1. Oι διαθέσιμες πιστώσεις του Ενιαίου Επιδόματος Στήριξης Τέκνων, όπως αυτό προβλέπεται στην υποπαράγραφο ΙΑ.2 του ν. 4093/2012 (Α΄222), αυξάνονται έως και διακόσια εξήντα εκατομμύρια (260.000.000) ευρώ. Οι σχετικές πιστώσεις εγγράφονται στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. 
2. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Οικονομικών, που εκδίδεται κατόπιν της έκδοσης της απόφασης της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 15, ρυθμίζονται: 
(α) τα περιουσιακά/εισοδηματικά κριτήρια και οι κατηγορίες των δικαιούχων, 
(β) τα κριτήρια διαμονής, 
(γ) τα αρμόδια για την αναγνώριση και την καταβολή του επιδόματος όργανα, 
(δ) η διαδικασία και οι προϋποθέσεις χορήγησης του επιδόματος, 
(ε) τα απαραίτητα δικαιολογητικά για την αναγνώριση των δικαιούχων, 
(στ) το ύψος του καταβλητέου επιδόματος ανά κατηγορία δικαιούχων, όπως αυτό διαμορφώνεται κατόπιν της προβλεπόμενης στην παράγραφο 1 αύξησης των σχετικών πιστώσεων, καθώς και 
(ζ) κάθε άλλο θέμα σχετικό με την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.

1. Με σκοπό την ενίσχυση και την τόνωση της αγοράς εργασίας, πλέον των συντρεχόντων προγραμμάτων απασχόλησης, τίθενται σε ισχύ προγράμματα εργασίας στοχευμένων ομάδων ανέργων εγγεγραμμένων στα μητρώα του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.), τα οποία καταρτίζονται μετά από γνώμη του Διοικητικού Συμβουλίου του Ο.Α.Ε.Δ. με κοινές αποφάσεις των Υπουργών που ορίζονται από την κείμενη νομοθεσία ως συναρμόδιοι για κάθε πρόγραμμα, οι οποίες εκδίδονται κατόπιν της έκδοσης της απόφασης της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 15. 
2. Τα ως άνω προγράμματα μπορούν να έχουν ως αντικείμενο μία ή περισσότερες από τις κατωτέρω δράσεις: 
α) Προγράμματα εύρεσης εργασίας, συμβουλευτικής και καθοδήγησης. 
β) Επέκταση του προγράμματος «Εγγύηση για τη νεολαία» με έμφαση στους νέους που βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης. 
γ) Προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας μέσω κατάρτισης και πρακτικής άσκησης, με έμφαση στον ιδιωτικό τομέα, τα οποία θα συνοδεύονται από την απαραίτητη πιστοποίηση των αποκτούμενων δεξιοτήτων. 
δ) Προγράμματα κοινωφελούς εργασίας με έμφαση στην αναβάθμιση δεξιοτήτων, προσανατολισμένα στην επανένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, στοχεύοντας ιδίως τους δικαιούχους του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (Κ.Ε.Α.). 
3. Για τα παραπάνω προγράμματα εργασίας ο Ο.Α.Ε.Δ. επιχορηγείται από πόρους του τακτικού προϋπολογισμού του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με μεταφορά πίστωσης συνολικού ύψους έως και διακοσίων εξήντα εκατομμυρίων (260.000.000) ευρώ κατ’ έτος.

1. Στο τελευταίο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 10 του ν. 1876/1990 (Α΄27) η φράση «Όσο διαρκεί η εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής» αντικαθίσταται με τη φράση Έως το τέλος του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής». 
2. Στην παρ. 6 του άρθρου 37 του ν. 4024/2011(Α΄ 226) η φράση «όσο διαρκεί η εφαρμογή του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής.» αντικαθίσταται με τη φράση «έως το τέλος του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής».

1. Στο άρθρο 3 του ν. 1387/1983 (Α΄ 110) προστίθεται παράγραφος 4 ως εξής: 
«4. Στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων με τους εκπροσώπους των εργαζομένων, ο εργοδότης μπορεί να θέσει υπ’ όψιν των εργαζομένων κοινωνικό πλάνο για τους υπό απόλυση εργαζόμενους, δηλαδή μέτρα άμβλυνσης των επιπτώσεων της απόλυσης, όπως ποσά για κάλυψη αυτασφάλισης, διαθέσιμα ποσά μέσω εταιρικής κοινωνικής ευθύνης για κατάρτιση και συμβουλευτική για επανένταξη στην αγορά εργασίας, ενέργειες για την αξιοποίηση ειδικών προγραμμάτων από τον Ο.Α.Ε.Δ. αντιμετώπισης της επαπειλούμενης ανεργίας των υπό απόλυση εργαζομένων, καθώς και δυνατότητες, μεθόδους και κριτήρια για την κατά προτεραιότητα επαναπρόσληψή τους.». 
2. Η παρ. 3 του άρθρου 3 του ν. 1387/1983 αντικαθίσταται ως εξής: 
«3. Αντίγραφα των εγγράφων αυτών υποβάλλονται από τον εργοδότη στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (Α.Σ.Ε.).». 
3. Το άρθρο 5 του ν. 1387/1983 αντικαθίσταται ως εξής: 
«1. Η προθεσμία των διαβουλεύσεων μεταξύ των εργαζομένων και του εργοδότη είναι τριάντα (30) ημέρες και αρχίζει από την πρόσκληση του εργοδότη για διαβουλεύσεις στους κατά το προηγούμενο άρθρο εκπροσώπους των εργαζομένων. Το αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων διατυπώνεται σε πρακτικό που υποβάλλεται από τον εργοδότη στο Α.Σ.Ε.. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων μπορούν να καταθέτουν στο Α.Σ.Ε. υπόμνημα επί των διαβουλεύσεων. 
2. Αν υπάρξει συμφωνία των μερών, οι ομαδικές απολύσεις πραγματοποιούνται σύμφωνα με το περιεχόμενο της συμφωνίας και ισχύουν δέκα (10) ημέρες από την ημερομηνία υποβολής του πρακτικού διαβούλευσης στο Α.Σ.Ε.. 
3. Αν δεν υπάρξει συμφωνία των μερών, το Α.Σ.Ε., με αιτιολογημένη απόφαση που εκδίδει εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την ημερομηνία υποβολής του πρακτικού διαβούλευσης, διαπιστώνει αν τηρήθηκαν οι υποχρεώσεις του εργοδότη προς ενημέρωση και διαβούλευση με τους εκπροσώπους των εργαζομένων, καθώς και η υποχρέωση κοινοποίησης των σχετικών εγγράφων, σύμφωνα με το άρθρο 3. Για το σκοπό αυτόν, το Α.Σ.Ε. μπορεί να καλεί και να ακούει τόσο τους κατά το άρθρο 4 εκπροσώπους των εργαζομένων και τον ενδιαφερόμενο εργοδότη όσο και πρόσωπα που διαθέτουν ειδικές γνώσεις πάνω σε επιμέρους τεχνικά θέματα. Αν το Α.Σ.Ε. κρίνει πως οι ανωτέρω υποχρεώσεις του εργοδότη τηρήθηκαν, οι απολύσεις ισχύουν είκοσι (20) ημέρες από την έκδοση της απόφασης. Σε αντίθετη περίπτωση, το Α.Σ.Ε. παρατείνει τις διαβουλεύσεις των μερών ή τάσσει προθεσμία στον εργοδότη, ώστε εκείνος να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες προς εκπλήρωση των ανωτέρω υποχρεώσεων. Αν το Α.Σ.Ε., με νέα απόφαση, διαπιστώσει πως τηρήθηκαν οι υποχρεώσεις του εργοδότη, οι απολύσεις ισχύουν είκοσι (20) ημέρες από την έκδοση της απόφασης. Σε κάθε περίπτωση, οι απολύσεις ισχύουν εξήντα (60) ημέρες από την κοινοποίηση του πρακτικού διαβούλευσης της παραγράφου 1. 
4. Σε ομαδικές απολύσεις που προκαλούνται από τη διακοπή της δραστηριότητας της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης, κατόπιν δικαστικής απόφασης, δεν εφαρμόζονται οι παράγραφοι 2 και 3.». 
4. Η περίπτωση 2 της υποπαραγράφου II.Δ του άρθρου 186 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87) καταργείται. 
5. Στην παρ. 3 του άρθρου 25 του π.δ. 368/1989 (Α΄163) προστίθεται περίπτωση στ΄ ως εξής: 
«στ) Τμήμα Ελέγχου Ομαδικών Απολύσεων». 
6. Στο άρθρο 25 του π.δ. 368/1989 προστίθεται νέα παράγραφος 7Β ως εξής: 
«7Β. Το Τμήμα Ελέγχου Ομαδικών Απολύσεων απαρτίζεται από: 
α) Τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ως Πρόεδρο, με αναπληρωτή του τον προϊστάμενο της Γενικής Διεύθυνσης Εργασίας και Ένταξης στην Απασχόληση. 
β) Τον προϊστάμενο της Διεύθυνσης Απασχόλησης του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με τον αναπληρωτή του. 
γ) Έναν (1) εκπρόσωπο του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με τον αναπληρωτή του, που ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. 
δ) Έναν (1) εκπρόσωπο του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης με τον αναπληρωτή του, που ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης. 
ε) Έναν (1) εκπρόσωπο του Υπουργείου Οικονομικών με τον αναπληρωτή του, που ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών. 
στ) Πέντε (5) εκπροσώπους της Γ.Σ.Ε.Ε. με τους αναπληρωτές τους. 
ζ) Έναν (1) εκπρόσωπο του Σ.Ε.Β. με τον αναπληρωτή του. 
η) Έναν (1) εκπρόσωπο της Ε.Σ.Ε.Ε. με τον αναπληρωτή του. 
θ) Έναν (1) εκπρόσωπο της Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε. με τον αναπληρωτή του. 
ι) Έναν (1) εκπρόσωπο του Σ.Ε.Τ.Ε. με τον αναπληρωτή του. 
ια) Έναν (1) εκπρόσωπο με τον αναπληρωτή του, που υποδεικνύονται από κοινού από τον Σ.Ε.Β., την Ε.Σ.Ε.Ε., τη Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε. και τον Σ.Ε.Τ.Ε.». 
7. Στο άρθρο 25 του π.δ. 368/1989 προστίθεται νέα παράγραφος 17 ως εξής: 
«17. Στην αρμοδιότητα του Τμήματος Ελέγχου Ομαδικών Απολύσεων ανήκει ο έλεγχος σχεδιαζόμενων ομαδικών απολύσεων κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 5 του ν. 1387/1983 (Α΄ 110).».

Στην παρ. 10 του άρθρου 14 του ν. 1264/1982 (Α΄ 79) προστίθενται περιπτώσεις ε΄ και στ΄ ως εξής: 
«ε) Όταν ο εργαζόμενος τέλεσε κλοπή ή υπεξαίρεση σε βάρος του εργοδότη ή του εκπροσώπου του. 
στ) Όταν ο εργαζόμενος δεν προσέρχεται αδικαιολόγητα στην εργασία του για διάστημα μεγαλύτερο των τριών (3) ημερών.».

1. Το άρθρο 17 του ν. 1264/1982 (Α΄ 79) αντικαθίσταται ως εξής: 
«1. Ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να διευκολύνει τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων, των Ελεγκτικών Επιτροπών και τους αντιπροσώπους των πρωτοβάθμιων στις δευτεροβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Την ίδια υποχρέωση έχει για τα Διοικητικά Συμβούλια, τις Ελεγκτικές Επιτροπές και τους αντιπροσώπους των δευτεροβάθμιων στις τριτοβάθμιες, όπως και για τα Διοικητικά Συμβούλια και τις Ελεγκτικές Επιτροπές των τριτοβάθμιων οργανώσεων. 
2. Ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να παρέχει άδεια απουσίας: 
α) στα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της πιο αντιπροσωπευτικής τριτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους, 
β) στον Πρόεδρο και στον Γενικό Γραμματέα των Εργατικών Κέντρων και Ομοσπονδιών, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά οργανώσεις έχουν πάνω από 10.000 ψηφίσαντα μέλη, για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους, γ) στον Πρόεδρο των Εργατικών Κέντρων και των Ομοσπονδιών, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν από 1.501 μέχρι 10.000 ψηφίσαντα μέλη, για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία του, 
δ) στον Πρόεδρο των Εργατικών Κέντρων και των Ομοσπονδιών, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν μέχρι 1.500 ψηφίσαντα μέλη, δεκαπέντε (15) ημέρες το μήνα, 
ε) στον Αντιπρόεδρο, τον Γενικό Γραμματέα και τον Ταμία των Διοικητικών Συμβουλίων των πιο αντιπροσωπευτικών δευτεροβάθμιων οργανώσεων δεκαπέντε (15) ημέρες το μήνα, 
στ) στα υπόλοιπα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των πιο αντιπροσωπευτικών δευτεροβάθμιων οργανώσεων εννέα (9) ημέρες το μήνα, 
ζ) στον Πρόεδρο, τον Αντιπρόεδρο, τον Γενικό Γραμματέα των πρωτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων πέντε (5) ημέρες το μήνα, αν τα μέλη της οργάνωσης είναι 500 και πάνω, 
η) στον Πρόεδρο, τον Αντιπρόεδρο, τον Γενικό Γραμματέα των πρωτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων τρεις (3) ημέρες το μήνα, αν τα μέλη της οργάνωσης είναι λιγότερα από 500,
θ) στους αντιπροσώπους στις δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες οργανώσεις, για όλη τη διάρκεια συνεδρίων που συμμετέχουν, 
ι) στα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής και της Γραμματείας της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους. 
3. Οι αναφερόμενες στην παράγραφο 2 άδειες απουσίας περιορίζονται σε τριάντα (30) μέρες το χρόνο για τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής ή αλλιώς του Προεδρείου των μη αντιπροσωπευτικών τριτοβάθμιων οργανώσεων, καθώς και για τον Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου, προκειμένου για την αμέσως επόμενη, της πιο αντιπροσωπευτικής, δευτεροβάθμια οργάνωση, εφόσον αυτή έχει τόσα ψηφίσαντα μέλη όσα αναφέρονται στις περιπτώσεις β΄ και γ΄, και στο 1/3 του αναφερόμενου στις περιπτώσεις δ΄, ε΄ στ΄, ζ΄ και η΄ χρόνου, προκειμένου για την αμέσως επόμενη, της πιο αντιπροσωπευτικής, οργάνωση για τα αντίστοιχα συνδικαλιστικά στελέχη. 
4. Ο χρόνος απουσίας των εργαζομένων κατά τις διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων θεωρείται χρόνος πραγματικής εργασίας για όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από την εργασιακή και ασφαλιστική σχέση. Οι ημέρες απουσίας των εργαζομένων που αναφέρονται στις περιπτώσεις α΄, β΄, γ΄ και δ΄ της παραγράφου 2 είναι με αποδοχές, που καταβάλλονται από τον εργοδότη τους. Οι ημέρες απουσίας των εργαζομένων που αναφέρονται στις περιπτώσεις ε΄, στ΄, ζ΄, η΄, θ΄ και ι΄ της παραγράφου 2, καθώς και των εργαζομένων της παραγράφου 3 είναι χωρίς αποδοχές. Στην περίπτωση αυτή οι ασφαλιστικές εισφορές των συνδικαλιστικών στελεχών για το χρόνο της συνδικαλιστικής άδειάς τους καταβάλλονται από την οργάνωσή τους. 
5. Για κάθε διαφωνία σχετική με την εφαρμογή των διατάξεων αυτού του άρθρου αποφασίζει, ύστερα από αίτηση της μιας ή της άλλης πλευράς, η Επιτροπή του άρθρου 15. 
6. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων εφαρμόζονται και για τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των υπαλλήλων του άρθρου 30. Όπου οι διατάξεις αυτές αναφέρονται σε εργατικά κέντρα καταλαμβάνουν και τα νομαρχιακά τμήματα που υπάγονται στην Α.Δ.Ε.Δ.Υ.». 
2. Στο άρθρο 18 του ν. 1264/1982 προστίθεται παράγραφος 3 ως εξής: 
«3. Το άρθρο αυτό ισχύει τόσο για υπαλλήλους των φορέων του δημοσίου τομέα, όπως αυτός είχε οριοθετηθεί με την παρ. 6 του άρθρου 1 του ν. 1256/1982 (Α΄ 65), όσο και για μισθωτούς που απασχολούνται με σχέση εξαρτημένης εργασίας στον ιδιωτικό τομέα.». 
3. Οι παράγραφοι 3 και 4 του άρθρου 6 του ν. 2224/1994 (Α΄ 112) καταργούνται.

Ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να παρέχει άδεια απουσίας: 
α) στα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της πιο αντιπροσωπευτικής τριτοβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους, 
β) στον Πρόεδρο και στον Γενικό Γραμματέα των Εργατικών Κέντρων και Ομοσπονδιών, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά οργανώσεις έχουν πάνω από 10.000 ψηφίσαντα μέλη, για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους, γ) στον Πρόεδρο των Εργατικών Κέντρων και των Ομοσπονδιών, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν από 1.501 μέχρι 10.000 ψηφίσαντα μέλη, για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία του, 
δ) στον Πρόεδρο των Εργατικών Κέντρων και των Ομοσπονδιών, εφόσον οι υπαγόμενες σε αυτά πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν μέχρι 1.500 ψηφίσαντα μέλη, δεκαπέντε (15) ημέρες το μήνα, 
ε) στον Αντιπρόεδρο, τον Γενικό Γραμματέα και τον Ταμία των Διοικητικών Συμβουλίων των πιο αντιπροσωπευτικών δευτεροβάθμιων οργανώσεων δεκαπέντε (15) ημέρες το μήνα, 
στ) στα υπόλοιπα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων των πιο αντιπροσωπευτικών δευτεροβάθμιων οργανώσεων εννέα (9) ημέρες το μήνα, 
ζ) στον Πρόεδρο, τον Αντιπρόεδρο, τον Γενικό Γραμματέα των πρωτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων πέντε (5) ημέρες το μήνα, αν τα μέλη της οργάνωσης είναι 500 και πάνω, 
η) στον Πρόεδρο, τον Αντιπρόεδρο, τον Γενικό Γραμματέα των πρωτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργανώσεων τρεις (3) ημέρες το μήνα, αν τα μέλη της οργάνωσης είναι λιγότερα από 500,
θ) στους αντιπροσώπους στις δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες οργανώσεις, για όλη τη διάρκεια συνεδρίων που συμμετέχουν, 
ι) στα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής και της Γραμματείας της Συνομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Συνδικάτων για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους. 

Ο χρόνος απουσίας των εργαζομένων κατά τις διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων θεωρείται χρόνος πραγματικής εργασίας για όλα τα δικαιώματα που απορρέουν από την εργασιακή και ασφαλιστική σχέση. Οι ημέρες απουσίας των εργαζομένων που αναφέρονται στις περιπτώσεις α΄, β΄, γ΄ και δ΄ της παραγράφου 2 είναι με αποδοχές, που καταβάλλονται από τον εργοδότη τους. Οι ημέρες απουσίας των εργαζομένων που αναφέρονται στις περιπτώσεις ε΄, στ΄, ζ΄, η΄, θ΄ και ι΄ της παραγράφου 2, καθώς και των εργαζομένων της παραγράφου 3 είναι χωρίς αποδοχές. Στην περίπτωση αυτή οι ασφαλιστικές εισφορές των συνδικαλιστικών στελεχών για το χρόνο της συνδικαλιστικής άδειάς τους καταβάλλονται από την οργάνωσή τους. 

Στο άρθρο 22 του ν. 1264/1982 (Α΄ 79) προστίθεται παράγραφος 5 ως εξής: 
«5. Με τη διαδικασία της παραγράφου 4 και τηρουμένων των ίδιων ως άνω προθεσμιών εκδικάζονται οι διαφορές που απορρέουν από την εφαρμογή του άρθρου 656 του Αστικού Κώδικα σε περίπτωση κήρυξης απεργίας στην επιχείρηση.».

1. Μετά την παρ. 1 του άρθρου 16 του ν. 4177/2013 προστίθεται νέα παράγραφος 1Α ως εξής: 
«1Α. Επιπλέον, επιτρέπεται η προαιρετική λειτουργία εμπορικών καταστημάτων τις Κυριακές την περίοδο από το μήνα Μάιο έως και το μήνα Οκτώβριο, εκτός από τη δεύτερη Κυριακή του μήνα Αυγούστου, στις εξής περιοχές: 
α) Στο Δήμο Αθηναίων και 
β) σε περιοχές του Δήμου Πειραιά, της Περιφερειακής Ενότητας Νοτίου Τομέα Αθηνών, του ιστορικού κέντρου Θεσσαλονίκης, όπως ορίζεται στην υπουργική απόφαση 3046/51009/1994 (Β΄ 833), και στην περιοχή γύρω από τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών. 
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης ορίζονται τα συγκεκριμένα όρια των περιοχών της περίπτωσης β΄ λαμβανομένης υπόψη της εμπορικής δραστηριότητας της κάθε περιοχής. 
Σε περίπτωση που η δεύτερη Κυριακή του Αυγούστου συμπίπτει με επίσημη αργία, η εξαίρεση του πρώτου εδαφίου μετατίθεται την προηγούμενη Κυριακή.». 
2. Η παρ. 2 του άρθρου 16 του ν. 4177/2013 αντικαθίσταται ως εξής: 
«2. Με αιτιολογημένη απόφαση του κατά τόπον αρμόδιου Αντιπεριφερειάρχη, η οποία εκδίδεται μετά από διαβούλευση με τοπικούς και συλλογικούς φορείς και ισχύει από το επόμενο έτος από τη δημοσίευσή της, ορίζονται με σαφή τρόπο οι περιοχές, στις οποίες επιτρέπεται προαιρετικά η λειτουργία των εμπορικών καταστημάτων και άλλες Κυριακές, πλην των αναφερομένων στις παραγράφου 1 και 1Α, λαμβανομένων υπόψη των τοπικών ιδιαιτεροτήτων που σχετίζονται με την οικονομική δραστηριότητα της περιοχής. Η απόφαση του Αντιπεριφερειάρχη δύναται να αναθεωρείται ετησίως κατά το μήνα Δεκέμβριο και ισχύει για το επόμενο έτος από τη δημοσίευσή της. Σε περίπτωση μη έκδοσης απόφασης διατηρείται σε ισχύ η προηγούμενη ρύθμιση μέχρι την αντικατάστασή της από νεότερη.».

Μετά την παρ. 1 του άρθρου 16 του ν. 4177/2013 προστίθεται νέα παράγραφος 1Α ως εξής: 
«1Α. Επιπλέον, επιτρέπεται η προαιρετική λειτουργία εμπορικών καταστημάτων τις Κυριακές την περίοδο από το μήνα Μάιο έως και το μήνα Οκτώβριο, εκτός από τη δεύτερη Κυριακή του μήνα Αυγούστου, στις εξής περιοχές: 
α) Στο Δήμο Αθηναίων και 
β) σε περιοχές του Δήμου Πειραιά, της Περιφερειακής Ενότητας Νοτίου Τομέα Αθηνών, του ιστορικού κέντρου Θεσσαλονίκης, όπως ορίζεται στην υπουργική απόφαση 3046/51009/1994 (Β΄ 833), και στην περιοχή γύρω από τον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών. 
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης ορίζονται τα συγκεκριμένα όρια των περιοχών της περίπτωσης β΄ λαμβανομένης υπόψη της εμπορικής δραστηριότητας της κάθε περιοχής. 
Σε περίπτωση που η δεύτερη Κυριακή του Αυγούστου συμπίπτει με επίσημη αργία, η εξαίρεση του πρώτου εδαφίου μετατίθεται την προηγούμενη Κυριακή.». 

1.α) Το πρώτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 6 της υπ’ αριθμ. 529/2000 (Β΄67) απόφασης του Υφυπουργού Ανάπτυξης «Διάθεση στην αγορά και εγκατάσταση ρευματοδοτών και ρευματοληπτών» αντικαθίσταται ως εξής:
«Η διάρκεια ισχύος της καταχώρησης ακολουθεί τη διάρκεια ισχύος του πιστοποιητικού, υπό την προϋπόθεση ισχύος, κατά το χρόνο καταχώρησης, των σχετικών αναγραφόμενων προτύπων που χρησιμοποιήθηκαν για την έκδοση του. Σε περίπτωση μη ρητής ημερομηνίας λήξης του πιστοποιητικού, η διάρκεια ισχύος της καταχώρησης ορίζεται στα πέντε (5) έτη. Εφόσον, στις ανωτέρω περιπτώσεις, τροποποιούνται ή αναθεωρούνται τα εν λόγω πρότυπα κατά τη διάρκεια ισχύος της καταχώρησης, ο ενδιαφερόμενος υποχρεούται να προβεί στην ανανέωσή της, σύμφωνα με την ανωτέρω διαδικασία.». 
β) Η περίπτωση γ΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 6 της ως άνω απόφασης καταργείται. 
2. Ο αριθμός καταχώρησης που χορηγείται σύμφωνα με τη διαδικασία και τα δικαιολογητικά του άρθρου 6 της υ.α. 529/2000 (Β΄67) δύναται να εκδίδεται ηλεκτρονικά με τη χρήση εξειδικευμένης ηλεκτρονικής πλατφόρμας – Μητρώου Ρευματοδοτών Ρευματοληπτών που συνιστάται και τηρείται στη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, η διαδικασία ηλεκτρονικής καταχώρησης, οι τεχνικές προδιαγραφές και κάθε άλλο θέμα σχετικό με τη δημιουργία και διαχείριση του Μητρώου.

Η παρ. 10 του άρθρου 1 του ν. 2434/1996 (Α΄ 188) αντικαθίσταται ως εξής: 
«10. Από τον ΛΑΕΚ επιχορηγούνται το Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, ο Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.), καθώς και ινστιτούτα και εκπαιδευτικά κέντρα, τα οποία έχουν ιδρυθεί ή θα ιδρυθούν με τη συμμετοχή της ΓΣΕΕ, του ΣΕΒ, της ΓΣΕΒΕΕ, της ΕΣΕΕ, του ΣΕΤΕ. Για τους ανωτέρω φορείς, εκτός του Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π, η επιχορήγηση από τον ΛΑΕΚ μπορεί να ανέρχεται μέχρι ποσοστού δεκαπέντε τοις εκατό (15%) επί του συνόλου των ετήσιων εισφορών που εισπράττονται από τον Ε.Φ.Κ.Α. για λογαριασμό του ΛΑΕΚ, ανεξαρτήτως του βαθμού απόδοσης αυτών στον Ο.Α.Ε.Δ.. Για τον Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. η επιχορήγηση ανέρχεται στο οκτώ τοις εκατό (8%) επί του εισπραττόμενου από τους λοιπούς φορείς ποσοστού, κατά τα ανωτέρω. Με σκοπό την ολοσχερή εξόφληση εκτάκτων ενισχύσεων που χορηγήθηκαν κατόπιν υπουργικών αποφάσεων που εκδόθηκαν δυνάμει της παρ. 2 του άρθρου 19 του ν. 2639/1998 (Α΄ 295), σε φορείς της παρούσας παραγράφου, από την επιχορήγησή τους παρακρατείται κατ’ έτος ποσό ίσο με το δεκαπέντε τοις εκατό (15%) της συνολικής ετήσιας επιχορήγησης που αυτοί λαμβάνουν κατά περίπτωση. Το υπόλοιπο δικαιούμενο ποσό της ετήσιας επιχορήγησης του έτους 2016 αφαιρείται από το συνολικό ποσό οφειλής του κάθε φορέα.».

Η περίπτωση β΄ της παρ. 1 του άρθρου 53 του ν. 4389/2016 (Α΄ 94), αντικαθίσταται ως εξής: 
«β. Σε ενοικιαζόμενα επιπλωμένα δωμάτια - διαμερίσματα της υποπερίπτωσης γγ΄ της περίπτωσης β΄ της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014, 0.50 ευρώ.».

1. Το πρώτο εδάφιο της παρ. 6 του άρθρου 197 του ν. 4389/2016 (Α΄94) αντικαθίσταται ως εξής: 
«6. Την ημερομηνία καταχώρησης του καταστατικού της ΕΔΗΣ στο Γ.Ε.ΜΗ., το σύνολο των μετοχών κυριότητας του Ελληνικού Δημοσίου στις δημόσιες επιχειρήσεις που απαριθμούνται στο Παράρτημα Δ΄, στο Παράρτημα Ε΄ και στο Παράρτημα ΣΤ΄, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστα μέρη του παρόντος νόμου, μεταβιβάζονται αυτοδικαίως και χωρίς αντάλλαγμα στην ΕΔΗΣ.». 
2.α. Τα δύο πρώτα εδάφια του άρθρου 198 του ν. 4389/2016 (Α΄94) αναριθμούνται ως παράγραφος 1. 
β. Στο άρθρο 198 του ν. 4389/2016 (Α΄94) προστίθεται παράγραφος 2, ως εξής: 
«2. Από την ημερομηνία καταχώρισης του Καταστατικού της ΕΔΗΣ στο Γ.Ε.Μ.Η., μεταβιβάζονται αυτοδικαίως και χωρίς αντάλλαγμα από το ΤΑΙΠΕΔ στην ΕΔΗΣ τα περιουσιακής φύσης δικαιώματα, δικαιώματα διαχείρισης και εκμετάλλευσης, κεκτημένα οικονομικά συμφέροντα, άυλα δικαιώματα και δικαιώματα λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης υποδομών, τα οποία είχαν μεταβιβαστεί στο ΤΑΙΠΕΔ δυνάμει της υπ’ αριθμ. 195/2011 (Β΄2501) απόφασης της Διϋπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων σχετικά με το δικαίωμα παραχώρησης σε τρίτους, μέσω συμβάσεων παραχώρησης, των δικαιωμάτων που αφορούν στη διοίκηση, διαχείριση, λειτουργία, ανάπτυξη, επέκταση, συντήρηση και εκμετάλλευση όλων των κρατικών αεροδρομίων, των οποίων η οργάνωση, λειτουργία και διοίκηση ανήκει στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, συμπεριλαμβανομένων και των δικαιωμάτων διοίκησης, διαχείρισης και εκμετάλλευσης επί των κινητών και ακινήτων που σχετίζονται με τη λειτουργία τους, καθώς και των χώρων εμπορικής ή άλλης χρήσης που βρίσκονται μέσα ή κοντά στα κρατικά αυτά αεροδρόμια και υπό τους όρους που θα καθορίζονται στη σχετική σύμβαση παραχώρησης, εξαιρουμένων ρητά των κρατικών Περιφερειακών αεροδρομίων Κρήτης, Ηπειρωτικής Ελλάδας, Ιονίου και Αιγαίου, τα οποία έχουν ήδη παραχωρηθεί με συμβάσεις παραχώρησης, οι οποίες κυρώθηκαν με τα άρθρα 215 και 216 του παρόντος νόμου.». 
3. Το Παράρτημα Δ΄ του ν. 4389/2016 (Α΄94), αντικαθίσταται ως εξής: «ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Δ΄(Επιχειρήσεις που μεταβιβάζονται στην ΕΔΗΣ): 
1. ΟΑΣΑ Α.Ε. και οι θυγατρικές του (ΟΣΥ Α.Ε.- ΣΤΑΣΥ Α.Ε.) σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3920/2011 που αφορούν τις διεταιρικές σχέσεις των ΟΑΣΑ Α.Ε., ΟΣΥ Α.Ε. και ΣΤΑΣΥ Α.Ε. 
2. ΟΣΕ Α.Ε. 
3. ΟAKA άρθρου 38 του ν. 3986/2011 ως εξής:
4. ΕΛΤΑ Α.Ε.». 
4. Μετά το Παράρτημα Ε΄ του ν. 4389/2016 (Α΄ 94), προστίθεται Παράρτημα ΣΤ΄, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του ν. 4389/2016: 
«ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΤ΄ (Επιχειρήσεις που μεταβιβάζονται στην ΕΔΗΣ- Ομάδα Γ΄): 
1. Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε. 
2. Ελληνικές Αλυκές Α.Ε. 
3. ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ Α.Ε. 
4. Ανώνυμη Εταιρεία Διώρυγας Κορίνθου (ΑΕΔΙΚ) 
5. Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας Α.Ε. (Ο.Κ.Α.Α. ΑΕ) 
6. Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης (Κ.Α.Θ. Α.Ε.) 
7. ΔΕΘ -HELEXPO Α.Ε. 
8. Καταστήματα Αφορολογήτων Ειδών Α.Ε.».

Το άρθρο 111 του ν. 4446/2016 (Α΄ 240) αντικαθίσταται ως εξής: 
«Άρθρο 111 Ρυθμίσεις για τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού 
1. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου ως ακίνητο νοείται: 
α) το διαμέρισμα, 
β) η μονοκατοικία, εξαιρουμένων των μονοκατοικιών οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί ως τέτοιες λόγω της κατάργησης της σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας, 
γ) οποιαδήποτε άλλη μορφή οικήματος με δομική και λειτουργική αυτοτέλεια, 
δ) τα δωμάτια εντός διαμερισμάτων ή μονοκατοικιών. 
Ως οικονομία του διαμοιρασμού ορίζεται κάθε μοντέλο όπου οι ψηφιακές πλατφόρμες δημιουργούν μια ανοικτή αγορά για την προσωρινή χρήση αγαθών ή υπηρεσιών που συχνά παρέχουν ιδιώτες. Ως ψηφιακές πλατφόρμες ορίζονται οι ηλεκτρονικές, διμερείς ή πολυμερείς αγορές, όπου δύο ή περισσότερες ομάδες χρηστών επικοινωνούν μέσω διαδικτύου με τη μεσολάβηση του διαχειριστή της πλατφόρμας προκειμένου να διευκολυνθεί μία συναλλαγή μεταξύ τους. Ως βραχυχρόνια μίσθωση ορίζεται η μίσθωση ακινήτου που συνάπτεται μέσω των ψηφιακών πλατφορμών για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, μικρότερη του έτους. Ως διαχειριστής ακινήτου βραχυχρόνιας μίσθωσης (στο εξής «διαχειριστής ακινήτου») ορίζεται το φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή κάθε είδους νομική οντότητα, που αναλαμβάνει την διαδικασία ανάρτησης ακινήτου στις ψηφιακές πλατφόρμες με σκοπό τη βραχυχρόνια μίσθωση και γενικά μεριμνά για τη βραχυχρόνια μίσθωση του ακινήτου. Διαχειριστής ακινήτου δύναται να είναι είτε κύριος του ακινήτου ή νομέας ή επικαρπωτής ή υπεκμισθωτής ή τρίτος. 
2. Προβλέπεται δυνατότητα βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτου, μέσω των ψηφιακών πλατφορμών στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού, υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: 
α. Ο διαχειριστής ακινήτου να έχει εγγραφεί στο «Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής» που τηρείται στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.). 
β. O αριθμός εγγραφής στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής υποχρεωτικά να συνοδεύει την ανάρτηση του ακινήτου, σε εμφανές σημείο, στις ψηφιακές πλατφόρμες, καθώς και σε κάθε μέσο προβολής. γ. Στις περιπτώσεις που οι διαχειριστές ακινήτων διαθέτουν Ειδικό Σήμα Λειτουργίας (Ε.Σ.Λ.) σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1 έως 4 του ν. 4276/2014 (Α΄155) και της παρ. 5 του άρθρου 46 του ν. 4179/2013 (Α΄175), δεν υποχρεούνται να εγγραφούν στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής, έχουν όμως την υποχρέωση να αναγράφουν, σε εμφανές σημείο, τον αριθμό του Ειδικού Σήματος Λειτουργίας (Ε.Σ.Λ.) κατά την ανάρτηση του ακινήτου στις ψηφιακές πλατφόρμες, καθώς και σε κάθε μέσο προβολής. Η καταχώρηση στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής πραγματοποιείται ανά εκμισθούμενο ακίνητο. 
3.α. Το εισόδημα που αποκτάται στο πλαίσιο των διατάξεων του άρθρου 39Α του ν. 4172/2013 (Α΄167) απαλλάσσεται του ΦΠΑ. 
β. Ο διαχειριστής ακινήτου που δεν διαθέτει Ειδικό Σήμα Λειτουργίας (Ε.Σ.Λ.) υποχρεούται στην υποβολή Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής, σε ηλεκτρονική εφαρμογή που θα δημιουργηθεί από την Α.Α.Δ.Ε. και δεν υποβάλλει Δηλώσεις Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας. Στην ίδια υποχρέωση υποβολής Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής υπόκεινται και τα πρόσωπα της παρ. 5 του άρθρου. 46 του ν. 4179/2013. 
4.α. Ο κύριος του ακινήτου ή ο νομέας ή ο επικαρπωτής ή ο υπεκμισθωτής εφόσον αναθέτει σε τρίτο τη διαχείριση του ακινήτου του με σκοπό τη βραχυχρόνια μίσθωση, έχει υποχρέωση υποβολής Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας στην οποία θα καταχωρήσει τα στοιχεία του διαχειριστή του ακινήτου. Σε περίπτωση μη υποβολής αυτής, θεωρείται ο ίδιος διαχειριστής του ακινήτου. 
β. Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας ακινήτου, όταν διαχειριστής του ακινήτου είναι ένας εκ των συνιδιοκτητών, οι υπόλοιποι συνιδιοκτήτες δεν υποχρεούνται στην υποβολή Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας. 
γ. Ο κύριος του ακινήτου ή ο νομέας ή ο επικαρπωτής ή ο υπεκμισθωτής εφόσον εκμισθώνει ακίνητο με δικαίωμα υπεκμίσθωσης εξακολουθεί να έχει την υποχρέωση υποβολής της Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. 
5.α. Σε περίπτωση μη τήρησης των προϋποθέσεων των οριζόμενων στις παραγράφους 2 και 8 επιβάλλεται αυτοτελές διοικητικό πρόστιμο ύψους πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ στους διαχειριστές ακινήτων. Το πρόστιμο αποτελεί δημόσιο έσοδο, επιβάλλεται και εισπράττεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε. από την Α.Α.Δ.Ε.. Από τη διαπίστωση της παράβασης ο διαχειριστής ακινήτου βραχυχρόνιας μίσθωσης υποχρεούται εντός δεκαπέντε (15) ημερολογιακών ημερών να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες συμμόρφωσης. Σε περίπτωση μη τήρησης εκ νέου προϋποθέσεων των παραγράφων 2 και 8, εντός ενός έτους από την έκδοση της πράξης επιβολής του προστίμου, το πρόστιμο αυτό επιβάλλεται στο διπλάσιο και στην περίπτωση κάθε επόμενης ίδιας παράβασης, στο τετραπλάσιο του αρχικώς επιβληθέντος. 
β. Σε περίπτωση μη υποβολής ή υποβολής ανακριβούς Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής επιβάλλεται στον διαχειριστή ακινήτου πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο του μισθώματος όπως αυτό εμφανίζεται στην ψηφιακή πλατφόρμα κατά την ημέρα που πραγματοποιείται ο έλεγχος. 
γ. Σε περίπτωση εκπρόθεσμης Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής επιβάλλεται αυτοτελές διοικητικό πρόστιμο ύψους εκατό (100) ευρώ. 
δ. Σε περίπτωση μη ανταπόκρισης στο αίτημα της Α.Α.Δ.Ε., κατά την παράγραφο 7 επιβάλλονται τα πρόστιμα των περιπτώσεων γ΄ και δ΄ της παρ. 2 του άρθρου 54 του ν. 4174/2013 (Α΄ 170). 
6. Για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου, μπορεί να διενεργούνται έλεγχοι και από μικτά συνεργεία ελέγχου που αποτελούνται από υπαλλήλους της Α.Α.Δ.Ε. και του Υπουργείου Τουρισμού. Επιπλέον μπορεί να ζητείται η συνδρομή της Οικονομικής Αστυνομίας. 
7. Η Α.Α.Δ.Ε. μπορεί να ζητεί από κάθε ψηφιακή πλατφόρμα, η οποία δραστηριοποιείται στην οικονομία του διαμοιρασμού, κάθε πληροφορία η οποία είναι απαραίτητη για την ταυτοποίηση των διαχειριστών ακινήτων, καθώς και των ακινήτων που αναρτώνται σε αυτές. 
8. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Οικονομικών και Τουρισμού μπορεί, για λόγους που σχετίζονται με την προστασία της κατοικίας, να καθοριστούν γεωγραφικές περιοχές, όπου θα ισχύουν περιορισμοί στη διάθεση ακινήτων για βραχυχρόνια μίσθωση ως εξής: 
α. Να μην επιτρέπεται η βραχυχρόνια μίσθωση άνω των δύο (2) ακινήτων ανά Α.Φ.Μ. δικαιούχου εισοδήματος. 
β. Η μίσθωση κάθε ακινήτου να μην υπερβαίνει τις ενενήντα (90) ημέρες ανά ημερολογιακό έτος και για νησιά κάτω των δέκα χιλιάδων (10.000) κατοίκων τις εξήντα (60) ημέρες ανά ημερολογιακό έτος. Υπέρβαση της διάρκειας του προηγούμενου εδαφίου επιτρέπεται, εφόσον το συνολικό εισόδημα του εκμισθωτή ή του υπεκμισθωτή, από το σύνολο των ακινήτων που διαθέτει για μίσθωση ή υπεκμίσθωση, δεν ξεπερνά τις δώδεκα χιλιάδες (12.000) ευρώ κατά το οικείο φορολογικό έτος.
9. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Τουρισμού και του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., ορίζονται οι όροι συνεργασίας του Ελληνικού Δημοσίου με την εκάστοτε ψηφιακή πλατφόρμα.

10. Με απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. καθορίζονται οι λεπτομέρειες για την έναρξη ισχύος και τη λειτουργία του Μητρώου Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής και για τη διαδικασία υποβολής της Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής, τη διενέργεια του ελέγχου, τα όργανα επιβολής των κυρώσεων της παραγράφου 5, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.».

Η παρ. 9 του άρθρου 9 του ν.1965/1991 (Α΄146) αντικαθίσταται ως εξής: 
«Ο παραγωγός, ο εισαγωγέας ή ο αντιπρόσωπος κατόχου άδειας κυκλοφορίας φαρμακευτικών και διαγνωστικών προϊόντων, και κάθε κάτοχος άδειας κυκλοφορίας ή χονδρικής πώλησης φαρμάκων εν γένει, που μεταφέρει τα ανωτέρω προϊόντα με τη χρήση οχημάτων είναι αποκλειστικά υπεύθυνος, ανεξάρτητα από το αν είναι κύριος των οχημάτων μεταφοράς, για τη μεταφορά των εν λόγω προϊόντων υπό συνθήκες που διασφαλίζουν την ποιότητα και το αναλλοίωτο αυτών, και έχει την ευθύνη ότι τα οχήματα είναι κατάλληλα για την ανωτέρω προοριζόμενη χρήση και εξοπλισμένα έτσι ώστε τα προϊόντα να μην εκτίθενται σε συνθήκες που μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητά τους και να φθείρουν τη συσκευασία τους. Τα ανωτέρω πρόσωπα τηρούν υποχρεωτικά τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την ορθή πρακτική διανομής φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση.».

Η παρ. 1 του άρθρου 2 του π.δ. 88/2004 (Α΄68), αντικαθίσταται ως εξής: 
«1. Η φαρμακαποθήκη είναι ανεξάρτητος ενιαίος χώρος ευρισκόμενος σε ένα ή περισσότερα επίπεδα (ημιυπόγειο, ισόγειο, ένα ή περισσότερους ορόφους), ο οποίος διαθέτει φυσικό και τεχνητό φωτισμό, αερισμό, αποχέτευση, κλιματισμό, ψυκτικούς χώρους, είναι σύμφωνος με τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις και διαθέτει άδεια χονδρικής πώλησης φαρμάκων από τον Ε.Ο.Φ.. Επιτρέπεται η λειτουργία ενός ή περισσοτέρων υποστηρικτικών αποθηκευτικών χώρων φαρμακαποθήκης, είτε σε διαφορετικό και ανεξάρτητο κτήριο ευρισκόμενο εντός της ίδιας περιφέρειας, είτε σε άλλη περιφέρεια από αυτήν στην οποία βρίσκεται η έδρα της φαρμακαποθήκης, υποκείμενων στις ίδιες προδιαγραφές που ορίζονται για τον κύριο χώρο. Ο κάτοχος άδειας χονδρικής πώλησης φαρμάκων από εγκαταστάσεις φαρμακαποθήκης τηρεί υποχρεωτικά τους όρους της άδειάς του και της φαρμακευτικής νομοθεσίας, τις κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την ορθή πρακτική διανομής φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση, και έχει την υποχρέωση να διασφαλίζει ότι τα οχήματα και ο χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός για τη διανομή, αποθήκευση ή το χειρισμό των φαρμάκων είναι κατάλληλα για τη σχετική χρήση, και εξοπλισμένα έτσι ώστε τα μεταφερόμενα φάρμακα να μην εκτίθενται σε συνθήκες που να μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητά τους και να φθείρουν την εσωτερική και εξωτερική συσκευασία τους.».

1. Η περίπτωση β΄ της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 3730/2008 (Α΄262) αντικαθίσταται ως εξής: 
«β) η τοποθέτηση προϊόντων καπνού σε προθήκες επιχειρήσεων μαζικής εστίασης και επιχειρήσεων αναψυχής,». 
2. Η παρ. 6 του άρθρου 2 του ν. 3730/2008 αντικαθίσταται ως εξής: 
«6. Η τοποθέτηση προϊόντων καπνού είναι επιτρεπτή σε προθήκες οι οποίες βρίσκονται εντός του καταστήματος μετά το χώρο των ταμείων και στις οποίες παρέχεται πρόσβαση με τη μεσολάβηση προσωπικού του καταστήματος, τηρουμένων των διατάξεων της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας. Εξαιρούνται τα καταστήματα αφορολόγητων ειδών, τα περίπτερα και τα καταστήματα που πωλούν αποκλειστικά προϊόντα καπνού.».

1. Oι παράγραφοι 4, 5, 10 και 11 του άρθρου 2 του ν. 3887/2010 (Α΄ 174), όπως ισχύει, καταργούνται. 
2. Η παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 1959/1991 (Α΄ 123) καταργείται. 
3. Το πρώτο εδάφιο της παρ. 9 του άρθρου 14 του ν. 3887/2010 αντικαθίσταται ως εξής: 
«9. Οι μεταφορικές επιχειρήσεις που εκτελούν οδικές εμπορευματικές μεταφορές μπορούν να θέτουν σε κυκλοφορία, για κάθε ρυμουλκό όχημα Δ.Χ. που κατέχουν, απεριόριστο αριθμό ρυμουλκούμενων ή ημι-ρυμουλκούμενων οχημάτων.». 
4. Στο τρίτο εδάφιο της περίπτωσης β΄ της παρ. 2 του άρθρου 3 του ν. 3887/2010 η φράση «του π.δ. 91/1988 (Α΄ 42)» αντικαθίσταται από τη φράση «σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου ΙΕ΄ του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 (Α΄ 222), όπως ισχύει.» και διαγράφονται το τέταρτο και πέμπτο εδάφιο. 
5. Το δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης ββ΄ της υποπαραγράφου 4 της παραγράφου ΙΕ του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 αντικαθίσταται ως εξής: «Στην περίπτωση αυτή, το φορτηγό που μισθώνεται θα πρέπει να είναι κατάλληλο για την εξυπηρέτηση του μεταφορικού έργου του μισθωτή.». 
6. Οι αποφάσεις του Υφυπουργού και του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων αντιστοίχως με αριθμ. Β1/οικ/38810/3156/2014 «Οικονομική επιφάνεια μεταφορικής επιχείρησης για την έκδοση της άδειας άσκησης επαγγέλματος οδικού μεταφορέα εμπορευμάτων» (Β΄1809) και με αριθμ. Β1/13082/1410/2012 «Απόδειξη της οικονομικής επιφάνειας για την έκδοση Άδειας Οδικών Μεταφορών» (Β΄888) καταργούνται. 
7. Η παρ. 3 του άρθρου 5 του ν. 3887/2010, όπως ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής: 
«3. Το ύψος της οικονομικής επιφάνειας για την έκδοση της άδειας άσκησης επαγγέλματος οδικού μεταφορέα εμπορευμάτων για κάθε μεταφορέα, ανεξαρτήτως της ημερομηνίας εισόδου του στο επάγγελμα και του τύπου της μεταφορικής επιχείρησης, ορίζεται στο ποσό των εννέα χιλιάδων (9.000) ευρώ όταν χρησιμοποιείται μόνο ένα όχημα και πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ για κάθε επιπλέον χρησιμοποιούμενο όχημα. Το ύψος της οικονομικής επιφάνειας αποδεικνύεται ως εξής: 
α) Σε περίπτωση που η επιχείρηση έχει στην κυριότητά της Φ.Δ.Χ., με βεβαίωση τραπεζικού υπολοίπου στο όνομα της μεταφορικής επιχείρησης σε μια ή περισσότερες τράπεζες που είναι εγκατεστημένες και λειτουργούν νόμιμα σε κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η βεβαίωση πρέπει να έχει εκδοθεί μέχρι μία (1) εβδομάδα πριν από την υποβολή της αίτησης για έκδοση άδειας άσκησης επαγγέλματος και σε αυτήν εμφανίζονται τα στοιχεία της μεταφορικής επιχείρησης και τραπεζικό υπόλοιπο τουλάχιστον ίσο με τα ποσά αυτής της περίπτωσης ή με εγγυητική επιστολή τράπεζας που είναι εγκατεστημένη και λειτουργεί νόμιμα σε κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 
β) Σε περίπτωση που η επιχείρηση δεν έχει στην κυριότητά της Φ.Δ.Χ., με εγγυητική επιστολή τράπεζας που είναι εγκατεστημένη και λειτουργεί νόμιμα σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν η επιχείρηση αποκτήσει την κυριότητα Φ.Δ.Χ. εφαρμόζεται η διάταξη της περίπτωσης α΄. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών επιτρέπεται να αναπροσαρμόζονται τα παραπάνω ποσά.».

1. Συνιστάται στη Γενική Γραμματεία Υποδομών (Γ.Γ.Υ.) του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών ηλεκτρονικό μητρώο συντελεστών παραγωγής δημοσίων και ιδιωτικών έργων, μελετών, τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών και έργων παραχώρησης του ν. 4413/2016 (Α΄ 148) (ΜΗ.Τ.Ε.), που περιλαμβάνει: 
α) το Μητρώο Φυσικών Προσώπων Παραγωγής Τεχνικών Έργων (ΜΗ.ΦΥ.Π.ΤΕ) και 
β) το Μητρώο Επιχειρήσεων Παραγωγής Τεχνικών Έργων (ΜΗ.Ε.Τ.Ε). 
Για τους σκοπούς του παρόντος νοούνται ως: 
α) «δημόσιο έργο», το έργο κατά την έννοια της περίπτωσης 7 της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4412/2016 (Α΄147), που ανατίθεται από τις αναθέτουσες αρχές και τους αναθέτοντες φορείς του Βιβλίου Ι και ΙΙ του ν. 4412/2016, 
β) «ιδιωτικό έργο», το έργο κατά την έννοια της περίπτωσης 7 της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4412/2016 (Α΄147) που ανατίθεται από οποιονδήποτε άλλον, πλην των αναφερομένων στην περίπτωση α΄, 
γ) «δημόσια μελέτη» και «δημόσιες τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες», αντίστοιχα η μελέτη και η παροχή τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών κατά την έννοια της περίπτωσης α΄ της υποπαραγράφου 9 της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, που ανατίθεται από αναθέτουσες αρχές και φορείς του Βιβλίου Ι και ΙΙ του ν. 4412/2016, 
δ) «ιδιωτική μελέτη» και «ιδιωτικές τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες», αντίστοιχα η μελέτη και η παροχή τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών κατά την έννοια της περίπτ. α της υποπαράγραφος 9 της παρ. 1 του ν. 4412/2016, που ανατίθεται από οποιονδήποτε άλλον πλην των αναφερομένων στην περίπτωση γ΄ και 
ε) «έργο παραχώρησης», το έργο κατά την έννοια της παρ. 8 του άρθρου 2 του ν. 4413/2016, που ανατίθεται στα πλαίσια σύμβασης παραχώρησης έργου του στοιχείου α΄ της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4413/2016. 
2. Στους σκοπούς των ΜΗ.Τ.Ε. περιλαμβάνεται ιδίως: 
α) η ηλεκτρονική τήρηση που αφορά, ειδικότερα, στη συλλογή, καταχώριση, έλεγχο και επαλήθευση των στοιχείων και δικαιολογητικών των φυσικών και νομικών προσώπων που εγγράφονται σε αυτά, καθώς και στην παρακολούθηση και καταχώριση των μεταβολών κατάστασής τους, 
β) η έκδοση και χορήγηση βεβαιώσεων, πτυχίων, πιστοποιητικών και λοιπών εγγράφων, όπου απαιτείται, εφόσον δεν είναι δυνατή η ηλεκτρονική εκτύπωση αυτών από τον χρήστη του συστήματος, 
γ) η καταχώριση των αποτελεσμάτων του πειθαρχικού ελέγχου των εγγραφόμενων οικονομικών φορέων στα ΜΗ.Τ.Ε., 
δ) η έκδοση βεβαίωσης αναφορικά με την καταλληλότητα για την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας, την οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια, την τεχνική και επαγγελματική ικανότητα των εγγραφόμενων επιχειρήσεων στα Μητρώα, 
ε) η διασύνδεση με λοιπά μητρώα που τηρούνται στα οικεία επιμελητήρια και συλλόγους και αφορούν στις αδειοδοτήσεις ή πιστοποιήσεις φυσικών ή νομικών προσώπων για την έκδοση χορήγησης βεβαιώσεων και πιστοποιητικών. 
3. Η Γ.Γ.Υ. δύναται να αναθέτει υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις του άρθρου 12 του ν. 4412/2016 τη διαχείριση και λειτουργία του ΜΗ.ΦΥ.Π.Τ.Ε. της προηγούμενης παραγράφου στο Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (Τ.Ε.Ε.), καθώς και στα αρμόδια επιμελητήρια και συλλόγους δημοσίου δικαίου διατηρώντας την κυριότητα, αποκλειστική αρμοδιότητα, εποπτεία και έλεγχο επ’ αυτού, δυνάμενη, οποτεδήποτε και για οποιονδήποτε λόγο, να την ανακαλέσει. Η διαχείριση και λειτουργία του Μητρώου Επιχειρήσεων Τεχνικών Έργων (ΜΗ.Ε.Τ.Ε.) πραγματοποιείται από την αρμόδια Υπηρεσία της Γ.Γ.Υ.. Με απόφαση και Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και του κατά περίπτωση αρμοδίου Υπουργού, που εποπτεύει τα επιμελητήρια και τους επαγγελματικούς συλλόγους ορίζονται τα ειδικότερα τεχνικά θέματα και λεπτομέρειες της διαχείρισης και λειτουργίας των ΜΥ.ΦΥ.Π.Τ.Ε και οποιοδήποτε άλλο θέμα σχετικό με τα ανωτέρω. 
4.α. Στο Μητρώο Φυσικών Προσώπων Τεχνικών Έργων (ΜΗ.ΦΥ.Π.Τ.Ε.) καταγράφεται η τεχνική εμπειρία και σε αυτό εγγράφονται τα φυσικά πρόσωπα που ασκούν τεχνική επαγγελματική δραστηριότητα στην Ελλάδα και εμπλέκονται στην παραγωγή δημοσίων και ιδιωτικών έργων, μελετών, τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών και έργων παραχώρησης, έχοντας συμμετοχή σε οποιοδήποτε στάδιο ωρίμανσης, εκτέλεσης, συντήρησης και λειτουργίας τους. 
β. Η καταγραφή της εμπειρίας στο ΜΗ.ΦΥ.Π.Τ.Ε., που αποκτάται από δημόσια έργα, μελέτες, τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες και από έργα παραχώρησης είναι υποχρεωτική, ενώ προαιρετική είναι η καταγραφή της εμπειρίας που αποκτάται από ιδιωτικά έργα, μελέτες, τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες. Στην περίπτωση που φυσικό πρόσωπο επιθυμεί η αποκτηθείσα εμπειρία του από ιδιωτικά έργα, μελέτες, τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες να προσμετρηθεί στην αντίστοιχη δημοσίων τεχνικών έργων, μελετών, τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών και έργων παραχώρησης για τη στελέχωση επιχειρήσεων των περιπτώσεων Α1, Β1, Γ΄ και Δ΄ της παραγράφου 11α, η καταγραφή της εμπειρίας αυτής στο ΜΗ.ΦΥ.Π.Τ.Ε. είναι υποχρεωτική. 
γ. Στο ΜΗ.ΦΥ.Π.Τ.Ε. εγγράφονται Διπλωματούχοι Μηχανικοί Πολυτεχνικών Σχολών Ιδρυμάτων του Πανεπιστημιακού Τομέα της Ανώτατης Εκπαίδευσης ή ισότιμης σχολής της αλλοδαπής, μέλη του Τ.Ε.Ε., φυσικά πρόσωπα κάτοχοι τίτλων σπουδών ανώτατου εκπαιδευτικού ιδρύματος πανεπιστημιακού τομέα της ημεδαπής ή ισότιμου της αλλοδαπής που έχουν άδεια άσκησης επαγγέλματος του οικείου επιμελητήριου ή επαγγελματικού συλλόγου, πτυχιούχοι μηχανικοί τεχνολογικής εκπαίδευσης, οι ασκούντες τεχνική δραστηριότητα και λοιπό εργατοτεχνικό προσωπικό. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, πέραν των ανωτέρω, δύναται να προστίθενται στο ΜΗ.ΦΥ.Π.Τ.Ε., συγκεκριμένα επαγγέλματα και λοιπές επαγγελματικές δραστηριότητες, που σχετίζονται με την ασφάλεια και την ποιότητα των κατασκευών. 
5. Η εγγραφή στα ακόλουθα επιμέρους μητρώα του ΜΗ.ΦΥ.Π.Τ.Ε. διενεργείται ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου σύμφωνα με τους όρους, προϋποθέσεις και δικαιολογητικά που προβλέπονται στο προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 20 ως εξής: 
α. Μητρώο Εμπειρίας Μελετητών (Μ.Ε.Μ.) 
β. Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών (Μ.Ε.Κ.) 
γ. Μητρώο Εμπειρίας τεχνιτών και λοιπών τεχνικών επαγγελματικών δραστηριοτήτων (Μ.Ε.Τ.). 
6. Τα φυσικά πρόσωπα εγγράφονται σε ένα από τα επιμέρους μητρώα των περιπτώσεων α΄, β’ και γ΄ της παραγράφου 5. Επιτρέπεται η παράλληλη εγγραφή στα επιμέρους μητρώα των περιπτώσεων α΄ και β΄ και γ΄ της παρ. 5 σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. της παραγράφου 20. 
7. Στα Μ.Ε.Μ. και Μ.Ε.Κ. της παραγράφου 5 εγγράφονται υποχρεωτικά τα φυσικά πρόσωπα της παραγράφου 4γ, που είναι μόνιμοι υπάλληλοι ή αορίστου χρόνου υπηρετούντες στο δημόσιο τομέα της παραγράφου 1 α, του άρθρου 14 του Κεφαλαίου Α΄ του Μέρους Β΄ του ν. 4270/2014 (Α΄143), εφόσον με βάση τη βεβαίωση της υπηρεσίας τους απασχολούνται στις τεχνικές υπηρεσίες των φορέων τους ή αναλαμβάνουν εκπόνηση μελετών, τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών και επίβλεψη. 
8. Τα πρόσωπα της παραγράφου 7 απαγορεύεται πριν την παρέλευση τριετίας από τη συνταξιοδότησή τους ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο αποχώρησής τους από την υπηρεσία (παραίτηση, απόλυση για πειθαρχικό παράπτωμα κ.λπ.), πλην της κατάργησης της οργανικής τους θέσης, να στελεχώνουν μελετητικές και εργοληπτικές επιχειρήσεις των περιπτώσεων Α1, Β1 και Επιχειρήσεις Συμβούλων Διοίκησης - Διαχείρισης της περίπτωσης Γ΄ της παραγράφου 11 του παρόντος ή να έχουν οποιαδήποτε σχέση εργασίας ή μίσθωσης έργου με αυτές. 
9. Η εγγραφή στα επιμέρους μητρώα Μ.Ε.Μ., Μ.Ε.Κ. και Μ.Ε.Τ. των περιπτώσεων α΄, β΄ και γ΄ της παραγράφου 5 του παρόντος, γίνεται ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου, που ζητεί την κατάταξή του σε συγκεκριμένες κατηγορίες μελετών και έργων και στην αντίστοιχη σε κάθε κατηγορία τάξη, όπως ορίζεται στο προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 20. Για την εγγραφή και κατάταξη σε αυτά εκδίδεται βεβαίωση με τη μορφή πτυχίου, η οποία ακολουθεί τις μεταβολές των στοιχείων στα οποία βασίζεται η κατάταξη. Η εγγραφή και κατάταξη στα μητρώα της παραγράφου 5 ισχύει μέχρι τυχόν ανακατάταξης, κατόπιν τακτικής ή έκτακτης αναθεώρησης ή διαγραφής σε περίπτωση παύσης άσκησης του επαγγέλματος ή λόγω επιβολής πειθαρχικής ποινής, όπως ορίζεται στο προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 20. 
10. Στο Μητρώο Επιχειρήσεων Τεχνικών Έργων (ΜΗ.Ε.Τ.Ε.) εγγράφονται οι ατομικές επιχειρήσεις και τα νομικά πρόσωπα, που έχουν έδρα στην Ελλάδα και έχουν ως αντικείμενο, σύμφωνα με το καταστατικό τους, την εκπόνηση ιδιωτικών και δημοσίων μελετών, την παροχή τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών συμβούλου δημοσίων και ιδιωτικών έργων και την κατασκευή δημοσίων και ιδιωτικών έργων ή έργων παραχώρησης ως ανάδοχοι, υπεργολάβοι ή τρίτοι συνεργαζόμενοι καθ’ οιονδήποτε τρόπο με αυτούς. 
11.α. Η εγγραφή στο Μητρώο Επιχειρήσεων Τεχνικών Έργων (ΜΗ.Ε.Τ.Ε.) διενεργείται ύστερα από αίτηση του νομίμου εκπροσώπου, σύμφωνα με τους όρους, προϋποθέσεις και κατόπιν κατάθεσης των δικαιολογητικών, που προβλέπονται στο προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 20 και στα ακόλουθα επιμέρους μητρώα ως εξής: 
Α. Μητρώο Μελετητικών Επιχειρήσεων. 
Α.1 Mητρώο Μελετητικών Επιχειρήσεων Δημοσίων Έργων (ΜΗ.Μ.Ε.Δ.Ε). 
Α.2 Mητρώο Μελετητικών Επιχειρήσεων Ιδιωτικών Έργων (ΜΗ.Μ.Ε.ΙΔ.Ε.). 
Β. Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων. 
Β.1 Mητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων Δημοσίων Έργων (ΜΗ.ΕΕ.Δ.Ε.). 
Β.2 Mητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων Ιδιωτικών Έργων (ΜΗ.Ε.Ε.ΙΔ.Ε.). 
Γ. Μητρώο Επιχειρήσεων Συμβούλων Διοίκησης - Διαχείρισης Έργων. 
Δ. Μητρώο Επιχειρήσεων Τεχνιτών και λοιπών τεχνικών επαγγελματικών δραστηριοτήτων. 
H εγγραφή στα Μητρώα Α2, Β2, Γ΄ και Δ΄ είναι προαιρετική για την κατασκευή ιδιωτικών έργων, μελετών, τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών ενώ υποχρεωτική σε αυτά στην περίπτωση που επιχείρηση επιθυμεί η δραστηριότητά της από τον ιδιωτικό τομέα να προσμετρηθεί για την κατάταξή της στα Μητρώα Α.1, Β.1, Γ΄ και Δ΄. β. Τα Μητρώα των περιπτώσεων Α.1, Β.1, Γ΄ και Δ΄ αποτελούν τα επαγγελματικά μητρώα της παρ. 2 του άρθρου 75 και του Παραρτήματος XΙ΄, του Προσαρτήματος Α΄ του ν. 4412/2016 και αντικαθιστούν από την έναρξη λειτουργίας τους σύμφωνα με την παράγραφο 24 τα προβλεπόμενα στο Παράρτημα ΧΙ΄ τροποποιώντας το αντιστοίχως. Η εγγραφή στα μητρώα αυτά και η διατήρηση σε ισχύ της εγγραφής αυτής με την αναθεώρησή της, αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για τη συμμετοχή σε διαδικασία σύναψης σύμβασης από την επιχείρηση της κατασκευής δημοσίου έργου, έργου παραχώρησης, εκπόνησης δημόσιας μελέτης, παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών. Η εγγραφή, κατάταξη και αναθεώρηση των ανωτέρω επιχειρήσεων στηρίζεται σε όλα τα στοιχεία που είναι αναγκαία για την εξέταση της αίτησης και τον έλεγχο της ακρίβειας των υποβαλλομένων στοιχείων και τα οποία υποχρεούνται να υποβάλουν οι επιχειρήσεις αυτές. Τα στοιχεία αυτά συγκεντρώνονται από τη Γ.Γ.Υ. του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών που είναι αρμόδια για την τήρηση των ΜΗ.Ε.Τ.Ε.. Μεταξύ των στοιχείων αυτών περιλαμβάνονται ιδίως τα πιστοποιητικά εμπειρίας, τα οποία συντάσσονται από τον κύριο του έργου ή το φορέα κατασκευής για κάθε έργο, και περιέχουν πληροφορίες και αξιολογήσεις για τη δημοπρασία και τη ανάδοχο επιχείρηση, για τις τεχνικές επιχειρήσεις που έχουν συμπράξει στην κατασκευή του έργου ως μέλη κοινοπραξίας ή υπεργολαβίας, οι οικονομικές καταστάσεις των χρήσεων των τριών τελευταίων ετών, οι προσωρινές οικονομικές καταστάσεις πριν την υποβολή αίτησης, οι δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος, οι ειδικές καταστάσεις τιμολογίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων, τα τιμολόγια ιδιωτικών έργων όλων των κατηγοριών, τα δικαιολογητικά πιστοποίησης των παγίων στοιχείων και της αξίας τους (οικόπεδα, γήπεδα, κτίρια, μηχανολογικός εξοπλισμός και μεταφορικά μέσα πλην επιβατικών αυτοκινήτων), δικαιολογητικά για την απόδειξη της βασικής και της συμπληρωματικής στελέχωσης, καθώς και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο κριθεί απαραίτητο για την αξιολόγηση των ανωτέρω επιχειρήσεων. Η στελέχωση της εργοληπτικής επιχείρησης, με στελέχη που είναι εγγεγραμμένα στα μητρώα α΄ και β΄ και γ΄ της παραγράφου 5 του παρόντος παρακολουθείται από την υπηρεσία τήρησης του Μ.Η.Ε.Τ.Ε., ώστε τα στελέχη αυτά να συμμετέχουν ενεργά στο έργο της επιχείρησης των περιπτώσεων Α1, Β1, Γ΄ και Δ΄. Η υπηρεσία τήρησης του Μ.Η.Ε.Τ.Ε. μπορεί να παραπέμπει τα ανωτέρω στελέχη, των οποίων η συμμετοχή κρίνεται εικονική ή ανεπαρκής, στο αρμόδιο πειθαρχικό όργανο. Η ελάχιστη στελέχωση πρέπει να είναι συνεχής καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας της και να αποδεικνύεται με βεβαίωση ασφάλισης από τον οικείο ασφαλιστικό φορέα. Οποιαδήποτε μεταβολή στελεχών των επιχειρήσεων Α1, Β1, Γ΄ και Δ΄ γίνεται ύστερα από αίτηση της επιχείρησης ή του στελέχους στην αρμόδια επιτροπή της παραγράφου 17 του παρόντος. Με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 20 του παρόντος καθορίζονται τα ειδικότερα θέματα και λεπτομέρειες της παρούσας. 
12.α) Επιχείρηση εγγεγραμμένη στο Mητρώο Μελετητικών Επιχειρήσεων Δημοσίων Έργων, στελεχώνεται αποκλειστικά από φυσικά πρόσωπα εγγεγραμμένα στην κατηγορία του Μητρώου Εμπειρίας Μελετητών, τα οποία δεν επιτρέπεται κατά το ίδιο διάστημα να στελεχώνουν επιχείρηση του Mητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων Δημοσίων Έργων. 
β) Επιχείρηση εγγεγραμμένη στο Mητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων Δημοσίων Έργων στελεχώνεται αποκλειστικά από φυσικά πρόσωπα του Μητρώου Εμπειρίας Κατασκευαστών, τα οποία δεν επιτρέπεται κατά το ίδιο διάστημα να στελεχώνουν επιχείρηση του Mητρώου Μελετητικών Επιχειρήσεων Δημοσίων Έργων. 
γ) Επιχείρηση εγγεγραμμένη στα Mητρώα Μελετητικών Επιχειρήσεων Ιδιωτικών Έργων και Εργοληπτικών Επιχειρήσεων Ιδιωτικών Έργων στελεχώνεται από φυσικά πρόσωπα εγγεγραμμένα στο ΜΗ.ΦΥ.Π.Τ.Ε.. 
δ) Επιχείρηση εγγεγραμμένη στο Mητρώο Επιχειρήσεων Συμβούλων Διοίκησης - Διαχείρισης Έργων στελεχώνεται αποκλειστικά από φυσικά πρόσωπα εγγεγραμμένα στο Μητρώο Εμπειρίας Μελετητών ή/και στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών, τα οποία δεν επιτρέπεται κατά το ίδιο διάστημα να στελεχώνουν επιχείρηση του Mητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων Δημοσίων Έργων. 
ε) Επιχείρηση εγγεγραμμένη στο Mητρώο Επιχειρήσεων τεχνιτών και λοιπών τεχνικών επαγγελματικών δραστηριοτήτων στελεχώνεται αποκλειστικά από φυσικά πρόσωπα εγγεγραμμένα στο Μητρώο Εμπειρίας τεχνιτών και λοιπών τεχνικών επαγγελματικών δραστηριοτήτων. 
στ) Επιχείρηση εγγεγραμμένη στο Mητρώο Μελετητικών Επιχειρήσεων Ιδιωτικών Έργων μπορεί να εγγράφεται και στο Mητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων Ιδιωτικών Έργων και αντιστρόφως. 
ζ) Επιχείρηση εγγεγραμμένη στο Mητρώο Μελετητικών Επιχειρήσεων Δημοσίων Έργων μπορεί να εγγράφεται και στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων Δημοσίων Έργων, και αντίστροφα, υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις σωρευτικά: 
1) Η στελέχωση των πτυχίων επιχείρησης, που εγγράφεται ταυτόχρονα στα ανωτέρω Μητρώα γίνεται κατά διακριτό τρόπο και δεν επιτρέπεται η ταυτόχρονη στελέχωση του μελετητικού ή εργοληπτικού πτυχίου της επιχείρησης από το ίδιο φυσικό πρόσωπο. H προηγούμενη απαγόρευση υπάρχει και στην περίπτωση μελετητικής επιχείρησης συνδεδεμένης, κατά την έννοια του άρθρου 42Ε του κ.ν. 2190/1920 όπως ισχύει, με εργοληπτική επιχείρηση δημοσίων έργων ή εταιρειών κοινών οικονομικών συμφερόντων. 
2) Επιχείρηση, η οποία έχει συμμετάσχει στην εκπόνηση μελέτης η ίδια ή συνδεδεμένη με αυτήν εταιρεία, είτε μεμονωμένα, είτε ως μέλος ένωσης, δεν επιτρέπεται να συμμετάσχει καθ΄ οιονδήποτε τρόπο στην κατασκευή του εν λόγω έργου ενδεικτικά ως ανάδοχος, μέλος κοινοπραξίας, υπεργολάβος, προμηθευτής αυτών κ.λπ.. Σε περίπτωση διαπίστωσης μη πλήρωσης των ανωτέρω περιπτώσεων 1 και 2 η ανάδοχος εταιρεία αποκλείεται από τον διαγωνισμό ή κηρύσσεται έκπτωτη. 
η) Επιχειρήσεις εγγεγραμμένες στο μητρώο Α1 υποχρεούνται να διαθέτουν, ανεξαρτήτως τύπου της επιχείρησης, εντεταλμένο σύμβουλο εγγεγραμμένο στο μητρώο 5α, ο οποίος συνυπογράφει και φέρει την ευθύνη της μελέτης. Ως εντεταλμένος σύμβουλος για τους σκοπούς του προηγούμενου εδαφίου νοείται: 
α) ο κατά περίπτωση ανάλογα με τον τύπο της επιχείρησης (ατομική, Ο.Ε., Ε.Ε., Ε.Π.Ε., Ι.Κ.Ε., Α.Ε. κ.λπ.) νόμιμος εκπρόσωπος, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, 
β) στην περίπτωση που ο νόμιμος εκπρόσωπος, σύμφωνα με την προηγούμενη περίπτωση, δεν είναι εγγεγραμμένος στο Μητρώο 5α, ως εντεταλμένος σύμβουλος, για την εφαρμογή του παρόντος, νοείται το πρόσωπο, που πληροί την ως άνω απαίτηση, στο οποίο χορηγείται με τις καταστατικές διατάξεις, εξουσία εκπροσώπησης της επιχείρησης για τη συνυπογραφή των μελετών και την ευθύνη για αυτές. 
13. Τα ΜΗ.Ε.Τ.Ε. των περιπτώσεων Α1, Β1 και Γ΄ της παραγράφου 11α του παρόντος λειτουργούν και ως επίσημοι κατάλογοι εγκεκριμένων οικονομικών φορέων του άρθρου 83 του ν. 4412/2016 και οι πληροφορίες που μπορούν να συναχθούν από την εγγραφή τους σε αυτά ή από πιστοποιητικό εγγραφής δεν τίθεται σε αμφισβήτηση χωρίς αιτιολόγηση, σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 83 του ν. 4412/2016. Με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 20 ρυθμίζονται και τα θέματα που καθορίζονται με το προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 10 του άρθρου 83 του ν. 4412/2016. 
14. Το πιστοποιητικό εγγραφής στα ΜΗ.Ε.Τ.Ε. δύναται να αντλείται από την αναθέτουσα αρχή, ή τους αναθέτοντες φορείς του Βιβλίου ΙΙ του ν. 4412/2016 (Α΄ 147) για τα φυσικά και νομικά πρόσωπα, προκειμένου για τη συμμετοχή σε διαδικασία σύναψης δημόσιου έργου ή για τη συμμετοχή στη διαδικασία παραγωγής δημόσιου έργου, από το ΜΗ.Ε.Τ.Ε.. 
15. Για την αποτελεσματικότερη τήρηση, λειτουργία και διαχείριση των ΜΗ.Τ.Ε. του παρόντος και ειδικότερα για τον έλεγχο και την επαλήθευση των στοιχείων που τηρούνται σε αυτά, προβλέπεται η δυνατότητα συλλογής, χρήσης πληροφοριών και δεδομένων μέσω διασύνδεσης της εφαρμογής των ΜΗ.Τ.Ε. με κάθε άλλο σχετικό ηλεκτρονικό σύστημα τεχνικών έργων, ιδίως τα ηλεκτρονικά συστήματα τεχνικών έργων και υποδομών που συνίστανται στην Γ.Γ.Υ. κατά τις κείμενες διατάξεις, το ηλεκτρονικό σύστημα αμοιβών Τ.Ε.Ε., την ηλεκτρονική έκδοση οικοδομικών αδειών του ν. 4030/2011 (Α’ 249), την Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτηρίου του ν. 3843/2010 (Α΄ 62), το λειτουργικό σύστημα υπαγωγής αυθαιρέτων του ν. 4178/2013 (Α΄174) όπως ισχύει, το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ.) του άρθρου 36 του ν. 4412/2016 και με το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (Κ.Η.Μ.Δ.Η.Σ). των άρθρων 37 και 38 του ν. 4412/2016, τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων (Γ.Γ.Π.Σ.), το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (Ο.Π.Σ.), καθώς και με τα αντίστοιχα πληροφοριακά συστήματα του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.). 
16. Η τήρηση και επεξεργασία των στοιχείων που περιέχονται στα ηλεκτρονικά μητρώα του παρόντος από τους διαχειριστές αρμοδίους υπαλλήλους αυτών, γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις περί προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα του ν. 2472/1997 (Α΄ 50) και το ν. 3471/2006 (Α΄ 1133) και οι διαχειριστές αρμόδιοι υπάλληλοι υποχρεούνται σε τήρηση εχεμύθειας και εμπιστευτικότητας των πληροφοριών που καταχωρούνται σε αυτά. 
17. Η απόφαση για την εγγραφή και κατάταξη σε κατηγορίες και τάξεις στα Μητρώα του παρόντος, γίνεται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών μετά από γνώμη των αρμοδίων Επιτροπών Μητρώων ή από τις Επιτροπές Μητρώων, ανάλογα την τάξη, όπως καθορίζεται στο προεδρικό διάταγμα της παραγράφου 20 του παρόντος. 
Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, συγκροτούνται με θητεία δύο (2) ετών, που μπορεί να ανανεώνεται κατ’ ανώτατο για μία επιπλέον φορά, οι εξής Επιτροπές: 
α) Επιτροπή Μητρώου Εμπειρίας Μελετητών, 
β) Επιτροπή Μητρώου Εμπειρίας Κατασκευαστών, 
γ) Επιτροπή Μητρώου Εμπειρίας τεχνιτών και λοιπών τεχνικών επαγγελματικών δραστηριοτήτων, 
δ) Επιτροπή Μητρώου Μελετητικών Επιχειρήσεων, 
ε) Επιτροπή Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων, 
στ) Επιτροπή Μητρώου Επιχειρήσεων Συμβούλων Διοίκησης - Διαχείρισης Έργων και 
ζ) Επιτροπή Μητρώου Επιχειρήσεων τεχνιτών και λοιπών τεχνικών επαγγελματικών δραστηριοτήτων. Έκαστη Επιτροπή αποτελείται από δεκατρία (13) μέλη, που ορίζονται με τους αναπληρωτές τους μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται και ο Πρόεδρος. 
18. α. Οι εγγεγραμμένοι στα ΜΗ.ΤΕ του παρόντος, φυσικά και νομικά πρόσωπα υπόκεινται στον πειθαρχικό έλεγχο, για κάθε υπαίτια αντισυμβατική πράξη ή παράλειψη αναφορικά με τη διαδικασία ανάληψης και ανάληψη δημοσίου έργου ή μελέτης και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών και για ασυμβίβαστη συμπεριφορά με την εργολαβική και μελετητική τους ιδιότητα, σύμφωνα με το ν. 4412/2016, για την οποία επιβάλλονται οι διοικητικές κυρώσεις της περίπτωσης β΄ της παρούσας παραγράφου. Πειθαρχικά παραπτώματα συνιστούν ιδίως: 
1) Η συνεννόηση για την αποφυγή του πραγματικού συναγωνισμού σε δημόσιους διαγωνισμούς. 
2) Η δυστροπία επανόρθωσης ελλιπούς ή εσφαλμένης μελέτης ή επανόρθωσης κακοτεχνιών που έχουν βεβαιωθεί. 
3) Η έκπτωση. 
4) Η υποβολή ψευδών δηλώσεων κατά τη διαδικασία των διαγωνισμών ή κατά την εκτέλεση των έργων και μελετών. 
5) Η υποκατάσταση κατά την εκπόνηση της μελέτης ή έργου, χωρίς έγκριση της υπηρεσίας, η παράνομη εκχώρηση του έργου ή τμήματός του.

6) Η παράβαση του άρθρου 73 του ν. 4412/2016. 
β. Οι διοικητικές κυρώσεις που επιβάλλονται είναι οι ακόλουθες, κατά αύξουσα σειρά βαρύτητας: 
βα) ο αποκλεισμός από τους διαγωνισμούς, 
ββ) ο υποβιβασμός της τάξης του πτυχίου σε μία ή περισσότερες κατηγορίες, 
βγ) η προσωρινή διαγραφή από το μητρώο για χρονικό διάστημα από έξι (6) μήνες έως τρία (3)χρόνια και 
βδ) η οριστική διαγραφή από τα μητρώα. 
γ. Η διοικητική κύρωση της περίπτωσης βα΄ επιβάλλεται κατά τις διατάξεις του άρθρου 74 του ν. 4412/2016. Οι λοιπές διοικητικές κυρώσεις των περιπτώσεων ββ΄, βγ΄ και βδ΄ επιβάλλονται από το πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο πειθαρχικό συμβούλιο. Η παραπομπή στο πειθαρχικό συμβούλιο γίνεται από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών ή την Προϊσταμένη Αρχή του έργου. Παράλληλα με την επιβολή των διοικητικών κυρώσεων, το αρμόδιο για την επιβολή τους όργανο μπορεί να επιβάλλει παρεπόμενες χρηματικές ποινές υπέρ του Δημοσίου, που κυμαίνονται από δέκα χιλιάδες έως πενήντα χιλιάδες (10.000 - 50.000) ευρώ αναλόγως με τη βαρύτητα και τις συνθήκες τέλεσης του αδικήματος. Για τις ποινές αυτές η αρμόδια για την τήρηση των μητρώων υπηρεσία της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών συντάσσει χρηματικούς καταλόγους, τους οποίους αποστέλλει στην αρμόδια Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (Δ.Ο.Υ) για βεβαίωση και είσπραξη σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. 
δ. Με το προεδρικό διάταγνα της παραγράφου 20 καθορίζονται τα όργανα του πειθαρχικού ελέγχου, η διαδικασία, η συγκρότηση και λειτουργία εν γένει των πειθαρχικών συμβουλίων, πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων, στα οποία κατά περίπτωση συμμετέχουν και εκπρόσωποι των εργοληπτικών και μελετητικών οργανώσεων, του Τ.Ε.Ε., των επιμελητηρίων και επαγγελματικών συλλόγων, οι δικαιούμενοι να ασκήσουν πειθαρχική αγωγή, η άσκηση εφέσεως, οι προθεσμίες και παραγραφές, η υποτροπή, οι λόγοι αναστολής και διακοπής αυτής, η σχέση της πειθαρχικής με τις λοιπές δίκες και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια με την άσκηση του πειθαρχικού ελέγχου. 
19. Κάθε επιχείρηση της περίπτωσης Β1 της παραγράφου 11, προκειμένου να αναλάβει την εκτέλεση μέρους ή του συνόλου δημοσίου έργου, ως ανάδοχος ή ως μέλος αναδόχου κοινοπραξίας ή ως εγκεκριμένος υπεργολάβος, πρέπει να μην έχει μέσα στη χώρα, πριν τη συμμετοχή της σε διαγωνισμό ανεκτέλεστο μέρος εργολαβιών δημοσίων έργων κατά την έννοια του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, που υπερβαίνει συγκεκριμένο ποσοστό του ανωτάτου ορίου της τάξης της, όπως αυτό καθορίζεται με το προεδρικό διάταγμα της επόμενης παραγράφου. 
20. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται εντός οκτώ (8) μηνών από τη δημοσίευση του παρόντος, κατόπιν πρότασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών καθορίζονται, πέραν των θεμάτων της περίπτωσης δ΄ της παραγράφου 18 του παρόντος, της παραγράφου 19 του παρόντος και της παραγράφου 10 του άρθρου 83 του ν. 4412/2016, επιπλέον και τα ακόλουθα: 
α. οι ειδικότερες λεπτομέρειες λειτουργίας και τήρησης των ΜΗ.Τ.Ε. του παρόντος, όπως ενδεικτικά οι αρμόδιες υπηρεσίες τήρησης αυτών, ο τρόπος συγκέντρωσης, ελέγχου και καταχώρησης των στοιχείων που είναι απαραίτητα για την εγγραφή, κατάταξη, αναθεώρηση, διαγραφή, η χορήγηση και το περιεχόμενο των πιστοποιητικών εγγραφής στον επίσημο κατάλογο, 
β. οι κατηγορίες μελετών, τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών και έργων και οι τάξεις ανά κατηγορία αυτών για κάθε Μητρώο, 
γ. οι ειδικότεροι όροι και προϋποθέσεις εγγραφής και κατάταξης στα ΜΗ.Τ.Ε. του παρόντος και τα δικαιολογητικά που υποβάλλονται, 
δ. η ανά ειδικότητα ελάχιστη στελέχωση επιχείρησης, 
ε. οι όροι και προϋποθέσεις χορήγησης, ανανέωσης, αναθεώρησης, ελέγχου, κατάταξης, αναβάθμισης πτυχίων, η χρονική ισχύς αυτών, καθώς και η διαδικασία και τα δικαιολογητικά που υποβάλλονται κατά περίπτωση,

στ. το ειδικότερο περιεχόμενο των βεβαιώσεων και πτυχίων που εκδίδονται επί τη βάση των ΜΗ.Τ.Ε. του παρόντος, 
ζ. οι όροι και προϋποθέσεις άσκησης ενδικοφανούς διαδικασίας κατά των διοικητικών πράξεων εγγραφής και κατάταξης σε αυτά, αναθεώρησης και αφαίρεσης πτυχίων, διαγραφής από το Μητρώο, τα αποφαινόμενα όργανα και η σχετική διαδικασία, η. οι όροι και προϋποθέσεις ανάληψης έργου σε συνάρτηση με το ανεκτέλεστο, το οργανόγραμμα, το χρονικό προγραμματισμό ή άλλα στοιχεία που αποδεικνύουν και εγγυώνται τη δυνατότητα των φυσικών προσώπων και την κατάλληλη επάρκεια σε ανθρώπινους και τεχνικούς πόρους για την άρτια και έγκαιρη εκτέλεση του έργου, καθώς και την πιστοληπτική τους ικανότητα, 
θ. η συσχέτιση του ανεκτέλεστου με τους αναγκαίους ανθρώπινους και τεχνικούς πόρους, 
ι. το ελάχιστα απαιτούμενο προσωπικό, η οργάνωση και ο εξοπλισμός των συνεργείων εργοταξίου ανά κατηγορία και μέγεθος έργου, 
ια. οι αρμόδιες για τη διαχείριση και λειτουργία των ΜΗ.Τ.Ε. των παραγράφων 4 και 10 του παρόντος, Διευθύνσεις της Γ.Γ.Υ. του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών καθώς και των αρμόδιων φορέων της παραγράφου 2 του παρόντος αντίστοιχα, 
ιβ. οι όροι πρόσβασης στο ηλεκτρονικό σύστημα και χρήσης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του παρόντος καθώς και διάθεσης και περαιτέρω χρήσης των πληροφοριών που εισάγονται και τηρούνται σε αυτό υποχρεωτικά, ιγ. η σύνθεση των επιτροπών της παραγράφου 17 του παρόντος, οι αρμοδιότητές τους και ο τρόπος λειτουργίας τους και λήψης αποφάσεων, 
ιδ. τα δεδομένα που διαλειτουργούν στα ηλεκτρονικά συστήματα της παραγράφου 15. 
21. Η ανάπτυξη και κατασκευή του ηλεκτρονικού συστήματος των ΜΗ.Ε.Τ.Ε. της παραγράφου 11 του παρόντος δύναται να ανατεθεί με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών σε φορέα του Δημοσίου, ή του ευρύτερου δημοσίου τομέα, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 14 του Κεφαλαίου Α΄ του Μέρους Β΄ του ν. 4270/2014, υπό τους όρους και προϋποθέσεις του άρθρου 12 του ν. 4412/2016, ο οποίος θα αναλάβει την υποχρέωση να το παραδώσει έτοιμο προς λειτουργία και χρήση. Με όμοια απόφαση, δύναται να ανατεθεί με τους όρους και προϋποθέσεις του άρθρου 12 του ν. 4412/2016 και στους φορείς της παραγράφου 2 του παρόντος η ανάπτυξη, κατασκευή και παράδοσή του ΜΗ.ΦΥ.Π.Τ.Ε. έτοιμο προς λειτουργία και χρήση. 
22. Το κόστος κατασκευής και παράδοσης σε λειτουργία και χρήση του ΜΗ.Ε.Τ.Ε. της παραγράφου 10 του παρόντος, καθώς επίσης και το κόστος κατασκευής, λειτουργίας και διαχείρισης του ΜΗ.ΦΥ.Π.Τ.Ε. της παραγράφου 4 του παρόντος, καλύπτονται με μέριμνα του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. 
23. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, που εκδίδεται εντός τριών (3) μηνών από την έκδοση του προεδρικού διατάγματος της παραγράφου καθορίζονται οι ειδικότεροι όροι χρήσης, πρόσβασης και λειτουργίας της ηλεκτρονικής εφαρμογής του παρόντος, καθώς και κάθε άλλο θέμα συναφές με τα ανωτέρω. 
24. Μέχρι την ανάπτυξη και θέση σε λειτουργία των ηλεκτρονικών συστημάτων του παρόντος, τα ΜΗ.Τ.Ε. τηρούνται σε έντυπη μορφή. Για τη θέση σε λειτουργία των ΜΗ.Τ.Ε. του παρόντος εκδίδεται σχετική διαπιστωτική πράξη από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών. 
25. Mε την έκδοση του προεδρικού διατάγματος της παραγράφου 20 καταργούνται τα άρθρα 80 έως110 του ν. 3669/2008 που διατηρήθηκαν σε ισχύ με την περίπτωση 31 της παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016 και τα άρθρα 39 και 40 του ν. 3316/2005, που διατηρήθηκαν σε ισχύ με την περίπτωση 40 της παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016.

Συνιστάται στη Γενική Γραμματεία Υποδομών (Γ.Γ.Υ.) του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών ηλεκτρονικό μητρώο συντελεστών παραγωγής δημοσίων και ιδιωτικών έργων, μελετών, τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών και έργων παραχώρησης του ν. 4413/2016 (Α΄ 148) (ΜΗ.Τ.Ε.), που περιλαμβάνει: 
α) το Μητρώο Φυσικών Προσώπων Παραγωγής Τεχνικών Έργων (ΜΗ.ΦΥ.Π.ΤΕ) και 
β) το Μητρώο Επιχειρήσεων Παραγωγής Τεχνικών Έργων (ΜΗ.Ε.Τ.Ε). 
Για τους σκοπούς του παρόντος νοούνται ως: 
α) «δημόσιο έργο», το έργο κατά την έννοια της περίπτωσης 7 της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4412/2016 (Α΄147), που ανατίθεται από τις αναθέτουσες αρχές και τους αναθέτοντες φορείς του Βιβλίου Ι και ΙΙ του ν. 4412/2016, 
β) «ιδιωτικό έργο», το έργο κατά την έννοια της περίπτωσης 7 της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4412/2016 (Α΄147) που ανατίθεται από οποιονδήποτε άλλον, πλην των αναφερομένων στην περίπτωση α΄, 
γ) «δημόσια μελέτη» και «δημόσιες τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες», αντίστοιχα η μελέτη και η παροχή τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών κατά την έννοια της περίπτωσης α΄ της υποπαραγράφου 9 της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, που ανατίθεται από αναθέτουσες αρχές και φορείς του Βιβλίου Ι και ΙΙ του ν. 4412/2016, 
δ) «ιδιωτική μελέτη» και «ιδιωτικές τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες», αντίστοιχα η μελέτη και η παροχή τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών κατά την έννοια της περίπτ. α της υποπαράγραφος 9 της παρ. 1 του ν. 4412/2016, που ανατίθεται από οποιονδήποτε άλλον πλην των αναφερομένων στην περίπτωση γ΄ και 
ε) «έργο παραχώρησης», το έργο κατά την έννοια της παρ. 8 του άρθρου 2 του ν. 4413/2016, που ανατίθεται στα πλαίσια σύμβασης παραχώρησης έργου του στοιχείου α΄ της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4413/2016. 

1.Το πρώτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 39 του ν. 3316/2005 (Α΄42), το οποίο διατηρήθηκε σε ισχύ με την περίπτωση 40 της παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016, αντικαθίσταται ως εξής: 
«Η εγγραφή στο Μητρώο Μελετητών διενεργείται ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου, ο οποίος κατατάσσεται αφενός σε μία ή περισσότερες κατηγορίες μελετών, βάσει των εξειδικευμένων επιστημονικών και τεχνικών γνώσεών του, που αποδεικνύονται από τον τίτλο και τον τομέα σπουδών του, καθώς και από την πιστοποιούμενη εμπειρία του και αφετέρου σε τάξεις ανά κατηγορία, με βάση το δυναμικό του.». 
2 α. Το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 10 του άρθρου 100 του ν. 3669/2008 (Α΄116), το οποίο διατηρήθηκε σε ισχύ με την περίπτωση 31 της παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016, καταργείται. 
β. Η φράση «με μορφή ανώνυμης εταιρείας» της παρ. 6 του άρθρου 100 του ν. 3669/2008, η οποία διατηρήθηκε σε ισχύ με την περίπτωση 31 της παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016, καταργείται. 
3α. Από την έναρξη ισχύος του προεδρικού διατάγματος της παραγράφου 20 του άρθρου 118 του παρόντος, τα άρθρα 105 «Εγγραφή στα Νομαρχιακά Μητρώα – Υποχρεώσεις Υπηρεσιών» και 106 «Συμμετοχή στις δημοπρασίες – Όρια προϋπολογισμού» του ν. 3669/2008 και τα άρθρα 16 έως 21 του π.δ. 437/1981 (Α’ 120) καταργούνται. 
β. Το τρίτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 105 του ν. 3669/2008 καταργείται. 
γ. Το τρίτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 105 του ν. 3669/2008 καταργείται. 
δ. Η περίπτωση γ΄ της παρ. 5 του άρθρου 105 του ν. 3669/2008 καταργείται. 
4. Η παρ. 3 του άρθρου 84 του ν. 3669/2008 καταργείται. 
5.α. Προστίθεται παράγραφος 4 στο άρθρο 76 του ν. 4412/2016 (Α’ 147) ως εξής: 
«4. Επιπλέον των επιχειρήσεων που είναι εγγεγραμμένες σε τάξεις των μητρώων, επιχειρήσεις που εκπληρώνουν τα κριτήρια επιλογής του άρθρου 75 του ν. 4412/2016 μπορούν να συμμετέχουν σε διαδικασίες ανάθεσης δημόσιας σύμβασης έργων, μελετών ή παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών ανεξαρτήτως της εγγραφής τους σε τάξεις. Οποιαδήποτε αναφορά αντίθετη στο προηγούμενο εδάφιο καταργείται.». 
β. Στο τέλος της περίπτωσης δ΄ της παρ. 1 του άρθρου 76 του ν. 4412/2016 προστίθεται εδάφιο ως εξής: 
«Σε κάθε άλλη περίπτωση οικονομικοί φορείς, που αποδεικνύουν ότι καλύπτουν τα κριτήρια επιλογής μπορούν να συμμετέχουν.». 
γ. Στο τέλος της περίπτωσης α΄ της παρ. 3 του άρθρου 76 του ν. 4412/2016 προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Σε κάθε άλλη περίπτωση οικονομικοί φορείς, που αποδεικνύουν ότι καλύπτουν τα κριτήρια επιλογής μπορούν να συμμετέχουν.». 
δ. Στο τέλος της περίπτωσης β΄ της παρ. 3 του άρθρου 76 του ν. 4412/2016 προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Σε κάθε άλλη περίπτωση οικονομικοί φορείς, που αποδεικνύουν ότι καλύπτουν τα κριτήρια επιλογής μπορούν να συμμετέχουν.». 
ε. Στο άρθρο 77 του ν. 4412/2016 προστίθεται παράγραφος 4 ως εξής: 
«4. Σε κάθε άλλη περίπτωση οι οικονομικοί φορείς που αποδεικνύουν ότι καλύπτουν τα κριτήρια επιλογής μπορούν να συμμετέχουν.». 
στ. H φράση «στην καλούμενη τάξη και κατηγορία του αντίστοιχου Μητρώου» της παρ. 5 του άρθρου 83 του ν. 4412/2016 διαγράφεται. 
ζ. Η περίπτωση β΄ της παρ. 2 του άρθρου 39 του ν. 3316/2005 (Α΄42) καταργείται. 
η. Η παρ. 1 του άρθρου 80 του ν. 3669/2008 αντικαθίσταται ως εξής: 
«1. Την κατασκευή δημοσίων έργων επιτρέπεται να αναλαμβάνουν ημεδαπές επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.), καθώς και εργοληπτικές επιχειρήσεις κρατών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.), σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις.».

Η περίπτωση δ΄ της παρ. 5 του άρθρου 35 του ν. 4036/2012 (Α΄8), όπως προστέθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 48 του ν. 4384/2016 (Α΄78), αντικαθίσταται ως εξής: 
«δ. Σε μεγέθη συσκευασιών γεωργικών φαρμάκων που: 
αα) προορίζονται να χρησιμοποιηθούν σε υπαίθριες καλλιέργειες των οποίων η έκταση δεν υπερβαίνει τα χίλια τετραγωνικά μέτρα (1.000 τ.μ.) και 
ββ) δεν φέρουν εικονόγραμμα κινδύνου με νεκροκεφαλή και χιαστί οστά εκδίδεται συνταγή ή τη στιγμή της πώλησης γίνεται ηλεκτρονική καταγραφή στο ειδικό έντυπο της πώλησης των γεωργικών φαρμάκων, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 36, η οποία υπέχει θέση συνταγής χρήσης γεωργικού φαρμάκου αναφέροντας πλήρως τα στοιχεία του επιστήμονα που την εξέδωσε. Στην περίπτωση αυτή, ο υπεύθυνος επιστήμονας ή/και ο υπάλληλος- πωλητής γεωργικών φαρμάκων που διενέργησε την πώληση υποχρεούται να παρέχει γενικές πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον από τη χρήση γεωργικών φαρμάκων, ιδίως σχετικά με τις πηγές κινδύνου, την έκθεση, τον ορθό τρόπο αποθήκευσης, το χειρισμό και την εφαρμογή, καθώς και την ασφαλή τους διάθεση, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία για τα απόβλητα, καθώς και σχετικά με εναλλακτικές λύσεις χαμηλού κινδύνου.».

1. Το π.δ 79/2007 (Α΄95), τροποποιείται ως εξής: 
α) Η περίπτωση 6 της παραγράφου Α΄ του άρθρου 2 αντικαθίσταται ως εξής: 
«6. Έγκριση: η χορήγηση αριθμού έγκρισης, από τη Διεύθυνση Υγιεινής και Ασφάλειας Τροφίμων Ζωικής Προέλευσης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠ.Α.Α.Τ.) στις εγκαταστάσεις όπου απαιτείται έγκριση κατά τα οριζόμενα στον άρθρο 6 του παρόντος και σύμφωνα με το άρθρο 4 του Κανονισμού 853/2004, και τις διατάξεις του ν. 4442/2016 (Α΄230) «Νέο θεσμικό πλαίσιο για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας και άλλες διατάξεις.». 
β) Η παράγραφος 2 του άρθρου 3 αντικαθίσταται ως εξής: 
«2. Η Διεύθυνση Υγιεινής και Ασφάλειας Τροφίμων Ζωικής Προέλευσης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων είναι αρμόδια: 
α) Για τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης σε ότι αφορά στις εγκαταστάσεις των επιχειρήσεων τροφίμων: 
αα) σφαγείων, 
ββ) ιχθυοσκαλών, 
γγ) τεμαχισμού νωπών αλιευτικών προϊόντων, παρασκευασμάτων αλιευτικών προϊόντων, συσκευασίας και κατάψυξης αυτών, καθώς και μηχανικώς διαχωρισμένων αλιευτικών προϊόντων, 
δδ) κέντρων αποστολής και κέντρων καθαρισμού ζώντων δίθυρων μαλακίων, 
εε) εγκαταστάσεων αποκελύφωσης δίθυρων μαλακίων, στστ) αλιευτικών σκαφών, 
ζζ) πλοίων ψυγείων, 
ηη) νωπού γάλακτος στις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις. 
β) Για τη συνεργασία με αντίστοιχες υπηρεσίες άλλων ΚΑΑ της χώρας, καθώς και με κάθε δημόσια υπηρεσία που έχει αντικείμενο τα τρόφιμα ή συναφές με αυτά, και 
γ) για δράσεις σχετικές με τα άρθρα 41 έως και 44 του Κανονισμού (ΕΚ) 882/2004.». 
γ) Το άρθρο 5 αντικαθίσταται ως εξής: 
«Άρθρο 5 Καταχώριση εγκαταστάσεων 
1. Οι εγκαταστάσεις του άρθρου 3 παράγραφος 2α περίπτωση στστ΄ του παρόντος, υποχρεούνται σε καταχώριση στην αρμόδια Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) που περιλαμβάνει: 
α) το ονοματεπώνυμο του φυσικού προσώπου ή την επωνυμία του νομικού προσώπου, 
β) τη διεύθυνση κατοικίας του φυσικού προσώπου ή την έδρα του νομικού προσώπου, 
γ) το εμπορικό σήμα της επιχείρησης τροφίμων, αν υπάρχει,
δ) τον τόπο εγκατάστασης της μονάδας ή στην περίπτωση των αλιευτικών σκαφών, τον αριθμό νηολόγησης του σκάφους, 
ε) το είδος της δραστηριότητας, στη συνέχεια η ΔΑΟΚ προβαίνει στην καταχώριση της εγκατάστασης. 
2. Σε καταχώριση σύμφωνα με την παράγραφο 1 υπόκεινται και οι εγκαταστάσεις χώρων σφαγής πουλερικών και λαγομόρφων που θεσπίζονται με την υπουργική απόφαση 2379/82701/2016 (B΄ 2330). Πέραν των απαιτήσεων της παράγραφου 1, το ενδιαφερόμενο φυσικό πρόσωπο ή ο νόμιμος εκπρόσωπος του ενδιαφερόμενου νομικού προσώπου υποβάλλει, στην κατά τόπο αρμόδια ΔΑΟΚ, τα ακόλουθα δικαιολογητικά:
α) γενικό σχεδιάγραμμα (κάτοψη) των εγκαταστάσεων με λεπτομερή απεικόνιση και περιγραφή των χώρων και τοποθέτηση του βασικού εξοπλισμού στο χώρο, 
β) ακριβή περιγραφή της δραστηριότητας με ιδιαίτερη μνεία στη δυναμικότητα. 
3. Οι εγκαταστάσεις επιχειρήσεων τροφίμων της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού 852/2014, καταχωρίζονται σύμφωνα με την διαδικασία της γνωστοποίησης του ν. 4442/2016 (A΄ 230). 
4. Κάθε εγκατάσταση που καταχωρίζεται λαμβάνει αριθμό καταχώρισης, ο οποίος κοινοποιείται στην επιχείρηση και στη Διεύθυνση Υγιεινής και Ασφάλειας Τροφίμων Ζωικής Προέλευσης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, από την αρμόδια ΔΑΟΚ.». 
δ) Το άρθρο 6 αντικαθίσταται ως εξής: 
«Άρθρο 6 Έγκριση εγκαταστάσεων 
1. Κάθε υπόχρεη για έγκριση εγκατάστασής του άρθρου 3 παράγραφος 2α του παρόντος εκτός αυτών της περίπτωσης στστ΄ της ιδίας ως άνω παραγράφου, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 4 παράγραφος 2 του Κανονισμού (ΕΚ) 853/2004, μετά την ολοκλήρωση κατασκευής της και την εγκατάσταση του εξοπλισμού αυτής, υποβάλλει στην κατά τόπο αρμόδια ΔΑΟΚ, αίτηση για έγκριση. 
2. Η αίτηση της παραγράφου 1 περιέχει τα εξής στοιχεία: 
α) το ονοματεπώνυμο του φυσικού προσώπου ή την επωνυμία του νομικού προσώπου, 
β) τη διεύθυνση κατοικίας του φυσικού προσώπου ή την έδρα του νομικού προσώπου, 
γ) το εμπορικό σήμα της επιχείρησης τροφίμων, αν υπάρχει, 
δ) τον τόπο εγκατάστασης της μονάδας και συνοδεύεται από: 
αα) το γενικό σχεδιάγραμμα (κάτοψη) των εγκαταστάσεων, με λεπτομερή απεικόνιση και περιγραφή των χώρων με τοποθέτηση του βασικού εξοπλισμού στο χώρο και 
ββ) την ακριβή περιγραφή της δραστηριότητας με ιδιαίτερη μνεία στη δυναμικότητα, 
γγ) τα αναγκαία κατά περίπτωση έγγραφα από τα οποία προκύπτουν τα στοιχεία ταυτότητας του ενδιαφερόμενου. Τα νομιμοποιητικά στοιχεία της επιχείρησης του ενδιαφερόμενου, τα οποία τηρούνται στη βάση του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (Γ.Ε.ΜΗ.), αναζητούνται αυτεπαγγέλτως. 
3.α) Κάθε αίτηση έγκρισης εγκατάστασης εξετάζεται ως προς την πληρότητα των στοιχείων και των δικαιολογητικών της παρ. 2 του παρόντος άρθρου από την αρμόδια ΔΑΟΚ στην οποία υποβάλλεται. 
β) Αν τα στοιχεία ή/και τα δικαιολογητικά της παράγραφου 2 είναι ελλιπή, η αρμόδια ΔΑΟΚ ενημερώνει τον ενδιαφερόμενο σχετικά και τον καλεί μέσα σε δέκα (10) ημέρες να συμπληρώσει τα στοιχεία ή/και να προσκομίσει τα ελλείποντα δικαιολογητικά. Αν η προθεσμία του προηγούμενου εδαφίου παρέλθει άπρακτη, η αρμόδια ΔΑΟΚ απορρίπτει την αίτηση του ενδιαφερομένου και τον ενημερώνει για τους λόγους απόρριψης της αίτησής του. 
γ) Αν τα στοιχεία και τα δικαιολογητικά της παραγράφου 2 είναι πλήρη, κλιμάκιο τουλάχιστον δύο επισήμων κτηνιάτρων πραγματοποιεί επιτόπιο έλεγχο στην εγκατάσταση, προκειμένου να διαπιστωθεί αν πληρούνται οι απαιτήσεις της κείμενης εθνικής και ενωσιακής νομοθεσίας και εισηγείται στον προϊστάμενο της αρμόδιας ΔΑΟΚ για την έγκριση ή μη της εγκατάστασης. 
4.α) Σε περίπτωση θετικής εισήγησης του κλιμακίου της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 3, ο προϊστάμενος της αρμόδιας ΔΑΟΚ τη διαβιβάζει στη Διεύθυνση Υγιεινής και Ασφάλειας Τροφίμων Ζωικής Προέλευσης εντός τριάντα (30) ημερών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης του ενδιαφερομένου. 
β) Σε περίπτωση αρνητικής εισήγησης του κλιμακίου της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 3, ενημερώνεται άμεσα ο ενδιαφερόμενος αναφορικά με τους λόγους απόρριψης του αιτήματος. 
5. Η Διεύθυνση Υγιεινής και Ασφάλειας Τροφίμων Ζωικής Προέλευσης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων λαμβάνοντας υπόψη: 
α) τη θετική εισήγηση του κλιμακίου επισήμων κτηνιάτρων και τα συμπληρωμένα ερωτηματολόγια (έντυπα ελέγχου υγιεινής εγκατάστασης, έντυπο ελέγχου HACCP), και 
β) τα αποτελέσματα του ελέγχου, σε περιπτώσεις που κριθεί απαραίτητο να διενεργηθεί επιτόπιος έλεγχος από τους κτηνιάτρους της Διεύθυνσης Υγιεινής και Ασφάλειας Τροφίμων Ζωικής Προέλευσης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, χορηγεί τον αριθμό της έγκρισης των εγκαταστάσεων, ή της έγκρισης υπό όρους ή την παράταση της υπό όρους έγκρισης ή την απόρριψη της έγκρισης που κοινοποιείται δια της αρμόδιας ΔΑΟΚ στην επιχείρηση τροφίμων. Η χορήγηση ή μη αριθμού έγκρισης πραγματοποιείται εντός 30 ημερών από την παραλαβή της θετικής εισήγησης της παραγράφου 4 από τη Διεύθυνση Υγιεινής και Ασφάλειας Τροφίμων Ζωικής Προέλευσης του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.». 
ε) Το άρθρο 8 αντικαθίσταται ως εξής:

«Άρθρο 8 Κατάλογος εγκεκριμένων και καταχωρισμένων εγκαταστάσεων 
1. Η Διεύθυνση Υγιεινής και Ασφάλειας Τροφίμων Ζωικής Προέλευσης καταρτίζει και τηρεί κατάλογο εγκεκριμένων και καταχωρισμένων εγκαταστάσεων αρμοδιότητάς της, τον οποίο επικαιροποιεί σε κάθε μεταβολή. 
2. Δημιουργείται στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ενιαίος εθνικός διαδικτυακός τόπος ανάρτησης των καταλόγων των εγκεκριμένων και καταχωρισμένων εγκαταστάσεων της χώρας της παραγράφου 2 του άρθρου 3, τον οποίο η Διεύθυνση Υγιεινής και Ασφάλειας Τροφίμων Ζωικής Προέλευσης και η αρμόδια ΔΑΟΚ επικαιροποιούν σε κάθε μεταβολή, σύμφωνα με το πεδίο αρμοδιότητάς τους.». 
2. Όπου στο π.δ. 79/2007 γίνεται αναφορά στους όρους «άδεια ίδρυσης» και «άδεια λειτουργίας» νοείται εφεξής ο όρος «έγκριση». 
3. Οι διατάξεις της παραγράφου 1 μπορεί να τροποποιούνται και να καταργούνται με τις υφιστάμενες νομοθετικές εξουσιοδοτήσεις. 
4. Το π.δ. 8/2012 (Α΄ 11) καταργείται. 
5. Η έναρξη ισχύος του παρόντος άρθρου ορίζεται στις 19 Ιουνίου 2017.

Όπου στο π.δ. 79/2007 γίνεται αναφορά στους όρους «άδεια ίδρυσης» και «άδεια λειτουργίας» νοείται εφεξής ο όρος «έγκριση». 

Πέρα από το βασικό μισθό του προηγούμενου άρθρου παρέχονται και τα εξής επιδόματα και παροχές κατά μήνα: 
Α. Οικογενειακή παροχή, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 15 του ν. 4354/2015 (Α΄176), όπως κάθε φορά ισχύει. 
Β. Επίδομα ιδιαίτερων συνθηκών εργασίας, λόγω της ιδιαίτερης φύσης των καθηκόντων των εν λόγω στελεχών καθώς και της απασχόλησης χωρίς ωράριο εργασίας ή πέραν του ωραρίου εργασίας, οριζόμενο ως εξής:

Το εν λόγω επίδομα προσαυξάνεται κατά πενήντα πέντε (55) ευρώ για τα στελέχη που είναι έγγαμα χωρίς τέκνα. Για τα στελέχη που έχουν τέκνα, τα οποία πληρούν τις προϋποθέσεις χορήγησης της οικογενειακής παροχής του άρθρου 15 του ν.4354/2015 (Α’ 176), το εν λόγω επίδομα προσαυξάνεται κατά εκατόν δεκαπέντε (115) ευρώ. 
Σε περίπτωση συζύγων που αμείβονται και οι δύο με τις διατάξεις του παρόντος, η ως άνω προσαύξηση καταβάλλεται και στους δύο. 
Το ως άνω επίδομα καταβάλλεται με την απαραίτητη προϋπόθεση ότι οι δικαιούχοι του προσφέρουν υπηρεσία με πλήρη και αποκλειστική απασχόληση στα καθήκοντα και τις συνθήκες που δικαιολογούν την καταβολή του. 
Σε περίπτωση απομάκρυνσης των στελεχών με απόσπαση, μετακίνηση, διάθεση ή εκπαιδευτική άδεια μεγαλύτερη των δύο (2) μηνών, από τα εν γένει καθήκοντα, τις θέσεις και τις συνθήκες, οι οποίες δικαιολογούν τη χορήγηση του επιδόματος αυτού, διακόπτεται ισοχρόνως και η καταβολή του με βεβαίωση του οικείου προϊσταμένου. 
Γ. Επίδομα θέσης ευθύνης, οριζόμενο κατά βαθμίδα θέσης, ως εξής:

Απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγηση του εν λόγω επιδόματος είναι η πραγματική άσκηση των καθηκόντων όλων των ανωτέρω. 
Δ.α. Στο προσωπικό των Σωμάτων Ασφαλείας (Ελληνική Αστυνομία, Πυροσβεστικό και Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή), το οποίο λόγω της ιδιοτυπίας των συνθηκών αποδεδειγμένα εργάζεται πέραν των πέντε (5) ημερών την εβδομάδα, χορηγείται ειδική αποζημίωση, η οποία ανέρχεται στο ποσό των σαράντα έξι ευρώ (46) για κάθε επιπλέον ημέρα απασχόλησης. 
β. Στο ίδιο ως άνω προσωπικό, καθώς και το στρατιωτικό προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων που αποδεδειγμένα εργάζεται κατά τις νυκτερινές ώρες χορηγείται ειδική αποζημίωση, η οποία ανέρχεται στο ποσό των δύο ευρώ και εβδομήντα επτά λεπτών (2,77 €) ανά ώρα νυχτερινής απασχόλησης. Το ανώτατο όριο των ωρών νυχτερινής απασχόλησης, οι όροι και προϋποθέσεις χορήγησης της εν λόγω αποζημίωσης καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού. Μέχρι την έκδοση της εν λόγω κοινής υπουργικής απόφασης εξακολουθεί να καταβάλλεται το επίδομα αυξημένης επιχειρησιακής ετοιμότητας μονάδων που προβλέπεται από τις διατάξεις της παρ. Α8 υποπερίπτωση β΄ του άρθρου 51 του ν. 3205/2003 (Α΄297) και σύμφωνα με τις σχετικές εκδοθείσες υπουργικές αποφάσεις, όπως έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν. Σε περίπτωση απομάκρυνσης των στελεχών με απόσπαση, μετακίνηση ή εκπαιδευτική άδεια μεγαλύτερη των δύο (2) μηνών από τα καθήκοντα, τις θέσεις και τις συνθήκες, οι οποίες δικαιολογούν τη χορήγηση των αποζημιώσεων αυτών, διακόπτεται ισοχρόνως και η καταβολή τους με βεβαίωση του οικείου προϊσταμένου. 
γ. Στο προσωπικό των Σωμάτων Ασφαλείας που αποσπάται ή διατίθεται ως προσωπικό ασφαλείας σε γραφεία μελών της Κυβέρνησης, υφυπουργών, γενικών και ειδικών γραμματέων καταβάλλονται οι αποζημιώσεις των προηγούμενων περιπτώσεων και η υπερωριακή αποζημίωση σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου Γ2 του άρθρου 20 του ν. 4354/2015 (Α΄ 176). Στην περίπτωση που το εν λόγω προσωπικό εκτελεί διοικητικά καθήκοντα στα ως άνω γραφεία, δικαιούται υπερωριακή αποζημίωση σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. Α2 του ίδιου άρθρου. 
Ε. Στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής, καθώς και της Ελληνικής Αστυνομίας και του Πυροσβεστικού Σώματος που υπηρετούν ή είναι αποσπασμένα στο Νομό Έβρου και στους Νομούς Λέσβου, Χίου, Σάμου, Δωδεκανήσων και Σαμοθράκης, καθώς και στο ένστολο προσωπικό της Πολεμικής Αεροπορίας που υπηρετεί ή είναι αποσπασμένο στη Σκύρο, χορηγείται μηνιαίο επίδομα ύψους εκατό ευρώ (100 €). Το επίδομα αυτό καταβάλλεται με την απαραίτητη προϋπόθεση ότι οι δικαιούχοι προσφέρουν υπηρεσία με πλήρη και αποκλειστική απασχόληση στην Υπηρεσία της περιοχής που δικαιολογεί την καταβολή του. Επίσης καταβάλλεται και για όσο διάστημα οι υπάλληλοι τελούν σε θεσμοθετημένες άδειες. Σε περίπτωση απομάκρυνσης των υπαλλήλων, για οποιονδήποτε λόγο όπως μετακίνηση, απόσπαση, μετάθεση, διάθεση, από την περιοχή η οποία δικαιολογεί τη χορήγησή του, διακόπτεται ισοχρόνως η καταβολή του με βεβαίωση του οικείου Προϊσταμένου. Τα επιδόματα των παραγράφων Β΄ έως Ε΄ του παρόντος δεν καταβάλλονται στους οπλίτες βραχείας ανακατάταξης (μέχρι τριών ετών), στους μαθητές των σχολών αρμοδιότητας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και των σχολών των Σωμάτων Ασφαλείας, στους τελούντες σε κατάσταση πολεμικής ή μόνιμης διαθεσιμότητας, καθώς και στους έφεδρους και δόκιμους έφεδρους αξιωματικούς. 
ΣΤ. Τα επιδόματα αναπηρίας και κινδύνου (πτητικό, πτώσεως αλεξιπτωτιστών, καταδυτικό, υποβρύχιων καταστροφέων, δυτών, εκκαθάρισης ναρκοπεδίων, Ε.Κ.Α.Μ., Ε.Μ.Α.Κ., Μ.Α.Τ., ανιχνευτών, εξουδετερωτών βομβών και εκρηκτικών μηχανισμών, συνοδών σκύλων που χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση εκρηκτικών υλών και άλλων ελέγχων, ειδική αποζημίωση πυροτεχνουργών του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, γραφείου λόγω ανικανότητας ένεκα παθήματος στην υπηρεσία) που παρέχονται στα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας εξακολουθούν να καταβάλλονται, σύμφωνα με τις ισχύουσες περί αυτών διατάξεις και στο ύψος που έχουν διαμορφωθεί κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος. Με κοινές αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών και του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού, οι οποίες εκδίδονται σε αποκλειστική προθεσμία ενός έτους από την ημερομηνία έναρξης ισχύος των διατάξεων του παρόντος, καθορίζονται το ύψος, οι δικαιούχοι, οι όροι και οι προϋποθέσεις χορήγησης των ως άνω επιδομάτων. Στην περίπτωση που παρέλθει άπρακτη η παραπάνω προθεσμία παύει στο εξής η καταβολή οποιουδήποτε από τα παραπάνω επιδόματα. 
Ζ. Στο αστυνομικό προσωπικό που υπηρετεί στα Αστυνομικά Τμήματα Κακαβιάς και Κρυσταλλοπηγής διατηρείται το ειδικό μηνιαίο επίδομα μετακίνησης της παρ. 4 του άρθρου 10 του ν. 3103/2003 (Α΄23), στο ίδιο ύψος και με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις που ίσχυαν έως την ημερομηνία έναρξης του παρόντος νόμου. 
Η. Για το αστυνομικό προσωπικό της Διεύθυνσης Εσωτερικών Υποθέσεων της Ελληνικής Αστυνομίας, διατηρείται η ειδική μηνιαία αποζημίωση που προβλέπεται από τις διατάξεις της παρ.4 του άρθρου 4 του ν.2713/1999 (Α΄89) στο ίδιο ύψος και με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις που ίσχυαν έως την ημερομηνία έναρξης του παρόντος νόμου. 
Θ. Για το στρατιωτικό προσωπικό της Υπηρεσίας Εσωτερικών Υποθέσεων του Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής διατηρείται η ειδική μηνιαία αποζημίωση που προβλέπεται από τις διατάξεις της παρ. 10 του άρθρου 50 του ν. 2935/2001 (Α΄ 162) στο ίδιο ύψος και με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις που ίσχυαν έως την ημερομηνία έναρξης του παρόντος νόμου. 
Ι. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και των καθ’ ύλην αρμόδιων Υπουργών, η οποία εκδίδεται σε αποκλειστική προθεσμία ενός (1) έτους από την ημερομηνία έναρξης ισχύος των διατάξεων του παρόντος, καθορίζεται η αποζημίωση του διδακτικού και εκπαιδευτικού προσωπικού των στρατιωτικών σχολών και των κέντρων εκπαίδευσης των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας. Στην περίπτωση που παρέλθει άπρακτη η παραπάνω προθεσμία παύει στο εξής η καταβολή της παραπάνω αποζημίωσης. Μέχρι την έκδοση της εν λόγω κοινής απόφασης εξακολουθούν να καταβάλλονται τα ποσά που ίσχυαν κατά την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης. 
Κ. Πέρα από τα επιδόματα, παροχές και αποζημιώσεις, που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου αυτού, όλες οι άλλες παροχές, επιδόματα και αποζημιώσεις με οποιαδήποτε ονομασία, που προβλέπονται από άλλες γενικές ή ειδικές διατάξεις καταργούνται.

 Επίδομα ιδιαίτερων συνθηκών εργασίας, λόγω της ιδιαίτερης φύσης των καθηκόντων των εν λόγω στελεχών καθώς και της απασχόλησης χωρίς ωράριο εργασίας ή πέραν του ωραρίου εργασίας, οριζόμενο ως εξής:

Το εν λόγω επίδομα προσαυξάνεται κατά πενήντα πέντε (55) ευρώ για τα στελέχη που είναι έγγαμα χωρίς τέκνα. Για τα στελέχη που έχουν τέκνα, τα οποία πληρούν τις προϋποθέσεις χορήγησης της οικογενειακής παροχής του άρθρου 15 του ν.4354/2015 (Α’ 176), το εν λόγω επίδομα προσαυξάνεται κατά εκατόν δεκαπέντε (115) ευρώ. 
Σε περίπτωση συζύγων που αμείβονται και οι δύο με τις διατάξεις του παρόντος, η ως άνω προσαύξηση καταβάλλεται και στους δύο. 
Το ως άνω επίδομα καταβάλλεται με την απαραίτητη προϋπόθεση ότι οι δικαιούχοι του προσφέρουν υπηρεσία με πλήρη και αποκλειστική απασχόληση στα καθήκοντα και τις συνθήκες που δικαιολογούν την καταβολή του. 
Σε περίπτωση απομάκρυνσης των στελεχών με απόσπαση, μετακίνηση, διάθεση ή εκπαιδευτική άδεια μεγαλύτερη των δύο (2) μηνών, από τα εν γένει καθήκοντα, τις θέσεις και τις συνθήκες, οι οποίες δικαιολογούν τη χορήγηση του επιδόματος αυτού, διακόπτεται ισοχρόνως και η καταβολή του με βεβαίωση του οικείου προϊσταμένου. 

Για τον υπολογισμό της προσαύξησης των αποδοχών λόγω χορήγησης εκπαιδευτικής άδειας στο προσωπικό του παρόντος νόμου λαμβάνεται υπόψη μόνο ο βασικός μισθός.

Η ισχύς των διατάξεων του παρόντος αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις επιμέρους διατάξεις του.

Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου του Κράτους. 

Αθήνα, 19 Μαΐου 2017 
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας 
ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ Β. ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ