Π.Δ. 190/1984 (ΦΕΚ 64/Α` 15.5.1984)

1. Τις διατάξεις του άρθρου 6 του Β.∆/τος της 25.8/5.9.1920 «Περί κωδικοποιήσεως των περί υγιεινής και ασφαλείας των εργατών διατάξεων» (ΦΕΚ 200 τ.Α).
2. Τη µε αριθ. 1/1.3.1984 γνώµη της Ολοµέλειας του Κεντρικού Συµβουλίου Υγείας.
3. Την από 1.9.1983 γνωµοδότηση του Ανωτάτου Συµβουλίου Εργασίας.
4. Την µε αριθ. 221/1984 γνωµοδότηση του Συµβουλίου της Επικρατείας ως και το Πρακτικό επεξεργασίας του αριθ. 752/1983, µε πρόταση του Υπουργού ∆ικαιοσύνης και Εργασίας αποφασίζουµε: 

Για εργασίες σε ναυπηγεία και ναυπηγοεπισκευαστικές επιχειρήσεις καθιερώνονται οι παρακάτω όροι υγιεινής και ασφαλείας των εργαζοµένων, πέρα από εκείνους που ορίζονται από διατάξεις που ήδη ισχύουν. 

1. Βλαβεροί παράγοντες του εργασιακού περιβάλλοντος, όπως σκόνη, ίνες, καπνός, αέρια και ατµοί πρέπει να γίνονται κατά το δυνατό ακίνδυνοι στο σηµείο δηµιουργίας τους ή κοντά σ αυτό µε απαγωγή, δέσµευση, καταστολή ή άλλες αποτελεσµατικές µεθόδους.
2. Όπου τούτο είναι αναγκαίο για την πρόληψη κινδύνου, η ατµόσφαιρα του χώρου εργασίας πρέπει να ελέγχεται από αρµόδιο πρόσωπο, οριζόµενο από την επιχείρηση, σε τακτικά χρονικά διαστήµατα, για τον προσδιορισµό των εν λόγω βλαβερών παραγόντων. Οι έλεγχοι αυτοί πρέπει να καταγράφονται σε πίνακα που θα δείχνει:
α) την ηµέρα, ώρα, φύση και αποτελέσµατα της µέτρησης,
β) κάθε σχετική οδηγία που δίνεται από το πρόσωπο που έκανε τον έλεγχο.
Για τον έλεγχο του εργασιακού περιβάλλοντος και τη λήψη των αναγκαίων τεχνικών µέτρων προστασίας των εργαζοµένων σε ναυπηγοεπισκευαστικές επιχειρήσεις από κινδύνους φυσικών και χηµικών παραγόντων λαµβάνονται υπόψη οι αντίστοιχες συνιστώµενες Οριακές Τιµές Έκθεσης.
3. Σε περίπτωση που οι πιο πάνω ρυπαντές δεν είναι δυνατό να γίνουν ακίνδυνοι, πρέπει όσοι απασχολούνται σε τέτοιο περιβάλλον να χρησιµοποιούν κατάλληλες προστατευτικές αναπνευστικές συσκευές.
4. Μόνο άτοµα που έχουν υποβληθεί σε κατάλληλη ιατρική εξέταση µπορούν να απασχοληθούν σε κλειστούς χώρους. Η ιατρική εξέταση µπορεί να περιλαµβάνει τουλάχιστον το αναπνευστικό σύστηµα, τον έλεγχο των πιθανών ευαισθησιών (αλλεργία) σε ορισµένες ουσίες και τον έλεγχο ως προς την κλειστοφοβία.
5. Σε περίπτωση απασχόλησης εργαζοµένων σε κλειστό χώρο, που µπορεί να αποδειχτεί επικίνδυνη, πρέπει:
α) Να υπάρχουν έτοιµες για διάθεση και χρήση στο πλοίο δύο πλήρεις, κατάλληλες αναπνευστικές συσκευές.
β) Να υπάρχουν εκτός του πλοίου ευκολοπρόσιτες και έτοιµες για χρήση, δύο επιπρόσθετες, πλήρεις, κατάλληλες αναπνευστικές συσκευές.
γ) Κάθε σειρά αναπνευστικών συσκευών να είναι επιπρόσθετα εφοδιασµένη µε µία λάµπα ή ηλεκτρικό φανάρι αντιεκρηκτικού τύπου.
δ) Να διατίθενται για άµεση χρήση δύο ζώνες ασφάλειας και σχοινιά διάσωσης.
ε) Ένα κατάλληλο πρόσωπο της επιχείρησης να επιβλέπει επαρκώς τις εργασίες. 

1. Απαγορεύεται η είσοδος σε κλειστούς και σε γειτονικούς µε αυτούς επίσης κλειστούς χώρους στους οποίους µπορεί να σωρευτούν τοξικά, αδρανή, ασφυξιογόνα, εύφλεκτα ή άλλα επικίνδυνα αέρα ή πιθανό να υπάρχει έλλειψη οξυγόνου κάτω του 16,5% κατ’ όγκον).
2. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, επιτρέπεται σε εργαζόµενο να µπει στους χώρους αυτούς εφόσον:
α) η ατµόσφαιρα του χώρου ελέγχθηκε από αρµόδιο πρόσωπο οριζόµενο από την επιχείρηση και βρέθηκε ασφαλής.
β) έχει εκδοθεί πιστοποιητικό εισόδου, από αρµόδιο πρόσωπο οριζόµενο από την επιχείρηση ή ο εργαζόµενος που πρόκειται να µπει στους υπόψη χώρους φέρει κατάλληλα αναπνευστικά προστατευτικά εφόδια και υπάρχει συνεχής εποπτεία από κατάλληλο πρόσωπο της επιχείρησης.
3. Πριν γίνει οποιαδήποτε εργασία σε δεξαµενή ή άλλο περιορισµένο χώρο πρέπει:
α) Όλες οι σωληνώσεις που µπαίνουν στη δεξαµενή ή στο χώρο αυτόν να αποσυνδεθούν ή να αδειάσουν εντελώς, ή να αποµονωθούν καλώς σε σηµείο µακριά από τη δεξαµενή.
β) Όλα τα κινούµενα στοιχεία µηχανών να σταµατούν και να εξασφαλίζεται η ακινησία τους.
γ) Να αφαιρούνται όλα τα καλύµµατα των ανθρωποθυρίδων και τα άλλα καλύµµατα ή να ασφαλίζονται στην ανοικτή θέση.
δ) Να προβλέπονται κλίµακες, ικριώµατα ή εξέδρες εργασίας, αν τούτο απαιτείται για την πρόληψη κινδύνου και εφόσον ο χώρος εργασίας δεν διαθέτει παρόµοια µέσα.
4. Πριν µπει οποιοσδήποτε εργαζόµενος στους χώρους ασφαλείας (COFFERDAMS), δεξαµενές ζυγοστάθµισης, δεξαµενές νερού, χώρους αποθήκευσης άνθρακα, δεξαµενές καυσίµων ή άλλες δεξαµενές ή χώρους που πιθανό να υπάρχει ελαττωµένη ποσότητα οξυγόνου, πρέπει:
α) Οι χώροι να έχουν αεριστεί καλά µε εµφύσηση νωπού αέρα ή µε πλήρωση µε νερό και κατόπιν κένωσής τους.
β) Εφόσον είναι απαραίτητο πρέπει να γίνει έλεγχος για να εξακριβωθεί η επάρκεια του οξυγόνου, ώστε οι εργαζόµενοι να µπορούν να παραµένουν σ αυτούς χωρίς κίνδυνο.
5. Οι διαστάσεις των ελλειπτικών ανθρωποθυρίδων πρέπει να είναι τουλάχιστον 600 Χ 400 χιλιοστά και η διάµετρος των κυκλικών τουλάχιστο 600 χιλιοστά του µέτρου.
6. Στα πρώτα συµπτώµατα δηλητηρίασης, οι εργαζόµενοι σε περιορισµένους χώρους πρέπει να αναφέρουν αµέσως το γεγονός στον επιβλέποντα, ο οποίος πρέπει να ειδοποιήσει αµέσως τις Α Βοήθειες ή την ιατρική υπηρεσία. 
 

1. Όπου εύφλεκτα αέρια ή ατµοί µπορούν να προξενήσουν κίνδυνο φωτιάς ή έκρηξης σε κλειστούς χώρους, πρέπει να παίρνονται οι παρακάτω προφυλάξεις:
α) Να µη χρησιµοποιείται φωτιστικό ή ηλεκτρικό εργαλείο που δεν είναι αντιεκρηκτικού τύπου.
β) Να µην υπάρχουν εργαλεία ή άλλα αντικείµενα ή χρησιµοποιούνται υποδήµατα, που είναι δυνατόν να προξενήσουν σπινθήρες.
γ) Να µη υπάρχει ανοιχτή φωτιά ή φλόγα.
δ) Να υπάρχει επαρκής εξαερισµός.
ε) Κανένα άτοµο να µη καπνίζει ή να φέρει σπίρτα ή αναπτήρα.
2. Όπου η σκόνη µπορεί να προκαλέσει έκρηξη πρέπει:
α) Τα φωτιστικά και οι άλλες ηλεκτρικές συσκευές που θα χρησιµοποιηθούν να εµποδίζουν µε κατάλληλες διατάξεις τη σκόνη να φτάσει στα επικίνδυνα για έκρηξη σηµεία τους.
β) Εκτός απ τον επαρκή γενικό εξαερισµό να υπάρχουν κατάλληλοι τοπικοί αγωγοί εξαερισµού για να ελαχιστοποιούν, κατά το δυνατό, την παραµονή στο χώρο εργασίας της σκόνης που παράγεται κατά την πορεία της εργασίας.
γ) Ο συνδεδεµένος συλλέκτης σκόνης, να τοποθετείται σε ανοιχτό µέρος και να είναι, εάν απαιτείται, εφοδιασµένος µε διακόπτη αντιεκρηκτικού τύπου.
δ) Για την αποφυγή δεύτερου κινδύνου έκρηξης, η απαγόµενη σκόνη να µη σωρεύεται σε κλειστό χώρο.
ε) Να µη χρησιµοποιούνται ή υπάρχουν εργαλεία ή υποδήµατα ή άλλα αντικείµενα που µπορεί να προξενήσουν σπινθήρες.
στ) Να απαγορεύεται η ύπαρξη ανοιχτής φωτιάς ή φλόγας.
ζ) Να απαγορεύεται το κάπνισµα και η κατοχή σπίρτων, αναπτήρων κλπ. 

1. Πριν γίνουν οι έλεγχοι αερίων, οι δεξαµενές, οι χώροι και οι σωληνώσεις πρέπει να ψυχθούν σε κατάλληλη θερµοκρασία.
2. Σε πλοία που παροπλίστηκαν µετά την έκδοση πιστοποιητικού εισόδου ή εργασιών εν θερµώ, κανένας δεν επιτρέπεται να µπει σε δεξαµενή ή άλλο χώρο αυτού ή να χρησιµοποιήσει ανοιχτή φλόγα µέσα, πάνω ή κοντά σε δεξαµενή, χώρο ή σωληνώσεις αυτού πριν εκδοθεί ένα νέο πιστοποιητικό εισόδου και εργασιών εν θερµώ.
3. Σε εργασίες καθαρισµού σε δεξαµενές ή κλειστούς χώρους που περιείχαν διαβρωτικά υλικά, ή που καθαρίστηκαν µε τέτοια υγρά ή περιέχουν λάσπη ή κατάλοιπα βενζίνης µε πρόσθετο µόλυβδο οι εργαζόµενοι πρέπει να φέρουν κατάλληλα προστατευτικά ενδύµατα.
4. Οι εγκαταστάσεις καθαρισµού της ατµόσφαιρας του εργασιακού περιβάλλοντος πρέπει να είναι έτσι διατεταγµένες ώστε:
α) Η συγκεντρωµένη µολυσµατική ρύπανση να µπορεί να αποµακρύνεται ακίνδυνα και
β) Να συντηρούνται και επισκευάζονται χωρίς κίνδυνο επαναµόλυνσης της ατµόσφαιρας.
5. Κατά τον καθαρισµό µολυσµένων ατµοσφαιρών πρέπει να λαµβάνεται µέριµνα ώστε να µην µολύνονται άλλες θέσεις εργασίας.
6. Απαγορεύεται η χρήση οξυγόνου υπό πίεση για τον αερισµό οποιουδήποτε κλειστού χώρου του σκάφους.
7. ∆εν επιτρέπεται η µεταφορά και χρήση φιαλών πεπιεσµένων αερίων της επιχείρησης σε κλειστούς χώρους. 

1. Για εργασίες ή επιθεωρήσεις χώρων όπως τα διπύθµενα ή οι κλειστές δεξαµενές ζυγοστάθµισης πρέπει:
α) Να ορίζονται τουλάχιστον δύο άτοµα που θα εργάζονται µαζί.
β) Ο επιβλέπων τις εργασίες να βρίσκεται στην ανθρωποθυρίδα ή σε άλλη είσοδο.
γ) Να χρησιµοποιούνται ατοµικές φορητές ηλεκτρικές λάµπες έως 42 Volts.
δ) Εάν υπάρχει ανάγκη οι εργαζόµενοι να χρησιµοποιούν κατάλληλες αναπνευστικές συσκευές.
2. Σε χώρους όπου έχουν χρησιµοποιηθεί βλαβερά βερνίκια ή χρώµατα ή όπου αυτά έχουν αφαιρεθεί µε βλαβερά ή εύφλεκτα διαλυτικά µέσα, δεν επιτρέπεται καµία εργασία πριν ο χώρος εξαεριστεί τελείως κι ο αέρας ελεγχθεί και βρεθεί καθαρός.
3. Η εργασία σε στενούς και κλειστούς χώρους πρέπει κατά το δυνατόν να οργανώνεται έτσι ώστε να µην απασχολούνται ταυτόχρονα εργαζόµενοι µε διαφορετικό αντικείµενο εργασίας, εκτός αν υπάρχει ανάγκη συντονισµού των διαφορετικών εργασιών.
4. Πριν τη δοκιµή στεγανότητας διαµερισµάτων σκάφους ή αποµονωµένου χώρου µε πλήρωση µε νερό, πετρέλαιο ή αέρα και πριν κλειστούν οι ανθρωποθυρίδες πρέπει ο επικεφαλής να βεβαιωθεί ότι δεν υπάρχουν εργαζόµενοι σ αυτούς τους χώρους ή διαµερίσµατα.
5. Πριν τη δοκιµασία διαµερισµάτων καυσίµων µε θερµό πετρέλαιο πρέπει να λαµβάνονται προφυλάξεις κατά της πυρκαϊάς. 
 

Εργασίες σε κλειστούς χώρους χωρίς τη χρήση από µέρους των εργαζοµένων αναπνευστικών συσκευών επιτρέπονται τότε µόνο εφ όσον:
α) Εξασφαλιστεί ανάλογος και επαρκής εξαερισµός.
β) Η ατµόσφαιρα των υπόψη χώρων εργασίας ελέγχεται σε τακτά χρονικά διαστήµατα.
γ) Λαµβάνεται µέριµνα για την εξασφάλιση ταχείας και ασφαλούς µεταφοράς των εργαζοµένων που αισθάνονται αδιαθεσία ή χάνουν τις αισθήσεις τους.
δ) Οι µεγάλοι χώροι διαθέτουν από δύο ξεχωριστές εισόδους-εξόδους.
ε) Όλα τα καλύµµατα και µηχανισµοί κλεισίµατος των ανθρωποθυρίδων και άλλων ανοιγµάτων των περιορισµένων χώρων έχουν αποµακρυνθεί ή ασφαλισθεί στην ανοιχτή θέση.
στ) Η εγκατάσταση αερισµού επιτηρείται για να µην είναι δυνατή η διακοπή ή η παρεµπόδιση της λειτουργίας της.
ζ) Για όλο το διάστηµα που παραµένουν εργαζόµενοι στους υπ όψη χώρους, ένα κατάλληλο πρόσωπο της επιχείρησης ασκεί γενική εποπτεία των εργασιών και ιδιαίτερα διατηρεί άµεση επαφή µε τους εργαζόµενους και εξασφαλίζει, ώστε ο αερισµός να είναι ο κατάλληλος και να τηρούνται τα προβλεπόµενα διαλείµµατα εργασίας. 

1. Σε κλειστούς χώρους πρέπει να αφαιρούνται τα τοξικά προστατευτικά επιχρίσµατα της επιφάνειας στην οποία πρόκειται να γίνουν εργασίες εν θερµώ και σε έκταση που οι εργασίες αυτές δεν δηµιουργούν κίνδυνο.
2. Σε περίπτωση που τα τοξικά επιχρίσµατα δεν είναι δυνατό να αφαιρεθούν, οι εργαζόµενοι πρέπει να χρησιµοποιούν αναπνευστικές συσκευές µε προσαγωγή νωπού αέρα ή περιπτωσιακά αναπνευστικές προστατευτικές προσωπίδες.
3. Στις εργασίες συγκόλλησης και κοπής µε αέριο σε κλειστούς χώρους πρέπει:
α) Τα αέρια που χρησιµοποιούνται για την κοπή, να προσάγονται στους υπ όψη χώρους από ασφαλή θέση εκτός των χώρων αυτών.
β) Να είναι δυνατή η διακοπή παροχής αερίου από σηµείο εκτός του κλειστού χώρου.
γ) Να λαµβάνεται µέριµνα ώστε να µη παραµένουν στους υπ όψη χώρους χωρίς επιτήρηση στη διάρκεια των διαλειµµάτων εργασίας εργαλεία συγκόλλησης και αγωγοί αερίων. Στο τέλος κάθε ηµέρας εργασίας τα ως άνω να αποµακρύνονται από τους υπόψη χώρους ή να αποσυνδέονται κατάλληλα.
δ) Οι εργαζόµενοι να παίρνουν όλες τις αναγκαίες προφυλάξεις για την αποτροπή διαφυγής άκαυστου εύφλεκτου αερίου ή οξυγόνου µέσα στον κλειστό χώρο εργασίας ή σε άλλους περιορισµένους χώρους.
ε) Αν για λόγους ασφαλείας είναι απαραίτητο, να επιτηρούνται οι οξυγονοκολλητές στη διάρκεια της εργασίας τους από σηµείο εκτός του χώρου, και
στ) Οι εργαζόµενοι να φέρουν στολή εργασίας, από υλικό ανθεκτικό στη φωτιά.
4. Πριν από κάθε εργασία εν θερµώ σε µέταλλα που βρίσκονται σε κλειστούς χώρους και τα οποία έχουν καλυφθεί µε προστατευτικές επιχρίσεις λιπαρών ουσιών πρέπει:
α) Να εκδίδεται πιστοποιητικό εργασιών εν θερµώ και
β) Να αποµακρύνεται η προστατευτική επίχριση από ικανή επιφάνεια, για την πρόληψη υπερθέρµανσης του υλικού της επιφάνειας του µετάλλου ή η επιφάνεια αυτή να ψύχεται κατά τη διάρκεια της εργασίας.
5. Κατά τη διάρκεια της εργασίας αρµόδιο πρόσωπο οριζόµενο από την επιχείρηση πρέπει να διενεργεί συχνούς ελέγχους για τον προσδιορισµό αναφλέξιµων ατµών και σε περίπτωση διακρίβωσης τέτοιων ατµών η εργασία πρέπει να διακόπτεται αµέσως και να µην επαναλαµβάνεται πριν από την έκδοση νέου πιστοποιητικού εργασιών εν θερµώ. 

1. Πριν από κάθε εργασία πρέπει να καταβάλλεται προσπάθεια µείωσης του επαγγελµατικού κινδύνου µε την αντικατάσταση επικίνδυνων υλικών εργασίας µε άλλα λιγότερο επικίνδυνα.
2. Σε περίπτωση χρησιµοποίησης επικίνδυνων υλικών οι εργαζόµενοι πρέπει να ενηµερώνονται προηγουµένως σ ό,τι αφορά τον κίνδυνο ανάφλεξης των υλικών, την τοξικότητά τους και τους λοιπούς κινδύνους που είναι δυνατό να δηµιουργηθούν κατά τη µεταφορά ή τη χρήση των υλικών αυτών καθώς και για τους τρόπους προστασίας από τους παραπάνω κινδύνους.
3. Σε χώρους των πλοίων στους οποίους γίνονται εργασίες µε κράµατα, κολλητικές ουσίες, ρητίνες κλπ. που περιέχουν πτητικές εύφλεκτες ή λοιπές βλαβερές ουσίες πρέπει:
α) Να λαµβάνεται µέριµνα για επαρκή γενικό ή τοπικό εξαερισµό.
β) Να µη εκτελούνται εργασίες εν θερµώ.
γ) Να παίρνονται µέτρα κατά της φωτιάς και εφόσον είναι αναγκαίο οι εργαζόµενοι να φέρουν προστατευτικές αναπνευστικές συσκευές που να τροφοδοτούνται µε καθαρό αέρα, ανεξάρτητα απ το χώρο εργασίας.
δ) Ο εξαερισµός να είναι τέτοιος ώστε η συγκέντρωση των εύφλεκτων ατµών να παραµένει µικρότερη του 5% του κατώτερου ορίου ανάφλεξης. Η συγκέντρωση των ατµών πρέπει να ελέγχεται τακτικά από αρµόδιο πρόσωπο, οριζόµενο από την επιχείρηση.
ε) Σε όλη τη διάρκεια εργασιών επιχρίσµατος να µην εκτελούνται ταυτόχρονα όπως και για ορισµένο χρονικό διάστηµα µετά την περάτωσή τους και άλλες εργασίες, ως ότου κριθεί ότι η εκ νέου ανάληψη εργασίας µπορεί να γίνει εκ του ασφαλούς.
4. Οι εργαζόµενοι που εκτίθενται σε τοξικές ή ερεθιστικές ουσίες πρέπει να αναφέρουν αµέσως στην ιατρική υπηρεσία, ή στις πρώτες βοήθειες ή στον επιβλέποντα την εργασία τυχόν αδιαθεσία τους.
5. Οι εργαζόµενοι που εκτίθενται σε τοξικές ή ερεθιστικές ουσίες, πρέπει να εφοδιάζονται επί πλέον της συνηθισµένης στολής εργασίας, µε την κατάλληλη προστατευτική ενδυµασία και τον απαραίτητο εξοπλισµό για την αποφυγή κάθε εργασιακού κινδύνου.
Οι εν λόγω εργαζόµενοι και ιδιαίτερα οι νέοι πρέπει να ενηµερώνονται επαρκώς σχετικά µε τις απαραίτητες προφυλάξεις για κάθε είδους εργασία. 

1. Η µετάγγιση χρωµάτων, βερνικιών, κολλητικών ουσιών, ρητινών και παροµοίων υλικών πρέπει να γίνεται πάνω από µεταλλικό υποδοχέα ύψους τουλάχιστον πέντε εκατοστών. Απαγορεύεται η αναρρόφηση των υγρών στα σιφώνια µε το στόµα.
2. Σε περίπτωση που χυθούν σε ικανή ποσότητα στο δάπεδο χρώµατα ή άλλα υλικά επίστρωσης πρέπει να αποµακρυνθούν αµέσως.
3. Η τεχνητή στέγνωση αντικειµένων που µόλις έχουν βαφεί, πρέπει να γίνεται σε ειδικά εξοπλισµένους κλιβάνους µε ικανοποιητική θερµοµόνωση και εξαερισµό για την αποφυγή δηµιουργίας εκρήξιµων συγκεντρώσεων ατµών διαλυτικών υλικών. Χρωµατισµένα αντικείµενα δεν πρέπει να στεγνώσουν χωρίς τοπικό εξαερισµό.
4. Τα υλικά καθαρισµού όπως στουπιά, πανιά κλπ. που χρησιµοποιήθηκαν στην διάρκεια εργασίας πρέπει να τοποθετούνται σε µεταλλικά δοχεία µε αυτόκλειστα καλύµµατα, τα οποία θα φυλάσσονται σε ασφαλές µέρος µακριά απ τον τόπο εργασίας.
5. Τα δοχεία που περιέχουν χρωστικές ουσίες, βερνίκια, λάκκες και άλλες εύφλεκτες ή πτητικές ουσίες πρέπει να διατηρούνται κλειστά και µακριά από σπινθήρες, φλόγες, πηγές θερµότητας και ακτίνες του ήλιου.
6. Στο τέλος της εργασίας βούρτσες, ψεκαστήρες, αγωγοί και άλλα αντικείµενα πρέπει να καθαρίζονται από υπολείµµατα χρωστικών ουσιών, λάκκας, κολλητικών ουσιών έξω από το πλοίο, και να φυλάγονται σε ιδιαίτερους χώρους.
7. Τα κενά δοχεία των χρωστικών ουσιών πρέπει να µεταφέρονται σε ειδική αποθήκη εξοπλισµένη µε σύστηµα εξαερισµού και απαγωγής ατµών ή σε ειδική τοποθεσία που βρίσκεται σε απόσταση 25 τουλάχιστο µέτρα από τους τόπους εργασίας.
8. Σωσίκρεας (κρεόσωτο), µίγµατα πίσσας ή διαλύµµατα που περιέχουν φαινόλη, δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή µε το δέρµα ή τα µάτια των εργαζοµένων. Τυχόν εγκαύµατα από σωσίκρεας πρέπει να πλένονται αµέσως µε άφθονο νερό και ο παθών να συµβουλεύεται γιατρό. 

1. Για τον χρωµατισµό µε ψεκασµό δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται τοξικά υλικά. Αν αυτό δεν είναι δυνατό θα πρέπει οι εργαζόµενοι να εφοδιάζονται µε κατάλληλες αναπνευστικές συσκευές µε αυτόνοµη παροχή αέρα ή περιπτωσιακά αναπνευστικές προστατευτικές προσωπίδες.
2. Εργασίες χρωµατισµού εσωτερικών επιφανειών µε ψεκασµό, όπως π.χ. επιφάνειες δεξαµενών και διαµερισµάτων πλοίων και άλλων κλειστών χώρων επιτρέπεται τότε µόνο εφόσον:
α) Οι εργαζόµενοι είναι εφοδιασµένοι και χρησιµοποιούν αναπνευστικές συσκευές µε αυτόνοµη παροχή φρέσκου αέρα.
β) Οι εργαζόµενοι είναι εφοδιασµένοι µε τα κατάλληλα ατοµικά µέσα προστασίας, και
γ) ∆εν εκτελούνται ταυτόχρονα στον υπόψη χώρο και άλλες εργασίες.
3. Σε κάθε χώρο εργασίας που εκτελούνται εργασίες βαφής µε ψεκασµό πρέπει να υπάρχει φυσικός ή τεχνητός αερισµός και οι εργαζόµενοι να χρησιµοποιούν τις κατάλληλες αναπνευστικές προσωπίδες και τα λοιπά κατά περίπτωση αναγκαία ατοµικά µέσα προστασίας.
4. Στους χώρους που εκτελούνται εργασίες βαφής µε ψεκασµό καθώς και στον περίγυρο των χώρων αυτών και στο µέτρο που επηρεάζεται από τις εργασίες βαφής δεν επιτρέπεται το κάπνισµα, ούτε η ύπαρξη ανοικτής φλόγας, ή άλλης πηγής ανάφλεξης.
5. Όλα τα µεταλλικά µέρη των συσκευών και µέσων που χρησιµοποιούνται για βαφή µε ψεκασµό (θάλαµοι ψεκασµού, αντλίες χρωµάτων, πιστόλια ψεκασµού, ικριώµατα βαφής, τραπέζια, δοχεία διαλυτικών κλπ.), καθώς επίσης και κάθε µεταλλικό αντικείµενο που πρόκειται να βαφτεί πρέπει να είναι ηλεκτρικά ενωµένα και γειωµένα.
Το σύστηµα γείωσης πρέπει να ελέγχεται τακτικά.
6. Οι εργαζόµενοι που χρησιµοποιούν πιστόλια ψεκασµού πρέπει:
α) Να ρυθµίζουν την πίεση ψεκασµού του πιστολιού ώστε να µην δηµιουργείται υπέρµετρο νέφος.
β) Να χρησιµοποιούν µε τέτοιο τρόπο το πιστόλι, ώστε ούτε οι ίδιοι ούτε άλλοι εργαζόµενοι να βρίσκονται στον χώρο µεταξύ του πιστολιού βαφής και του εξαεριστήρα.
γ) Να µη δοκιµάζουν τη λειτουργία του πιστολιού προς οποιαδήποτε κατεύθυνση χωρίς διάκριση.
7. Ο χρωµατισµός µε ψεκασµό του εξωτερικού µέρους του πλοίου πρέπει να γίνεται προς την κατεύθυνση του πνέοντος ανέµου.
8. Κατά τις εργασίες βαφής µε ψεκασµό πρέπει να υπάρχουν τα κατάλληλα πυροσβεστικά µέσα, σύµφωνα µε τις υποδείξεις της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. 

1. Σε κανένα κλειστό χώρο δεν επιτρέπεται να χρησιµοποιούνται χρώµατα επίχρισης που είναι διαλυµένα σε εύφλεκτα διαλυτικά, εκτός αν:
α) Όλη η υπό τάση ηλεκτρική εγκατάσταση, συµπεριλαµβανοµένων των εγκαταστάσεων φωτισµού και εξαερισµού, είναι αντιεκρηκτικού τύπου.
β) Έχουν ληφθεί µέτρα απαγωγής του στατικού ηλεκτρισµού και οι ατµοί και τα αέρια απάγωνται από τους υπόψη κλειστούς χώρους σε ασφαλή απόσταση από οποιοδήποτε σηµείο ανάφλεξης ή προσάγονται στο στόµιο του καταστρώµατος.
2. Η χρησιµοποίηση σε κλειστούς και περιορισµένους χώρους βερνικιών ανθρακόπισσας, όπως και µολυβδούχων υλικών επίχρισης, καθώς και άλλων που περιέχουν βλαβερές ή πτητικές ουσίες επιτρέπεται τότε µόνο, εφόσον:
α) Για την επίχριση χρησιµοποιείται βούρτσα ή κύλινδρος.
β) Ο χρωµατισµός µε ψεκασµό γίνεται σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του άρθρου 11.
γ) Υπάρχει αποτελεσµατικός εξαερισµός που εξασφαλίζει ότι η συγκέντρωση βλαβερών ουσιών στην εργασιακή ατµόσφαιρα δεν υπερβαίνει τις κατά περίπτωση ανεκτές οριακές τιµές.
δ) Οι εργαζόµενοι εφοδιάζονται µε προστατευτικές αναπνευστικές συσκευές σε περίπτωση που οι εν λόγω οριακές τιµές δεν είναι δυνατό να τηρηθούν.
3. Εφόσον φρεσκοβαµµένοι κλειστοί χώροι αφήνονται ανοικτοί πρέπει στις εισόδους τους να τοποθετείται ειδοποίηση, που θα απαγορεύει την είσοδο των εργαζοµένων σ αυτούς, χωρίς την προηγούµενη άδεια αρµόδιου προσώπου.

1. Οι εργαζόµενοι πρέπει να ενηµερώνονται για την σπουδαιότητα της διατήρησης του δέρµατος καθαρού για την προστασία από ερεθισµούς.
Όταν οι εργαζόµενοι εκτίθενται σε τοξικές ή ερεθιστικές ουσίες πρέπει να φέρουν προστατευτικά γάντια.
2. Θα πρέπει να υπάρχουν επαρκείς εγκαταστάσεις καθαρισµού για τους εργαζόµενους στο χρωµατισµό σκαφών και για εκείνους που έρχονται σε επαφή µε τοξικές ή ερεθιστικές ουσίες.
3. Απαγορεύεται η χρησιµοποίηση διαλυτών για τον καθαρισµό του δέρµατος.
4. Οι εργαζόµενοι που εκτίθενται σε τοξικές ουσίες θα πρέπει να βγάζουν τα ρούχα εργασίας και να πλένουν τα χέρια και το πρόσωπό τους πριν τη λήψη ποτού ή τροφής, καθώς και πριν φύγουν από το χώρο εργασίας τους. 

1. Οι δεξαµενές καυσίµων των πλοίων και φορτίου καυσίµων πρέπει να καθαρίζονται µόνο όταν το πλοίο βρίσκεται σε µέρος όπου τα κατάλοιπα καυσίµων µπορούν µε ασφάλεια να αποµακρυνθούν.
2. Οι δεξαµενές αυτές πρέπει να καθαρίζονται και να επισκευάζονται µόνο κάτω από την επίβλεψη κατάλληλου προσώπου.
3. Οι προφυλάξεις που χρειάζονται για την καθοδήγηση και επισκευή αυτών των δεξαµενών πρέπει να είναι γνωστές σε όλα τα άτοµα που ασχολούνται µ αυτές τις εργασίες και στο πλήρωµα του πλοίου και να εξασφαλίζονται η τήρηση αυτών των προφυλάξεων.
4. Τα σκάφη πρέπει να γειώνονται κατά ασφαλή τρόπο πριν αρχίσει η εργασία στις εν λόγω δεξαµενές.
5. ∆εν επιτρέπονται φιάλες αερίων µέσα σε δεξαµενές καυσίµων.
6. Απαγορεύεται το κάπνισµα στο κατάστρωµα κατά την διάρκεια εργασίας σε σκάφη µε δεξαµενές καυσίµων εκτός από τα καθορισµένα για τούτο µέρη των σκαφών.
7. Τα καλύµµατα των δεξαµενών αυτών πρέπει να ανοίγονται προσεκτικά ώστε να αποφευχθεί κάθε σπινθήρας και σε περίπτωση που χρειάζεται να χτυπηθούν πρέπει να χρησιµοποιηθούν εργαλεία που δεν δηµιουργούν σπινθήρα.
8. Η συγκέντρωση εύφλεκτων αερίων δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 5% της συγκέντρωσης που ορίζεται ως κατώτερο σηµείο ανάφλεξης ή έκρηξης. 

1. Πριν µία δεξαµενή καυσίµων πλοίου και φορτίου καυσίµων ελεγχθεί, µε σκοπό την έκδοση του πιστοποιητικού εργασιών εν θερµώ, πρέπει να καθαριστεί και να εξαεριστεί.
2. Οι δεξαµενές αυτές πρέπει να καθαρίζονται µε τέτοιο τρόπο ώστε να εξατµιστούν τα πτητικά καύσιµα και να αφαιρεθούν τα κατάλοιπα καυσίµων (λάσπη κλπ.), σύµφωνα µε τις υποδείξεις του αρµόδιου προσώπου, που εκδίδει το πιστοποιητικό εργασιών εν θερµώ.
3. Ύστερα από τον καθαρισµό της δεξαµενής, πρέπει να αφαιρεθούν τα καλύµµατα από τις ανθρωποθυρίδες και τα άλλα ανοίγµατα, να εξαεριστεί η δεξαµενή ώστε να αποµακρυνθούν τα αέρια καύσιµα και τα άλλα υπολείµµατα στα εσωτερικά τοιχώµατα να πλυθούν ή να ξυστούν, σύµφωνα µε τις υποδείξεις του αρµόδιου προσώπου που εκδίδει το πιστοποιητικό εργασιών εν θερµώ.
4. Οι δεξαµενές ρευστών καυσίµων δεν πρέπει, όσο τούτο είναι δυνατόν, να καθαρίζονται µε το χέρι αλλά µε εκτόξευση ζεστού νερού ή χηµικών διαλυµµάτων µε την χρησιµοποίηση ειδικών µηχανών, ατµού ή άλλων αποτελεσµατικών µεθόδων.
5. ∆εν πρέπει να χρησιµοποιούνται πτητικά καύσιµα για καθαρισµό δεξαµενών ρευστών καυσίµων, κλειστών χώρων ή σωληνώσεων.
Εφόσον η θερµοκρασία δεξαµενής ή κλειστού χώρου παραµένει χαµηλή (κάτω των 150 C), είναι επιτρεπτή η χρησιµοποίηση πετρελαίου ή παρόµοιων υλικών, µε σηµείο ανάφλεξης πάνω από 400 C µε την προϋπόθεση ότι τα κατάλοιπά τους θα αποξηρανθούν πλήρως και στη
συνέχεια η δεξαµενή ή ο κλειστός χώρος θα εξαεριστεί µε ασφάλεια.
Σε περίπτωση χρησιµοποίησης τοξικών ουσιών καθαρισµού, όπως π.χ.
τριχλωροαιθυλαίνιο, πρέπει να παίρνεται µέριµνα ώστε τα υπολείµµατα να αποµακρύνονται τόσο από τυχόν εσοχές του χώρου όσο και από τα αποθέµατα του καθαρισµού.
Ακόµα θα πρέπει να προβλέπεται επαρκής εξαερισµός µε σκοπό την παρεµπόδιση δηµιουργίας συγκεντρώσεων βλαβερών ουσιών.
6. Τα επιστόµια, οι αντλίες, τα φίλτρα και άλλα συναφή εξαρτήµατα που ανήκουν στα δίχτυα σωληνώσεων του πλοίου καθώς, επίσης και οι σερπαντίνες προθέρµανσης (HEATING COILS), στις δεξαµενές ή άλλους κλειστούς χώρους, πρέπει να καθαρίζονται µε ατµό ή νερό ή κάποιο άλλο αποτελεσµατικό τρόπο.
7. ∆εξαµενές καυσίµων και άλλοι κλειστοί χώροι και σωληνώσεις που περιείχαν βενζόλιο πρέπει σε περίπτωση που η θερµοκρασία βρίσκεται κάτω απ το σηµείο απόψυξης του ρευστού (6° Κελσίου) να απαλλαγούν εντελώς από στερεοποιηµένο βενζόλιο µε πλύση µε ατµό ή ζεστό νερό ή ελαφρύ πετρέλαιο DIESEL OIL ή ένα παρόµοιο µη τοξικό υγρό.
8. Τα εξαρτήµατα για το πλύσιµο των δεξαµενών πρέπει:
α) Να µη επιτρέπουν τη διαρροή ατµού στή δεξαµενή.
β) Να µη προκαλούν τη δηµιουργία σπινθήρων.
γ) Να διαθέτουν σωληνώσεις και συνδέσεις που ειναι ηλεκτρικά γειωµένες µεταξύ τους και µε το πλοίο.
δ) Να µη συµπεριλαµβάνουν οποιαδήποτε φορητά ηλεκτρικά εργαλεία ή αγωγούς που δεν είναι αντιεκρηκτικού τύπου.
9. ∆εν επιτρέπεται η παρουσία στο κατάστρωµα του πλοίου µη εξουσιοδοτηµένων προσώπων στη διάρκεια καθαρισµού των δεξαµενών του πλοίου πριν από την έκδοση πιστοποιητικού απαλλαγής από εκρηκτικά αέρια.
10. Στη διάρκεια καθαρισµού των δεξαµενών του πλοίου και πριν από την έκδοση πιστοποιητικού απαλλαγής από εκρηκτικά αέρια δεν επιτρέπεται η εκτέλεση άλλων εργασιών σε γειτονικές δεξαµενές, στο κατάστρωµα ή στους χώρους ασφαλείας (COFFERDAMS). 

1. Η έκδοση, από αρµόδιο πρόσωπο οριζόµενο από την επιχείρηση, πιστοποιητικού εργασιών εν θερµώ απαιτείται πριν µπει στους χώρους που αναφέρονται παρακάτω:
α) Γυµνό φως ή φλόγα ή άλλο πυρακτωµένο αντικείµενο.
β) Λάµπα που δεν είναι αντιεκρηκτικού τύπου.
γ) Ηλεκτρικός εξοπλισµός ή αγωγός εκτός αν είναι αντιεκρηκτικού τύπου.
δ) Οποιοδήποτε άλλο εργαλείο ή εφόδιο (π.χ. ιµάντες, άξονες, παπούτσια εργασίας) που είναι δυνατό να προκαλέσει σπινθήρα.
ε) Εφόδια ή υλικά (π.χ. συνθετικό υφαντό ένδυµα ή µετάξι) που είναι δυνατόν να δηµιουργήσουν στατικό ηλεκτρισµό.
στ) Οποιαδήποτε άλλη πηγή θερµότητας:
α. Σε δεξαµενόπλοια και ελικόπτερα:
1) Μέσα σε δεξαµενές φορτίου που χρησιµοποιήθηκαν για τη µεταφορά καυσίµων ή εύφλεκτων υγρών ή αερίων χύδην ή µέσα στους χώρους που βρίσκονται δίπλα στις υπόψη δεξαµενές ή στο άµεσο περιβάλλον τους ή στα αντλιοστάσια και στις δεξαµενές έρµατος, εφόσον φέρουν ανόδια εντός αυτών.
2) Μέσα σε δεξαµενές καυσίµων του πλοίου ή στο άµεσο περιβάλλον τους.
3) Σε σωληνώσεις αντλίες, σερπαντίνες προθέρµανσης, συνδέσεις και άλλα εφόδια που είναι συνδεδεµένα µε τις δεξαµενές του πλοίου όπως αναφέρονται στις αµέσως προηγούµενες περιπτώσεις (1) και (2).
4) Κάθε άλλο µέρος του δεξαµενόπλοιου που προσδιορίζεται από το αρµόδιο πρόσωπο, που ορίζει η επιχείρηση.
β. Σε πλοία ξηρού ή µικτού φορτίου και επιβατηγά και ειδικότερα:
1) Μέσα σε δεξαµενές φορτίου που έχουν µεταφερθεί καύσιµα ή εύφλεκτα υγρά ή αέρια ή σε περικλείουσες επιφάνειες.
2) Σε κλειστούς χώρους που γειτονεύουν µε δεξαµενές φορτίου που περιείχαν εύφλεκτα ή πτητικά υγρά ή αέρια εάν ο τόπος της εργασίας δεν απέχει ικανή απόσταση από τις δεξαµενές του φορτίου.
3) Σε δεξαµενές καυσίµων των υπόψη πλοίων και στο άµεσο περιβάλλον αυτών των δεξαµενών.
4) Σε σωληνώσεις, σερπαντίνες προθέρµανσης, αντλίες, συνδέσεις και άλλα εφόδια που είναι συνδεδεµένα µε τις δεξαµενές φορτίου και καυσίµων του πλοίου που αναφέρονται στις αµέσως προηγούµενες περιπτώσεις (1), (2) και (3).
2. Εάν µετά την έκδοση πιστοποιητικού εργασιών εν θερµώ δηµιουργηθεί αµφιβολία εάν και κατά πόσον µία δεξαµενή ένας κλειστός χώρος ή ένα δίκτυο σωληνώσεων είναι ελεύθερο από αέρια, η εργασία δεν πρέπει να αρχίσει ή να συνεχιστεί πριν τούτο επιτραπεί µε την έκδοση ενός νέου πιστοποιητικού. 

Αν σε ιδιαίτερα εξαιρετική περίπτωση είναι απολύτως αναγκαία η είσοδος εργαζοµένων σε δεξαµενή ή σε άλλο κλειστό χώρο πριν την έκδοση πιστοποιητικού εισόδου, τότε θα πρέπει να παίρνονται ιδιαίτερα µέτρα προφύλαξης, ως εξής:
α) Οι εργαζόµενοι θα πρέπει να φέρουν µία ανεξάρτητη από το περιβάλλον εργασίας αναπνευστική συσκευή ή αναπνευστική συσκευή µε τροφοδότηση νωπού αέρα ως και ζώνη ασφαλείας µε ιµάντα διάσωσης.
β) Οι εργαζόµενοι δεν πρέπει να φέρουν παπούτσια µε πρόκες ή οτιδήποτε άλλο που θα µπορούσε να προκαλέσει σπινθήρες ή φόρµες εργασίας που είναι δυνατόν να δηµιουργήσουν σπινθήρες από στατικό ηλεκτρισµό.
γ) Για φωτισµό πρέπει να χρησιµοποιούνται µόνο λάµπες αντιεκρηκτικού τύπου.
δ) Στην είσοδο της δεξαµενής ή του κλειστού χώρου πρέπει να υπάρχει κατάλληλο πρόσωπο, που θα επιτηρεί την εργασία.
ε) Εφόσον κρίνεται σκόπιµο για την αποτροπή κάθε κινδύνου, θα πρέπει να παρευρίσκονται πυροσβέστες µε τα κατάλληλα πυροσβεστικά µέσα καθώς και µέσα διάσωσης. 

1. Σε περίπτωση εργασιών εν θερµό σε δεξαµενές φορτίου πρέπει:
α) Να διατηρείται σε ετοιµότητα και πλησίον των θέσεων εργασίας ικανός αριθµός κατάλληλων πυροσβεστήρων.
β) Τουλάχιστον ένας από τους εργαζοµένους να είναι εξοικειωµένος µε τη χρήση των πυροσβεστήρων.
γ) Να υπάρχουν και να διατηρούνται ελεύθερα εµποδίων µέσα εύκολης πρόσβασης και απέλευσης από τον τόπο εργασίας.
δ) Να υπάρχουν µέσα φωτισµού ανάγκης.
ε) Σε περίπτωση τεχνητού αερισµού των χώρων εργασίας η είσοδος του νωπού αέρα να βρίσκεται σε ασφαλή απόσταση από το σηµείο εξόδου του αερίου από τη δεξαµενή.
στ) Σε περίπτωση εξαερισµού της δεξαµενής η έξοδος του απαγοµένου αέρα να βρίσκεται σε ασφαλή απόσταση από το σηµείο εισόδου του νωπού αέρα.
ζ) Οι εργαζόµενοι να φέρουν, έτοιµες προς χρήση, ανεξάρτητες από το περιβάλλον ατοµικές αναπνευστικές συσκευές.
2. Σε αµπάρια ξηρού φορτίου για τα οποία δεν απαιτείται πιστοποιητικό εργασιών εν θερµώ, σύµφωνα µε την παράγραφο 1 του άρθρου 16 δεν πρέπει να γίνονται εργασίες εν θερµώ µέχρις ότου αρµόδιο πρόσωπο οριζόµενο από την επιχείρηση να εξετάσει και τα βρει ελεύθερα από εύφλεκτα υγρά, αέρια και ατµούς.
3. Πριν από οποιαδήποτε εργασία στο µηχανοστάσιο ή λεβητοστάσιο πλοίου, για το οποίο δεν απαιτείται έκδοση πιστοποιητικού εργασιών εν θερµώ σύµφωνα µε την παράγραφο 1 του άρθρου 16 ή σε δεξαµενή καυσίµων και χώρους µηχανών των σωστικών λέµβων, οι σεντίνες πρέπει να ελέγχονται από αρµόδιο πρόσωπο οριζόµενο από την επιχείρηση, ως προς την ύπαρξη εύφλεκτων υγρών, αερίων και ατµών.
4. Κατά τη διάρκεια κάθε εν θερµώ εργασίας σε κλειστό χώρο, πρέπει:
α) Οι σωληνώσεις που µπορεί να φέρουν στο χώρο επικίνδυνες ουσίες να αποσυνδέονται ή να στεγανοποιούνται ή να παίρνονται ανάλογα µέτρα ώστε να εµποδίζεται η διαρροή επικίνδυνων ουσιών στον υπόψη, χώρο εργασίας.
β) Τα καλύµµατα των ανθρωποθυρίδων και τυχόν άλλων διόδων που οδηγούν στο χώρο εργασίας και που είχαν κλειστεί, να διατηρούνται κλειστά σε όλη τη διάρκεια της εργασίας.
γ) Εφόσον ανοιχτούν καλύµµατα ανθρωποθυρίδων ή άλλων διόδων του χώρου ή γίνει χειρισµός κάποιου επιστοµίου έτσι που να δηµιουργηθεί πιθανότητα κινδύνου για τους εργαζόµενους, τότε όλοι οι εργαζόµενοι πρέπει να αποµακρυνθούν από το χώρο εργασίας και να µην επιστρέψουν πριν ο χώρος εξεταστεί ξανά και εκδοθεί καινούργιο πιστοποιητικό εργασιών εν θερµώ.
5. α) Στα µηχανοστάσια και λεβητοστάσια δεν επιτρέπεται η χρήση ανοιχτής φλόγας εκτός των προκαθορισµένων θέσεων και εφόσον τούτο έχει επιτραπεί για συγκεκριµένη εργασία εν θερµώ.
β) Κάθε εργασία µε χρήση ανοιχτής φλόγας θα πρέπει να σταµατήσει εάν και καθ όσον χρόνο δεξαµενές, σωληνώσεις ή άλλοι χώροι που οδηγούν στους χώρους µηχανοστασίων ή λεβητοστασίων εξαερίζονται µέσω των χώρων αυτών και καµία εργασία δεν πρέπει να επαναληφθεί πριν εκδοθεί νέο πιστοποιητικό εργασιών εν θερµώ.
6. α) Κατά την διάρκεια των παραπάνω εργασιών εν θερµώ πρέπει να υπάρχουν στον τόπο εργασίας συνεχώς πυροσβέστες µε το κατάλληλο πυροσβεστικό εξοπλισµό και φορείο τραυµατιοφορέα.
β) Οι είσοδοι εις τον τόπον που γίνονται εργασίες εν θερµώ πρέπει να διατηρούνται ελεύθερες ούτως ώστε αν παραστεί ανάγκη να είναι δυνατόν να εκκενωθεί αµέσως ο χώρος.
7. Εφόσον εµφανιστεί πιθανότητα φωτιάς σε ένα χώρο εργασίας, οι εργαζόµενοι πρέπει να αποσυρθούν απ αυτόν και µία εµφανής πινακίδα να τοποθετείται που θα δείχνει την πιθανότητα του κινδύνου.
8. Πριν γίνει οποιαδήποτε εργασία εν θερµώ σε µεταλλικό αντικείµενο καλυµµένο µε προστατευτικό επίχρισµα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι σχετικές απαιτήσεις της παραγράφου 4 του άρθρου 8.
9. Αν κατά την πορεία της εργασίας µέσα σε δεξαµενή καυσίµων, σε διαµέρισµα ή χώρο γειτονικό µε δεξαµενή καυσίµων, ή στην εξωτερική επιφάνεια δεξαµενόπλοιων σπάσει ή ανοίξει κάποια σωλήνα ή αρµός της δεξαµενής ή εµφανιστεί κάποια άλλη πιθανότητα εισόδου ή σχηµατισµού αερίων στη δεξαµενή ή άλλο γειτονικό µε αυτή χώρο ή διαµέρισµα η εργασία πρέπει να διακόπτεται και τα υπάρχοντα πιστοποιητικά εισόδου και εργασιών εν θερµώ που αφορούν τις δεξαµενές, τα διαµερίσµατα και τους άλλους γειτονικούς χώρους να ακυρώνονται αµέσως.
10. Όταν ένα σκάφος, δεξαµενή, διαµέρισµα ή άλλος εσωτερικός χώρος έχει πιστοποιηθεί ανασφαλής για όλες τις εργασίες ή µόνο τις εργασίες εν θερµώ, το σκάφος ή οι χώροι αυτοί να σηµαίνονται εµφανώς.
11. Εάν σε ένα µέρος του σκάφους στο οποίο η παρουσία καυσίµων είναι δυνατό να προκαλείται πυρκαϊά ή έκρηξη, οι εργασίες στις οποίες γίνεται χρήση φωτιάς να µη εκτελούνται πριν από την έκδοση πιστοποιητικού εργασιών εν θερµώ για το συγκεκριµένο µέρος του πλοίου.
12. Μετά το πέρας της εν θερµώ εργασίας η θέση εργασίας και η περιοχή της να ελέγχονται αµέσως για κρυφές εστίες πυρκαϊάς. 

1. Για εργασίες που δεν µπορούν να εκτελεσθούν µε ασφάλεια µε τη βοήθεια κλίµακας ή µε άλλα µέσα πρέπει να διατίθενται κατάλληλα και επαρκή ικριώµατα ή πλατφόρµες εργασίας.
2. Τα ικριώµατα και οι πλατφόρµες εργασίας πρέπει να συναρµολογούνται, να αποσυναρµολογούνται ή να τροποποιούνται κάτω από την επίβλεψη αρµόδιου προσώπου και από πεπειραµένο σ αυτό το είδος της εργασίας προσωπικό. 

1. Σταθερά ικριώµατα θεωρούνται µεταλλικές (σωληνωτές) ή ξύλινες κατασκευές που εξυπηρετούν τις σε διάφορα ύψη εκτελούµενες ναυπηγοεπισκευαστικές εργασίες.
Τα σταθερά ικριώµατα πρέπει να είναι ανθεκτικά, να µην είναι δυνατό να θραυσθούν, να µετασχηµατιστούν ή να υποστούν επικίνδυνους κραδασµούς.
2. Κινητά ικριώµατα
Κινητά ικριώµατα νοούνται µεταλλικοί ή ξύλινοι οκρίβαντες (καβαλέττα) ύψους ενός (1,00) µέχρι και το πολύ δύο (2,00) µέτρων, µε δάπεδο εργασίας πλάτους τουλάχιστον εξήντα εξατοστών (0,60) του µέτρου.
3. Κινητά ικριώµατα τύπου πύργου.
Κινητά µεταλλικά ικριώµατα τύπου πύργου νοούνται ανθεκτικές µεταλλικές σωληνωτές κατασκευές. Το ύψος των ικριωµάτων αυτών δεν µπορεί να είναι ανώτερο από το τριπλάσιο του µήκους της µικρότερης πλευράς της βάσης τους.
4. Αναρτηµένα ικριώµατα
Αναρτηµένα ικριώµατα νοούνται κινητά δάπεδα, κλωβοί και άλλα παρόµοια µέσα από ανθεκτικά υλικά που αναρτώνται κατάλληλα από σταθερό σηµείο.
Αυτό το είδος των ικριωµάτων χρησιµοποιείται µόνο στις περιπτώσεις όπου κατά τον υπεύθυνο των εργασιών είναι αδύνατη ή απρόσφορη η χρήση άλλων ειδών ικριωµάτων. 

Για τις εργασίες που αναφέρονται στο άρθρο 20 παρ. 1 πρέπει να χρησιµοποιούνται ικριώµατα µε τους ακόλουθους όρους και περιορισµούς ανάλογα µε το ύψος των ικριωµάτων από τη στάθµη του εδάφους ή του κατά περίπτωση, σταθερού δαπέδου (στάθµης) εργασίας.
α) Για εξωτερικές εργασίες σε ύψος πάνω από τρία µέτρα από πενήντα εκατοστά του µέτρου (3,50) από το σταθερό δάπεδο (στάθµη) εργασίας χρησιµοποιούνται σταθερά ικριώµατα.
Για τις εργασίες αυτές είναι δυνατό να χρησιµοποιηθούν και κινητά µεταλλικά ικριώµατα τύπου πύργου εφ όσον όµως το ύψος του δαπέδου εργασίας τους δεν υπερβαίνει τα πέντε (5,00) µέτρα.
β) Για εξωτερικές και εσωτερικές εργασίες κάτω των τριών µέτρων και πενήντα εκατοστών (3,50) του µέτρου είναι δυνατό να χρησιµοποιούνται κινητά ικριώµατα (καβαλέτα).
γ) Για τις εσωτερικές εργασίες πάνω από 3 µέτρα και πενήντα εκατοστά (3,50) του µέτρου, χρησιµοποιούνται σταθερά ικριώµατα.
Για τις εργασίες αυτές επίσης, είναι δυνατό να χρησιµοποιηθούν και κινητά µεταλλικά ικριώµατα µέχρι ύψους δώδεκα (12.00) µέτρων.
δ) Για ελαφρές ή περιορισµένης έκτασης εργασίες είναι δυνατό να χρησιµοποιούνται φορητές κλίµακες σύµφωνα µε τις προϋποθέσεις του Π.∆/τος της 22/29.12.1933 (ΦΕΚ 400 τ.Α), όπως συµπληρώθηκε από το µε αριθ. 17/1978 Π.∆/γµα «Περί συµπληρώσεως του από 22/29.12.1933 Π.∆/τος «περί ασφαλείας εργατών και υπαλλήλων εργαζοµένων επί φορητών κλιµάκων» (ΦΕΚ 3 τ. Α) και εφόσον από τον υπεύθυνο των εργασιών αυτών κρίνεται ότι αυτές είναι δυνατό να εκτελεστούν µε αυτό τον τρόπο ακίνδυνα.
Απαγορεύεται η χρήση ξύλινων εξωτερικών ικριωµάτων ύψους µεγαλύτερου των δέκα (10.00) µέτρων.
Στις περιπτώσεις αυτές χρησιµοποιούνται µόνο µεταλλικά (σωληνωτά) ικριώµατα.
Απαγορεύεται η µερική αποσυγκόληση των ικριωµάτων. Αυτά πρέπει να παραµένουν µε πλήρη σύνθεση µέχρι την ολοκλήρωση των εργασιών για τις οποίες κατασκευάστηκαν έτσι ώστε ο εκάστοτε φορέας να παραµένει πλήρης και ασταθής. 
 

Τα υλικά από τα οποία αποτελούνται τα ικριώµατα πρέπει να είναι άριστης ποιότητας, ανθεκτικά και µε επιµέλεια συντηρηµένα, να προέρχονται από υγιές ξύλο µακρών ινών, απαλλαγµένο εντελώς του φλοιού, και κατά το δυνατό ρηγµών ή αρµών.
Απαγορεύεται η βαφή και το στοκάρισµα των χρησιµοποιουµένων ξύλων.
Απαγορεύεται η χρήση χυτοσιδηρών καρφιών για τη συναρµολόγηση του ικριώµατος.
Τα υλικά πρέπει να επιθεωρούνται πριν από κάθε συναρµολόγηση ποιοτικά και ποσοτικά και η συντήρησή τους ανατίθεται σε έµπειρο τεχνίτη. 

1. Τα σταθερά ικριώµατα αποτελούνται είτε από µια σειρά ορθοστάτες, εφόσον η απόσταση των σηµείων έδρασης κάθε εγκάρσιας δοκίδας δεν υπερβαίνει το ένα µέτρο και τριάντα εκατοστά (1,30) µέτρου, είτε από δύο ή περισσότερες σειρές ορθοστατών εφόσον υπάρχει υπέρβαση του παραπάνω µήκους, σε τρόπο ώστε οι διαδοχικές αποστάσεις των σηµείων έδρασης κάθε εγκάρσιας δοκίδας να µη υπερβαίνουν το ένα µέτρο και τριάντα εκατοστά (1,30) µέτρου.
2. Οι ορθοστάτες κατασκευάζονται από ξύλο τετραγωνικής διάταξης.
Απαγορεύεται η χρήση σχισµένων κατά µήκος δοκών.
Οι ορθοστάτες είναι δυνατό να αποτελούνται από περισσότερα τεµάχια.
3. Η καθ ύψος σύνθεση των ορθοστατών γίνεται µε πλευρικές ενώσεις µήκους εβδοµήντα πέντε εκατοστών (0,75) του µέτρου. Η ένωση ενισχύεται µε αναβολέα (τάκος) µήκους τουλάχιστον πενήντα εκατοστών (0,50) του µέτρου και τοµής ίσης ή µεγαλύτερης του υψηλότερα ευρισκοµένου ορθοστάτη. Ο αναβολέας καρφώνεται χαµηλότερα από το πάνω άκρο του κάτω ορθοστάτη. Στο πάνω άκρο του αναβολέα εφάπτεται το κάτω άκρο του πάνω ορθοστάτη.
4. Οι διατοµές των ορθοστατών σε συνάρτηση µε το ύψος και τον αριθµό τους πρέπει να είναι σύµφωνες µε τις επόµενες διαστάσεις:

5. Η απόσταση µεταξύ δύο διαδοχικών ορθοστατών επιτρέπεται να είναι µέχρι τρία και µισό (3,50) µέτρα.
6. Οι ορθοστάτες κλείνουν ελαφρά προς το µέρος της κατασκευής, και εδράζονται σε πέδιλα και µαδέρια. Οι ορθοστάτες προσαρµόζονται στα πέδιλα µε τρόπο ώστε να είναι αδύνατο το γλίστριµά τους. Απαγορεύεται κάθε πρόχειρη στήριξη όπως π.χ. µε πέτρες, σιδηρά τεµάχια και άλλα υλικά.
7. Οι ορθοστάτες επεκτείνονται τουλάχιστο ένα (1,00) µέτρο πάνω από το τελευταίο δάπεδο εργασίας.
8. Κάθε σειρά ορθοστατών πρέπει να συνδέεται µε κατά το δυνατό οριζόντια και παράλληλα προς την κατασκευή ενιαία τεµάχια ξύλου (σανίδες) διατοµής δύο και µισό εκατοστών επί δώδεκα εκατοστά (0,025Χ0,12) του µέτρου, καρφωµένα κάτω ακριβώς από τους αναβολείς (τάκους). 

1. Οι εγκάρσιες δοκίδες που χρησιµοποιούνται για την έδραση του δαπέδου εργασίας πρέπει να προέρχονται από υγιές ξύλο, πελεκητό, από αυτούσιο κορµό (λατάκια) χωρίς αρµούς και ρόζους και να µη φέρουν πολλές διατρήσεις από προηγούµενα καρφώµατα.
Απαγορεύεται η χρησιµοποίηση κατά µήκος σχισµένου ξύλου.
2. Οι εγκάρσιες δοκίδες εδράζονται σε ξύλινους αναβολείς (τάκους) που καρφώνονται στους ορθοστάτες. Η διατοµή των αναβολέων πρέπει να είναι µεγαλύτερη από τη διατοµή της δοκίδος και το µήκος τους τουλάχιστον πενήντα εκατοστά (0,50) του µέτρου. Επιτρέπεται και η χρησιµοποίηση άλλης µεθόδου που εξασφαλίζει το ακλόνητο της κατασκευής.
3. Η διατοµή των πιο πάνω δοκίδων διά την στήριξη των δαπέδων εργασίας πρέπει να είναι διαστάσεων δέκα εκατοστών (0,10Χ0,10) του µέτρου. 

Οι αντηρίδες (αντιανέµια ή τιράντες χιαστί) γίνονται από ενιαίο ξύλο (σανίδα) χωρίς σύνδεση και έχουν διατοµή τουλάχιστο δύο και µισό εκατοστά επί δώδεκα εκατοστά (0,25Χ0,12) του µέτρου. Τα άκρα των αντηρίδων καρφώνονται χιαστί στους ορθοστάτες και όσο το δυνατό πιο κοντά και πάνω από την έδραση των εγκάρσιων δοκίδων. ∆εν επιτρέπεται το κάρφωµα των αντηρίδων στο σηµείο διασταύρωσής τους. Η τοποθέτηση των αντηρίδων είναι υποχρεωτική για όλα τα φατνώµατα. 

1. Τα δάπεδα των ικριωµάτων πρέπει να πληρούν τους εξής όρους:
α) Να αποτελούνται από τρία (3) τουλάχιστον µαδέρια ελάχιστου πάχους πέντε εκατοστών (0,05) του µέτρου και συνολικό πλάτος τουλάχιστον εξήντα εκατοστών (0,60) του µέτρου.
Απαγορεύεται η χρήση δύο ή περισσότερων επάλληλων σειρών σανίδων για την κατασκευή δαπέδων ικριωµάτων.
β) Τα µαδέρια του δαπέδου να µην είναι παλαιά, να µη φέρουν ρωγµές, ούτε να ενισχύονται µε προσήλωση ελασµάτων (τσέρκια) ή ξύλων (κλάπες) για την αντιµετώπιση τυχόν ρωγµών κλπ. Η προφύλαξη των άκρων των µαδεριών αντιµετωπίζεται µε πλευρικούς οπλισµούς από µεταλλικές ταινίες.
Απαγορεύεται το στοκάρισµα και η βαφή των µαδεριών.
γ) Τα µαδέρια του δαπέδου των ικριωµάτων τοποθετούνται κατά πλάτος µε κενά µέχρι το πολύ τριών εκατοστών (0,03) του µέτρου, και έτσι ώστε να καλύπτεται όλο το µεταξύ των στηριγµάτων άνοιγµα. Επί πλέον τα µαδέρια συνδέονται κατάλληλα για την αποφυγή ολίσθησής τους και δεν εξέχουν πάνω από είκοσι εκατοστά (0,20) του µέτρου από το σηµείο έδρασής τους.
δ) Τα µαδέρια του δαπέδου συνδέονται από το κάτω µέρος κάθετα προς την κατασκευή µε ζεύγµατα (κλάπες) σε τρόπο που να είναι αδύνατη η ανοµοιόµορφη κάµψη.
ε) Το κενό µεταξύ της κατασκευής και του δαπέδου εργασίας δεν πρέπει να ξεπερνάει τα τριάντα εκατοστά (0,30) του µέτρου.
στ) Τα δάπεδα των ικριωµάτων να υπερβαίνουν το µέρος της κατασκευής κατά εξήντα εκατοστά (0,60) του µέτρου.
ζ) Τα δάπεδα εργασίας να φέρουν εσωτερικά και εξωτερικά κράσπεδα από σανίδα (θωράκια) πλάτους δεκαπέντε εκατοστών (0,15) του µέτρου από το δάπεδο εργασίας και κατά την εξωτερική πλευρά του ικριώµατος πρέπει να τοποθετείται κουπαστή αποτελούµενη από διπλή σανίδα. Στο µεσοδιάστηµα µεταξύ δαπέδου και κουπαστής να τοποθετείται άλλη σανίδα παράλληλα προς την κουπαστή. Όλα τα παραπάνω τοποθετούνται και καρφώνονται εσωτερικά στους ορθοστάτες.
η) Τα δάπεδα εργασίας πρέπει να φορτίζονται, ανάλογα µε την αντοχή τους, διά συνεχούς επιβλέψεως από κατάλληλα πρόσωπα, ώστε να µη υπερφορτώνονται.
θ) Απαγορεύεται η τοποθέτηση φορητών κλιµάκων και άλλων µέσων (κάσες, καβαλέτα κ.ά.) στα παραπάνω δάπεδα.
ι) Απαγορεύεται η εργασία περισσοτέρων από δύο (2) προσώπων σε δάπεδο που περιλαµβάνεται µεταξύ δύο διαδοχικών ορθοστατών.
Στις γωνίες των κατασκευών όπου επιβάλλεται η προέκταση των δαπέδων εργασίας τοποθετούνται δύο ορθοστάτες κατά τη διεύθυνση της διχοτόµου της κατασκευής. Οι ορθοστάτες συνδέονται µε δοκίδα παρόµοια µε κείνη που χρησιµοποιείται για την έδραση δαπέδων εργασίας.
2. Το πλάτος των δαπέδων εργασίας να είναι επαρκές και ανάλογο µε την εργασία για την οποία κατασκευάστηκε το ικρίωµα. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπάρχει διάστηµα ελεύθερο από σταθερά εµπόδια ή αποθηκευµένα υλικά µε πλάτος τουλάχιστον εξήντα εκατοστά (0,60) του µέτρου. Με αυτό τον τρόπο το πλάτος του δαπέδου εργασίας του ικριώµατος να είναι:
α) Εξήντα εκατοστά (0,60) του µέτρου αν υποβαστάζει αποκλειστικά εργαζόµενο χωρίς αποθήκευση υλικών.
β) Ογδόντα εκατοστά (0,80) του µέτρου αν χρησιµοποιείται για απόθεση υλικών.
γ) Ένα µέτρο και δέκα εκατοστά (1,10) του µέτρου αν χρησιµοποιείται για την έδραση άλλου δαπέδου εργασίας σε ψηλότερη στάθµη.
δ) Ένα µέτρο και τριάντα εκατοστά (1,30) του µέτρου αν χρησιµοποιείται για βαριές
εργασίες όπως σφυρηλάτηση.
ε) Ένα µέτρο και πενήντα εκατοστά (1,50) όταν χρησιµοποιείται συγχρόνως για τις παραπάνω εργασίες και τη στήριξη άλλου δαπέδου εργασίας σε ψηλότερη στάθµη.
στ) Το µέγιστο πλάτος ενός δαπέδου εργασίας που στηρίζεται σε οριζόντιες δοκίδες δεν πρέπει να υπερβαίνει το ένα µέτρο και εξήντα εκατοστά (1,60) του µέτρου.
Εκτός από την περίπτωση του ικριώµατος (α) αυτής της παραγράφου για την κατασκευή όλων των λοιπών ειδών σταθερών ικριωµάτων απαιτείται σύνταξη σχετικής µελέτης από τον επιβλέποντα το έργο µηχανικό. 
 

Για την επίτευξη του αµετακίνητου του ικριώµατος, πρέπει να λαµβάνονται τα κατά περίπτωση προσφορότερα µέτρα, όπως π.χ. σύνδεση του ικριώµατος µε τα µέτωπα εργασίας, ή µε άλλη σταθερή κατασκευή κλπ. 

1. Τα κινητά ικριώµατα χρησιµοποιούνται όπως καθορίζεται στην περίπτωση (β) της παραγράφου (1) του άρθρου 22.
2. Οι οκρίβαντες (καβαλέτα) των κινητών ικριωµάτων αποτελούνται από οριζόντια δοκό διατοµής οκτώ επί οκτώ εκατοστών (0,08Χ0,08) του µέτρου ή µεγαλύτερης ανάλογα µε το µήκος και την προβλεπόµενη φόρτιση.
Η οριζόντια αυτή δοκός στηρίζεται σε κάθε άκρο σε δύο πλαγιοστάτες (πόδια).
Η σταθερότητα (µη µετασχηµατισµός) των πλαγιαστατών ανά δύο εξασφαλίζεται µε αντερείσµατα (πλαγιόξυλα) που προσηλώνονται στο µέσο της οριζόντιας δοκού και στα κάτω άκρα των πλαγιοστατών.
3. Τα µαδέρια του δαπέδου του κινητού ικριώµατος δεν επιτρέπεται να εξέχουν από την οριζόντια δοκό του οκρίβαντος (καβαλέττου) περισσότερο από δέκα εκατοστά (0,10) του µέτρου ούτε όµως και λιγότερο από πέντε εκατοστά (0,05) του µέτρου. Η µη µετακίνηση των µαδεριών εξασφαλίζεται µε εγκάρσιες δοκίδες.
4. Απαγορεύεται η στήριξη φορητών κλιµάκων ή άλλων πρόχειρων µέσων για εκτέλεση εργασίας πάνω στα δάπεδα των κινητών ικριωµάτων.
5. Επιτρέπεται η χρησιµοποίηση µηχανικών οκριβάντων εφόσον είναι δυνατό να ανυψώνονται από ένα (1,00) µέχρι δύο (2,00) µέτρα, µε κατάλληλο µηχανισµό, που να εξασφαλίζει τη σταθερότητα της ανύψωσης σε ορισµένη θέση µε ανασταλτική κροτάλη (καστάνια).
6. Ως κινητά ικριώµατα είναι δυνατό να χρησιµοποιηθούν και µεταλλικοί οκρίβαντες µε επαρκή αντοχή και ευστάθεια. 
 

1. Στα µεταλλικά ικριώµατα µόνο τα δάπεδα εργασίας επιτρέπεται να αποτελούνται από ξύλινα µαδέρια συνολικού πλάτους τουλάχιστο εξήντα εκατοστών (0,60) του µέτρου.
Τα µεταλλικά ικριώµατα κατασκευάζονται από δύο τουλάχιστον σειρές ορθοστάτες (κολώνες) παράλληλες προς την όψη του µετώπου εργασίας και σε απόσταση µεταξύ τους όχι µεγαλύτερη από ένα µέτρο και δέκα εκατοστά (1,10) του µέτρου, η δε πλησιέστερη προς το µέτωπο εργασίας απέχει απ αυτό το πολύ µέχρι δέκα πέντε εκατοστά (0,15) του µέτρου.
2. Η σύνθεση των δύο παράλληλων σειρών ορθοστατών γίνεται µε οριζόντια µεταλλικά (σωληνωτά) στοιχεία ικανής αντοχής πάνω στα οποία στηρίζονται και τα δάπεδα εργασίας.
3. Τα ικριώµατα εξασφαλίζονται από οριζόντια µετακίνηση µε σύνδεσή τους µε το µέτωπο εργασίας, ή µε άλλη σταθερή κατασκευή ή µε κάποιο άλλο πρόσφορο τρόπο που θα εξασφαλίζει το αµετακίνητό τους.
4. Τα ικριώµατα φέρουν αντιανέµιους συνδέσµους χιαστί.
5. Τα ικριώµατα φέρουν µεταλλικό χειρολισθήρα σε ύψος ενός (1,00) µέτρου από το δάπεδο εργασίας και µεταλλική ράβδο στο µέσο του διαστήµατος.
6. Τα χρησιµοποιούµενα µεταλλικά ικριώµατα συναρµολογούνται σύµφωνα µε τις προδιαγραφές, οδηγίες και υποδείξεις του εργοστασίου κατασκευής τους.
Οι τύποι των χρησιµοποιουµένων µεταλλικών ικριωµάτων πρέπει να πληρούν τους όρους προτύπων του Ελληνικού Οργανισµού Τυποποίησης (ΕΛΟΤ) όταν αυτοί γίνουν υποχρεωτικής εφαρµογής µε υπουργικές αποφάσεις που θα εκδοθούν σε εφαρµογή της
διάταξης των παρ. 6 του άρθρου 3 του Ν. 372/1976 «περί συστάσεως και λειτουργίας Ελληνικού Οργανισµού Τυποποιήσεως».
7. Οι διατάξεις για τα ξύλινα ικριώµατα, σ ό,τι αφορά την ασφάλεια εργαζοµένων, ισχύουν γενικά και για τα µεταλλικά ικριώµατα. 
 

1. Τα κινητά µεταλλικά ικριώµατα τύπου πύργου πρέπει να χρησιµοποιούνται µόνο σε σταθερά, ανθεκτικά, επίπεδα, οριζόντια και άλλα δάπεδα.
2. Όταν µετατοπίζονται πρέπει να σπρώχνονται ή να σέρνονται από τη βάση τους.
3. Οι τροχοί τους πρέπει να συγκρατούνται ασφαλώς στους ορθοστάτες.
4. Πρέπει να εξασφαλίζονται από ανατροπή ή τυχαία µετατόπισή τους.
5. Πρέπει να διαθέτουν ασφαλή κλίµακα στερεά προσαρµοσµένη ή ενσωµατωµένη για την άνοδο µέχρι το δάπεδο εργασίας.
6. Το δάπεδο εργασίας πρέπει να καλύπτει όλη την πάνω επιφάνεια του µεταλλικού ικριώµατος.
7. Κατά τα λοιπά πρέπει να ανταποκρίνονται στους κανόνες ασφαλείας όπως αναφέρονται στις παρ. 5 και 6 του άρθρου 29. 

1. Αναρτηµένο ικρίωµα εννοείται δάπεδο εργασίας διαστάσεων µέχρι τεσσάρων µέτρων επί εβδοµήντα εκατοστών (4,00Χ0,70) του µέτρου (διαστάσεις κάτοψης).
2. Τα µαδέρια, δοκίδες και γενικά τα υλικά αναρτηµένου ικριώµατος πρέπει να είναι επαρκούς διατοµής και καλής ποιότητος.
3. Τα µαδέρια που συνιστούν το δάπεδο εργασίας πρέπει να τοποθετούνται µε τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγεται η δηµιουργία κενών.
4. Τα δάπεδα εργασίας τοποθετούνται σ ενιαίους δοκούς οι οποίοι στερεώνονται σε µεταλλικά στηρίγµατα που απέχουν µεταξύ τους µέχρι τρία µέτρα και πενήντα εκατοστά (3,50) του µέτρου. Το µήκος των προβόλων σε καµία περίπτωση δεν επιτρέπεται να ξεπερνάει τα πενήντα εκατοστά (0,50) του µέτρου.
5. Τα αναρτηµένα ικριώµατα πρέπει να είναι εφοδιασµένα:
α) Στις τρεις εξωτερικές πλευρές µε στηθαία (χειρολισθήρες) σανίδα µεσοδιαστήµατος και θωράκια, όπως στα εξωτερικά ικριώµατα που αναφέρονται στο άρθρο 26.
β) Στην πλευρά προς το µέτωπο εργασίας µε χειρολισθήρα σε ύψος εβδοµήντα εκατοστά (0,70) του µέτρου.
6. Τα στηθαία πρέπει να στηρίζονται σε ορθοστάτες ακλόνητα στερεοµένους στο σταθερό δάπεδο και που απέχουν το πολύ µεταξύ τους ένα µέτρο και εβδοµηνταπέντε εκατοστά (1,75) του µέτρου.
7. Όταν το αναρτηµένο ικρίωµα χρησιµοποιείται για εργασία το δάπεδό του να είναι απόλυτα οριζόντιο.
8. Τα αναρτηµένα ικριώµατα στηρίζονται σε τρία τουλάχιστο στηρίγµατα που είναι αναρτηµένα µε συρµατόσχοινα ή αλυσίδες ή άλλο δόκιµο τρόπο. Η όλη ανάρτηση γίνεται µε τρόπο ώστε να αποκλείεται η περίπτωση ανατροπής του ικριώµατος.
9. Η εξασφάλιση του ικριώµατος από ταλάντωση ή ανατροπή, γίνεται µ ένα ή δύο τεταµένα συρµατόσχοινα και κρίκους ή άλλο δόκιµο τρόπο.
10. Απαγορεύεται η χρήση αναρτηµένων ικριωµάτων που δεν ανυψώνονται µε µηχανικό µέσο.
11. Απαγορεύεται η χρήση βαρούλκου που βρίσκεται εκτός του ικριώµατος.
12. Για τα µηχανικά µέσα ανύψωσης των αναρτηµένων ικριωµάτων ισχύουν οι διατάξεις των ανυψωτικών µέσων.
13. Η συναρµολόγηση, αποσυναρµολόγηση των αναρτηµένων ικριωµάτων να γίνεται κάτω από την επίβλεψη έµπειρου προσώπου.
14. Οι χειρισµοί λειτουργίας των αναρτηµένων ικριωµάτων ανατίθενται σε έµπειρο πρόσωπο.
15. Τα ικριώµατα αναρτώνται από δοκούς σε πρόβολο. Οι δοκοί αυτοί να έχουν αρκετό µήκος και διατοµή προς εξασφάλιση της αντοχής του ικριώµατος. Τοποθετούνται κάθετα προς το µέτωπο εργασίας και µε τέτοιο τρόπο που αντιστοιχούν στις εγκάρσιες δοκίδες του δαπέδου εργασίας.
16. Η πάκτωση και αντιστήριξη των δοκών ανάρτησης πρέπει να εξασφαλίζουν σταθερή απόσταση του δαπέδου εργασίας από την πρόσοψη της κατασκευής το πολύ δέκα εκατοστά (0,10) του µέτρου.
17. Η πάκτωση των δοκών αναρτήσεως γίνεται µε στερέωσή τους µε κοχλίες, ή µε συγκόλληση (ή άλλα ισοδύναµα µέσα) µε την κατασκευή.
18. Τα συρµατόσχοινα και οι αλυσίδες ανάρτησης να έχουν συντελεστή ασφαλείας τουλάχιστο δέκα (10).
19. Τα συστήµατα των τροχαλιών να στερεώνονται στα δάπεδα εργασίας µε ισχυρές µεταλλικές ταινίες, που διέρχονται και κάτω από το δάπεδο εργασίας. 
 

1. Τα ικριώµατα σε πρόβολο πρέπει:
α) Να είναι σταθεροποιηµένα και αγκυρωµένα µε ασφαλή τρόπο στα σηµεία πάκτωσης.
β) Να έχουν δοκούς στήριξης κατάλληλου µήκους και διατοµής, για να εξασφαλίζονται η σταθερότητα και η ευστάθειά τους.
γ) Να εδράζονται κατάλληλα και να υποστηρίζονται µε ζεύγµατα.
2. Μόνο ανθεκτικά µέρη της κατασκευής επιτρέπεται να χρησιµοποιούνται ως σηµεία στήριξης των ικριωµάτων σε πρόβολο. Σε κάθε περίπτωση η κατασκευή των ικριωµάτων σε πρόβολο σε ότι αφορά τα λοιπά στοιχεία τους (δάπεδα εργασίας, θωράκια,κιγκλιδώµατα, χειρολισθήρες κλπ.) πρέπει να έιναι παρόµοια µε εκείνα των σταθερών ικριωµάτων. 

Πέραν των προαναφερθέντων ειδών ικριωµάτων επιτρέπεται και η χρησιµοποίηση και άλλων τύπων ικριωµάτων, εφόσον αυτά τηρούν τους όρους ασφαλείας των εργαζοµένων, όπως νοούνται στα προηγούµενα συναφή άρθρα. 

1. Οι εργαζόµενοι στην κατασκευή ή επισκευή σκάφους πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους ασφαλή µέσα προσπέλασης και εργασίας, όπως π.χ. κλίµακες, διάδροµοι διακίνησης, σταθερές εξέδρες εργασίας, κλωβούς ανύψωσης, όπως και ζώνες ασφαλείας, σχοινιά διάσωσης, προστατευτικά δίκτυα ασφαλείας κλπ.
2. Το υπό κατασκευή σκάφος (σκαρί) πρέπει να σταθεροποιείται έτσι ώστε να αποκλείεται ταλάντωση ή ανατροπή του. Ο συντελεστής ασφάλειας έναντι ανατροπής πρέπει να είναι τουλάχιστον ένα και µισό (1,5). Ως µέτρα για την εξασφάλιση της σταθερότητας αναφέρονται:
α) Πέλµα έδρασης (βάση) και κατασκευή υποστήριξης επαρκούς αντοχής και ευστάθειας.
β) Υποστηρίγµατα και αντιστηρίγµατα µε αντηρίδες του σκάφους.
γ) Κατάλληλη αγκύρωση.
3. Η ευστάθεια του σκάφους (σκαρί) πρέπει να ελέγχεται και να εξασφαλίζεται σε κάθε φάση εργασίας.
4. Ο σκελετός που υποστηρίζει το υπό κατασκευή σκάφος πάνω στην κλίνη και τα στοιχεία του σκάφους (σκαρί) δεν µπορούν να αποσυναρµολογηθούν χωρίς σαφή εντολή του υπεύθυνου µηχανικού.
5. Τα υποστηρίγµατα, τα ερείσµατα, αγκυρώσεις κλπ. πρέπει να εξασφαλίζονται από ολίσθωση, ανατροπή, πτώση και λυγισµό.
6. Κατά την τοποθέτηση εγκάρσιων και διαµήκων διαφραγµάτων (µπουλµέδες) αυτά να εξασφαλίζονται από πτώση µε χρήση κατάλληλων µέσων, όπως συρµατόσχοινα µε κοχλίες τάνωσης.
7. Κατά την τοποθέτηση και στερέωση µε πείρους του εξοπλισµού και εξαρτηµάτων του πλοίου κάτω από καταστρώµατα οι εργασίες να εκτελούνται από ασφαλή θέση εργασίας και όχι από αιωρούµενο µέρος.
8. Πριν την διάνοιξη οπών στα δάπεδα, καταστρώµατα, διαφράγµατα, να ειδοποιούνται σχετικά οι εργαζόµενοι που βρίσκονται στην άλλη πλευρά.
9. Πριν τις εργασίες τοποθέτησης διαφραγµάτων στα αµπάρια να αναστέλλονται όλες οι άλλες εργασίες πάνω από τα ανοίγµατα των υπόψη αµπαριών.
10. Απαγορεύεται η µείωση της αντοχής των φερόντων στοιχείων της κατασκευής µε κοπή, διάτρηση ή άλλο επισφαλή τρόπο. 

1. Η συναρµολόγηση των προκατασκευασµένων στοιχείων επιτρέπεται να γίνεται στις από το πρόγραµµα εργασίας προβλεπόµενες θέσεις.
Η συναρµολόγηση δεν επιτρέπεται να γίνεται στις διόδους κυκλοφορίας.
2. Για την εναπόθεση των ήδη κατασκευασθέντων στοιχείων πρέπει να διατίθενται κατάλληλοι επαρκείς χώροι. Οι χώροι αυτοί πρέπει να είναι εξοπλισµένοι µε τα ανάλογα µέσα διακίνησης και ανύψωσης, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η άνετη και ασφαλής εναποθήκευση, µεταφορά και τοποθέτηση των στοιχείων.
∆εν επιτρέπεται η επάλληλη στοίβαση των εναποθηκευµένων ευµεγέθων στοιχείων.
3. Εργασίες συγκόλλησης, συναρµολόγησης, προσαρµογής κλπ. πρέπει κατά το δυνατόν, να µην γίνονται στα ήδη αποθηκευµένα στοιχεία.
4. Οι εργασίες συναρµολόγησης για τον εξοπλισµό τω στοιχείων πρέπει να διενεργούνται σε θέσεις, που έχουν προβλεφθεί για τον σκοπόν αυτόν.
5. Οι εργασίες συγκόλλησης, συναρµολόγησης κλπ. στα προκατασκευασµένα στοιχεία πρέπει να εκτελούνται µετά την ασφαλή τοποθέτηση και στερέωσή τους στο σκάφος.
6. Απαγορεύεται οποιαδήποτε εργασία σε στοιχεία, ενόσω αυτά µεταφέρονται µε πλατφόρµες, γερανούς κλπ. 

1. Τα δάπεδα εργασίας, πάνω στα οποία συναρµολογούνται σιδερένια ή χαλύβδινα τεµάχια πρέπει να είναι ικανού πάχους χωρίς διάκενα µεταξύ τους.
2. Εργαζόµενοι οι οποίοι απασχολούνται σε µέρος πάνω από το οποίο εκτελούνται ηλώσεις πρέπει να προστατεύονται µε κατάλληλο στέγαστρο.
3. Σε περίπτωση εναπόθεσης χάλυβα σε προσωρινό δάπεδο, τούτο θα πρέπει να είναι ικανό να φέρει ασφαλώς το υπόψη φορτίο, το οποίο πρέπει να κατανέµεται οµοιοµερώς. 
 

1. Κατά τη µεταφορά τεµαχίων κατασκευής του σκάφους στην προβλεπόµενη θέση τοποθέτησής τους, αυτά δεν πρέπει να λύονται από το συρµατόσχοινο ή αλυσίδα ανύψωσής τους πριν τοποθετηθούν ασφαλώς και στερεωθούν στην προβλεπόµενη βάση.
2. ∆εν επιτρέπεται η εναπόθεση τεµαχίων κατασκευής του σκάφους στις προβλεπόµενες θέσεις τους εφόσον πλησίον αυτών απασχολούνται ακόµα εργαζόµενοι και υπάρχει κίνδυνος τραυµατισµού τους.
3. Χαλυβδοδοκοί που ανυψώνονται και µεταφέρονται µεµονωµένοι πρέπει να τοποθετούνται αµέσως στην προβλεπόµενη θέση και να εξασφαλίζονται από τυχόν µετατόπισή τους.
4. Σε περίπτωση ανύψωσης και µεταφοράς µεταλλικών δοκών πρέπει να λαµβάνεται µέριµνα αποτροπής ολίσθησής τους κατά την µεταφορά τους.
5. Η τοποθέτηση φορτίων πάνω σε χαλυβδοδοκούς ή σε άλλα φέροντα στοιχεία επιτρέπεται µόνο µετά την οριστική τοποθέτηση και στερέωσή τους. 

1. Οι οπές ήλωσης καθαρίζονται από το χρώµα µε τρίψιµο ή άλλη κατάλληλη µέθοδο.
2. Τα χρησιµοποιούµενα σ αυτές τις εργασίες υλικά και εργαλεία (ήλοι, κοχλίες, περικόχλια, κοχλιοστρόφια κλπ. χύµα τεµάχια) φυλάσσονται σε κουτιά ή αποτρέπεται µε άλλο τρόπο η πτώση τους από ύψος.
3. Κατά την αποκοπή των κεφαλών κατεστραµµένων ήλων ή κατά την µε κρούση αποµάκρυνση των πείρων των ήλων από τις αντίστοιχες οπές, να χρησιµοποιούνται προστατευτικά προπετάσµατα για την προστασία των εργαζοµένων από πίπτοντα µεταλλικά τεµάχια.
4. ∆εν επιτρέπεται η εκ νέου διαµόρφωση πείρων µε σφυρηλάτηση κλπ. που πρόκειται να χρησιµοποιηθούν για την προσωρινή συγκράτηση ελασµάτων για ήλωση. 

Κάθε παράβαση των διατάξεων του παρόντος διώκεται και τιµωρείται σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 26 του Νόµου 1346 της 14.4.1983 «Τροποποίηση και συµπλήρωση διατάξεων της Εργατικής Νοµοθεσίας και ρύθµιση διαφόρων θεµάτων». 

Η ισχύς του παρόντος αρχίζει έξι µήνες ύστερα από τη δηµοσίευσή του στην Εφηµερίδα της Κυβέρνησης.
Στον Υπουργό Εργασίας, αναθέτουµε τη δηµοσίευση και εκτέλεση του παρόντος ∆ιατάγµατος.

Αθήνα, 15 Μαίου 1984
Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ ΤΗΣ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ
ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ