Ν. 4384/2016 (ΦΕΚ 78/Α` 26.4.2016)

H περίπτωση 1 της υποπαραγράφου Ε.10 της παρ. Ε΄ του άρθρου πρώτου του ν. 4152/2013 (Α΄ 107) αντικαθίσταται ως εξής: 
«1. Φυσικό ή νομικό πρόσωπο που εμπορεύεται λιπάσματα υποχρεούται να απασχολεί σε κάθε εγκατάσταση εμπορίας λιπασμάτων υπεύθυνο επιστήμονα με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης. 
Φυσικό ή νομικό πρόσωπο που παράγει και εμπορεύ− εται ή εμπορεύεται πολλαπλασιαστικό υλικό καλλιεργούμενων φυτικών ειδών υποχρεούται να απασχολεί σε κάθε εγκατάσταση παραγωγής και εμπορίας πολλαπλασιαστικού υλικού καλλιεργούμενων φυτικών ειδών υπεύθυνο επιστήμονα με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας πλήρους απασχόλησης. Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις παραγωγής και εμπορίας πολλαπλασιαστικού υλικού καλλιεργούμενων φυτικών ειδών, όπως οι ανωτέρω επιχειρήσεις ορίζονται στη Σύσταση αριθμ. 2003/361/ΕΚ της Επιτροπής (L 124/36/20.5.2003), μπορούν να απασχολούν υπεύθυνο επιστήμονα με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας μερικής απασχόλησης. Φυτωριακές επιχειρήσεις τύπου Α΄, Β΄ και μητρικών φυτειών αμπέλου που υπάγονται στην έννοια της πολύ μικρής επιχείρησης μπορούν να απασχολούν υπεύθυνο επιστήμονα με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας μερικής απασχόλησης ή με σύμβαση παροχής ανεξαρτήτων υπηρεσιών. Φυτωριακή επιχείρηση τύπου Α΄ ή Β΄ ή μητρικών φυτειών αμπέλου που υπάγεται στην έννοια της πολύ μικρής επιχείρησης, και η οποία αποτελείται από μία ή περισσότερες εγκαταστάσεις παραγωγής και εμπορίας του υλικού αυτού εντός του δήμου της έδρας της επιχείρησης και των όμορων δήμων, νοείται ως ενιαία εγκατάσταση για την απασχόληση υπεύθυνου επιστήμονα. Με προεδρικό διάταγμα, μετά από πρόταση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ρυθμίζεται κάθε θέμα που αφορά τους όρους και προϋποθέσεις απασχόλησης υπεύθυνου επιστήμονα στις επιχειρήσεις της παρούσας περίπτωσης.»

1. Το άρθρο 97 του ν. 4368/2016 (Α΄ 21) αντικαθίσταται ως εξής: 
«α. Κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης νόμου, οι κεντρικές, οι αποκεντρωμένες και όλες εν γένει οι υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας, καθώς και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.), που εποπτεύονται από το Υπουργείο Υγείας, με απόφαση του Διοικητικού τους Συμβουλίου (Δ.Σ.) ή της Διοίκησης ή του κατά περίπτωση αρμόδιου οργάνου τους, δύνανται για την καθαριότητα των κτιρίων της ευθύνης τους και του περιβάλλοντος χώρου αυτών, καθώς και για τις ανάγκες σίτισης και φύλαξής τους, να συνάπτουν ατομικές συμβάσεις έργου ή μίσθωσης έργου ή παροχής υπηρεσιών, μέχρι τις 31.12.2017, με φυσικά πρόσωπα, που εργάζονταν ή εργάζονται αυτοπροσώπως, χωρίς να απασχολούν προσωπικό, στον καθαρισμό ή τη φύλαξη ή τη σίτιση των παραπάνω φορέων, βάσει οποιασδήποτε έννομης σχέσης ή σύμβασης, συναφθείσας είτε απευθείας με τους φορείς αυτούς είτε με τρίτα φυσικά ή νομικά πρόσωπα.
β. Τα φυσικά πρόσωπα που συνάπτουν συμβάσεις σύμφωνα με το παρόν άρθρο υπάγονται στην ασφάλιση του ΙΚΑ−ΕΤΑΜ. Το κόστος σύναψης των συμβάσεων αυτών βαρύνει και εκκαθαρίζεται σε βάρος των πιστώσεων των προϋπολογισμών των φορέων της παραγράφου α΄ του παρόντος και πρέπει να βρίσκεται εντός των ορίων των εγγεγραμμένων διαθέσιμων πιστώσεων του προϋπολογισμού τους, όπως αυτές έχουν εκτιμηθεί για την κάλυψη των αναγκών καθαριότητας, σίτισης και φύλαξης. 
γ. Η συμφωνούμενη χρηματική αντιπαροχή κάθε ατομικής σύμβασης της παραγράφου α΄ δεν μπορεί να υπερβαίνει τη συνολική ανά φυσικό πρόσωπο μηνιαία αμοιβή που θα λάμβανε ένας μόνιμος υπάλληλος της αντίστοιχης κατηγορίας στον ίδιο φορέα. Στη διαμόρφωση της παραπάνω χρηματικής αντιπαροχής συμπεριλαμβάνονται και όλα τα αντίστοιχα προβλεπόμενα επιδόματα, προσαυξήσεις και αποζημιώσεις σύμφωνα με τις διατάξεις του ενιαίου μισθολογίου, όπως εκάστοτε ισχύουν. Στο διαμορφούμενο κατά τον ανωτέρω τρόπο ποσό χρηματικής αντιπαροχής, δεν περιλαμβάνονται και δεν παρακρατούνται οι εργοδοτικές εισφορές, οι οποίες και υπολογίζονται, ως ποσοστό, επιπλέον στο ποσό αυτό. 
δ. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας, δύνανται να ρυθμίζονται τα ειδικότερα θέματα που αφορούν στη διαδικασία, τους όρους και σε κάθε άλλη λεπτομέρεια σχετικά με τις συμβάσεις του παρόντος άρθρου. Συμβάσεις που έχουν συναφθεί έως τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, σύμφωνα με το άρθρο 97 του ν. 4368/2016 (Α΄ 21), όπως ίσχυε, υπάγονται στις ρυθμίσεις του παρόντος άρθρου από την ημερομηνία της σύναψής τους, οι δε σχετικές με αυτές δαπάνες θεωρούνται σύννομες και εκκαθαρίζονται σε βάρος των πιστώσεων των προϋπολογισμών των παραπάνω φορέων.» 
2.α. Μετά το δεύτερο εδάφιο της παρ. 6 του άρθρου 44 του ν. 4368/2016 (Α΄ 21) προστίθεται εδάφιο ως εξής: 
«Το ίδιο ισχύει και για όσους συμμετείχαν στην υπ’ αριθμ. Α2γ/Γ.Π 7237/29.1.2016 προκήρυξη κενών και κενούμενων θέσεων Γενικών Νοσοκομείων − Κέντρων Υγείας, Π.Ε.Δ.Υ.−Κέντρων Υγείας, Π.Ε.Δ.Υ. − Πολυδύναμων Περιφερειακών Ιατρείων, Π.Ε.Δ.Υ. − Περιφερειακών Ιατρείων, Π.Ε.Δ.Υ. − Ειδικών Περιφερειακών Ιατρείων και πλοίων του Υπουργείου Υγείας και δεν επελέγησαν.» 
β. Στο τέλος της παρ. 6 του άρθρου 44 του ν. 4368/2016 (Α΄ 21) προστίθεται εδάφιο ως εξής: 
«Τα ίδια δικαιώματα έχουν και οι επιλεγέντες από την υπ’ αριθμ. Α2γ/Γ.Π 7237/29.1.2016 προκήρυξη κενών και κενούμενων θέσεων Γενικών Νοσοκομείων − Κέντρων Υγείας, Π.Ε.Δ.Υ. − Κέντρων Υγείας, Π.Ε.Δ.Υ. − Πολυδύναμων Περιφερειακών Ιατρείων, Π.Ε.Δ.Υ.−Περιφερειακών Ιατρείων, Π.Ε.Δ.Υ.−Ειδικών Περιφερειακών Ιατρείων και πλοίων του Υπουργείου Υγείας, μετά την ανάληψη της υπηρεσίας για την εκπλήρωση της υποχρεωτικής υπηρεσίας υπαίθρου.» 
γ. Η παρ. 5 του άρθρου 44 του ν. 4368/2016 (Α΄ 21) αντικαθίσταται ως εξής: 
«5. Στον Διοικητή της αρμόδιας Υ.Πε. εκχωρούνται, από τις αρμοδιότητες του τμήματος Ιατρών Υπόχρεων και επί θητεία Υπηρεσίας Υπαίθρου της υποπερίπτωσης γγ΄ της περίπτωσης γ΄ της παρ. 3 του άρθρου 6 του Π.δ. 106/2014 (Α΄ 173), η απόσπαση των Ιατρών Υπηρεσίας Υπαίθρου σε Νοσοκομεία της χώρας, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 20 του ν. 1963/1991 (Α΄ 183), καθώς και η έγκριση της παράτασης της θητείας των ιατρών υπηρεσίας υπαίθρου σε Π.Ε.Δ.Υ. − Περιφερειακά ιατρεία, Π.Ε.Δ.Υ. − Κέντρα Υγείας, Π.Ε.Δ.Υ. − Πολυδύναμα Περιφερειακά ιατρεία, Π.Ε.Δ.Υ. − Ειδικά Περιφερειακά Ιατρεία και Γενικά Νοσοκομεία − Κέντρα Υγείας της χώρας, όπως προβλέπεται στο άρθρο 8 του ν. 4316/2014 (Α΄ 270). Η απόφαση της παράτασης και η ενδεχόμενη μη αποδοχή αυτής, καθώς επίσης και η αιφνίδια παραίτηση των ιατρών υπηρεσίας υπαίθρου που υπηρετούν με παράταση θα κοινοποιείται από τις αρμόδιες Δ.Υ.Πε. εντός δέκα (10) ημερών στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Υγείας.»
δ. Στην πρώτη παράγραφο της περίπτωσης Γ΄ της παρ. 11 του άρθρου 45 του ν. 3205/2003 (Α΄ 297), όπως ισχύει, η φράση «των εδαφίων i έως iν», αντικαθίσταται με τη φράση «των εδαφίων i έως ν». Η ισχύς της παρούσας αρχίζει από 4.12.2015. 
3. Το άρθρο 58 του ν. 4316/2014 (Α΄ 270), όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής: 
«1. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας ιδρύονται, μετατρέπονται, συγχωνεύονται και καταργούνται δημόσια ΙΕΚ του ν. 4186/2013 (Α’ 193) της ομάδας προσανατολισμού Υγείας και Πρόνοιας του άρθρου 24 της παραγράφου ζ΄ του ιδίου νόμου, που τελούν υπό την εποπτεία και τον έλεγχο του Υπουργείου Υγείας. Η αρμοδιότητα της οργάνωσης και λειτουργίας αυτών ανήκει στα νοσηλευτικά ιδρύματα, όπου λειτουργούν και συνιστούν παραρτήματα αυτών. Η αρμοδιότητα διαμόρφωσης και εποπτείας του εκπαιδευτικού πλαισίου τους ανήκει στη Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας ορίζεται η έναρξη λειτουργίας τους (χειμερινό και εαρινό εξάμηνο), η ειδικότητα και το Νοσοκομείο στο οποίο λειτουργούν και στεγάζονται. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Υγείας ρυθμίζεται κάθε θέμα που αφορά στη λειτουργία, το προσωπικό των ΙΕΚ, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια. 
2. Οι οργανικές θέσεις που κατέχει το εκπαιδευτικό, διοικητικό και λοιπό προσωπικό (ΤΕ Επιμελητών) που υπηρετεί στις καταργούμενες δυνάμει του ν. 4186/2013 Επαγγελματικές Σχολές (ΕΠΑ.Σ) Βοηθών Νοσηλευτών του ν. 3475/2006 αρμοδιότητας του Υπουργείου Υγείας, μεταφέρονται αυτοδικαίως, καθώς και το προσωπικό που υπηρετεί σε αυτές, με την ίδια σχέση εργασίας και στην ίδια κατηγορία, κλάδο, βαθμό και ειδικότητα στα αντίστοιχα Δ.Ι.Ε.Κ. του ν. 4186/2013 αρμοδιότητας του Υπουργείου Υγείας που συνιστούν παραρτήματα των ιδίων Νοσοκομείων. Οι άδειες και το ωράριο του εκπαιδευτικού προσωπικού των Δ.I.E.Κ. του ν. 4186/2013 διέπονται από τις κείμενες διατάξεις που ισχύουν για το μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι κενές οργανικές θέσεις των κλάδων ΠΕ14 και ΠΕ 18 των ΕΠΑΣ Βοηθών Νοσηλευτών αρμοδιότητας του Υπουργείου Υγείας μεταφέρονται και εντάσσονται στα Δ.Ι.Ε.Κ. αρμοδιότητας του Υπουργείου Υγείας. Οι οργανικές θέσεις κλάδου ΠΕ17 μετατρέπονται σε οργανικές θέσεις κλάδου ΠΕ18 μετά την με οποιοδήποτε τρόπο αποχώρηση των υπαλλήλων που τις κατέχουν. Η μεταφορά και ένταξη του ανωτέρω προσωπικού γίνεται με διαπιστωτική πράξη του Διοικητή του οικείου Νοσοκομείου. Η ισχύς των προηγούμενων εδαφίων ανατρέχει στις 15.9.2015. Κατά την πρώτη εφαρμογή του παρόντος τα προσόντα του εκπαιδευτικού προσωπικού των Δ.Ι.Ε.Κ. αρμοδιότητας του Υπουργείου Υγείας είναι κατά κατηγορία, ειδικότητα και κλάδο αυτά που ορίζονται στο άρθρο 14 του ν. 1566/1985 (Α΄ 37), όπως ισχύει. Όσοι καταλαμβάνουν εφεξής θέσεις εκπαιδευτικού προσωπικού εκτός των ανωτέρω προσόντων πρέπει να κατέχουν πιστοποιημένη επάρκεια για την επαγγελματική κατάρτιση στο πλαίσιο της Δια Βίου Μάθησης, όπως προσδιορίζεται σχετικά στο εκάστοτε ισχύον πιστοποιημένο Επαγγελματικό Περίγραμμα Εκπαιδευτή. Οι οργανικές θέσεις διοικητικού και λοιπού προσωπικού (ΤΕ Επιμελητών) των Δ.I.E.Κ. αρμοδιότητας του Υπουργείου Υγείας καταργούνται με την καθ’ οιονδήποτε τρόπο αποχώρηση από τις θέσεις αυτές του προσωπικού που τις καταλαμβάνει δυνάμει της παραγράφου 2, εδάφιο α΄ του παρόντος.

3. Σε περίπτωση κατάργησης Δ.I.E.Κ., το εκπαιδευτικό, διοικητικό και λοιπό προσωπικό (ΤΕ Επιμελητών) που υπηρετεί σε αυτό μεταφέρεται στη νοσηλευτική (το εκπαιδευτικό και λοιπό προσωπικό {ΤΕ Επιμελητών}) και στη διοικητική (το διοικητικό προσωπικό) υπηρεσία των Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων που υπάγεται ή των μονάδων ΠΕΔΥ της ίδιας Υγειονομικής Περιφέρειας.» 
4.α. Στην παρ. 2 του άρθρου 73 του ν. 4368/2016 (Α΄ 21) η ημερομηνία «30.6.2015» αντικαθίσταται με την ημερομηνία «31.3.2016». 
β. Η ισχύς των προβλεπόμενων στην παρ. 28 του άρθρου 66 του ν. 3984/2011 (Α΄ 150) και στο άρθρο 37 του ν. 4238/2014 (Α΄ 38), όπως παρατάθηκαν, παρατείνεται μέχρι 31.3.2016. 
5. Οι θέσεις του ήδη υπηρετούντος τακτικού νοσηλευτικού, παραϊατρικού και λοιπού προσωπικού, όλων των κλάδων και κατηγοριών, της κεντρικής υπηρεσίας του Υπουργείου Υγείας και των φορέων Εποπτείας του, οι οποίες κενώνονται, λόγω της κατάληψης νέων θέσεων σε άλλους φορείς από το ανωτέρω προσωπικό, έπειτα από επιτυχία αυτού στους διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ, καλύπτονται από τους ακολουθούντες στους πίνακες κατάταξης, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης. Η διάταξη αυτή ισχύει από την ημερομηνία δημοσιεύσεως των 4Κ (ΦΕΚ 5/15.10.2015) και 5Κ (ΦΕΚ 6/ 27.10.2015) προκηρύξεων του ΑΣΕΠ. Τυχόν περαιτέρω λεπτομέρειες δύνανται να καθορίζονται με κοινή απόφαση του Υπουργού Υγείας και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού. 
6.α. Στο τέλος της περίπτωσης β΄ της παρ. 7 του άρθρου 90 του ν. 4368/2016 (Α΄ 21) προστίθεται εδάφιο ως εξής: 
«Τα εκδιδόμενα από τις αρμόδιες οικονομικές υπηρεσίες του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., δυνάμει των διατάξεων του Ν.δ. 496/1974, χρηματικά εντάλματα πληρωμής υπέρ των παρόχων υγείας, πλην φαρμακοποιών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις περιπτώσεις α΄ και β΄ της παρούσας παραγράφου, συνοδεύονται από τα έγγραφα των αρμόδιων οργάνων του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. που πιστοποιούν την τήρηση και το αποτέλεσμα της διαδικασίας εκκαθάρισης των οφειλών με δειγματοληψία. Ο προληπτικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί των εν λόγω χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής διενεργείται με βάση τα ίδια έγγραφα, ενώ παρέχεται πλήρης πρόσβαση στα δικαιολογητικά δαπανών ασφαλισμένων με βάση τα οποία διενεργήθηκε η εκκαθάριση με δειγματοληψία. Σε κάθε περίπτωση, ο/η Επίτροπος δύναται να επεκτείνει τον έλεγχο στο σύνολο των δικαιολογητικών που στηρίζουν την εκάστοτε εντελλόμενη δαπάνη, έστω και αν αυτά δεν συμπεριλήφθηκαν στο δείγμα.» 
β. Στο τέλος της περίπτωσης δ΄ της παρ. 5 του άρθρου 12 του ν. 3816/2010 (Α΄ 6), όπως ισχύει προστίθεται εδάφιο ως εξής:
«Η διοικητική ποινή του αποκλεισμού από τη θετική λίστα επιβάλλεται και σε κάτοχο ΚΑΚ, ο οποίος δεν προσέρχεται ενώπιον της Επιτροπής Διαπραγμάτευσης.» 
γ. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας, διαγράφονται, ισόποσα, οι απαιτήσεις των Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων του Ε.Σ.Υ. (ΝΠΔΔ) έναντι του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., που προέρχονται από υπηρεσίες παρασχεθείσες σε ασφαλισμένους αυτού (εισπρακτέα νοσήλια) στο ύψος των ετησίων χρηματοδοτήσεών τους από τον Κρατικό Προϋπολογισμό (Φ.210/ΚΑΕ 2325, 2326), για τα έτη 2012, 2013 και 2014, ανεξαρτήτου του χρόνου τιμολόγησής τους, με διαγραφή των αντίστοιχων υποχρεώσεων του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. προς τα ανωτέρω Νοσηλευτικά Ιδρύματα, που προέρχονται από τις προαναφερόμενες υπηρεσίες. Οι ως άνω φορείς υποχρεούνται να προβούν στην απεικόνιση του αποτελέσματος των αναφερομένων στην ανωτέρω παράγραφο διαγραφών απαιτήσεων και υποχρεώσεων, στις λογιστικές καταστάσεις (ισολογισμούς) της οικονομικής χρήσης του έτους 2016. 
7. Στο δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης δ΄ της παρ. 2 του άρθρου 21 του ν. 3580/2007 (Α΄ 134), όπως ισχύει, μετά τις λέξεις «πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας» προστίθεται φράση ως εξής: 
«ή τον προϋπολογισμό του Ε.Κ.Α.Β., εάν καλύπτουν ανάγκες του Ε.Κ.Α.Β..» 
8. Η θητεία των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων των Νοσοκομείων παρατείνεται από τη λήξη της και μέχρι το διορισμό νέου Διοικητή ή/και Αναπληρωτή Διοικητή, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης. Η διάταξη αυτή ισχύει από 1.12016.

Το άρθρο 18 του ν. 4354/2015 (Α΄ 176) τροποποιείται ως εξής: 
«Το επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας της παρ. 1 του άρθρου 15 του ν. 4024/2011 εξακολουθεί να καταβάλλεται στο ίδιο ύψος, με τους ίδιους όρους και με τις ίδιες προϋποθέσεις στους δικαιούχους που έχουν οριστεί με τις υπουργικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση των ανωτέρω διατάξεων, καθώς και αυτών του άρθρου 67 του ν. 4235/2014 (Α΄ 32), εκτός από τις περιπτώσεις πλήρους απαλλαγής από τα καθήκοντα ή την εργασία τους για συνδικαλιστικούς λόγους με την επιφύλαξη της επικείμενης ευθυγράμμισης του σχετικού καθεστώτος με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή νομοθεσία έως τις 31.12.2017.»

Στο ν. 4251/2014 προστίθεται άρθρο 13α ως ακολούθως:
«Άρθρο 13α Απασχόληση παράτυπα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών στην αγροτική οικονομία 
1. Αν οι θέσεις εργασίας που προβλέπονται στην κοινή υπουργική απόφαση της παραγράφου 1 του άρθρου 11 του παρόντος για την εργασία στην αγροτική οικονομία δεν καλυφθούν με την διαδικασία των άρθρων 12 και 13 του παρόντος, μπορεί ο εργοδότης να υποβάλει στην αρμόδια υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του τόπου διαμονής του αίτηση για την κατ’ εξαίρεση απασχόληση πολιτών τρίτων χωρών, οι οποίοι στερούνται−τίτλου διαμονής στην χώρα, προκειμένου για την αντιμετώπιση επειγουσών αναγκών της αγροτικής εκμετάλλευσης. Στην αίτηση αναγράφονται ο αριθμός των θέσεων εργασίας σύμφωνα με την αντιστοιχία καλλιεργήσιμης έκτασης ή ζωικού κεφαλαίου ανά εργαζόμενο κατ’ εφαρμογή της κοινής υπουργικής απόφασης της παραγράφου 3 του άρθρου 11, τα στοιχεία και η ιθαγένεια των προς απασχόληση πολιτών τρίτων χωρών, η ειδικότητα και το χρονικό διάστημα της απασχόλησης. 
Η αίτηση συνοδεύεται από: 
α) την Ενιαία Δήλωση Καλλιέργειας ή την Ενιαία Δήλωση Εκτροφής του άρθρου 9 του ν. 3877/2010 (Α΄ 160), 
β) υπεύθυνη δήλωση του εργοδότη ότι αντιμετωπίζει κατάσταση ανωτέρας βίας εφόσον αδυνατεί να συνάψει εγκαίρως νόμιμες συμβάσεις εργασίας για την αντιμετώπιση των αναγκών της εκμετάλλευσής του, 
γ) τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 3 του άρθρου 13 δικαιολογητικά. 
2. Οι αιτήσεις εξετάζονται με την χρονική σειρά υποβολής τους από τον Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ο οποίος μπορεί να εκδώσει πράξεις έγκρισης για την κατ’ εξαίρεση απασχόληση παράτυπα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών, μέχρις ότου συμπληρωθεί ο αριθμός εργαζόμενων που προβλέπει η κοινή υπουργική απόφαση της παραγράφου 1 του άρθρου 11. Η χορηγηθείσα έγκριση για την κατ’ εξαίρεση απασχόληση των πολιτών τρίτων χωρών συνιστά λόγο αναβολής απομάκρυνσης και εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 3907/2011 (Α΄ 7). Η αρμόδια υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης αποστέλλει στην κατά τόπον αρμόδια Αστυνομική Διεύθυνση την χορηγηθείσα πράξη έγκρισης. Σε περίπτωση που έχει ήδη εκδοθεί απόφαση επιστροφής, η αρμόδια αστυνομική αρχή εκδίδει, βεβαίωση αναβολής απομάκρυνσης κατ’ εφαρμογή της παρ. 4 του άρθρου 24 του ν. 3907/2011, εφόσον δεν συντρέχει σπουδαίος λόγος δημόσιας τάξης και ασφάλειας, σύμφωνα με την περίπτωση γ΄ του άρθρου 6. Σε περίπτωση που δεν έχει εκδοθεί απόφαση επιστροφής, εκδίδεται απόφαση επιστροφής από την αρμόδια αστυνομική αρχή και, ακολούθως, εκδίδεται βεβαίωση αναβολής απομάκρυνσης κατ’ εφαρμογή της παρ. 4 του άρθρου 24 του ν. 3907/2011. Οι πολίτες τρίτων χωρών, των οποίων αναβλήθηκε η απομάκρυνση, υποβάλλουν στην Περιφέρεια του τόπου διαμονής τους αίτηση χορήγησης άδειας εργασίας κατ’ εφαρμογή του άρθρου 3 της αριθ. 53619/735/2015 απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Β΄ 2631). Η Περιφέρεια κοινοποιεί υποχρεωτικά τις χορηγούμενες του ΟΓΑ και στο κατά τόπον αρμόδιο τμήμα του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας. 
3. Εργοδότης που απασχολεί πολίτες τρίτων χωρών κατ’ εφαρμογή των παραγράφων 1 και 2 του παρόντος άρθρου δεν υπόκειται στις κυρώσεις των άρθρων 85, 87 και 88 του ν. 4052/2012 (Α΄ 41). 
4. Οι πολίτες τρίτων χωρών που απασχολούνται κατ’ εφαρμογή των παραγράφων 1 και 2 του παρόντος άρθρου στην αγροτική οικονομία ασφαλίζονται στον Οργανισμό Γεωργικών Ασφαλίσεων με εργόσημο, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 27 του ν. 2639/1998 (Α΄ 205) και του άρθρου 20 του ν. 3863/2010 (Α΄ 115). 
5. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών Αγροτικής Ανάπτυξης και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ρυθμίζονται θέματα σχετικά με την προσμέτρηση των δαπανών που προκύπτουν από το παράβολο στα έξοδα των εργατών, για τον υπολογισμό του φορολογητέου εισοδήματός τους και κάθε άλλο σχετικό θέμα.»

Η λειτουργία των Επαγγελματικών Σχολών (ΕΠΑΣ) του ν. 3475/2006 (Α΄ 146), αρμοδιότητας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, παρατείνεται και για τα σχολικά έτη 2017−2018, 2018−2019, 2019−2020, 2020− 2021, 2021−2022 και παύει την 15η Σεπτεμβρίου 2022.

Η ισχύς του παρόντος νόμου αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός από τη διάταξη της παραγράφου 13 του άρθρου 16, η ισχύς της οποίας αρχίζει δύο (2) έτη μετά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 
Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου του Κράτους. 

Αθήνα, 26 Απριλίου 2016 
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 
ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ Β. ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ