Σκοπός του παρόντος νόμου είναι: α) η οικονομική ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, β) ο εξορθολογισμός ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών διατάξεων, γ) η βελτίωση της οργάνωσης φορέων που εποπτεύονται από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, δ) η καθιέρωση πιλοτικών προγραμμάτων για παιδιά και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και ε) η προστασία της μητρότητας και η προώθηση της ισότητας και της κατάργησης των διακρίσεων στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων.

Αντικείμενο του παρόντος νόμου είναι:
α) Η πρόβλεψη έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης προς χαμηλοσυνταξιούχους και δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, του επιδόματος ανασφάλιστων υπερηλίκων και του επιδόματος παιδιού, και της διαδικασίας για τη λήψη της ενίσχυσης αυτής,
β) η ρύθμιση ζητημάτων σε σχέση με τις εισφορές και τις οφειλές ασφαλισμένων προς τον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.),
γ) η ρύθμιση συνταξιοδοτικών ζητημάτων,
δ) η επέκταση της ειδικής παροχής μητρότητας, 
ε) η καθιέρωση πιλοτικού προγράμματος πρώιμης παρέμβασης για παιδιά με αναπηρία ή αναπτυξιακή καθυστέρηση ή διαταραχή ή με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης αυτών και προγράμματος επιχορήγησης παρεμβάσεων προσβασιμότητας,
στ) η ρύθμιση οργανωτικών ζητημάτων του e-Ε.Φ.Κ.Α., του Ταμείου Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Κ.Α.), της Μονάδας Εμπειρογνωμόνων Απασχόλησης, Κοινωνικής Ασφάλισης, Πρόνοιας και Κοινωνικών Υποθέσεων (Μ.Ε.Κ.Υ.), του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων (Μ.Τ.Π.Υ.), του Οργανισμού Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ο.Π.Ε.Κ.Α.) και της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.), και
στ) η ρύθμιση προνοιακών και ασφαλιστικών ζητημάτων.

Στο άρθρο 142 του ν. 3655/2008 (Α’ 58), περί της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας, επέρχονται οι εξής τροποποιήσεις: α) το πρώτο εδάφιο τροποποιείται ως προς τη χρονική διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας β) προστίθεται δέκατο εδάφιο, γ) η μόνη παράγραφος αριθμείται σε παρ. 1, δ) προστίθεται παρ. 2, και το άρθρο 142 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 142
Ειδική παροχή προστασίας μητρότητας
1. Η μητέρα που είναι ασφαλισμένη του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, και εργάζεται με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, όπως προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ των ετών 2004 - 2005, δικαιούται να λάβει ειδική άδεια προστασίας μητρότητας εννέα (9) μηνών.
Αν δεν κάνει χρήση της προβλεπόμενης από την ως άνω ΕΓΣΣΕ ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, η μητέρα δικαιούται αμέσως μετά τη λήξη της άδειας λοχείας την ως άνω ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας, στη συνέχεια δε και το μειωμένο ωράριο που προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ του έτους 1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
Κατά τη διάρκεια της ως άνω ειδικής άδειας, ο Ο.Α.Ε.Δ. υποχρεούται να καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας με βάση το προαναφερόμενο ποσό. Σε περίπτωση απασχόλησης μέχρι και τέσσερις (4) ώρες ημερησίως ή μέχρι δεκατρείς (13) ημέρες το μήνα, κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, που προηγείται της άδειας κυοφορίας, το καταβαλλόμενο από τον Ο.Α.Ε.Δ. ποσό ισούται με το μισό του καθοριζόμενου ανωτέρω. Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόμενου παραπάνω ποσού, από το οποίο ο Ο.Α.Ε.Δ. παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά ασφαλισμένου και την αποδίδει στους αρμόδιους φορείς μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη που βαρύνει τον Ο.Α.Ε.Δ.. Ο χρόνος ασφάλισης, που έχει διανυθεί από την έναρξη ισχύος των διατάξεων του άρθρου, θεωρείται χρόνος ασφάλισης στον Κλάδο Ασθένειας σε είδος και σε χρήμα του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Κατά τη διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας, έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 3227/2004 (Α’ 31) και η 30874/23.4.2004 (Β’ 1023) κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομίας και Οικονομικών και Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας.
Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ρυθμίζονται η διαδικασία, ο τρόπος και οι λοιπές προϋποθέσεις εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος άρθρου, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια.
Την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας, σύμφωνα με το παρόν, δικαιούνται και η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας και η εργαζόμενη, που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών. Για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου:
α) ως «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» νοείται η εργαζόμενη γυναίκα, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Θετών Γονέων και μετά από απόφαση της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας παραλαμβάνει, για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία, παιδί από κοινωνική υπηρεσία της κατά περίπτωση Μονάδας Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας ή άλλου φορέα που έχει υπό την προστασία του το παιδί ή από τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού ακόμη και πριν την έκδοση της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, και
β) ως «ένταξη του παιδιού στην οικογένεια» νοείται:
βα) η ημερομηνία φυσικής παράδοσης, για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία, του παιδιού στην «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» από την κατά περίπτωση Μονάδα Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας ή από όποιον άλλον φορέα έχει υπό την προστασία του το παιδί, όπως αποδεικνύεται από σχετικό έγγραφο της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας, ή από τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού ακόμη και πριν την έκδοση της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, όπως αποδεικνύεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο που συνάπτει η «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» με τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού, ή
ββ) η ημερομηνία, κατά την οποία καθίσταται τελεσίδικη η δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει αλλοδαπή απόφαση υιοθεσίας από την εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο.
2. Η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας της παρ. 1 προς τον πατέρα, αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις με πλήρη ή μερική απασχόληση. 
Για όσο χρόνο ο πατέρας λαμβάνει την άδεια που του έχει μεταβιβάσει η μητέρα, δικαιούται τις παροχές και τις συνέπειες ως προς την ασφαλιστική κάλυψη της παρ. 1. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για τη μεταβίβαση της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας, σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας.

Στο τέλος της παρ. 2 του άρθρου 44 του ν. 4488/2017 (Α’  137), περί παρένθετης μητρότητας, προστίθενται δεύτερο και τρίτο εδάφιο και η παρ. 2 διαμορφώνεται ως εξής:
«2. Η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και η εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών, δικαιούνται το μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας, που ορίζεται στο άρθρο 7 της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας 1993 και το άρθρο 7 της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας 2000, που κυρώθηκε με το άρθρο 11 του ν. 2874/2000 (Α’ 286), καθώς και τις πάσης φύσεως αποδοχές και επιδόματα που συνδέονται με αυτήν, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις επιμέρους καταστατικές διατάξεις του φορέα ασφάλισής τους. Για την εφαρμογή της παρούσας:
α) ως «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» νοείται η εργαζόμενη γυναίκα, η οποία είναι εγγεγραμμένη στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Θετών Γονέων και μετά από απόφαση της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας παραλαμβάνει, για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία, παιδί από κοινωνική υπηρεσία της κατά περίπτωση Μονάδας Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας ή άλλου φορέα που έχει υπό την προστασία του το παιδί ή από τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού ακόμη και πριν την έκδοση της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, και
β) ως «ένταξη του παιδιού στην οικογένεια» νοείται:
βα) η ημερομηνία φυσικής παράδοσης, για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία, του παιδιού στην «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» από την κατά περίπτωση Μονάδα Παιδικής Προστασίας και Φροντίδας ή από όποιον άλλον φορέα έχει υπό την προστασία του το παιδί, όπως αποδεικνύεται από σχετικό έγγραφο της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας, ή από τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού ακόμη και πριν την έκδοση της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, όπως αποδεικνύεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο που συνάπτει η «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» με τον φυσικό γονέα ή τους φυσικούς γονείς του παιδιού, ή
ββ) η ημερομηνία, κατά την οποία καθίσταται τελεσίδικη η δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει αλλοδαπή απόφαση υιοθεσίας από την εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο.
Η προθεσμία για την υποβολή αιτήματος για χορήγηση του μεταγενέθλιου τμήματος του επιδόματος μητρότητας (επιδόματος λοχείας) αρχίζει από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια.».

1. Στο άρθρο 73 του ν. 4808/2021 (Α’ 101) περί σκοπού και λειτουργίας του Πληροφοριακού Συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ» επέρχονται οι εξής τροποποιήσεις: α) στην παρ. 2 προστίθεται περ. η), β) προστίθενται παρ. 6 και 7, και το άρθρο 73 διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 73
Σκοπός και λειτουργία
1. Το Πληροφοριακό Σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ» (Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ) της υποπαρ. ΙΑ.3. της παρ. ΙΑ του άρθρου πρώτου του ν. 4152/2013 (Α’ 107) αναβαθμίζεται, απλουστεύεται και μετεξελίσσεται ψηφιακά σε πληροφοριακό σύστημα με την ονομασία «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» (Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ). Tο Πληροφοριακό Σύστημα είναι προσβάσιμο μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης (ΕΨΠ-gov.gr).
2. Στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ υποβάλλονται, σε ψηφιακή μορφή, τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την εποπτεία της αγοράς εργασίας και ιδίως τα παρακάτω:
α) Η σύμβαση εργασίας και η αναγγελία πρόσληψης του εργαζομένου,
β) κάθε τροποποίηση της σύμβασης εργασίας και η σχετική δήλωση μεταβολών στοιχείων της εργασιακής σχέσης του εργαζομένου με το έντυπο «Δήλωση Στοιχείων Εργασιακής Σχέσης» και ιδίως τα στοιχεία που σχετίζονται με μεταβολή αποδοχών, μετατροπή σύμβασης ορισμένου χρόνου σε αορίστου, μετατροπή μερικής-εκ περιτροπής σε πλήρη απασχόληση, αλλαγή ειδικότητας, μεταβολή προσώπου του εργοδότη, ωράριο εργασίας στο πλαίσιο συστήματος διευθέτησης του χρόνου εργασίας,
γ) η κτήση ή η απώλεια μιας από τις ιδιότητες της περ. α’ του άρθρου 2 της Διεθνούς Συμβάσεως της Διεθνούς Διασκέψεως της Ουασινγκτώνος που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 2269/1920 (Α’ 145),
δ) η αναγγελία της λύσης της σύμβασης εργασίας (απόλυση ή οικειοθελής αποχώρηση ή λήξη συμφωνημένου χρόνου ή κοινή συμφωνία) που γίνεται με την υποβολή του εντύπου «Έντυπο λύσης της Σχέσης Εργασίας»,
ε) ο ετήσιος πίνακας προσωπικού του άρθρου 16 του  ν. 2874/2000 (Α’ 286),
στ) το μητρώο παραβατικότητας,
ζ) το «Λευκό Μητρώο Συνεπών Επιχειρήσεων ΠΕΡΣΕΑΣ», και
η) στοιχεία για τον υπολογισμό των Ετήσιων Μονάδων Εργασίας (Ε.Μ.Ε.).
3. Στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ τηρούνται μητρώα και καταχωρούνται ψηφιακά στοιχεία που σχετίζονται με την άσκηση των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και των συλλογικών διαπραγματεύσεων και ιδίως τα παρακάτω
α) το Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων (ΓΕ.ΜΗ.Σ.Ο.Ε.),
β) το Γενικό Μητρώο Οργανώσεων Εργοδοτών (ΓΕ. ΜΗ.Ο.Ε.).
4. Είναι δυνατόν μέσω του Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ να καταρτίζονται και να τροποποιούνται συμβάσεις εργασίας. Η κατάρτιση σύμβασης εργασίας μέσω του Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ υποκαθιστά τον έγγραφο τύπο.
5. Στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ καταχωρίζεται υποχρεωτικά η αναγωγή των αμοιβών, μισθών ή ημερομισθίων σε αμοιβή ανά ώρα εργασίας.
6. Για τον υπολογισμό των Ε.Μ.Ε. υποβάλλονται από τις οντότητες στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, σε ψηφιακή μορφή, στοιχεία σχετικά με: α) εργαζόμενους που απασχολούνται στην οντότητα με εξαρτημένη σχέση εργασίας, β) στοιχεία σχετικά με πρόσωπα των οποίων η απασχόληση εξομοιώνεται με έμμισθη σχέση εργασίας για τον σκοπό υπολογισμού των Ε.Μ.Ε., γ) στοιχεία σχετικά με λοιπές κατηγορίες απασχολούμενων στην οντότητα που συνυπολογίζονται στις Ε.Μ.Ε..
7. Από την 1η.1.2023 τα στοιχεία που απαιτούνται για τον υπολογισμό των Ε.Μ.Ε. εξάγονται από το Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ. Για τον σκοπό αυτόν, το Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ διαλειτουργεί με το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων και το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Στοιχεία σχετικά με τον υπολογισμό των Ε.Μ.Ε. δύνανται να παρέχονται: α) στις οντότητες κατόπιν αίτησής τους στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ για τις Ε.Μ.Ε. που τις αφορούν, β) σε δημόσιους φορείς, προς έλεγχο ή επαλήθευση Ε.Μ.Ε. που αφορούν μία ή περισσότερες οντότητες.».
2. Στο άρθρο 79 του ν. 4808/2021, περί εξουσιοδοτικών διατάξεων, προστίθεται παρ. 7 ως εξής:
«7. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Ανάπτυξης και Επενδύσεων καθορίζονται οι μορφές απασχόλησης που προσμετρώνται για τον υπολογισμό των Ετήσιων Μονάδων Εργασίας (Ε.Μ.Ε.), οι προϋποθέσεις και διαδικασίες πρόσβασης στο Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ, επεξεργασίας και εξαγωγής δεδομένων Ε.Μ.Ε. και έκδοσης σχετικών βεβαιώσεων, το όργανο και η διαδικασία ενστάσεων σχετικά με βεβαιώσεις υπολογισμού των Ε.Μ.Ε., καθώς και κάθε σχετικό θέμα.».

Ο εργοδότης υποχρεούται να υποβάλλει στο πληροφοριακό σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ II», πριν την έναρξή της, το πρόγραμμα της ημερήσιας απασχόλησης του ιατρού εργασίας και του τεχνικού ασφαλείας, καταχωρίζοντας τις ώρες έναρξης και λήξης της απασχόλησης αυτής, τηρουμένων των σχετικών διατάξεων για την υγεία και ασφάλεια στην εργασία. Η τήρηση της υποχρέωσης του πρώτου εδαφίου ελέγχεται μέσω της ψηφιακής κάρτας εργασίας του άρθρου 74 του ν. 4808/2021 (Α’ 101). Aν ο εργοδότης δεν τηρήσει την ως άνω υποχρέωση, εφαρμόζονται τα άρθρα 71 και 72 του ν. 3850/2010 (Α’ 84).

1. Απαγορεύεται κάθε μορφής διάκριση, άμεση ή έμμεση, όσον αφορά τους όρους πρόσβασης και παραμονής στη μισθωτή ή μη απασχόληση ή γενικά στην επαγγελματική ζωή, που σχετίζονται με την ιδιότητα ενός ατόμου ως οροθετικού στον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (Human Immunodeficiency Virus-HIV), καθώς και η διερεύνηση αυτής της ιδιότητας από τον εργοδότη πριν ή μετά την πρόσληψη ή τη σύναψη σύμβασης. Από την παραπάνω απαγόρευση εξαιρούνται επαγγέλματα στα οποία, με ειδικές διατάξεις, επιβάλλεται η διερεύνηση της παραπάνω ιδιότητας για ιατρικούς λόγους.
2. Απαγορεύεται κάθε μορφής διάκριση, άμεση ή έμμεση, όσον αφορά στους όρους, τις συνθήκες απασχόλησης και εργασίας, τις προαγωγές, καθώς και τον σχεδιασμό και την εφαρμογή συστημάτων αξιολόγησης προσωπικού, που σχετίζονται με την ιδιότητα ενός ατόμου ως οροθετικού στον HIV.
3. Σε σχέση με τα άτομα που είναι οροθετικά στον HIV εφαρμόζεται αναλογικά το Κεφάλαιο Γ’ του ν. 4443/2016 (Α’ 232).

1. Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων υλοποιεί πιλοτικό πρόγραμμα επιχορήγησης παρεμβάσεων για την προσβασιμότητα των χώρων μόνιμης κατοικίας και εργασίας ατόμων με αναπηρία. Οι διαδικασίες υποβολής αιτημάτων επιχορήγησης παρέχονται ως ψηφιακή υπηρεσία από την ψηφιακή πύλη gov.gr.
2. Ωφελούμενοι του προγράμματος είναι άτομα με αναπηρία, τα οποία έχουν καταχωρισθεί στο Ψηφιακό Μητρώο Ατόμων με Αναπηρία του άρθρου 105 του ν. 4961/2022 (Α’ 146). Το πρόγραμμα υλοποιείται στο σύνολο των περιφερειών της χώρας.
3. Μετά από την ολοκλήρωση του πιλοτικού προγράμματος η Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων υποβάλλει στον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων συγκεντρωτικά στοιχεία, καταγραφέντα προβλήματα, εξαχθέντα συμπεράσματα και εισηγήσεις από την υλοποίηση του πιλοτικού προγράμματος, υπό τη μορφή Έκθεσης Αξιολόγησης Αποτελεσμάτων. Μετά από την αξιολόγηση ακολουθεί η καθολική εφαρμογή του προγράμματος σε ολόκληρη τη χώρα.
4. Οι δαπάνες του πιλοτικού προγράμματος βαρύνουν τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και προέρχονται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Φορέας υλοποίησης του έργου ορίζεται η Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης, στην οποία μεταβιβάζονται οι αναγκαίες πιστώσεις για την υλοποίηση του προγράμματος.

1. Πτυχιούχοι ανώτατης εκπαίδευσης, πανεπιστημιακού και τεχνολογικού τομέα, που ασκούν την επιστήμη τους σύμφωνα με το πτυχίο τους, παρέχοντας μισθωτή ή μη μισθωτή εργασία, και έχουν παράλληλα την ιδιότητα του συνταξιούχου, λαμβάνουν το προνοιακό επίδομα που προβλέπεται για άτομα με αναπηρία όρασης στην υπό στοιχεία αρ. Π3α/Φ.18/Γ.Π.οικ. 63731/9.3.2008 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Β’ 931) στο ύψος που καθορίζεται για τους επιστήμονες πανεπιστημιακού επιπέδου, οι οποίοι, σύμφωνα με το πτυχίο τους, ασκούν την επιστήμη τους.
2. Ο Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης αποδίδει, σε όσους πτυχιούχους της παρ. 1 λάμβαναν το προνοιακό επίδομα της παρ. 1, τη διαφορά μεταξύ του ποσού που έλαβαν και αυτού που δικαιούνται σύμφωνα με την παρ. 1, μετά από αίτησή τους. Η καταβολή καλύπτει διαφορές που αντιστοιχούν σε χρονικό διάστημα, το οποίο δεν υπερβαίνει τα τρία (3) έτη πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης.
3. Εκκρεμείς ενδικοφανείς διαδικασίες και δίκες με αντικείμενο το ύψος του προνοιακού επιδόματος της παρ. 1 καταργούνται από την έναρξη ισχύος του παρόντος.

Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου δέκατου έκτου του ν. 4783/2021 (Α’ 38), η προθεσμία υποβολής αίτησης για μετάκληση πολίτη τρίτης χώρας για προσωρινή απασχόληση στην αγροτική οικονομία παρατείνεται έως την 30ή Ιουνίου 2023, προστίθενται δύο τελευταία εδάφια, και η παρ. 1 διαμορφώνεται ως εξής:
«1. Εργοδότης, ο οποίος επιθυμεί να προσλάβει πολίτη τρίτης χώρας, που απαλλάσσεται από την υποχρέωση θεώρησης εισόδου, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 5 του ν. 4251/2014 (Α’ 80), μπορεί να υποβάλει, μέχρι την 30ή Ιουνίου 2023, κατά παρέκκλιση της κείμενης νομοθεσίας, αίτηση στην αρμόδια υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης του τόπου διαμονής του, με βάση τις θέσεις απασχόλησης, όπως καθορίζονται με την κοινή υπουργική απόφαση του άρθρου 11 του ν. 4251/2014, προκειμένου να τον μετακαλέσει για απασχόληση στην εποχιακή αγροτική οικονομία. Η αίτηση, η οποία επέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης του ν. 1599/1986 (Α’ 75) και στην οποία αναγράφονται τα πλήρη στοιχεία (επώνυμο, όνομα, επώνυμο και όνομα πατέρα, επώνυμο και όνομα μητέρας, χώρα και ημερομηνία γέννησης, ιθαγένεια, αριθμός διαβατηρίου, ημερομηνία έκδοσης και λήξης, χώρα έκδοσης, Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) και Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης (ΑΜΚΑ) που τους έχουν χορηγηθεί κατά το παρελθόν στην Ελλάδα) του προς απασχόληση πολίτη τρίτης χώρας, ο οποίος πρέπει να μην έχει συμπληρώσει το εξηκοστό (60ό) έτος της ηλικίας, καθώς και ο αριθμός φορολογικού μητρώου του εργοδότη υποβάλλονται σε ηλεκτρονική πλατφόρμα μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr ΕΨΠ). 
Για τις αιτήσεις εργοδοτών που υποβάλλονται έως την 31η Δεκεμβρίου 2022 ο ανώτατος αριθμός θέσεων απασχόλησης καθορίζεται από την αντιστοιχία καλλιεργήσιμης έκτασης ανά εργαζόμενο σχετικά με τις καλλιέργειες: 
α) ελαιώνες, ελιές βρώσιμες, ένας (1) εργαζόμενος σε έκταση δεκαπέντε (15) στρεμμάτων, β) ελαιώνες, ελιές ελαιοποίησης, ένας (1) εργαζόμενος σε έκταση είκοσι (20) στρεμμάτων, χωρίς αριθμητικό περιορισμό ανά περιφερειακή ενότητα. Μετά την 1η Ιανουαρίου 2023, εφαρμόζεται η αντιστοιχία καλλιεργήσιμης έκτασης ανά εργαζόμενο του άρθρου 11 του ν. 4251/2014 και των κατ’ εξουσιοδότηση αυτού εκδιδομένων αποφάσεων.».

1. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης ορίζονται τρόποι κοινοποίησης στους υπόχρεους των πράξεων βεβαίωσης, των ατομικών ειδοποιήσεων οφειλών και κάθε άλλου εγγράφου σχετικού με τις οφειλές ασφαλισμένων προς τον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) πέραν αυτών που ισχύουν κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος.
2. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων καθορίζεται η διαδικασία εσωτερικής κατανομής μεταξύ των ασφαλιστικών φορέων και καταβολής του ποσού της παρ. 5 του άρθρου 6 σε περίπτωση διαδοχικής ασφάλισης, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Οικονομικών καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, η περαιτέρω χρονική επέκταση των κινήτρων της παρ. 1 του άρθρου 9 και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του προγράμματος του άρθρου 9.
4. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Ψηφιακής Διακυβέρνησης ορίζεται η διαδικασία ένταξης στο πρόγραμμα επιδότησης του άρθρου 9, το ειδικό έντυπο αίτησης - υπεύθυνης δήλωσης της επιχείρησης - εργοδότη για ένταξη στο πρόγραμμα επιδότησης του άρθρου 9 και κάθε άλλο αναγκαίο ζήτημα σε σχέση με το έντυπο αυτό.
5. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων δύναται να καθορίζονται ειδικότερα θέματα και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του άρθρου 10. Με την ίδια απόφαση δύναται να επεκταθεί η εφαρμογή των παρ. 1 και 2 του άρθρου 10 και για περιόδους απασχόλησης από 1ης.1.2019 έως και τις 31.12.2022 και να καθορίζονται ειδικότερα θέματα για την αναδρομική υποβολή των οικείων Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την επέκταση της εφαρμογής του άρθρου 10.
6. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων δύναται να καθορίζονται ειδικότερα θέματα και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του άρθρου 16 και, ιδίως, η διαδικασία διαπίστωσης, δήλωσης και καταβολής των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών.
7. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων δύναται να καθορίζονται ειδικότερα θέματα και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του άρθρου 17.
8. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Οικονομικών δύναται να καθορίζονται ο τρόπος, η διαδικασία και ο χρόνος καταβολής των εισφορών των ρητινεργατών από τον κρατικό προϋπολογισμό, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 17.
9. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Διοικητικού Συμβουλίου του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων (Μ.Τ.Π.Υ.), καθορίζεται η διαδικασία και εξειδικεύονται οι επιμέρους όροι, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του άρθρου 42.
10. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Οικονομικών ρυθμίζονται ειδικότερα και λεπτομερειακά θέματα για την εφαρμογή του άρθρου 48 και, ιδίως, εξειδικεύονται η χωρική οριοθέτηση του πεδίου εφαρμογής του άρθρου 48, οι όροι και οι προϋποθέσεις ένταξης των επιχειρήσεων στο μέτρο της αναστολής, οι όροι, οι προϋποθέσεις χορήγησης, το ύψος και η διαδικασία καταβολής της αποζημίωσης ειδικού σκοπού. Με την ίδια ή όμοια απόφαση δύνανται να ρυθμίζονται ειδικότεροι όροι ένταξης των επιχειρήσεων στο μέτρο της αναστολής των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων τους, να παρατείνεται η χρονική ισχύς του άρθρου 48 και να προβλέπεται η εφαρμογή του για έτερα χρονικά διαστήματα.
11. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων δύνανται να καθορίζονται οι όροι και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια ειδικώς για την εφαρμογή του άρθρου 48 μέσω του Π.Σ. ΕΡΓΑΝΗ και της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που τηρείται για τον σκοπό αυτόν στη Γενική Διεύθυνση Εργασιακών Σχέσεων, Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία και Ένταξης στην Εργασία της Γενικής Γραμματείας Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
12. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων ορίζεται η διαδικασία διαπίστωσης της ύπαρξης δόλου που πρέπει να συντρέχει εκ μέρους των δικαιούχων που έλαβαν αχρεώστητες παροχές, ώστε αυτές να αναζητηθούν σύμφωνα με το άρθρο 49.
13. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Οικονομικών και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού εξειδικεύονται το περιεχόμενο και οι όροι χωρικής και χρονικής υλοποίησης του πιλοτικού Προγράμματος Πρώιμης Παρέμβασης των άρθρων 51 και 52 και καθορίζονται, για τις ανάγκες της πιλοτικής εφαρμογής:
α) η διαδικασία και οι φορείς και οι ειδικοί επιστήμονες που είναι αρμόδιοι για την αξιολόγηση και διαπίστωση της αναπηρίας, της αναπτυξιακής καθυστέρησης ή διαταραχής ή της αυξημένης πιθανότητας εμφάνισης αυτών,
β) η διαδικασία υποβολής αιτήσεων και επιλογής των υποψήφιων δικαιούχων, ο αριθμός τους, οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια επιλογής τους, καθώς και συντελεστές βαρύτητας των κριτηρίων αυτών, 
γ) οι όροι και οι προϋποθέσεις εγγραφής στο Μητρώο Παρόχων Υπηρεσιών Πρώιμης Παρέμβασης, καθώς και η διαδικασία εκπαίδευσης αυτών,
δ) το περιεχόμενο των παρεχόμενων υπηρεσιών,
ε) οι όροι και οι προϋποθέσεις παροχής Υπηρεσιών Πρώιμης Παρέμβασης,
στ) ο μηχανισμός και οι διαδικασίες χρηματοδότησης 
των επιμέρους παρεχόμενων υπηρεσιών,
ζ) η διαδικασία και τα δικαιολογητικά για την πληρωμή των υπηρεσιών,
η) αρμόδιοι φορείς και υπηρεσίες για την εκτέλεση του προγράμματος,
θ) ο έλεγχος και η εποπτεία των παρεχόμενων υπηρεσιών,
ι) οι προδιαγραφές λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος,
ια) τα κριτήρια αξιολόγησης της πιλοτικής εφαρμογής του προγράμματος,
ιβ) οι διαλειτουργικότητες του Μητρώου Παρόχων 
Υπηρεσιών Πρώιμης Παρέμβασης με τα υφιστάμενα μητρώα νομικών προσώπων της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων και του Γενικού Εμπορικού Μητρώου, και
ιγ) κάθε άλλο ειδικό, τεχνικό και λεπτομερειακό θέμα για την υλοποίησή της.
14. Ειδικά για την εφαρμογή του πιλοτικού Προγράμματος Πρώιμης Παρέμβασης του άρθρου 51 σε παιδιά ηλικίας από τεσσάρων (4) έως έξι (6) ετών, με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Παιδείας και Θρησκευμάτων ορίζονται:
α) τα ειδικότερα κριτήρια εισαγωγής των συμμετεχόντων και ωφελούμενων στο πρόγραμμα,
β) οι προϋποθέσεις συνεργασίας των εμπλεκόμενων υποστηρικτικών δομών,
γ) ο αριθμός των μελών, οι ιδιότητες και οι ειδικότερες αρμοδιότητες των οργάνων κοινής παρακολούθησης,
δ) οι αρμοδιότητες των οργάνων και των μελών των υπηρεσιών διεπιστημονικής συνεργασίας, ανά ειδικότητα,
ε) οι μέθοδοι, ο χρόνος και ο τρόπος διασύνδεσης των μέσων, εργαλείων και εξοπλισμού που αξιοποιούνται στο πλαίσιο του πιλοτικού Προγράμματος,
στ) οι ελάχιστες αναγκαίες εκθέσεις και η διαδικασία παρακολούθησης των στόχων πλάνου δράσης ανά κατηγορία δικαιούχων και
ζ) κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για τον συντονισμό και τη συμβατότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών πρώιμης παρέμβασης.
15. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας ρυθμίζονται ειδικότερα και λεπτομερειακά θέματα εφαρμογής του άρθρου 53, περί του προγράμματος επιχορήγησης παρεμβάσεων προσβασιμότητας, και, ιδίως,
α) τα κριτήρια επιλεξιμότητας και προτεραιοποίησης των ωφελούμενων και των χώρων παρέμβασης,
β) η διαδικασία υποβολής αιτήσεων,
γ) οι επιλέξιμες παρεμβάσεις, οι οποίες μπορούν να εκτείνονται και επί ιδιωτικών χώρων κοινής χρήσης των κτιρίων που αφορά η παρέμβαση, καθώς και επί δημόσιων ή κοινόχρηστων χώρων που περιβάλλουν τα κτίρια αυτά,
δ) το ανώτατο ποσό επιχορήγησης ανά άτομο και ανά παρέμβαση,
ε) η διαδικασία καταβολής των επιχορηγήσεων, και
στ) η διαδικασία, τα όργανα και τα μέσα ελέγχου της υλοποίησης των παρεμβάσεων.
16. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και Οικονομικών και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού ορίζεται το ύψος της χρηματοδότησης της παρ. 3 του άρθρου 57, η διαδικασία απόδοσής της και κάθε άλλο σχετικό θέμα.

1. Στο άρθρο 27 του παρόντος υπάγονται και οι συνταξιούχοι με ψυχική ή νοητική αναπηρία, για τους οποίους πιστοποιείται, με γνωμάτευση μονάδας ψυχικής υγείας του αντίστοιχου Τομέα Ψυχικής Υγείας, σύμφωνα με τον ν. 2716/1999 (Α’ 96), η οποία εκδίδεται εντός έξι (6) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, ότι η ανάληψη μισθωτής απασχόλησης ή η αυτοαπασχόληση, η οποία αντιστοιχεί στο χρονικό διάστημα του χρόνου ασφάλισης που επιθυμούν να αξιοποιήσουν, ενδείκνυται για λόγους ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης.
2. Στο άρθρο 43 του παρόντος υπάγονται και οι δικαιούχοι που κάνουν χρήση της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας της παρ. 1 του άρθρου 142 του ν. 3655/2008 (Α’ 58) κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος και για όσο χρόνο απομένει μέχρι τη συμπλήρωση των εννέα (9) μηνών.
3. Η θητεία των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων (Μ.Τ.Π.Υ.) που υπηρετούν κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος συνεχίζεται μέχρι τη λήξη της. Για το χρονικό αυτό διάστημα, ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου ορίζεται Διοικητής του Μ.Τ.Π.Υ. και ασκεί τις αρμοδιότητες του άρθρου 4 του π.δ. 422/1981 (Α’ 114), περί του Διοικητή του Μ.Τ.Π.Υ., όπως αυτό διαμορφώνεται με τον παρόντα νόμο. Εντός ενός (1) μηνός από την έναρξη ισχύος του παρόντος διορίζονται ένα μέλος της περ. β) και το μέλος της περ. γ) της παρ. 1 του άρθρου 7 του π.δ. 422/1981, περί του Διοικητικού Συμβουλίου του Μ.Τ.Π.Υ., όπως αυτό διαμορφώνεται με τον παρόντα νόμο.

1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου καταργούνται:
α) Η ειδική εισφορά της περ. β’ της παρ. 2 του άρθρου 38 του ν. 3986/2011 (Α’ 152), περί δημοσιονομικών ρυθμίσεων,
β) η υπ’ αρ. 143027/565/18.12.1984 κοινή απόφαση των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης και Οικονομικών (Β’ 885), περί της ανασύνθεσης του Διοικητικού Συμβουλίου του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων (Μ.Τ.Π.Υ.),
γ) η παρ. Ι της υπ’ αρ. 135591/9.6.1967 κοινής απόφασης των Υπουργών Συντονισμού και Οικονομικών (Β’ 391), περί της σύνθεσης του Διοικητικού Συμβουλίου του Μ.Τ.Π.Υ.,
δ) οι παρ. 1 έως 4 του άρθρου 14 του από 12.2.1923 νομοθετικού διατάγματος (Α’ 53), περί συμπλήρωσης και τροποποίησης των διατάξεων περί του Μ.Τ.Π.Υ. και
ε) οι παρ. 1 και 2 του άρθρου 34 του καταστατικού του Μ.Τ.Π.Υ. που εγκρίθηκε με το από 9.8.1919 βασιλικό διάταγμα (Α’ 177).

1. Ο παρών νόμος ισχύει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός αν άλλως ορίζεται σε επιμέρους διατάξεις του.
2. Ειδικότερα:
α) Οι παρ. 1 και 2 του άρθρου 10 ισχύουν για περιόδους απασχόλησης από την 1η.1.2023.
β) Το άρθρο 45 ισχύει από τη 19η.6.2021, ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4808/2021 (Α’ 101).

Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου του Κράτους.

Αθήνα, 25 Νοεμβρίου 2022
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΑΚΕΛΛΑΡΟΠΟΥΛΟΥ

Οι Υπουργοί

Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους.

Αθήνα, 25 Νοεμβρίου 2022

Ο επί της Δικαιοσύνης Υπουργός
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΣΙΑΡΑΣ