Προσδιορισμός του θερμικού περιβάλλοντος και μικροκλιματικοί δείκτες

Ο προσδιορισμός του θερμικού περιβάλλοντος στους υπό εξέταση εργασιακούς χώρους πραγματοποιείται με μικροκλιματικό σταθμό, ο οποίος πληροί τις προδιαγραφές ISO/DIS 7726, ISO/DIS 7730 & ISO/DIS 7243. Ο μικρολιματικός σταθμός είναι εφοδιασμένος με τους εξής αισθητήρες: 

• Σφαιρικό θερμόμετρο, για την εκτίμηση της θερμοκρασίας του σφαιρικού θερμομέτρου (tg).
• Υγρό θερμόμετρο με φυσική ψύξη, για την εκτίμηση της θερμοκρασίας του υγρού θερμομέτρου (twn).
• Ψυχρόμετρο, για την εκτίμηση της θερμοκρασίας του αέρα (ta) και της θερμοκρασίας του υγρού θερμομέτρου (tw) με εξαναγκασμένο αερισμό.
• Ανεμόμετρο για την εκτίμηση της ταχύτητας του αέρα.

Στην επεξεργασία των αποτελεσμάτων και την εκτίμηση του θερμικού περιβάλλοντος μετρήσεων λαμβάνονται υπόψη οι εξής παράμετροι: 

• η σχετική υγρασία (Rh σε %)
• η ταχύτητα του αέρα (Va σε m/s)
• η θερμοκρασία του σφαιρικού θερμομέτρου (tg)
• η θερμοκρασία του αέρα (ta) 
• η θερμοκρασία του φυσικού υγρού θερμομέτρου (twn)
• μικροκλιματικοί δείκτες PMV, PPD, CET, WBGT.

Η συνέργεια των παραπάνω παραμέτρων του θερμικού περιβάλλοντος, σε συνδυασμό με παραμέτρους που σχετίζονται με τον ίδιο τον εργαζόμενο, καθορίζουν την επίδραση της θερμότητας του περιβάλλοντος στην υγεία του και -κατ’ επέκταση- την αίσθηση της θερμικής άνεσης ή της θερμικής καταπόνησης (δυσφορίας) που του προκαλεί το θερμοκρασιακά επιβαρυμένο εργασιακό του περιβάλλον. Στην εκτίμηση της θερμικής καταπόνησης εξάγονται μικροκλιματικοί δείκτες όπως:

• η Eνεργός ή Διορθωμένη Ενεργός Θερμοκρασία (C.Ε.Τ. index, αρχικά του Corrected Effective Temperature) που συνδυάζει τη θερμοκρασία, τη σχετική υγρασία και την ταχύτητα του αέρα, καθώς και την ακτινοβολία από θερμά σώματα 
• ο δείκτης θερμικής καταπόνησης WBGT (Wet Bulb Globe Temperature-Θερμοκρασία υγρού και σφαιρικού θερμομέτρου) ή αλλιώς δείκτης Θερμοκρασίας Υγρού Βολβού και Μαύρου Σφαιριδίου (ΘΥΜΒΑΣ). Xρησιμοποιείται για την εκτίμηση σ’ ένα πολύ θερμό υπαίθριο εργασιακό περιβάλλον και προκύπτει από τον υπολογισμό μιας εξίσωσης που βασίζεται στις ενδείξεις της φυσικής θερμοκρασίας του υγρού θερμομέτρου (tnw), της θερμοκρασίας του σφαιρικού θερμομέτρου (tg), της θερμοκρασίας του αέρα (ta), που μετρήθηκε μ’ ένα ξηρό θερμόμετρο του οποίου ο βολβός (κεφαλή) προστατεύεται από το ηλιακό φορτίο (WBGT = 0,7 tnw + 0,2 tg + 0,1 ta (°C)). Ο δείκτης προσαρμόστηκε και σε συνθήκες κλειστών εργασιακών χώρων ή καλύτερα χώρων που προστατεύονται από το ηλιακό φορτίο, με παρουσία όμως πηγών ακτινοβολούμενης θερμότητας (WBGT = 0,7 tnw + 0,3 tg (°C)). Το ISO 7243:2017 περιγράφει τον δείκτη WBGT ή ΘΥΜΒΑΣ, ενώ για την αξιολόγηση του προτείνονται όρια ασφαλείας με αναφορά σε ανώτερες και κατώτερες τιμές ανάληψης δράσης (Εγκ. 34666/2024 (ΦΕΚ /-- 3.6.2024). Στη συνολική εκτίμηση λαμβάνονται υπόψη βασικές παράμετροι του τοπικού μικροκλίματος με παραμέτρους που αφορούν τον εργαζόμενο όπως ο ρυθμός μεταβολισμού, ο βαθμός εγκλιματισμού, η χρονική διάρκεια έκθεσής του στο θερμό περιβάλλον και το είδος της ενδυμασίας του (δείκτης θερμικής μόνωσης clo). Πρόβλεψη του δείκτη ΘΥΒΜΑΣ για εξωτερικούς χώρους παρέχεται από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία στην ιστοσελίδα της. Στην ελληνική νομοθεσία, ο δείκτης WBGT αναφέρεται στις διατάξεις της εγκυκλίου 56163/2022 (ΦΕΚ /15.6.2022), Αρ. Πρωτ. Οικ. 20716/2015 (ΦΕΚ /-- 23.6.2015), Εγκ. 130329/1995 (ΦΕΚ /-- 3.7.1995), Εγκ. 130427/1990 (ΦΕΚ /-- 26.6.1990) του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, και ενεργοποιείται η εφαρμογή των διατάξεων αυτών στις περιπτώσεις που η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.) προβαίνει στην εξαγγελία επικράτησης συνθηκών καύσωνα. Παράλληλα με την  ελληνική νομοθεσία, η αξιολόγηση του δείκτη WBGT αναφέρεται και στις ετήσιες εκδόσεις της Αμερικανικής Εταιρίας Κυβερνητικών Υγιεινολόγων Βιομηχανίας (ACGIH TLVs and BEIs).
• Ο δείκτης Heat Index (HI) που συνδυάζει τη σχετική υγρασία και τη θερμοκρασία του αέρα. Ο δείκτης αναφέρεται υπό σκιά. Όταν υπάρχει απευθείας έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, προστίθεται στον δείκτη HI και 8°C. 
• Οι δείκτες PMV και PPD για την εκτίμηση του θερμικού περιβάλλοντος ή μικροκλίματος σε μέτρια επιβαρυμένους εργασιακούς χώρους, όπως είναι οι χώροι γραφείων. Για να υπολογίσουμε τους δείκτες PMV και PPD πρέπει να μετρήσουμε την ταχύτητα του αέρα, τη θερμοκρασία, την υγρασία, τη θερμική ακτινοβολία, να εκτιμήσουμε τη θερμική αντίσταση της ένδυσης (σε clo) και τη βαρύτητα της εργασίας (σε W/m2). Οι δείκτες PMV και PPD έχουν συμπεριληφθεί σε πολλά πρότυπα που προσδιορίζουν τη θερμική άνεση, όπως για παράδειγμα στα πρότυπα της Αμερικανικής Επιστημονικής Εταιρείας για τη θέρμανση, την ψύξη και τον κλιματισμό ASHRAE, στα γαλλικά Πρότυπα AFNOR, στο Ελβετικό Πρότυπο SIA 180 και στο Διεθνές Πρότυπο ISO 7730. Στο τελευταίο ορίζονται και οι συνιστώμενες τιμές των μικροκλιματικών δεικτών PMV και PPD.

Χρήσιμες διασυνδέσεις:

1.   Εγκ. 34666/2024 (ΦΕΚ /-- 3.6.2024)
2.    Αρ. Πρωτ. Οικ.: 20716/2015 (ΦΕΚ /-- 23.6.2015)
3.    ISO 7730:2005-Ergonomics of the thermal environment-Analytical determination and interpretation of thermal comfort using calculation of the PMV and PPD indices and local thermal comfort criteria  
4.    ISO 7243:2017-Ergonomics of the thermal environment-Assessment of heat stress using the WBGT (wet bulb globe temperature) index.
5.    American Conference of Governmental Industrial Hygienists (ACGIH)- 2025 TLVs and BEIs

6.  ΕΜΥ-Δείκτης WBGT

7. Εφαρμογή διαδικτύου WBGT/ΘΥΜΒΑΣ - (βιοκλιματικός δείκτης θερμικής καταπόνησης)