Με βάση τα μέχρι στιγμής διαθέσιμα επιδημιολογικά δεδομένα, φαίνεται ότι ο κορωνοϊός SARS CoV-2 πιθανότατα μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω σταγονιδίων που αποβάλλονται από άτομο που νοσεί, μέσω βήχα ή πταρμού ή με άμεση ή έμμεση επαφή με εκκρίσεις αναπνευστικού (δηλαδή μέσω μολυσμένων χεριών). Ο χρόνος επώασης της νόσου, υπολογίζεται σε 2-14 ημέρες με μέσο χρόνο επώασης τις 5 ημέρες.
Οι μηχανισμοί έκθεσης στον κορωνοϊό μέσω του αέρα είναι οι ακόλουθοι (-στ- σχετ.):

• Η μετάδοση μέσω μεγάλων σταγονιδίων / σωματιδίων (>10 microns) σε κοντινή επαφή όπου τα σταγονίδια που απελευθερώνονται πέφτουν σε επιφάνειες όχι περισσότερο από 1-2 μέτρα από το μολυσμένο άτομο. Οι άνθρωποι μολύνονται αφού ενώ έχουν αγγίξει τις μολυσμένες επιφάνειες αγγίζουν στη συνέχεια τα μάτια, τη μύτη ή το στόμα τους. Μπορούν όμως να μολυνθούν και από την εισπνοή απευθείας μολυσμένων σταγονιδίων που προέρχονται από φτάρνισμα ή βήχα ή από εκπνοή μολυσμένου ατόμου, εφόσον στέκονται σε απόσταση 1-2 μέτρα από αυτό.
• Η αερομεταφερόμενη μετάδοση μέσω μικρών σωματιδίων (<5 microns), τα οποία μπορεί να παραμείνουν στον αέρα για ώρες και μπορούν να μεταφερθούν σε μεγάλες αποστάσεις. Αυτά δημιουργούνται επίσης από βήχα, φτέρνισμα και ομιλία. Αυτά μπορούν να παραμείνουν στον αέρα και δυνητικά να μεταφερθούν σε μεγαλύτερες αποστάσεις μέσω της ροής αέρα στα δωμάτια ή στους αγωγούς των συστημάτων εξαερισμού

Οι προτεινόμενες συστάσεις αποσκοπούν στον περιορισμό της μηχανικής διάδοσης του ιού μέσω των ρευμάτων αέρα που αναπτύσσονται κατά τη λειτουργία των κλιματιστικών μονάδων, διασφαλίζοντας παράλληλα συνθήκες θερμικής άνεσης για τον άνθρωπο. Οι κλιματιστικές μονάδες δεν λειτουργούν ως εστίες ανάπτυξης και πολλαπλασιασμού του ιού, ενδέχεται όμως, υπό προϋποθέσεις, να διευκολύνουν την αερογενή μετάδοση με μηχανικό τρόπο.
Ανάλογα με τον τύπο της μονάδας τα προτεινόμενα μέτρα ενδέχεται να διαφέρουν. Αναλυτικότερα, αναλόγως με το είδος της μονάδας (οικιακού τύπου, κεντρικός κλιματισμός κλπ) συνιστώνται τα κάτωθι μέτρα προστασίας:
 

Αποσκοπώντας στην κατά το δυνατόν γρηγορότερη ανανέωση του αέρα σε ένα δωμάτιο, επισημαίνονται τα ακόλουθα σε ό,τι αφορά τη χρήση του Κεντρικού Κλιματισμού σε κτίρια, εφόσον αυτό είναι τεχνικά εφικτό και εξασφαλίζεται η θερμική άνεση των χρηστών του κτιρίου:

• Αύξηση της παροχής του νωπού αέρα σε όλες τις ΚΚΜ. Προτείνεται οι εγκαταστάσεις να ρυθμίζονται ούτως ώστε να μεγιστοποιείται η εισροή του νωπού αέρα και να λειτουργούν με τη μέγιστη δυνατή παροχή νωπού αέρα.
• Εξασφάλιση του επαρκούς αερισμού των χώρων με εξωτερικό αέρα.
• Για τα κτίρια που δεν έχουν ανοιγόμενα παράθυρα θεωρείται απαραίτητη η απενεργοποίηση της ανακυκλοφορίας του αέρα, της μεγιστοποίησης της εισροής του νωπού αέρα και η λειτουργία των ΚΚΜ συνεχώς, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην (δ) σχετ. Η λειτουργία μπορεί να διακόπτεται εφόσον τίθενται περιορισμοί λόγω της ασφάλειας του κτιρίου (πχ πρόκληση φθορών λόγω βραχυκυκλώματος). Επίσης, συνιστάται η αύξηση των εναλλαγών του αέρα ανά ώρα, εφόσον είναι τεχνικά εφικτό.
• Τις νύχτες και τα σαββατοκύριακα, συνιστάται η διατήρηση των συστημάτων εξαερισμού σε λειτουργία με χαμηλότερη ταχύτητα. Αν δεν υπάρχει καμία δυνατότητα επίβλεψης της λειτουργίας αυτών των συστημάτων, μπορούν να απενεργοποιούνται για τις ώρες αυτές για λόγους ασφαλείας (πχ πρόκληση φθορών λόγω βραχυκυκλώματος).
• Στην περίπτωση που το σύστημα εξαερισμού δύναται να λειτουργήσει σε εικοσιτετράωρη βάση, συνιστάται η ρύθμιση του εξαερισμού στην ταχύτητα που υποδεικνύεται από τον κατασκευαστή τουλάχιστον 2 ώρες πριν από το χρόνο χρήσης του κτιρίου και αλλαγή σε χαμηλότερη ταχύτητα 2 ώρες μετά το χρόνο χρήσης του κτιρίου.
• Συνιστάται η λειτουργία των ΚΚΜ ακόμη κι αν δεν χρησιμοποιείται το τμήμα το οποίο τροφοδοτούν. Σε περίπτωση όπου στον χώρο που δεν χρησιμοποιείται δεν υφίσταται η δυνατότητα επίβλεψης, η λειτουργία της ΚΚΜ προτείνεται να διακόπτεται, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος πρόκλησης φθορών εξαιτίας πιθανού βραχυκυκλώματος.
• Συνιστάται η λειτουργία των ανεμιστήρων οροφής σε χαμηλή ταχύτητα με σκοπό των περιορισμό της δημιουργίας ισχυρών ρευμάτων αέρα τα οποία θα μπορούσαν να μεταφέρουν σε μεγάλη απόσταση αιωρούμενα σταγονίδια. Όπου υπάρχουν ανεμιστήρες οροφής (εκκλησίες, μεγάλες αίθουσες κλπ) η ροή του αέρα να ρυθμίζεται με κατεύθυνση από κάτω προς τα πάνω. Η χρήση επιδαπέδιων ή ανεμιστήρων άλλου τύπου δεν συνιστάται εξαιτίας των ισχυρών ρευμάτων αέρα που δημιουργούν, σε κάθε όμως περίπτωση, εφόσον χρησιμοποιηθούν, να ρυθμίζεται η θέση τους με τέτοιο τρόπο ώστε το ρεύμα αέρα που δημιουργούν να μην κατευθύνεται άμεσα προς τα άτομα που χρησιμοποιούν το χώρο, αλλά προς κάποιο άλλο σημείο (πχ τοίχο) ώστε να μειώνεται η ταχύτητά του.
• Υπενθυμίζεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την ασφαλή χρήση των πάσης φύσεως κλιματιστικών είναι η τακτική συντήρηση και ο καθαρισμός της κλιματιστικής μονάδας σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή.
• Οι τακτικές εργασίες αντικατάστασης και συντήρησης φίλτρων να εκτελούνται εφαρμόζοντας τα συνήθη μέσα ατομικής προστασίας συμπεριλαμβανομένης της αναπνευστικής προστασίας (μάσκες, γάντια κλπ)
• Αποφυγή προγραμματισμού για τον καθαρισμό των αγωγών αυτήν την περίοδο, εκτός εάν κρίνεται απολύτως απαραίτητο από τον υπεύθυνο λειτουργίας.

Από χρήση μονάδων οικιακού τύπου (split units) σε ιδιωτικούς χώρους (ιδιωτικές κατοικίες, διαμερίσματα, εξοχικές κατοικίες κλπ) δεν αναμένονται κίνδυνοι, εφόσον είναι κατάλληλα συντηρημένες σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Ιδιαίτερες προφυλάξεις πρέπει να λαμβάνονται μόνο στην περίπτωση που εντός του χώρου βρίσκεται ασθενής που πάσχει από COVID-19 (βλ. Παράρτημα).

• Το ίδιο ισχύει και για τους μικρούς χώρους κτιρίων δημόσιας χρήσης (ατομικά γραφεία, δωμάτια ξενοδοχείων) που εξυπηρετούνται από μονάδες οικιακού τύπου, εφόσον αυτά
• συνήθως χρησιμοποιούνται από άτομα τα οποία βρίσκονται μονίμως στον ίδιο χώρο, ανεξαρτήτως από το αν χρησιμοποιείται ή όχι η κλιματιστική μονάδα.
• Σε χώρους όπου παρατηρείται συγκέντρωση ατόμων θα πρέπει να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια εξεύρεσης εναλλακτικών τρόπων φυσικού αερισμού και επίτευξης θερμικής άνεσης, με παράλληλη λειτουργία της κλιματιστικής μονάδας και την αυστηρή λήψη των απαραίτητων μέτρων ατομικής προστασίας και τήρησης της ατομικής υγιεινής.

Στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ) συνιστάται η χρήση των συστημάτων κλιματισμού σε ρύθμιση μεγιστοποίησης της εισαγωγής νωπού αέρα. Επιβεβλημένη είναι η τακτική συντήρηση σύμφωνα με τις προβλεπόμενες από τον κατασκευαστή διαδικασίες.

• Δεδομένου ότι κατά τη θερινή περίοδο αναμένεται να σημειωθούν υψηλές θερμοκρασίες ή ακόμη και καύσωνες, συνιστάται η χρήση του συστήματος κλιματισμού στα ΜΜΜ, με σκοπό την εξασφάλιση της θερμικής άνεσης των επιβατών και την αποφυγή εκδήλωσης συμπτωμάτων που οφείλονται σε υψηλές θερμοκρασίες. Συνιστάται, όπου είναι εφικτό, τα συστήματα κλιματισμού μπορούν να χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με τον τακτικό φυσικό εξαερισμό (άνοιγμα παραθύρων, άνοιγμα οροφής κλπ).Υπενθυμίζονται οι περιορισμοί και οι υποχρεώσεις για τη χρήση μάσκας και την τήρηση αποστάσεων σύμφωνα με τις διατάξεις των (α), (β) σχετ. και λοιπών σχετικών ΚΥΑ.
• Στα επιβατικά αυτοκίνητα που χρησιμοποιούνται από υπηρεσίες ενοικίασης αυτοκινήτων, ο κλιματισμός μπορεί να χρησιμοποιείται κανονικά, εφόσον ακολουθούνται οι οδηγίες του κατασκευαστή για τις διαδικασίες συντήρησης, απενεργοποιώντας κατά το δυνατόν τη λειτουργία ανακύκλωσης του αέρα

Για λόγους προστασίας της Δημόσιας Υγείας, συνιστάται η εφαρμογή των ανωτέρω οδηγιών με την υπενθύμιση ότι κατά τη χρήση όλων των κλιματιστικών συστημάτων θα πρέπει να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια φυσικού αερισμού και ανανέωσης του αέρα των εσωτερικών χώρων

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΡΕΖΕΡΑΚΟΣ