 45 μέτρων και άνω, στον Πλοίαρχο και σε όλους τους αλιείς διατίθεται κλίνη με τις ακόλουθες διαστάσεις:
α) του Πλοιάρχου ελάχιστων εσωτερικών διαστάσεων:
1,98 x 1,20 μέτρων,
β) των Αξιωματικών ελάχιστων εσωτερικών διαστάσεων: 1,98 x 1,00 μέτρων και
γ) του κατώτερου προσωπικού ελάχιστων εσωτερικών διαστάσεων: 1,98 x 0,80 μέτρων.
13. Ο σχεδιασμός και ο εξοπλισμός των κοιτώνων είναι κατάλληλος ώστε να εξασφαλίζεται εύλογη άνεση για τους χρήστες και να διευκολύνεται η διατήρηση της τάξης. Ο προβλεπόμενος εξοπλισμός περιλαμβάνει κλίνες, ατομικά ερμάρια για τη φύλαξη ιματισμού και άλλων προσωπικών ειδών, και επιφάνεια κατάλληλη για γραφή.
Προβλέπεται ένα (01) τραπέζι ή γραφείο κατάλληλο για γραφή,το οποίο μπορεί να είναι σταθερό ή αναδιπλούμενο ή κυλιόμενου τύπου, με καρέκλα. 
Οι κλίνες είναι τοποθετημένες έτσι ώστε, για να μπορεί κάποιος να προσεγγίσει την κλίνη του, να υπερβεί άλλη κλίνη.
Σε κλίνες που η μία βρίσκεται πάνω από την άλλη (επάλληλα), απαγορεύεται η τοποθέτηση της κατώτερης κλίνης σε ύψος μικρότερο των τριάντα (30) εκατοστών από το έδαφος. Η επάνω κλίνη τοποθετείται περίπου στο μισό της απόστασης μεταξύ της κατώτερης κλίνης και της κατώτερης επιφάνειας των δοκών της οροφής.
Κάθε κλίνη είναι εφοδιασμένη είτε με ελαστικό στρώμα (στρωματέξ) είτε με πλέγμα με σούστες και στρώμα από εγκεκριμένο υλικό. Για το περιεχόμενο των στρωμάτων δεν χρησιμοποιείται άχυρο ή άλλο υλικό με δυνατότητα ανάπτυξης ζωυφίων.
Η επίπλωση περιλαμβάνει, για κάθε άτομο, ένα (01) ερμάριο για ρούχα εφοδιασμένο με κρίκους για λουκέτο και ράβδο για το κρέμασμα των ρούχων σε κρεμάστρες. 
Η επίπλωση περιλαμβάνει για κάθε ένοικο ένα συρτάρι ή ισοδύναμο χώρο που έχει, εφ’ όσον είναι δυνατόν, ελάχιστη χωρητικότητα 0,056 κυβικά μέτρα.
14. Οι χώροι των κοιτώνων είναι διευθετημένοι ή εξοπλισμένοι, στο μέτρο του δυνατού, κατά τρόπο ώστε να εξασφαλίζονται κατάλληλα επίπεδα προστασίας της ιδιωτικότητας των ανδρών και των γυναικών και λογική άνεση γι’ αυτούς που τα χρησιμοποιούν.
15. Για αλιευτικά πλοία μήκους 45 μέτρων και άνω, δεν τοποθετούνται περισσότερες από δύο (02) κλίνες σε επάλληλη (κάθετη) θέση. Στην περίπτωση που οι κλίνες τοποθετούνται κατά μήκος της πλευράς του πλοίου, στο σημείο που υπάρχει φινιστρίνι πάνω από μία κλίνη τοποθετούνται μόνο μονές σειρές κλινών, εφόσον δεν εξασφαλίζεται έτερη πηγή φυσικού φωτισμού.
16. Το πλαίσιο της κλίνης και η πλευρική προφυλακτική διάταξή της, αν υπάρχει, είναι κατασκευασμένες από υλικό εγκεκριμένο, στέρεο, λείο, που να μην διαβρώνεται ή να μη διευκολύνει τη διείσδυση ζωυφίων.
17. Εάν για την κατασκευή των κλινών χρησιμοποιούνται σωληνωτά πλαίσια, αυτά είναι τελείως κλειστά (σφραγισμένα), χωρίς τρύπες, ώστε να μη μπορούν να εισχωρήσουν εντός ζωύφια.
18. Όταν μία κλίνη είναι τοποθετημένη πάνω σε άλλη, τοποθετείται κάτω από την ανώτερη κλίνη ένα κάλυμμα αδιαπέραστο από τη σκόνη, που είναι ή από ξύλο ή από μουσαμά ή από άλλο κατάλληλο υλικό.
19. Τα παράθυρα (φινιστρίνια) των κοιτώνων έχουν κουρτίνες.
20. Κάθε κοιτώνας είναι εφοδιασμένος με έναν (01) καθρέπτη, μικρά ντουλάπια για τα είδη τουαλέτας, μια (01) εταζέρα για βιβλία και ικανοποιητικό αριθμό άγκιστρων για κρέμασμα χοντρού ρουχισμού.

1. Οι τραπεζαρίες, εφόσον υφίστανται, βρίσκονται όσο το δυνατόν εγγύτερα στο μαγειρείο, αλλά σε καμία περίπτωση έμπροσθεν του στεγανού διαφράγματος σύγκρουσης.
2. Τα πλοία διαθέτουν χώρους τραπεζαρίας κατάλληλους για τη σκοπούμενη χρήση τους. Εφόσον δεν προβλέπεται ρητώς διαφορετικά, οι τραπεζαρίες βρίσκονται σε διαφορετικό χώρο από τον χώρο των κοιτώνων, όπου αυτό είναι πρακτικά εφικτό.
3. Στα πλοία που απασχολούνται με αλιεία στην ανοικτή θάλασσα, με προσωπικό πάνω από είκοσι (20) άτομα, μπορεί να διατίθεται ξεχωριστή τραπεζαρία για τον Πλοίαρχο και τους Αξιωματικούς από αυτή του κατώτερου πληρώματος.
4. Στα πλοία με προσωπικό περισσότερο από δέκα (10) αλιείς διατίθεται τραπεζαρία ξεχωριστή από τους κοιτώνες. Όπου είναι αυτό δυνατό διατίθεται και σε πλοία με μικρότερο αριθμό πληρώματος και όπου αυτό δεν είναι πρακτικά εφικτό, η τραπεζαρία μπορεί να υπάρχει στον ίδιο χώρο με τους κοιτώνες όπου υφίστανται κατάλληλα ερμάρια για την τοποθέτηση αποκλειστικά των συσκευών εστίασης.
5. Επί των πλοίων μήκους 45 μέτρων και άνω, υφίσταται ιδιαίτερη τραπεζαρία για τον Πλοίαρχο και τους Αξιωματικούς και χωριστό για το κατώτερο πλήρωμα και τους αλιείς. Οι τραπεζαρίες διαθέτουν επιφάνεια 1 τ.μ. ανά άτομο δια την εστίαση του προσωπικού, πλην των εκτελούντων φυλακή.
6. Οι διαστάσεις και ο εξοπλισμός, τουλάχιστον σε τραπέζια και καρέκλες κάθε τραπεζαρίας επαρκούν για την εξυπηρέτηση του αριθμού των ατόμων που είναι πιθανόν να τη χρησιμοποιούν ανά πάσα στιγμή. Επιτρέπεται να διαθέτουν τραπεζαρίες κατάλληλες για την ταυτόχρονη εστίαση ποσοστού μόνο εκ του πληρώματος, καθοριζόμενου από την αρμόδια αρχή, λαμβάνοντας υπόψη τους εκτελούμενους πλόες, τις συνθήκες εργασίας κάθε πλοίου και τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 3.
7. Όταν οι τραπεζαρίες δεν έχουν συνεχόμενο βοηθητικό χώρο για καθαρισμό των σκευών, υπάρχει πρόβλεψη κατάλληλης εγκατάστασης για το λόγο αυτόν, με αρκετά ντουλάπια για την τοποθέτησή τους καθώς και κατάλληλες ευκολίες για τον καθαρισμό τους.
8. Όπου είναι πρακτικά δυνατό, οι τραπεζαρίες σχεδιάζονται, επιπλώνονται και εξοπλίζονται έτσι, ώστε να μπορούν να χρησιμεύουν και ως χώροι ψυχαγωγίας.
9. Κάθε τραπέζι διαθέτει επιφάνεια τουλάχιστον 0,25 τ.μ. και μετωπικό εύρος 0,55 μέτρα για κάθε άτομο. Η επιφάνεια είναι από κατάλληλο υλικό και φέρει κολλητές ενώσεις. Τα τραπέζια και οι καρέκλες είναι από υλικό που αντέχει στην υγρασία, χωρίς ρωγμές και επιτρέπει το άνετο καθάρισμα και τοποθετούνται με τέτοιο τρόπο ώστε η πρόσβαση σε αυτά να είναι εύκολη. 
10. Κατά τη μέτρηση των τραπεζαριών προσμετρώνται οι χώροι των τραπεζοκαθισμάτων, ενώ δεν προσμετρώνται τυχόν χώροι ψυγείων, ψυκτών νερού, ντουλαπιών, νεροχύτης πλύσεως σκευών φαγητού στην περίπτωση που ο χώρος πλύσης βρίσκεται εντός του εστιατορίου, θα είναι δε εξοπλισμένα με τα απαραίτητα είδη εστίασης.
11. Για πλοία μήκους μεταξύ καθέτων (LBP) 15 μέτρων και άνω, οι αλιείς έχουν ανά πάσα στιγμή ελεύθερη πρόσβαση σε ψυγείο επαρκούς χωρητικότητας και σε μέσα για την παρασκευή ζεστών και κρύων ροφημάτων. 
12. Στα πλοία διατίθενται:
α) κατάλληλη εγκατάσταση παροχής φυσικού και θερμού νερού με λεκάνες για την πλύση των σκευών εστίασης,
β) χώρος φύλαξης των ανωτέρω σκευών,
γ) ηλεκτρικό ψυγείο για την εξυπηρέτηση των μελών του πληρώματος και
δ) εγκατάσταση παροχής ψυχρού νερού ή φορητού ψύκτη νερού στους κοινόχρηστους χώρους.

1. Διατίθενται εγκαταστάσεις υγιεινής, που περιλαμβάνουν τουαλέτες, νιπτήρες για το προσωπικό του πλοίου, ανάλογα με τις ανάγκες της σκοπούμενης χρήσης του πλοίου αυτού.
2. Οι εγκαταστάσεις υγιεινής είναι κατάλληλες ώστε στο μέτρο του δυνατού να διασφαλίζεται η εξάλειψη του κινδύνου μόλυνσης άλλων χώρων. Οι χώροι υγιεινής εξασφαλίζουν εύλογο επίπεδο προστασίας της ιδιωτικότητας.
3. Παρέχεται κρύο και ζεστό τρεχούμενο γλυκό νερό, ή μέσα θέρμανσης του νερού, τα οποία διατίθενται σε όλους τους αλιείς και στα λοιπά πρόσωπα που εργάζονται στο πλοίο, σε επαρκείς ποσότητες ώστε να εξασφαλίζονται κατάλληλες συνθήκες υγιεινής.
4. Εφόσον προβλέπονται χώροι υγιεινής, διαθέτουν κατάλληλο φυσικό αερισμό, ανεξάρτητα από όλους τους άλλους χώρους ενδιαίτησης.
5. Όλες οι επιφάνειες των χώρων υγιεινής είναι κατάλληλα κατασκευασμένες ώστε να διευκολύνεται ο αποτελεσματικός καθαρισμός τους. Οι νιπτήρες και τα λουτρά έχουν ικανοποιητικές διαστάσεις και είναι κατασκευασμένα από υλικό, λείας επιφάνειας, που δεν υπόκειται σε ραγίσματα, ξεφλούδισμα ή σκουριά. Τα δάπεδα διαθέτουν αντιολισθητική επικάλυψη καταστρώματος.
6. Για τους αλιείς που δεν διαθέτουν κοιτώνα με συνεχόμενο χώρο υγιεινής, προβλέπεται τουλάχιστον η ύπαρξη ενός (01) κοινόχρηστου λουτρού ή ενός (01) καταιωνιστήρα ή και των δύο, καθώς και μίας (01) κοινόχρηστης τουαλέτας με ένα (01) νιπτήρα ανά τέσσερα (4) το πολύ πρόσωπα. Ο χώρος του κοινόχρηστου ντουζ – λουτρού είναι ανεξάρτητος της κοινόχρηστης τουαλέτας.
7. Για πλοία μήκους 45 μέτρων και άνω διατίθενται:
α) για τον Πλοίαρχο εντός του κοιτώνα ιδιαίτερο λουτρό μετά αφοδευτηρίου, νιπτήρα και λουτρού τροφοδοτούμενου με ζεστό και κρύο νερό. Ο νιπτήρας δύναται να είναι εγκατεστημένος εντός του κοιτώνα.
β) ιδιαίτερες υγειονομικές εγκαταστάσεις σε περίπτωση που επί του πλοίου απασχολούνται και γυναίκες.
8. α) Ο εξοπλισμός υγιεινής των αποχωρητηρίων περιλαμβάνει τουλάχιστον μία (01) τουαλέτα ευρωπαϊκού τύπου, εφοδιασμένος με σύστημα κατάκλισης του νερού και διατίθεται για συνεχή και ανεξάρτητη λειτουργία και έλεγχο.
β) Οι σωλήνες κατάκλισης και αποχέτευσης έχουν ικανοποιητικές διαστάσεις και είναι εγκατεστημένοι με τρόπο που μειώνεται στο ελάχιστο ο κίνδυνος έμφραξης και διευκολύνεται ο καθαρισμός τους. Δεν διέρχονται μέσα από τις δεξαμενές γλυκού ή πόσιμου νερού και, όσο είναι πρακτικά δυνατό, δεν περνούν κάτω από τις οροφές των τραπεζαριών ή κοιτώνων.
γ) Οι επιστρώσεις των δαπέδων κατασκευάζονται από στέρεο υλικό, που καθαρίζεται εύκολα, δεν το διαπερνά η υγρασία και διευκολύνεται η αποστράγγισή τους διαθέτουν φωτισμό στεγανού τύπου.
δ) Τα διαφράγματα είναι από χάλυβα ή ισοδύναμο υλικό με το υλικό κατασκευής του πλοίου ή από άλλο εγκεκριμένο υλικό και στεγανά μέχρι ύψους τουλάχιστον 0,23 μέτρα από το δάπεδο.
ε) Οι χώροι φωτίζονται αρκετά, θερμαίνονται και αερίζονται.
στ) Τα αποχωρητήρια είναι εγκατεστημένα σε χώρο που είναι εύκολα προσιτός στους κοιτώνες και στους χώρους ατομικής καθαριότητας, αλλά βρίσκονται χωριστά απ’ αυτούς χωρίς άμεση επικοινωνία με τους κοιτώνες ή με διαδρόμους που χρησιμεύουν αποκλειστικά ως χώροι επικοινωνίας των κοιτώνων με τα αποχωρητήρια. Παρ’ όλα αυτά, η τελευταία αυτή απαίτηση δεν εφαρμόζεται για τα αποχωρητήρια που βρίσκονται ανάμεσα σε δύο (02) κοιτώνες ή στα οποία ο συνολικός αριθμός αυτών που διαμένουν δεν υπερβαίνει τους τέσσερις (04).
ζ) Εάν στον ίδιο χώρο είναι εγκατεστημένα περισσότερα από ένα αποχωρητήρια, αυτά είναι κλειστά, ώστε να εξασφαλίζεται η ιδιωτικότητα.

1. Παρέχονται πρόσθετες ευκολίες για το πλύσιμο και στέγνωμα ρούχων κατά περίπτωση, λαμβανομένης υπόψη της σκοπούμενης χρήσης του πλοίου, ανάλογα με τον αριθμό του πληρώματος και τη συνηθισμένη διάρκεια του ταξιδιού, εκτός εάν ορίζεται ρητώς διαφορετικά.
2. Οι ευκολίες πλύσης ρούχων περιλαμβάνουν κατάλληλες σταθερές λεκάνες πλύσεως εφοδιασμένες με αποχέτευση, που μπορούν να εγκατασταθούν σε χώρους προσωπικής καθαριότητας, εφ’ όσον η εγκατάσταση χωριστών πλυντηρίων είναι πρακτικά αδύνατη.
Οι λεκάνες τροφοδοτούνται επαρκώς με γλυκό νερό, ζεστό και κρύο.
3. Για πλοία μήκους 45 μέτρων και άνω, παρέχονται επαρκείς εγκαταστάσεις για το πλύσιμο, το στέγνωμα και το σιδέρωμα ρούχων σε χωριστό διαμέρισμα από τις κοιτώνες, τις τραπεζαρίες και τις τουαλέτες, και το οποίο διαθέτει επαρκή εξαερισμό και θέρμανση, καθώς και σχοινιά ή άλλες κατασκευές για το στέγνωμα των ρούχων.

1. Επιπλέον των απαιτήσεων των διατάξεων του π.δ. 376/1995, σε αλιέα ο οποίος νοσεί ή έχει τραυματιστεί διατίθεται κοιτώνας, όποτε αυτό κρίνεται αναγκαίο. 
2. Πλοία ολικής χωρητικότητας άνω των 500 κόρων, των οποίων το προσωπικό περιλαμβάνει 15 ή περισσότερους αλιείς και τα οποία πραγματοποιούν ταξίδι διάρκειας άνω των τριών (03) ημερών, και αλιευτικά πλοία μήκους 45 μέτρων και άνω, ανεξαρτήτως του αριθμού των μελών του πληρώματος και της διάρκειας του ταξιδιού, διαθέτουν χωριστό χώρο (κοιτώνα) που επιτρέπει την παροχή ιατρικής μέριμνας. Ο χώρος αυτός είναι κατάλληλα εξοπλισμένος και εξασφαλίζονται σε αυτόν κατάλληλες συνθήκες υγιεινής.
3. Το εύρος των εισόδων των αναρρωτηρίων είναι τουλάχιστον 75 εκατοστόμετρα. Στο αναρρωτήριο διατίθεται ερμάριο, όπως και των κοιτώνων, και μικρή ιματιοθήκη όπου φυλάσσονται τα σεντόνια και τα κλινοσκεπάσματα.
4. Τα αναρρωτήρια φωτίζονται όπως και οι υπόλοιποι χώροι ενδιαίτησης αλλά επιπλέον υφίσταται και εγκατάσταση φορητής ηλεκτρικής λυχνίας. Συνεχόμενου του αναρρωτηρίου, υφίσταται πλήρης χώρος υγιεινής (αφοδευτήριο, νιπτήρας, λουτήρας).
5. Δίπλα σε κάθε κλίνη, υπάρχει ηλεκτρικό κομβίο για κλήση βοήθειας από τον ασθενή.
6. Οι χώροι υγιεινής του αναρρωτηρίου δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται από άλλα πέραν των ασθενών άτομα.
7. Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση του αναρρωτηρίου για διαφορετικούς από αυτόν που προορίζεται σκοπούς.
8. Η ένδειξη «Αναρρωτήριο» αναγράφεται ανεξίτηλα στην εξωτερική πλευρά της θύρας εισόδου του αναρρωτηρίου.

Παρέχεται χώρος για τη φύλαξη εξοπλισμού δυσμενών καιρικών συνθηκών (π.χ. αδιάβροχα κ.λπ.) και άλλου εξοπλισμού ατομικής προστασίας, ο οποίος βρίσκεται εκτός των κοιτώνων αλλά κοντά σε αυτές και ο οποίος αερίζεται καταλλήλως.

1. Σε όλους τους αλιείς επί του πλοίου παρέχονται κατάλληλα σκεύη σίτισης, καθώς και κλινοσκεπάσματα και άλλα είδη ιματισμού.
2. Παρέχεται η δυνατότητα ανάκτησης του κόστους των ειδών ιματισμού υπό τη μορφή λειτουργικών δαπανών, εφόσον προβλέπεται από τη συλλογική σύμβαση εργασίας ή από τη σύμβαση απασχόλησης αλιέα.

1. Για πλοία μήκους 24 μέτρων και άνω, προβλέπονται κατάλληλες εγκαταστάσεις, ευκολίες και υπηρεσίες ψυχαγωγίας για όλους τους αλιείς που βρίσκονται στο πλοίο. Κατά περίπτωση, επιτρέπεται η χρήση της τραπεζαρίας για ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Οι χώροι εστίασης, όταν δεν διατίθεται αίθουσα αναψυχής, εφοδιάζονται με τηλεόραση και ραδιόφωνο.
2. Σε όλους τους αλιείς που βρίσκονται στο πλοίο χορηγείται εύλογη πρόσβαση σε μέσα επικοινωνίας, στον βαθμό που αυτό είναι πρακτικά εφικτό, με εύλογο κόστος, το οποίο δεν υπερβαίνει το συνολικό κόστος για τον ιδιοκτήτη του αλιευτικού πλοίου.

1. Παρέχεται επί πλοίου εξοπλισμός για την παρασκευή των γευμάτων. Εκτός εάν ορίζεται ρητώς διαφορετικά, ο εξοπλισμός αυτός τοποθετείται, όπου αυτό είναι εφικτό, σε χωριστό μαγειρείο για την εξυπηρέτηση του ανώτατου αριθμού μεταφερόμενων προσώπων.
2. Το μαγειρείο, ή ο χώρος μαγειρικής, όταν δεν παρέχεται χωριστός χώρος μαγειρείου, είναι κατάλληλου μεγέθους για τη σκοπούμενη χρήση του, διαθέτει επαρκή φωτισμό και ικανοποιητικό εξαερισμό, καθώς και τον απαιτούμενο εξοπλισμό, και συντηρείται.
3. Για πλοία των οποίων η φύση και η διάρκεια των ταξιδίων το απαιτεί προβλέπεται χωριστό μαγειρείο το οποίο διαθέτει σύστημα μηχανικού εξαερισμού άνωθεν των εστιών μαγειρέματος. Το μαγειρείο εκτός του φυσικού αερισμού, εάν υφίσταται, διαθέτει και μηχανικό σύστημα αερισμού, τέτοιο ώστε να επιτυγχάνει είκοσι (20) τουλάχιστον εναλλαγές του αέρα ανά ώρα του χώρου λογιζομένου κενού.
4. Το μαγειρείο διαθέτει σκεύη μαγειρέματος, τον αναγκαίο αριθμό ντουλαπιών και ραφιών, νεροχύτες και στεγνωτήρες σκευών από ανοξείδωτο υλικό, καθώς και ικανοποιητικά μέσα αποχέτευσης. Τροφοδοτείται με πόσιμο νερό με σωλήνες. Όταν η παροχή νερού γίνεται υπό πίεση, το σύστημα περιλαμβάνει προστατευτικά μέτρα για ανεπιστροφή νερού. Σε περίπτωση που το μαγειρείο δεν τροφοδοτείται με ζεστό νερό, είναι εφοδιασμένο με συσκευή θέρμανσης νερού. Οι εστίες πυρός των μαγειρείων δεν επιτρέπεται να εφάπτονται των πλευρών και των διαχωριστικών διαφραγμάτων του χώρου στον οποίο βρίσκονται.
5. Το μαγειρείο είναι εφοδιασμένο με τις κατάλληλες ευκολίες για την παρασκευή σε κάθε στιγμή ζεστών ροφημάτων για το πλήρωμα.
6. Εφόσον υφίστανται επί του πλοίου φιάλες βουτανίου ή προπανίου που χρησιμοποιούνται για μαγειρικούς σκοπούς φυλάσσονται στο εξωτερικό, ανοιχτό κατάστρωμα και σε ειδικά σχεδιασμένο κλωβό για την προστασία τους από εξωτερικές πηγές θερμότητας και εξωτερικούς κινδύνους πρόσκρουσης. Η μελέτη τοποθέτησης του συστήματος αερίου από τις φιάλες μέχρι τη συσκευή κατανάλωσης, η αντικατάσταση των φιαλών και λοιπές ασφαλιστικές διατάξεις λειτουργίας του συστήματος γίνεται από αναγνωρισμένες εταιρείες ή εξουσιοδοτημένους από αυτές αντιπροσώπους και εκδίδουν πιστοποιητικό ελέγχου και καλής λειτουργίας τους. Η απευθείας λήψη αερίου από τις φιάλες στη συσκευή κατανάλωσης χωρίς ασφαλιστικές διατάξεις απαγορεύεται.
Στον χώρο τοποθέτησης των φιαλών υφίσταται πινακίδα απαγόρευσης του καπνίσματος και κινδύνου εκρήξεως.
Οι σωληνώσεις του αερίου δεν διέρχονται από κλειστούς χώρους ενδιαίτησης πλην του μαγειρείου. Στο χώρο τοποθέτησης της συσκευής κατανάλωσης υπάρχει πυροσβεστήρας. Στο χώρο μαγειρείου, στους διαδρόμους των χώρων ενδιαίτησης και κοιτώνες τοποθετείται συσκευή ανίχνευσης διαρροής αερίων.
7. Για την αποθήκευση των προμηθειών, προβλέπεται κατάλληλος χώρος, επαρκούς χωρητικότητας, ο οποίος διατηρείται στεγνός και δροσερός και αερίζεται επαρκώς για να αποφεύγεται η αλλοίωση των προμηθειών, και εάν δεν ορίζεται ρητώς διαφορετικά, χρησιμοποιούνται ψυγεία ή άλλα μέσα αποθήκευσης χαμηλής θερμοκρασίας, όπου αυτό είναι εφικτό.
8. Για πλοία μήκους μεταξύ καθέτων (LBP) 15 μέτρων και άνω, χρησιμοποιείται αποθηκευτικός χώρος προμηθειών με ψυγείο και άλλα μέσα αποθήκευσης χαμηλής θερμοκρασίας.

1. Τα τρόφιμα και το πόσιμο νερό είναι επαρκή, σε συνάρτηση με τον αριθμό των αλιέων και τη διάρκεια και τη φύση του ταξιδιού. Επιπλέον, είναι κατάλληλα από πλευράς θρεπτικής αξίας, ποιότητας, ποσότητας και ποικιλίας, λαμβανομένων επίσης υπόψη των θρησκευτικών πεποιθήσεων και των πολιτιστικών πρακτικών των αλιέων σε σχέση με τη διατροφή.
2. Η τροφοδοσία του πλοίου βαρύνει τον πλοιοκτήτη.
3. Σε πλοία που παρέχεται τροφή επ’ αυτών, ο αλιέας που χειρίζεται τρόφιμα είναι, με ευθύνη του πλοιοκτήτη, εκπαιδευμένος ή ενημερωμένος σε τομείς συμπεριλαμβανομένης της υγιεινής των τροφίμων και της προσωπικής υγιεινής, καθώς και του χειρισμού και της αποθήκευσης τροφίμων επί του πλοίου. Επί του πλοίου τηρείται έγγραφη τεκμηρίωση περί της σχετικής εκπαίδευσης ή ενημέρωσής του.

1. Οι χώροι ενδιαίτησης διατηρούνται καθαροί και σε καλή κατάσταση και δεν αποτελούν χώρο αποθήκευσης αντικειμένων και τροφίμων που δεν αποτελούν προσωπική ιδιοκτησία των ενοίκων ούτε χρησιμεύουν για την ασφάλεια ή τη διάσωσή τους.
2. Διατηρούνται κατάλληλες συνθήκες υγιεινής στα μαγειρεία και στους χώρους αποθήκευσης τροφίμων.
3. Τα απορρίμματα αποθηκεύονται σε κλειστούς, σφραγισμένους κάδους και διατηρούνται μακριά από χώρους επεξεργασίας τροφίμων, όποτε αυτό κρίνεται αναγκαίο.
4. α) Διεξάγονται με ευθύνη του Πλοιάρχου τακτικές και όχι πέραν των τριάντα (30) ημερών επιθεωρήσεις, εκ μέρους ή υπό την εποπτεία του Πλοιάρχου, προκειμένου διασφαλίζεται ότι:
αα) οι χώροι ενδιαίτησης διατηρούνται σε καθαρή, καλή και ασφαλή κατάσταση, καθώς και σε καλή κατάσταση συντήρησης,
ββ) οι προμήθειες τροφίμων και νερού είναι επαρκείς και
γγ) εξασφαλίζονται κατάλληλες συνθήκες υγιεινής και επαρκής συντήρηση των μαγειρείων και των χώρων αποθήκευσης τροφίμων καθώς και του σχετικού εξοπλισμού.
β) Τα αποτελέσματα των εν λόγω επιθεωρήσεων, καθώς και τα μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση τυχόν ελλείψεων που διαπιστώνονται, καταγράφονται στο Ημερολόγιο Γέφυρας του πλοίου ή τηρείται σχετικό έγγραφο αρχείο επί του πλοίου, και καθίστανται διαθέσιμα για έλεγχο.

1. Επιτρέπονται παρεκκλίσεις από τις διατάξεις των άρθρων 18, 19, 20, 22 και 26 για πλοία τα οποία παραμένουν κατά κανόνα στη θάλασσα για συνολικό διάστημα μικρότερο των 24 ωρών και στα οποία οι αλιείς που απασχολούνται σε αυτά δεν παραμένουν επί αυτών μετά τον κατάπλου και το πέρας των διαδικασιών εκφόρτωσης, εφόσον:
α) τα ανωτέρω συμφωνούνται και έχουν καταχωρηθεί στη σύμβαση απασχόλησης των αλιέων, δηλώνονται υπευθύνως από τον Πλοίαρχο και καταχωρούνται στο Πιστοποιητικό Συμμόρφωσης του πλοίου, σύμφωνα με τους όρους του π.δ. 405/1998 «Για την θέσπιση εναρμονισμένου καθεστώτος για τα αλιευτικά σκάφη μήκους 24 μέτρων και άνω σύμφωνα με την Οδηγία 97/70/ΕΚ του Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου 1997» (Α΄ 285),
β) διατίθενται στους συγκεκριμένους αλιείς κατάλληλες εγκαταστάσεις και ευκολίες ανάπαυσης, σίτισης και υγιεινής, ως εξής:
αα) ένα (01) κοινόχρηστο αποχωρητήριο, ανά οκτώ (08) το μέγιστο πρόσωπα που δεν διαθέτουν ιδιαίτερο χώρο υγιεινής και καταιωνιστήρα εντός του κοιτώνα τους, το οποίο εφοδιάζεται με μία (01) τουαλέτα ευρωπαϊκού τύπου, με σύστημα κατάκλισης του νερού και ένα (01) νιπτήρα με συνεχόμενη παροχή ζεστού και ψυχρού τρεχούμενου νερού,
ββ) ένας (01) κοινόχρηστος χώρος ανεξάρτητος του αποχωρητηρίου που είναι εφοδιασμένος με λουτρό ή/και ένα (01) καταιωνιστήρα με συνεχόμενη παροχή ζεστού και ψυχρού τρεχούμενου νερού, ανά έξι (06) το μέγιστο πρόσωπα,
γγ) ένας (01) χώρος παραμονής διαστάσεων τουλάχιστον 1 τ.μ. για κάθε αλιέα που απασχολείται, και
δδ) ένας (01) τουλάχιστον κοιτώνας με μία (01) τουλάχιστον κλίνη και για την παροχή ιατρικής μέριμνας ασθενούς ή τραυματισμένου αλιέα, με συνεχόμενο χώρο υγιεινής που διαθέτει τουαλέτα και καταιωνιστήρα με συνεχή παροχή ζεστού και κρύου νερού.
2. Εκτός των παρεκκλίσεων της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, εξαιρέσεις που αφορούν σε κατασκευαστικές απαιτήσεις ενδιαίτησης ή άλλες τεχνικές απαιτήσεις εξοπλισμού μπορεί να εγκρίνει ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ύστερα από εισήγηση της Τεχνικής Επιτροπής του άρθρου 35 του Κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου, κατόπιν υποβολής αίτησης του ενδιαφερομένου που συνοδεύεται από σχετική τεχνική έκθεση Διπλωματούχου Ναυπηγού ή του φορέα έκδοσης των Πιστοποιητικών Ασφάλειας του πλοίου, με την οποία τεκμηριώνεται ότι η συμμόρφωση είναι τεχνικώς ανέφικτη, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως το μέγεθος, το είδος ή τη σκοπούμενη χρήση του πλοίου, την άσκηση, χωρίς στην περίπτωση αυτή να γίνονται διακρίσεις διαφορετικών θρησκευτικών και κοινωνικών πρακτικών, καθώς και ότι οι εν λόγω ρυθμίσεις δεν συνεπάγονται συνολικά λιγότερο ευνοϊκότερους όρους από τους όρους που θα προέκυπταν από την εφαρμογή του παρόντος Κεφαλαίου. Η ανωτέρω έκθεση μπορεί να συνοδεύεται και από πρόταση του ενδιαφερομένου για τη λήψη τυχόν ισοδύναμων μέτρων.

Με ευθύνη του πλοιοκτήτη ή ιδιοκτήτη του αλιευτικού πλοίου, επιπροσθέτως των απαιτήσεων του π.δ. 376/1995, συμπεριλαμβανομένου του εφοδιασμού με τον Διεθνή Ιατρικό Οδηγό για πλοία (INTERNATIONAL MEDICAL GUIDE SHIPS) τελευταίας εκδόσεως που εκδίδεται από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας) και ειδικότερα:
α) τα φάρμακα και ο ιατρικός εξοπλισμός που βρίσκονται στο αλιευτικό πλοίο εξαρτώνται και από την περιοχή δραστηριοποίησης,
β) η προβλεπόμενη ειδική εκπαίδευση λαμβάνει επίσης υπόψη τον αριθμό των αλιέων που εργάζονται στο αλιευτικό πλοίο, την περιοχή δραστηριοποίησης και τη διάρκεια των πλόων,
γ) οι οδηγοί χρήσεως, που προβλέπονται στο άρθρο 6, παράγραφος 1 αυτού, καταρτίζονται σε γλώσσα και μορφή που είναι κατανοητή στους εκπαιδευόμενους αλιείς που αναφέρονται στην περίπτωση β΄,
δ) οι ιατρικές συμβουλές που αναφέρονται στο άρθρο 7, παράγραφος 1 αυτού, καθίστανται επίσης διαθέσιμες μέσω δορυφορικής επικοινωνίας και τα αλιευτικά πλοία, για τους σκοπούς της παροχής των εν λόγω συμβουλών είναι εξοπλισμένα με συστήματα ασύρματης ή δορυφορικής επικοινωνίας. 

1. Η ιατρική περίθαλψη που προβλέπεται στο άρθρο 30 παράγραφος 1 περίπτωση β΄ και στο άρθρο 31, παρέχεται δωρεάν στους αλιείς.
2. Υπό την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 66 του Κώδικα Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου, ο οποίος κυρώθηκε με τον ν. 3816/1958, ο πλοιοκτήτης ή ιδιοκτήτης του αλιευτικού πλοίου βαρύνεται:
α) έως ότου παλιννοστηθεί ο αλιέας, με τις δαπάνες ιατρικής περίθαλψης από τις οποίες απαλλάσσεται ο αλιέας δυνάμει της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, στον βαθμό που η χώρα η οποία είναι αρμόδια για την προστασία κοινωνικής ασφάλισης του αλιέα δεν καλύπτει τις σχετικές δαπάνες στο πλαίσιο του οικείου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης,
β) με τις δαπάνες της ιατρικής περίθαλψης που προβλέπεται στο άρθρο 30, παράγραφος 1 περίπτωση γ΄, στον βαθμό που η χώρα η οποία είναι αρμόδια για την προστασία κοινωνικής ασφάλισης του αλιέα δεν καλύπτει τις σχετικές δαπάνες στο πλαίσιο του οικείου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης.
3. Οι διατάξεις των περιπτώσεων α΄ και β΄ της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου δεν έχουν εφαρμογή σε περίπτωση ασθένειας ή τραυματισμού:
α) για λόγους που δεν συνδέονται με τις υπηρεσίες του αλιέα στο πλοίο,
β) ή αναπηρίας, υπάρχουσας, που αποσιωπήθηκε σκοπίμως κατά τη στιγμή της πρόσληψης, ή
γ) σε περίπτωση που ο πλοιοκτήτης ή ιδιοκτήτης του αλιευτικού πλοίου αποδείξει ότι ο τραυματισμός ή η ασθένεια οφείλεται σε εκούσια παράβαση καθήκοντος εκ μέρους του αλιέα.
4. Οι διατάξεις της παραγράφου 3 περίπτωση γ΄ δεν επηρεάζουν την αρχή περί της ευθύνης του πλοιοκτήτη για την εφαρμογή των διατάξεων περί προστασίας της υγείας και της ασφάλειας και πρόληψης ατυχημάτων.

1. Σε περίπτωση ασθένειας, τραυματισμού ή θανάτου που συνδέεται με την εργασία παρέχεται προστασία σύμφωνα με τις συλλογικές συμβάσεις και τη σύμβαση απασχόλησης.
2. Σε περίπτωση τραυματισμού λόγω εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής ασθένειας, χορηγείται στον αλιέα πρόσβαση στην αντίστοιχη αποζημίωση, όπως αυτή ορίζεται σύμφωνα με την οικεία νομοθεσία, τη σύμβαση απασχόλησης ή την τυχόν ισχύουσα συλλογική σύμβαση εργασίας που έχει εφαρμογή σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
3. Υπό την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 6 του Κώδικα Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου και εφόσον η χώρα η οποία είναι αρμόδια για την προστασία κοινωνικής ασφάλισης του αλιέα δεν καλύπτει την προστασία που αναφέρεται στην παράγραφο 1, και κατά συνέπεια στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου, καθώς και του άρθρου 30 στο πλαίσιο του οικείου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, υπεύθυνος για την παροχή της εν λόγω προστασίας είναι ο πλοιοκτήτης ή ιδιοκτήτης του αλιευτικού πλοίου. Για τον σκοπό αυτό, οι πλοιοκτήτες ή ιδιοκτήτης του αλιευτικού πλοίου, εφαρμόζουν σύστημα κάλυψης των ευθυνών τους και κατέχουν έγγραφη απόδειξη χρηματοοικονομικής ασφάλισης, όπως εγγυητική επιστολή τραπέζης ή άλλου πιστωτικού ιδρύματος, σύμβαση ή/και πιστοποιητικό με αλληλασφαλιστικό οργανισμό, ή και άλλες αποτελεσματικές μορφές ασφάλισης, για την κάλυψη των υποχρεώσεών τους.

1. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται με την επιφύλαξη των διατάξεων των π.δ. 376/1995 και του π.δ. 281/1996.
2. Ο πλοιοκτήτης ή ιδιοκτήτης του αλιευτικού πλοίου εξασφαλίζει ότι στους αλιείς επί του αλιευτικού πλοίου παρέχεται προστασία επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας και ότι διαβιούν, εργάζονται και εκπαιδεύονται επί του πλοίου σε ασφαλές και υγιεινό περιβάλλον, σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 281/1996 και του Κανονισμού πρόληψης εργατικών ατυχημάτων στα πλοία ανεξαρτήτου χωρητικότητας, που εγκρίθηκε και τέθηκε σε εφαρμογή με το π.δ. 1349/1981 (Α΄ 336). Τα μέτρα για την ασφάλεια, την υγιεινή και την υγεία κατά την εργασία δεν συνεπάγονται την οικονομική επιβάρυνση των αλιέων.
3. Για τον σκοπό αυτό παρέχει τα απαιτούμενα μέσα στους αλιείς και επιδιώκει τη βελτίωση των υφιστάμενων καταστάσεων όπου αυτό είναι πρακτικά εφικτό και λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα συμπεριλαμβανομένων των ακολούθων:
α) υιοθέτηση και αποτελεσματική εφαρμογή προγράμματος επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας επί πλοίου, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης κινδύνων, μεταξύ άλλων κατά την επιλογή των εξοπλισμών εργασίας, των χημικών ουσιών ή παρασκευασμάτων, και κατά τη διαρρύθμιση των χώρων εργασίας. Για την αξιολόγηση κινδύνων, ο πλοιοκτήτης λαμβάνει υπόψη εκτός των γενικών αρχών πρόληψης της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου και:
αα) τις φυσικές επιπτώσεις στην επαγγελματική υγεία και ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένου του χειροκίνητου χειρισμού φορτίων, του θορύβου και των δονήσεων, τις χημικές και βιολογικές επαγγελματικές επιπτώσεις στην υγεία, τις φυσικές και πνευματικές επιπτώσεις της κόπωσης στην υγεία και τα εργατικά ατυχήματα,
ββ) τις απόψεις του πλοιάρχου και της επιτροπής ασφαλείας του πλοίου.
Μετά την εκτίμηση αυτή, οι δραστηριότητες πρόληψης και οι μέθοδοι εργασίας και παραγωγής που χρησιμοποιούνται από τον πλοιοκτήτη εξασφαλίζουν καλύτερο επίπεδο προστασίας της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων και ενσωματώνονται στο σύνολο των δραστηριοτήτων της επιχείρησης και του πλοίου της και σε όλα τα επίπεδα ιεραρχίας, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών των περιπτώσεων γ΄ και δ΄. Η αξιολόγηση των κινδύνων είναι γραπτή και είναι διαθέσιμη επί του πλοίου.
β) εύλογες προφυλάξεις για την πρόληψη εργατικών ατυχημάτων, τραυματισμών και ασθενειών επί του πλοίου, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για τη μείωση και πρόληψη του κινδύνου έκθεσης σε επιβλαβή επίπεδα περιβαλλοντικών παραγόντων και χημικών, καθώς και του κινδύνου τραυματισμού ή ασθένειας που μπορεί να προκύψει από τη χρήση εξοπλισμού και μηχανημάτων επί πλοίων,
γ) διαδικασίες για την επιθεώρηση, αναφορά και αποκατάσταση των μη ασφαλών συνθηκών και για τη διερεύνηση και αναφορά εργατικών ατυχημάτων επί πλοίων,
δ) διαδικασίες αναθεώρησης των ληφθέντων μέτρων και προσαρμογής τους στις μεταβολές των περιστάσεων, 
ε) παροχή επαρκούς και κατάλληλης εκπαίδευσης ή ενημέρωσης των ναυτικών, συμπεριλαμβανομένης διάθεσης υλικού κατάρτισης ή άλλες ενδεδειγμένες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο εκτίμησης και διαχείρισης των κινδύνων που αφορούν την ασφάλεια και την υγεία στα αλιευτικά πλοία. Σχετικά με την παροχή αυτή διενεργείται ημερολογιακή εγγραφή και επί του πλοίου διατίθεται σε εμφανές μέρος που είναι προσβάσιμο στους αλιείς πληροφοριακό υλικό ανάλογα με την περιοχή αλιευτικής δραστηριότητας, και τη διάρκεια του πλου,
στ) μέριμνα ώστε να παρέχεται σε κάθε αλιέα επί του πλοίου κατάλληλος προστατευτικός ιματισμός και κατάλληλα μέσα ατομικής προστασίας,
ζ) μέριμνα για τη λήψη βασικής εκπαίδευσης ασφάλειας, που περιλαμβάνει τεχνικές προσωπικής επιβίωσης, πυρόσβεσης και πυροπροστασίας και προσωπικής ασφάλειας, και για την επαρκή και εύλογη εξοικείωση των αλιέων με τον εξοπλισμό και τις μεθόδους χειρισμού του, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών μέτρων ασφαλείας, πριν από τη χρήση του εξοπλισμού ή τη συμμετοχή στις αντίστοιχες δραστηριότητες,
η) μέριμνα ώστε ο προγραμματισμός και η εισαγωγή νέων τεχνολογιών να αποτελούν αντικείμενο διαβούλευσης με τους αλιείς ή/και τους εκπροσώπους τους, όσον αφορά στις συνέπειες για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων που συνδέονται με την επιλογή των εξοπλισμών και τη ρύθμιση των συνθηκών εργασίας, καθώς και την επίδραση των παραγόντων του περιβάλλοντος στην εργασία,
θ) μέριμνα ώστε να έχουν πρόσβαση στις ζώνες σοβαρού και ειδικού κινδύνου, στο πλαίσιο του προγράμματος επαγγελματικής ασφάλειας και υγείας μόνον οι αλιείς που έχουν λάβει τις κατάλληλες οδηγίες.
4. Τα μέτρα που λαμβάνει ο πλοιοκτήτης ή ο ιδιοκτήτης του αλιευτικού πλοίου της παραγράφου 3 βασίζονται και τηρούν τις ακόλουθες γενικές αρχές πρόληψης:
α) αποφυγή των κινδύνων,
β) εκτίμηση των κινδύνων που δεν μπορούν να αποφευχθούν,
γ) καταπολέμηση των κινδύνων στην πηγή τους,
δ) προσαρμογή της εργασίας στον άνθρωπο, ειδικότερα όσον αφορά τη διαμόρφωση των θέσεων εργασίας καθώς και την επιλογή των εξοπλισμών εργασίας και των μεθόδων εργασίας και παραγωγής, προκειμένου ιδίως να μετριασθεί η μονότονη και ρυθμικά επαναλαμβανόμενη εργασία και να μειωθούν οι επιπτώσεις της στην υγεία,
ε) παρακολούθηση της εξέλιξης της τεχνικής,
στ) αντικατάσταση του επικίνδυνου από το μη επικίνδυνο ή το λιγότερο επικίνδυνο, 
ζ) προγραμματισμός της πρόληψης με στόχο ένα συνεκτικό σύνολο που να ενσωματώνει στην πρόληψη την τεχνική, την οργάνωση της εργασίας, τις συνθήκες εργασίας, τις σχέσεις μεταξύ των κοινωνικών εταίρων και την επίδραση των παραγόντων του περιβάλλοντος
στην εργασία,
η) προτεραιότητα στη λήψη μέτρων ομαδικής προστασίας σε σχέση με τα μέτρα ατομικής προστασίας,
θ) παροχή των κατάλληλων οδηγιών στους αλιείς.
5. Ο πλοιοκτήτης, οι αλιείς και κάθε άλλος εμπλεκόμενος συμμορφώνονται με το πρόγραμμα επαγγελματικής ασφάλειας επί του πλοίου, αποδίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στην ασφάλεια και την υγεία των νέων ναυτικών, ηλικίας μικρότερης των δεκαοκτώ (18) ετών, σύμφωνα με το π.δ. 407/2001. Ο πλοίαρχος ή/και ο αλιέας που έχει ορίσει, αναλαμβάνουν ειδική ευθύνη για την εφαρμογή και συμμόρφωση με την πολιτική και το πρόγραμμα του πλοίου για την επαγγελματική ασφάλεια και υγεία.
6. Επί αλιευτικού πλοίου στο οποίο απασχολούνται πέντε ή περισσότεροι αλιείς συγκροτείται από τον Πλοίαρχο επιτροπή ασφάλειας από τρεις (03) τουλάχιστον αλιείς, λαμβάνοντας υπόψη τα καθήκοντα και τις ικανότητες αυτών σε θέματα ασφάλειας και υγείας προκειμένου να συμμετέχουν σε συνεδριάσεις της. Στην παραπάνω επιτροπή συμπεριλαμβάνεται και ο Πλοίαρχος. Περί της συγκρότησης της επιτροπής ασφαλείας καταχωρείται εγγραφή στο ημερολόγιο γέφυρας του πλοίου.
7. Έργο της επιτροπής είναι να:
α) συμβάλλει στην εφαρμογή της πολιτικής και του προγράμματος για την προστασία της υγείας, της επαγγελματικής ασφάλειας και της πρόληψης ατυχημάτων, τραυματισμών και ασθενειών επί του πλοίου και να υποβάλλει στον Πλοίαρχο προς προώθηση στον πλοιοκτήτη προτάσεις για τη βελτίωση αυτών, καθώς και να ενεργεί όπως μπορεί να της ανατίθεται στο πλαίσιο της παραπάνω πολιτικής και προγράμματος,
β) καταγράφει και εξετάζει τυχόν παρατηρήσεις και προτάσεις των υπόλοιπων αλιέων που σχετίζονται με την προστασία της επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας και την πρόληψη ατυχημάτων,
γ) ενημερώνεται από τον πλοίαρχο για τα αποτελέσματα της αξιολόγησης κινδύνων που αφορούν στο πλοίο,
δ) διερευνά, κατά το δυνατό, συμβάντα επί του πλοίου που σχετίζονται με την προστασία της υγείας και της επαγγελματικής ασφάλειας και την πρόληψη ατυχημάτων, προτείνοντας στον πλοιοκτήτη τυχόν διορθωτικά
και προληπτικά μέτρα.
8. Οι συνεδριάσεις της επιτροπής διενεργούνται κατά διαστήματα όχι μεγαλύτερα από τρεις (03) μήνες και όποτε άλλοτε είναι αναγκαίο κατά την κρίση του Πλοιάρχου. Για τις συνεδριάσεις τηρούνται με μέριμνα του
Πλοιάρχου κατάλληλα στοιχεία όπως πρακτικά. Κανένα δικαίωμα των αλιέων δεν θίγεται και ουδεμία δυσμενή συνέπεια υφίσταται εξαιτίας του ορισμού τους στην παραπάνω επιτροπή και των συναφών δραστηριοτήτων τους.
9. Οι πλοιοκτήτες ή ιδιοκτήτες αλιευτικών πλοίων όταν πραγματοποιούν αξιολόγηση κινδύνων αναφέρονται και λαμβάνουν υπόψη κατάλληλες στατιστικές πληροφορίες από τα πλοία τους και από τυχόν διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία.
10. Ο πλοιοκτήτης ή ιδιοκτήτης του αλιευτικού πλοίου δεν φέρει ευθύνη βάσει των διατάξεων του παρόντοςάρθρου για συμβάντα που οφείλονται σε ξένες προς αυτόν μη ομαλές και απρόβλεπτες συνθήκες, ή σε έκτακτα γεγονότα, οι συνέπειες των οποίων δεν θα μπορούσαν να
έχουν αποφευχθεί παρ’ όλη την επιδειχθείσα επιμέλεια.
11. Προς διευκόλυνση των ενεργειών διερεύνησης από τις αρμόδιες αρχές, συμπεριλαμβανομένων αυτών περί διοικητικού ελέγχου ναυτικού ατυχήματος [β.δ. 712/1970, (Α΄ 337)], ο Πλοίαρχος στο πλαίσιο των ενεργειών του συντάσσει έκθεση περί κάθε ατυχήματος ή ασθένειας ή τραυματισμού ναυτικού πλοίου και σχετική εγγραφή καταχωρείται στο ημερολόγιο γέφυρας.
Την έκθεση διαβιβάζει το ταχύτερο δυνατό και με κάθε πρόσφορο μέσο στον πλοιοκτήτη για την τήρηση εκ μέρους του σχετικού αρχείου, στις Λιμενικές ή Προξενικές αρχές και, σε περίπτωση που αυτές δεν υπάρχουν, στο Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Η παραπάνω έκθεση περιλαμβάνει τουλάχιστον τις ακόλουθες πληροφορίες:
α) το όνομα του ναυτικού, το φύλο, την ηλικία, την ειδικότητα υπό την οποία εργαζόταν,
β) τη φύση του τραυματισμού ή της ασθένειας,
γ) την ημερομηνία, την ώρα και το χώρο που εκδηλώθηκε η ασθένεια ή έλαβε χώρα ο τραυματισμός, όπως το τμήμα του πλοίου και εάν το πλοίο βρισκόταν εν πλω ή στο λιμάνι,
δ) τον αριθμό των ημερών που απείχε από την εργασία του,
ε) την εκτίμηση του Πλοιάρχου για τα αίτια και τις συνθήκες της ασθένειας ή του ατυχήματος.
12. Οι αρμόδιες αρχές συνεργάζονται με τις οργανώσεις των πλοιοκτητών και των αλιέων και άλλους φορείς και υπηρεσίες για τη λήψη μέτρων, σχετικά με τη γνωστοποίηση πληροφοριών σε όλους τους αλιείς, που αφορούν συγκεκριμένους κινδύνους επί πλοίων, όπως ανάρτηση επίσημων ανακοινώσεων που περιέχουν σχετικές οδηγίες.
13. Αποτελεί ευθύνη του κάθε αλιέα να φροντίζει ανάλογα με τις δυνατότητές του, για την ασφάλεια και την υγεία του, καθώς και για την ασφάλεια και την υγεία των άλλων προσώπων που επηρεάζονται από τις πράξεις ή παραλείψεις του κατά την εργασία, σύμφωνα με την εκπαίδευση ή ενημέρωσή του. Οι ναυτικοί οφείλουν ειδικότερα:
α) να χρησιμοποιούν σωστά τις μηχανές, τις συσκευές, τα εργαλεία, τις επικίνδυνες ουσίες και άλλα μέσα,
β) να χρησιμοποιούν σωστά τον ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό που τίθεται στη διάθεσή τους και, μετά τη χρήση, να τον τακτοποιούν στη θέση του,
γ) να μη θέτουν εκτός λειτουργίας, αλλάζουν, μετατοπίζουν ή εξαρμόζουν αυθαίρετα τους μηχανισμούς ασφαλείας των μηχανών, εργαλείων, συσκευών και εγκαταστάσεων και να χρησιμοποιούν σωστά αυτούς τους μηχανισμούς ασφαλείας,
δ) να ενημερώνουν τον προϊστάμενό τους, σχετικά με όλες τις καταστάσεις που μπορεί να θεωρηθεί εύλογα ότι παρουσιάζουν άμεσο και σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια και την υγεία, καθώς και κάθε έλλειψη που διαπιστώνεται στα συστήματα προστασίας,
ε) να συνδράμουν όταν ζητηθεί τον Πλοίαρχο, την επιτροπή ασφαλείας και τον πλοιοκτήτη για όσο χρονικό διάστημα είναι αναγκαίο, ώστε αφενός να καταστεί δυνατή η εκπλήρωση των καθηκόντων και των απαιτήσεων που επιβάλλονται για την προστασία της ασφάλειας και της
υγείας των ναυτικών κατά την εργασία και αφετέρου να διασφαλισθεί ότι το περιβάλλον και οι συνθήκες εργασίας είναι ασφαλείς και χωρίς κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία εντός του πεδίου δραστηριότητάς τους.
14. Οι υποχρεώσεις των αλιέων στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία δεν θίγουν την αρχή της ευθύνης του πλοιοκτήτη ή ιδιοκτήτη αλιευτικού πλοίου.
15. Η εκτίμηση των κινδύνων σχετικά με την αλιευτική δραστηριότητα διενεργείται με τη συμμετοχή των αλιέων σύμφωνα με την παράγραφο 6 του παρόντος ή/και των εκπροσώπων των οργανώσεών τους ανεξαρτήτως κατηγορίας αλιευτικού πλοίου, η οποία είναι δημόσια προσβάσιμη και λαμβάνεται υπόψη από την επιτροπή ασφαλείας της παραγράφου 6 του παρόντος. 

Αρμόδιες αρχές για τον έλεγχο εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος προεδρικού διατάγματος στα πλοία, τη βεβαίωση παραβάσεων, την επιβολή κυρώσεων και τον έλεγχο καταγγελιών είναι:
α) στο εσωτερικό οι Λιμενικές Αρχές και
β) στο εξωτερικό, οι τοποθετημένοι στις Προξενικές Αρχές Αξιωματικοί Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής που ασκούν διοικητικά καθήκοντα ναυτιλίας και, σε περίπτωση που δεν υπάρχουν, οι Ελληνικές Προξενικές Αρχές.

Οι παραβάτες των διατάξεων του παρόντος προεδρικού διατάγματος τιμωρούνται κατά το άρθρο 45 του Κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου, που κυρώθηκε με το ν.δ. 187/1973, όπως ισχύει και το οποίο έχει εφαρμογή για την άσκηση προσφυγών, εκτός εάν με άλλες διατάξεις προβλέπονται βαρύτερες κυρώσεις κατά των αναφερομένων υπόχρεων.

ΙΑΤΡΙΚΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ
ΓΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΛΙΕΑ ΕΠΙ ΑΛΙΕΥΤΙΚΟΥ ΠΛΟΙΟΥ
MEDICAL CERTIFICATE
FOR FISHERS WORKING ONBOARD FISHING VESSEL

Με την επιφύλαξη της παραγράφου 1 του άρθρου 4, η ισχύς των διατάξεων του παρόντος διατάγματος αρχίζει από την 15η Νοεμβρίου 2019, εκτός των διατάξεων περί επιβολής κυρώσεων του άρθρου 36, η ισχύς των οποίων αρχίζει από την ημερομηνία δημοσίευσης του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Στον Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής αναθέτουμε τη δημοσίευση και την εκτέλεση του παρόντος διατάγματος.

Αθήνα, 25 Μαΐου 2020
H Πρόεδρος της Δημοκρατίας
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ
Οι Υπουργοί