1. Τις διατάξεις:
α. Του άρθρου 14 του ν. 3511/2006 «Αναδιοργάνωση του Πυροσβεστικού Σώματος, αναβάθμιση της αποστολής του και άλλες διατάξεις» (Α' 258), όπως αυτό τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το άρθρο 100 του ν. 4249/2014 «Αναδιοργάνωση της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού Σώματος και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, αναβάθμιση Υπηρεσιών του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και ρύθμιση λοιπών θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και άλλες διατάξεις» (Α' 73).
β. Των άρθρων 90 και 91 του ν. 4249/2014 «Αναδιοργάνωση της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού Σώματος και της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, αναβάθμιση Υπηρεσιών του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και ρύθμιση λοιπών θεμάτων αρμοδιότητας Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και
Προστασίας του Πολίτη και άλλες διατάξεις» (Α' 73).
γ. Του άρθρου 90 του «Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα Κυβερνητικά όργανα», που κυρώθηκε με το άρθρο 1 του π.δ. 63/2005 (Α' 98).
δ. Του άρθρου 1 του π.δ. 210/1992 «Κωδικοποίηση διατάξεων προεδρικών διαταγμάτων του Κανονισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας του Πυροσβεστικού Σώματος» (Α' 99) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
ε. Του π.δ. 101/2012 «Υπαγωγή του Πυροσβεστικού Σώματος στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και τροποποίηση του π.δ. 215/2007» (Α'167).
στ. Του π.δ. 123/2016 «Ανασύσταση και μετονομασία του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, ανασύσταση του Υπουργείου Τουρισμού, σύσταση Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, μετονομασία Υπουργείων Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων» (Α' 208).
ζ. Του π.δ. 125/2016 «Διορισμός, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α' 210).
η. Της υπ' αριθ. Υ173/2016 απόφασης Πρωθυπουργού «Σύσταση θέσεων αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Β' 3630).
θ. Της υπ' αριθ. Υ186/2016 απόφασης Πρωθυπουργού «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Αναπληρωτή Υπουργό Εσωτερικών Νικόλαο Τόσκα» (Β' 3671).
ι. Του π.δ. 71/1988 «Κανονισμός πυροπροστασίας κτιρίων» όπως ισχύει (Α' 32).
ια. Της υπ' αριθ. 13/2013 Πυροσβεστικής Διάταξης «Απλοποίηση διαδικασίας χορήγησης πιστοποιητικού (ενεργητικής) πυροπροστασίας σε επιχειρήσεις- εγκαταστάσεις και τροποποίηση της υπ' αριθ. 12/2012 Πυροσβεστικής Διάταξης» (Β'1586).
ιβ. Της υπ' αριθ. 14/2014 Πυροσβεστικής Διάταξης «Οργάνωση, εκπαίδευση και ενημέρωση προσωπικού των επιχειρήσεων- εγκαταστάσεων σε θέματα πυροπροστασίας» (Β' 2434).
ιγ. Της υπ' αριθ. 15/2014 Πυροσβεστικής Διάταξης «Προδιαγραφές μελέτης, σχεδίασης και εγκατάστασης των φορητών, μόνιμων και λοιπών προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων και μέσων της ισχύουσας νομοθεσίας πυροπροστασίας» (Β' 3149).
ιδ. Της υπ' αριθ. 3/2015 Πυροσβεστικής Διάταξης (Β' 529).
ιε. Της υπ' αριθ. 8γ/2007 Πυροσβεστικής Διάταξης (Β' 276).
ιστ. Της υπ' αριθ. 8/2016 Πυροσβεστικής Διάταξης.
2. Το γεγονός ότι υφίσταται ανάγκη επανακαθορισμού των μέτρων και μέσων πυροπροστασίας σε εμπορικά καταστήματα, όπως αυτά καθορίσθηκαν με την υπ' αριθ. 8γ/2007 Πυροσβεστική Διάταξη όπως ισχύει, προκειμένου να προσαρμοστούν αυτά στα σύγχρονα τεχνολογικά δεδομένα.
3. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, σύμφωνα με το υπ' αριθ. 8000/1/2016/110-α'/17-11-2016 έγγραφο της Διεύθυνσης Δημοσιονομικής Διαχείρισης του Υπουργείου Εσωτερικών, αποφασίζουμε:
Καθορίζουμε τα ελάχιστα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα και μέσα πυροπροστασίας στα εμπορικά καταστήματα και στους βοηθητικούς χώρους αυτών, με σκοπό την πρόληψη και αποτροπή εκδήλωσης και εξάπλωσης πυρκαγιών και ατυχημάτων, καθώς και τη διάσωση ατόμων και υλικών αγαθών που βρίσκονται μέσα σ' αυτά ως ακολούθως:

1. Οι διατάξεις της παρούσας έχουν εφαρμογή στις επιχειρήσεις - εγκαταστάσεις που στεγάζονται σε κτίρια με αίτηση για έκδοση Άδειας Οικοδομής πριν την έναρξη ισχύος του Π.Δ. 71/1988 και υπαίθριους χώρους, που χρησιμοποιούνται για την έκθεση, πώληση και αποθήκευση εμπορευμάτων, όπως καταστήματα πώλησης ειδών για ατομική ή οικιακή χρήση ή κατανάλωση, πολυκαταστήματα (που διαθέτουν ευρύ φάσμα εμπορευμάτων, στα οποία περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων είδη ένδυσης, έπιπλα, οικιακές συσκευές, καλλυντικά, κοσμήματα, παιχνίδια, αθλητικά είδη κ.λπ.), εμπορικά κέντρα, αγορές και υπεραγορές τροφίμων (σούπερ μάρκετ), καταστήματα πώλησης ειδών σε επαγγελματίες, φαρμακεία, κομμωτήρια, ινστιτούτα αισθητικής, καταστήματα πώλησης ζώων ή/και ζωοτροφών, έκθεσης και πώλησης μηχανοκίνητων οχημάτων, σκαφών κ.λπ. ή/και ανταλλακτικών αυτών, πώλησης οικοδομικών υλικών, άνθρακα (κάρβουνο) και καύσιμη ξυλεία, επιδιόρθωση και επεξεργασία αγαθών (χωρίς ν' ανήκουν στην κατηγορία βιομηχανίες - βιοτεχνίες και αποθήκες αυτών), καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος για όρθιους και διερχόμενους ή με πάγκους και σκαμπό, καθώς και καταστήματα υψηλού βαθμού κινδύνου όπως εμπορία χρωμάτων, βερνικιών, και άλλων χημικών προϊόντων, ειδών κυνηγιού και εκρηκτικών υλών, όπλων και πυρομαχικών-βεγγαλικών, μονωτικών υλικών, λιπασμάτων και αγροχημικών προϊόντων.
2. Επιπροσθέτως η παρούσα εφαρμόζεται:
α. Σε δραστηριότητες που έχουν λειτουργική εξάρτηση με το κατάστημα και είναι της αυτής ιδιοκτησίας-εκμετάλλευσης, όπως αποθήκες, χώροι ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων και λοιποί χώροι (όπως αποδυτήρια, χώροι υγιεινής, κουζίνα, λεβητοστάσια, μετασχηματιστές μέσης και υψηλής τάσης και αποθήκες καυσίμων).
β. Σε χώρους συνάθροισης κοινού εντός του καταστήματος ανεξαρτήτως ιδιοκτησίας (όπως εστιατόριο, καφετέρια, παιδότοπος).
γ. Σε χώρους καταστημάτων εντός άλλης κύριας χρήσης (όπως κυλικεία εκπαιδευτηρίων, γραφείων, κινημτογράφων, ή/και καταστήματα εντός πρατηρίων υγρών καυσίμων, κτιρίων υγείας και κοινωνικής πρόνοιας).
3. Οι διατάξεις της παρούσας δεν έχουν εφαρμογή στις εξής δραστηριότητες:
α. Σε καταστήματα που εμπίπτουν στις διατάξεις του Π.Δ. 71/1988 (Α' 32) όπως κάθε φορά ισχύει.
β. Σε χώρους συνάθροισης κοινού που είναι ανεξάρτητοι των χώρων του καταστήματος (όπως σε δώματα καταστημάτων), καθώς και σε χώρους συνάθροισης κοινού που είναι πυράντοχα διαχωρισμένοι από τους άλλους χώρους του καταστήματος και διαθέτουν ανεξάρτητες οδεύσεις διαφυγής και εξόδους κινδύνου. Οι εν λόγω χώροι αντιμετωπίζονται από άποψη πυροπροστασίας με τις διατάξεις της Υ.Α. 14980 Φ.700.5/2015 (ΦΕΚ 529/Β` 3.4.2015) (Πυροσβεστική Διάταξη 3/2015) όπως κάθε φορά ισχύει.
γ.  Σε  εμπορικά  καταστήματα  που  υπάγονται  στην Υ.Α. 30722/Φ.700.1, Πυρ/κή Δ/ξη 11/2003  (Β'  817),  όπως  κάθε  φορά ισχύει.
4. Στις περιπτώσεις καταστημάτων που καταλαμβάνουν δύο (2) ή περισσότερα ανεξάρτητα κτίρια, για την επιβολή των μέτρων και μέσων πυροπροστασίας, κάθε κτίριο εξετάζεται ξεχωριστά.

Για τις ανάγκες της παρούσας ισχύουν και εφαρμόζονται οι ακόλουθοι ορισμοί:

• Αδιέξοδο χαρακτηρίζεται μία κοινόχρηστη περιοχή κύριας χρήσης του ορόφου-επιπέδου (όπως διάδρομος) από κάθε σημείο της οποίας η διαφυγή μπορεί να γίνει μόνο προς μία (1) κατεύθυνση.
• Έξοδος κινδύνου είναι το άνοιγμα εισόδου που οδηγεί σε πυροπροστατευμένη όδευση διαφυγής, σε μια οδό ή κατευθείαν σ' έναν υπαίθριο ασφαλή χώρο από τον κίνδυνο της φωτιάς ή και του καπνού.
• Εσωτερικός εξώστης (πατάρι) είναι ο προσβάσιμος χώρος που βρίσκεται εντός άλλου χώρου, όπου η υποκείμενη επιφάνεια πληροί τις προϋποθέσεις χώρου κύριας χρήσης, έχει προσπέλαση από τον χώρο αυτόν, αποτελεί λειτουργικό παράρτημα της χρήσης αυτής, έχει συνολικό εμβαδά μικρότερο του 70% της επιφάνειας του υποκείμενου χώρου, δεν θεωρείται όροφος και δεν μπορεί να αποτελεί ανεξάρτητη ιδιοκτησία.
• Θεωρητικός πληθυσμός είναι ο τεχνικός (θεωρητικός) υπολογισμός των ατόμων του καταστήματος ως βάση υπολογισμού για τη λήψη των κατάλληλων μέτρων και μέσων πυροπροστασίας, χωρίς να αποτελεί κριτήριο του μέγιστου πληθυσμού που δύναται να συγκεντρωθεί.
• Καταστήματα υψηλού βαθμού κινδύνου θεωρούνται τα καταστήματα που λόγω της φύσης των προϊόντων τους, υφίσταται αυξημένος κίνδυνος έναρξης φωτιάς ή/και παρουσιάζουν μεγάλη αναφλεξιμότητα, ταχύτητα επιφανειακής εξάπλωσης της φλόγας και έκλυση θερμότητας, παράγουν πολλά τοξικά καυσαέρια ή/και έχουν κίνδυνο έκρηξης.
• Μονώροφα, είναι τα καταστήματα που η κύρια δραστηριότητά τους αναπτύσσεται σε έναν (1) όροφο.
• Όδευση διαφυγής είναι η συνεχής και χωρίς εμπόδια πορεία για τη διαφυγή από οποιοδήποτε σημείο κτιρίου προς ασφαλή, υπαίθριο συνήθως χώρο, σε περίπτωση πυρκαγιάς.
• Όροφος εκκένωσης είναι ο όροφος του κτιρίου, από τον οποίο εξέρχονται προς ασφαλή χώρο οι οδεύσεις διαφυγής.
• Παροχή όδευσης διαφυγής είναι ο αριθμός των ατόμων που είναι δυνατό να διαφύγει έγκαιρα, σε περίπτωση πυρκαγιάς, χρησιμοποιώντας αυτήν την όδευση.
• Πολυώροφα, είναι τα καταστήματα που η κύρια δραστηριότητά τους, αναπτύσσεται σε δύο (2) ή περισσότερους ορόφους.
• Πραγματική απόσταση απροστάτευτης όδευσης διαφυγής είναι το μήκος της οριζόντιας ή κατακόρυφης πορείας που φυσιολογικά θα διανύσει ένα άτομο για να διαφύγει, σε περίπτωση πυρκαγιάς, από τυχόν σημείο της κύριας χρήσης ενός ορόφου ή επιπέδου μέχρι την πλησιέστερη έξοδο κινδύνου.
• Πυραντίσταση είναι η ικανότητα κατασκευής ή δομικού στοιχείου ν' αντιστέκεται για καθορισμένο χρονικό διάστημα, που ονομάζεται δείκτης πυραντίστασης, στα θερμικά αποτελέσματα της φωτιάς, χωρίς απώλεια της ευστάθειας, της ακεραιότητας και της αντίστασης στη δίοδο της θερμότητας.
• Πυροδιαμέρισμα είναι το τμήμα κτιρίου ή και ολόκληρο το κτίριο που περικλείεται ερμητικά (σε περίπτωση πυρκαγιάς) από δομικά στοιχεία με προκαθορισμένο, κατά περίπτωση, δείκτη πυραντίστασης.
• Πυροπροστατευμένη όδευση διαφυγής είναι το τμήμα της όδευσης (όπως κλιμακοστάσιο, διάδρομος, προθάλαμος) που περικλείεται από πυράντοχα δομικά στοιχεία με προκαθορισμένο δείκτη πυραντίστασης.
• Τελική έξοδος είναι η κατάληξη μιας όδευσης διαφυγής από κτίριο, που οδηγεί σε οδό ή ανοικτό χώρο ασφαλή από τον κίνδυνο της φωτιάς ή/και του καπνού.
• Υπόγεια, είναι τα καταστήματα που η κύρια ή/και βοηθητική δραστηριότητά τους, αναπτύσσεται σε χαμηλότερη στάθμη από τον κατώτερο όροφο εκκένωσης του κτιρίου.
• Χώροι βοηθητικής χρήσης είναι οι χώροι που δεν προορίζονται για την εξυπηρέτηση της βασικής (κύριας) χρήσης των εμπορικών καταστημάτων και την παραμονή των χρηστών του σε αυτούς ή είναι λειτουργικά παραρτήματα αυτής, όπως αποθήκες, γραφεία, αποδυτήρια, χώροι υγιεινής, κουζίνα, ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις.
• Χώροι κύριας χρήσης είναι οι χώροι που προορίζονται για την εξυπηρέτηση της βασικής χρήσης των εμπορικών καταστημάτων και την παραμονή των χρηστών του σε αυτούς, όπως χώροι έκθεσης και πώλησης και χώροι συνάθροισης κοινού.

Α. Υπολογισμός θεωρητικού πληθυσμού
1. Ο θεωρητικός πληθυσμός των εμπορικών καταστημάτων αποτελεί το άθροισμα των θεωρητικών πληθυσμών των παρακάτω δραστηριοτήτων του Πίνακα 1.
Για τον υπολογισμό του θεωρητικού πληθυσμού, λαμβάνεται υπόψη η μικτή επιφάνεια δαπέδων των χώρων που προορίζονται αποκλειστικά για την εκάστοτε δραστηριότητα, καθώς και των διαδρόμων κυκλοφορίας τους, εξαιρουμένων των χώρων εστίασης για όρθιους και διερχόμενους όπου λαμβάνεται υπόψη η επιφάνεια αναμονής των ενοίκων.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1

2. Ο θεωρητικός πληθυσμός των χώρων συνάθροισης κοινού της παρ. 2β του άρθρου 1 της παρούσας, υπολογίζεται κατά τα οριζόμενα στις παρ. A1, A2 και A3 του άρθρου 3 της υπ' αριθ. 3/2015 Πυροσβεστικής Διάταξης όπως κάθε φορά ισχύει και αθροίζεται στο θεωρητικό πληθυσμό της παρ.1 του παρόντος άρθρου. Τα μέτρα και μέσα πυροπροστασίας των εν λόγω χώρων θα λαμβάνονται στο σύνολό τους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρούσα.
Β. Υπολογισμός οδεύσεων διαφυγής και εξόδων κινδύνου
1. Παροχή οδεύσεων διαφυγής
Η παροχή όδευσης διαφυγής ανά μονάδα πλάτους (ορίζεται 0,60 του μέτρου) καθορίζεται σε:
α. 100 άτομα για τις οριζόντιες οδεύσεις (διάδρομοι, πόρτες, προθάλαμοι) σε υπέργειους ορόφους και 75 άτομα σε υπόγειους ορόφους.
β. 60 άτομα για τις κατακόρυφες οδεύσεις (κλιμακοστάσια, ράμπες) σε υπέργειους ορόφους και 45 άτομα σε υπόγειους ορόφους.
2. Υπολογισμός παροχής οδεύσεων διαφυγής
α. Η παροχή της οριζόντιας όδευσης διαφυγής υπολογίζεται για κάθε όροφο, συμπεριλαμβανομένου του υπογείου, ανάλογα με το θεωρητικό πληθυσμό αυτού.
β. Η παροχή της μίας ή περισσοτέρων κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής των υπερκείμενων ορόφων του ορόφου εκκένωσης, καθορίζεται με βάση τους ορόφους που εξυπηρετούν. Ειδικότερα:
i) η παροχή της μίας ή περισσοτέρων κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής που εξυπηρετούν έως και δύο (2) ορόφους υπολογίζεται από τον όροφο με το μεγαλύτερο θεωρητικό πληθυσμό.
ii) η παροχή της μίας ή περισσοτέρων κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής που εξυπηρετούν τρεις (3) έως και πέντε (5) ορόφους υπολογίζεται από το άθροισμα των παροχών των δύο (2) με το μεγαλύτερο θεωρητικό πληθυσμό ορόφων.
iii) η παροχή της μίας ή περισσοτέρων κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής που εξυπηρετούν έξι (6) ή περισσότερους ορόφους υπολογίζεται από το άθροισμα των παροχών των τριών (3) με το μεγαλύτερο θεωρητικό πληθυσμό ορόφων.
γ. Η παροχή της μίας ή περισσοτέρων κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής των υποκείμενων ορόφων του ορόφου εκκένωσης, καθορίζεται από τον υπόγειο όροφο με τον μεγαλύτερο θεωρητικό πληθυσμό.
δ. Εφόσον οι απαιτούμενες από τον υπολογισμό της παροχής οδεύσεων διαφυγής, κατακόρυφες οδεύσεις διαφυγής είναι πυροπροστατευμένες με αυτοκλειόμενες πυράντοχες πόρτες, ο όροφος με το μεγαλύτερο θεωρητικό πληθυσμό, καθορίζει την παροχή των οδεύσεων διαφυγής, ανεξαρτήτως αριθμού ορόφων.
ε. Το ελάχιστο πλάτος των οδεύσεων διαφυγής και των θυρών αυτών ορίζεται σε 0,90 μ. Κατ' εξαίρεση, το ελάχιστο πλάτος των οδεύσεων διαφυγής και των θυρών αυτών σε χώρους καταστημάτων με θεωρητικό πληθυσμό μέχρι 50 άτομα επιτρέπεται να είναι 0,80 μ.
στ. Οι διάδρομοι κυκλοφορίας μέσα στους χώρους των καταστημάτων δεν πρέπει να έχουν πλάτος μικρότερο του 0,80μ..
ζ. Το πλάτος της όδευσης διαφυγής δεν πρέπει να μειώνεται στην πορεία προς την έξοδο - τελική έξοδο κινδύνου.
3. Έξοδοι - τελικοί έξοδοι κινδύνου
3.1. Αριθμός και πλάτος εξόδων - τελικών εξόδων κινδύνου
3.1.1. Απροστάτευτες οδεύσεις διαφυγής
α. Ο αριθμός και το πλάτος των τελικών εξόδων κινδύνου στον όροφο εκκένωσης καταστημάτων που η κύρια χρήση τους αναπτύσσονται σε έως και δύο (2) ορόφους δίνεται στον Πίνακα 2 και είναι σύμφωνα με το θεωρητικό πληθυσμό, ο οποίος υπολογίζεται από το άθροισμα του θεωρητικού πληθυσμού των ορόφων.
β. Ο αριθμός και το πλάτος των τελικών εξόδων κινδύνου στον όροφο εκκένωσης που η κύρια χρήση τους αναπτύσσονται σε τρεις (3) ή περισσότερους ορόφους δίνεται στον Πίνακα 2 και είναι σύμφωνα με τον θεωρητικό πληθυσμό, ο οποίος υπολογίζεται από το άθροισμα:
i. Του θεωρητικού πληθυσμού του ορόφου εκκένωσης
και
ii. Του 1/2 του συνόλου του θεωρητικού πληθυσμού των υπερκείμενων και υποκείμενων ορόφων του ορόφου εκκένωσης.
3.1.2. Πυροπροστατευμένες οδεύσεις διαφυγής
α. Ο αριθμός και το πλάτος των εξόδων κινδύνου καταστημάτων δίνεται στον Πίνακα 2 και υπολογίζεται για κάθε όροφο ανάλογα με το θεωρητικό πληθυσμό αυτού.
β. Ο αριθμός και το πλάτος των τελικών εξόδων κινδύνου στον όροφο εκκένωσης που η κύρια χρήση τους αναπτύσσονται σε δύο (2) ή περισσότερους ορόφους και διαθέτουν τις απαιτούμενες από τον υπολογισμό της παροχής οδεύσεων διαφυγής, πυροπροστατευμένες οδεύσεις διαφυγής με αυτοκλειόμενες πυράντοχες πόρτες, δίνεται στον Πίνακα 2 και είναι σύμφωνα με το θεωρητικό του πληθυσμό, ο οποίος υπολογίζεται από το άθροισμα:
i. Του θεωρητικού πληθυσμού του ορόφου εκκένωσης
και
ii. Του 1/4 του συνόλου του θεωρητικού πληθυσμού των υπερκείμενων και υποκείμενων ορόφων του ορόφου εκκένωσης.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2

* Κατ’ εξαίρεση σε υπόγειους χώρους κύριας χρήσης επιβάλλονται δύο (2) τουλάχιστον έξοδοι κινδύνου ελάχιστου πλάτους 0,80 μ..
Για πληθυσμό μεγαλύτερο των 800 ατόμων προστίθεται μία (1) έξοδος πλάτους 1,80 μ. ανά 400 άτομα ή κλάσμα αυτών.
3.2. Διάταξη τελικών εξόδων κινδύνου
Εφόσον επιβάλλονται δύο (2) τελικές έξοδοι κινδύνου, τα πλησιέστερα άκρα τους πρέπει να απέχουν τουλάχιστον το 1/3 της μέγιστης διαγώνιας διάστασης (D) του χώρου κύριας χρήσης (Σχήματα 1 και 2). Εφόσον απαιτούνται τρεις (3) ή περισσότερες τελικές έξοδοι κινδύνου, η θέση τουλάχιστον δύο (2) εξ' αυτών, πρέπει να ικανοποιεί τα παραπάνω κριτήρια.

4. Όρια μήκους πραγματικής απροστάτευτης όδευσης διαφυγής και αδιεξόδων
α. Η μέγιστη απόσταση της πραγματικής απροστάτευτης όδευσης διαφυγής από τους χώρους κύριας χρήσης του καταστήματος έως την πλησιέστερη έξοδο ή τελική έξοδο κινδύνου ορίζεται σε 45 μ. (Σχήματα 3 και 4), εξαιρουμένων των καταστημάτων υψηλού βαθμού κινδύνου, όπου ορίζεται στα 23μ.. Όταν υπάρχουν δύο (2) ή περισσότερες εναλλακτικές οδεύσεις διαφυγής, αρκεί η μία (1) από αυτές να πληροί το μέγιστο όριο μήκους της πραγματικής απόστασης.

β. Η απόσταση της πραγματικής απροστάτευτης όδευσης διαφυγής, αναφέρεται συνήθως σε οριζόντια διαδρομή.
Όταν στην όδευση περιλαμβάνεται απροστάτευτη κατακόρυφη όδευση, προστίθεται το μήκος του κλιμακοστασίου επαυξημένο κατά 50%.
Γ. Λοιπά χαρακτηριστικά οδεύσεων διαφυγής - εξόδων κινδύνου
1. Οδεύσεις διαφυγής - έξοδοι κινδύνου
1.1. Γενικά
α. Το ελεύθερο ύψος των χώρων, όπου διέρχεται όδευση διαφυγής να είναι τουλάχιστον 2,20 μ. και για τις σκάλες, δοκούς, θύρες οδεύσεων τουλάχιστον 2μ.. Το ελάχιστος πλάτος της όδευσης διαφυγής των βοηθητικών χώρων, δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερο από 0,60 μ.
β. Απαγορεύεται η χρήση των ανελκυστήρων ως οδεύσεων διαφυγής.
γ. Απαγορεύεται οδεύσεις διαφυγής από χώρους κύριας χρήσης που οδηγούν σε εξόδους ή τελικές εξόδους κινδύνου να διέρχονται μέσα από βοηθητικούς χώρους όπως αποθήκες, χώρους υγιεινής, χώρους ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, γραφεία κ.λπ..
1.2. Κλιμακοστάσια
α. Έξοδοι κινδύνου-θύρες οδεύσεων διαφυγής, από χώρους κύριας χρήσης, πρέπει να διαθέτουν πλατύσκαλο εφόσον οδηγούν σε κλιμακοστάσιο. Το ελάχιστο πλάτος του πλατύσκαλου πρέπει να είναι 0,60μ.
β. Κάθε θύρα που έχει άμεση πρόσβαση στο κλιμακοστάσιο, πρέπει κατά το άνοιγμα της να μην φράσει σκαλοπάτια ή πλατύσκαλα, ούτε να μειώνει το πλάτος της σκάλας ή του πλατύσκαλου, διασφαλίζοντας μία (1) τουλάχιστον μονάδα πλάτους (0,60 του μέτρου) οδεύσεως διαφυγής (Σχήμα 5).

γ. Το ελάχιστο πλάτος (πάτημα) των βαθμίδων των κλιμάκων που χρησιμοποιούνται ως οδεύσεις διαφυγής από χώρους κύριας χρήσης πρέπει να είναι 0,24 μ. και αντίστοιχα το ύψος (ρίχτυ) των βαθμίδων των κλιμάκων μεταξύ 0,13 έως 0,20 μ. (Σχήμα 6). Κατ' εξαίρεση απαλλάσσονται από την ανωτέρω απαίτηση καταστήματα που η κύρια χρήση τους αναπτύσσεται σε έως και δύο (2) ορόφους υπέρ του ορόφου εκκένωσης και ο θεωρητικός πληθυσμός κάθε ορόφου δεν υπερβαίνει τα πενήντα (50) άτομα.

δ. Οι κυλιόμενες κλίμακες, γίνονται αποδεκτές ως δεύτερες οδεύσεις διαφυγής μόνο όταν πληρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις σωρευτικά:
i) έχουν το απαιτούμενο πλάτος.
ii) ακινητοποιούνται αυτόματα, σε περίπτωση ενεργοποίησης του συστήματος πυρανίχνευσης ή με κομβίο χειροκίνητης ακινητοποίησης.
ε. Οι οδεύσεις διαφυγής πρέπει να είναι πυράντοχης κατασκευής και να μην περιλαμβάνουν καυστά υλικά.
στ. Εξωτερικά μεταλλικά κλιμακοστάσια, γίνονται αποδεκτά ως δεύτερες οδεύσεις διαφυγής.
1.3. Πυραντίσταση οδεύσεων διαφυγής
1.3.1. Εξωτερικές οδεύσεις
Οι εξωτερικές, οριζόντιες και κατακόρυφες οδεύσεις διαφυγής θεωρούνται ως πυροπροπροστατευμένες εφόσον είναι μόνιμης πυράντοχης κατασκευής χωρίς να περιλαμβάνουν καυστά υλικά και διαχωρίζονται από το κτίριο με δομικά στοιχεία με δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον ίσο με τον καθορισμένο στον Πίνακα 3. Η πυραντίσταση των εξωτερικών τοίχων πρέπει να επεκτείνεται εκατέρωθεν του κλιμακοστασίου κατά τουλάχιστον 2 μ. (Σχήμα 7).

1.3.2. Εσωτερικές οδεύσεις διαφυγής
Τα περιβλήματα των πυροπροστατευμένων οδεύσεων διαφυγής πρέπει να έχουν δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον ίσο με τον καθορισμένο στον Πίνακα 3.
1.3.3. Ανοίγματα πυροπροστατευμένων οδεύσεων διαφυγής
Τα ανοίγματα που χρησιμοποιούνται ως είσοδος και έξοδος της πυροπροστατευμένης όδευσης διαφυγής των ανωτέρω παρ. 1.3.1 και 1.3.2 πρέπει να διαθέτουν αυτοκλειόμενες πυράντοχες πόρτες με δείκτη πυραντίστασης που μπορεί να υπολείπεται μέχρι 30 λεπτά από τον ελάχιστο δείκτη πυραντίστασης του Πίνακα 3.
2. Θύρες
2.1. Κατεύθυνση περιστροφής- πλάτος
Οι θύρες των οδεύσεων διαφυγής και εξόδων κινδύνου των καταστημάτων, πρέπει να ανοίγουν προς την κατεύθυνση της διαφυγής. Από την εν λόγω απαίτηση απαλλάσσονται θύρες καταστημάτων με συνολικό θεωρητικό πληθυσμό μέχρι 50 άτομα. Σε κάθε περίπτωση οι θύρες πρέπει να παρέχουν το πλήρες πλάτος του ανοίγματός τους (Σχήμα 8).

2.2. Θύρες περιορισμού πορείας-ελέγχου
α. Οι αυτόματες μηχανοκίνητες θύρες με αισθητήρες κίνησης που χρησιμοποιούνται στα καταστήματα ως έξοδοι - τελικές έξοδοι κινδύνου, γίνονται αποδεκτές μόνο όταν παρέχουν το επιβαλλόμενο πλάτος κατά το πλήρες άνοιγμα τους και σε περίπτωση διακοπής ρεύματος, παραμένουν ανοιχτές.
β. Οι περιστρεφόμενες θύρες γύρω από τον κεντρικό άξονα αυτών και οι περιστροφικοί φραγμοί επιτρέπονται ως δευτερεύουσες οδεύσεις διαφυγής ή ως δεύτερες έξοδοι-τελικές έξοδοι κινδύνου.
γ. θύρες προθαλάμων εξόδων - τελικών εξόδων κινδύνου πρέπει να έχουν το ίδιο πλάτος και φορά ανοίγματος με αυτά των εξόδων -τελικών εξόδων κινδύνου.
2.3. Εξοπλισμός
α. Κάθε πόρτα πρέπει να έχει κατάλληλο εξοπλισμό λειτουργίας, ώστε να ανοίγει με προφανή και εύκολο τρόπο.
β. Σύρτες ή παρόμοια μέσα ασφαλίσεως δεν γίνονται αποδεκτά.

1. Ο θεωρητικός πληθυσμός των εμπορικών καταστημάτων αποτελεί το άθροισμα των θεωρητικών πληθυσμών των παρακάτω δραστηριοτήτων του Πίνακα 1.
Για τον υπολογισμό του θεωρητικού πληθυσμού, λαμβάνεται υπόψη η μικτή επιφάνεια δαπέδων των χώρων που προορίζονται αποκλειστικά για την εκάστοτε δραστηριότητα, καθώς και των διαδρόμων κυκλοφορίας τους, εξαιρουμένων των χώρων εστίασης για όρθιους και διερχόμενους όπου λαμβάνεται υπόψη η επιφάνεια αναμονής των ενοίκων.
ΠΙΝΑΚΑΣ 1

2. Ο θεωρητικός πληθυσμός των χώρων συνάθροισης κοινού της παρ. 2β του άρθρου 1 της παρούσας, υπολογίζεται κατά τα οριζόμενα στις παρ. A1, A2 και A3 του άρθρου 3 της υπ' αριθ. 3/2015 Πυροσβεστικής Διάταξης όπως κάθε φορά ισχύει και αθροίζεται στο θεωρητικό πληθυσμό της παρ.1 του παρόντος άρθρου. Τα μέτρα και μέσα πυροπροστασίας των εν λόγω χώρων θα λαμβάνονται στο σύνολό τους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρούσα.

1. Παροχή οδεύσεων διαφυγής
Η παροχή όδευσης διαφυγής ανά μονάδα πλάτους (ορίζεται 0,60 του μέτρου) καθορίζεται σε:
α. 100 άτομα για τις οριζόντιες οδεύσεις (διάδρομοι, πόρτες, προθάλαμοι) σε υπέργειους ορόφους και 75 άτομα σε υπόγειους ορόφους.
β. 60 άτομα για τις κατακόρυφες οδεύσεις (κλιμακοστάσια, ράμπες) σε υπέργειους ορόφους και 45 άτομα σε υπόγειους ορόφους.
2. Υπολογισμός παροχής οδεύσεων διαφυγής
α. Η παροχή της οριζόντιας όδευσης διαφυγής υπολογίζεται για κάθε όροφο, συμπεριλαμβανομένου του υπογείου, ανάλογα με το θεωρητικό πληθυσμό αυτού.
β. Η παροχή της μίας ή περισσοτέρων κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής των υπερκείμενων ορόφων του ορόφου εκκένωσης, καθορίζεται με βάση τους ορόφους που εξυπηρετούν. Ειδικότερα:
i) η παροχή της μίας ή περισσοτέρων κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής που εξυπηρετούν έως και δύο (2) ορόφους υπολογίζεται από τον όροφο με το μεγαλύτερο θεωρητικό πληθυσμό.
ii) η παροχή της μίας ή περισσοτέρων κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής που εξυπηρετούν τρεις (3) έως και πέντε (5) ορόφους υπολογίζεται από το άθροισμα των παροχών των δύο (2) με το μεγαλύτερο θεωρητικό πληθυσμό ορόφων.
iii) η παροχή της μίας ή περισσοτέρων κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής που εξυπηρετούν έξι (6) ή περισσότερους ορόφους υπολογίζεται από το άθροισμα των παροχών των τριών (3) με το μεγαλύτερο θεωρητικό πληθυσμό ορόφων.
γ. Η παροχή της μίας ή περισσοτέρων κατακόρυφων οδεύσεων διαφυγής των υποκείμενων ορόφων του ορόφου εκκένωσης, καθορίζεται από τον υπόγειο όροφο με τον μεγαλύτερο θεωρητικό πληθυσμό.
δ. Εφόσον οι απαιτούμενες από τον υπολογισμό της παροχής οδεύσεων διαφυγής, κατακόρυφες οδεύσεις διαφυγής είναι πυροπροστατευμένες με αυτοκλειόμενες πυράντοχες πόρτες, ο όροφος με το μεγαλύτερο θεωρητικό πληθυσμό, καθορίζει την παροχή των οδεύσεων διαφυγής, ανεξαρτήτως αριθμού ορόφων.
ε. Το ελάχιστο πλάτος των οδεύσεων διαφυγής και των θυρών αυτών ορίζεται σε 0,90 μ. Κατ' εξαίρεση, το ελάχιστο πλάτος των οδεύσεων διαφυγής και των θυρών αυτών σε χώρους καταστημάτων με θεωρητικό πληθυσμό μέχρι 50 άτομα επιτρέπεται να είναι 0,80 μ.
στ. Οι διάδρομοι κυκλοφορίας μέσα στους χώρους των καταστημάτων δεν πρέπει να έχουν πλάτος μικρότερο του 0,80μ..
ζ. Το πλάτος της όδευσης διαφυγής δεν πρέπει να μειώνεται στην πορεία προς την έξοδο - τελική έξοδο κινδύνου.
3. Έξοδοι - τελικοί έξοδοι κινδύνου
3.1. Αριθμός και πλάτος εξόδων - τελικών εξόδων κινδύνου
3.1.1. Απροστάτευτες οδεύσεις διαφυγής
α. Ο αριθμός και το πλάτος των τελικών εξόδων κινδύνου στον όροφο εκκένωσης καταστημάτων που η κύρια χρήση τους αναπτύσσονται σε έως και δύο (2) ορόφους δίνεται στον Πίνακα 2 και είναι σύμφωνα με το θεωρητικό πληθυσμό, ο οποίος υπολογίζεται από το άθροισμα του θεωρητικού πληθυσμού των ορόφων.
β. Ο αριθμός και το πλάτος των τελικών εξόδων κινδύνου στον όροφο εκκένωσης που η κύρια χρήση τους αναπτύσσονται σε τρεις (3) ή περισσότερους ορόφους δίνεται στον Πίνακα 2 και είναι σύμφωνα με τον θεωρητικό πληθυσμό, ο οποίος υπολογίζεται από το άθροισμα:
i. Του θεωρητικού πληθυσμού του ορόφου εκκένωσης
και
ii. Του 1/2 του συνόλου του θεωρητικού πληθυσμού των υπερκείμενων και υποκείμενων ορόφων του ορόφου εκκένωσης.
3.1.2. Πυροπροστατευμένες οδεύσεις διαφυγής
α. Ο αριθμός και το πλάτος των εξόδων κινδύνου καταστημάτων δίνεται στον Πίνακα 2 και υπολογίζεται για κάθε όροφο ανάλογα με το θεωρητικό πληθυσμό αυτού.
β. Ο αριθμός και το πλάτος των τελικών εξόδων κινδύνου στον όροφο εκκένωσης που η κύρια χρήση τους αναπτύσσονται σε δύο (2) ή περισσότερους ορόφους και διαθέτουν τις απαιτούμενες από τον υπολογισμό της παροχής οδεύσεων διαφυγής, πυροπροστατευμένες οδεύσεις διαφυγής με αυτοκλειόμενες πυράντοχες πόρτες, δίνεται στον Πίνακα 2 και είναι σύμφωνα με το θεωρητικό του πληθυσμό, ο οποίος υπολογίζεται από το άθροισμα:
i. Του θεωρητικού πληθυσμού του ορόφου εκκένωσης
και
ii. Του 1/4 του συνόλου του θεωρητικού πληθυσμού των υπερκείμενων και υποκείμενων ορόφων του ορόφου εκκένωσης.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2

* Κατ’ εξαίρεση σε υπόγειους χώρους κύριας χρήσης επιβάλλονται δύο (2) τουλάχιστον έξοδοι κινδύνου ελάχιστου πλάτους 0,80 μ..
Για πληθυσμό μεγαλύτερο των 800 ατόμων προστίθεται μία (1) έξοδος πλάτους 1,80 μ. ανά 400 άτομα ή κλάσμα αυτών.
3.2. Διάταξη τελικών εξόδων κινδύνου
Εφόσον επιβάλλονται δύο (2) τελικές έξοδοι κινδύνου, τα πλησιέστερα άκρα τους πρέπει να απέχουν τουλάχιστον το 1/3 της μέγιστης διαγώνιας διάστασης (D) του χώρου κύριας χρήσης (Σχήματα 1 και 2). Εφόσον απαιτούνται τρεις (3) ή περισσότερες τελικές έξοδοι κινδύνου, η θέση τουλάχιστον δύο (2) εξ' αυτών, πρέπει να ικανοποιεί τα παραπάνω κριτήρια.

4. Όρια μήκους πραγματικής απροστάτευτης όδευσης διαφυγής και αδιεξόδων
α. Η μέγιστη απόσταση της πραγματικής απροστάτευτης όδευσης διαφυγής από τους χώρους κύριας χρήσης του καταστήματος έως την πλησιέστερη έξοδο ή τελική έξοδο κινδύνου ορίζεται σε 45 μ. (Σχήματα 3 και 4), εξαιρουμένων των καταστημάτων υψηλού βαθμού κινδύνου, όπου ορίζεται στα 23μ.. Όταν υπάρχουν δύο (2) ή περισσότερες εναλλακτικές οδεύσεις διαφυγής, αρκεί η μία (1) από αυτές να πληροί το μέγιστο όριο μήκους της πραγματικής απόστασης.

β. Η απόσταση της πραγματικής απροστάτευτης όδευσης διαφυγής, αναφέρεται συνήθως σε οριζόντια διαδρομή.
Όταν στην όδευση περιλαμβάνεται απροστάτευτη κατακόρυφη όδευση, προστίθεται το μήκος του κλιμακοστασίου επαυξημένο κατά 50%.

1. Οδεύσεις διαφυγής - έξοδοι κινδύνου
1.1. Γενικά
α. Το ελεύθερο ύψος των χώρων, όπου διέρχεται όδευση διαφυγής να είναι τουλάχιστον 2,20 μ. και για τις σκάλες, δοκούς, θύρες οδεύσεων τουλάχιστον 2μ.. Το ελάχιστος πλάτος της όδευσης διαφυγής των βοηθητικών χώρων, δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερο από 0,60 μ.
β. Απαγορεύεται η χρήση των ανελκυστήρων ως οδεύσεων διαφυγής.
γ. Απαγορεύεται οδεύσεις διαφυγής από χώρους κύριας χρήσης που οδηγούν σε εξόδους ή τελικές εξόδους κινδύνου να διέρχονται μέσα από βοηθητικούς χώρους όπως αποθήκες, χώρους υγιεινής, χώρους ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, γραφεία κ.λπ..
1.2. Κλιμακοστάσια
α. Έξοδοι κινδύνου-θύρες οδεύσεων διαφυγής, από χώρους κύριας χρήσης, πρέπει να διαθέτουν πλατύσκαλο εφόσον οδηγούν σε κλιμακοστάσιο. Το ελάχιστο πλάτος του πλατύσκαλου πρέπει να είναι 0,60μ.
β. Κάθε θύρα που έχει άμεση πρόσβαση στο κλιμακοστάσιο, πρέπει κατά το άνοιγμα της να μην φράσει σκαλοπάτια ή πλατύσκαλα, ούτε να μειώνει το πλάτος της σκάλας ή του πλατύσκαλου, διασφαλίζοντας μία (1) τουλάχιστον μονάδα πλάτους (0,60 του μέτρου) οδεύσεως διαφυγής (Σχήμα 5).

γ. Το ελάχιστο πλάτος (πάτημα) των βαθμίδων των κλιμάκων που χρησιμοποιούνται ως οδεύσεις διαφυγής από χώρους κύριας χρήσης πρέπει να είναι 0,24 μ. και αντίστοιχα το ύψος (ρίχτυ) των βαθμίδων των κλιμάκων μεταξύ 0,13 έως 0,20 μ. (Σχήμα 6). Κατ' εξαίρεση απαλλάσσονται από την ανωτέρω απαίτηση καταστήματα που η κύρια χρήση τους αναπτύσσεται σε έως και δύο (2) ορόφους υπέρ του ορόφου εκκένωσης και ο θεωρητικός πληθυσμός κάθε ορόφου δεν υπερβαίνει τα πενήντα (50) άτομα.

δ. Οι κυλιόμενες κλίμακες, γίνονται αποδεκτές ως δεύτερες οδεύσεις διαφυγής μόνο όταν πληρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις σωρευτικά:
i) έχουν το απαιτούμενο πλάτος.
ii) ακινητοποιούνται αυτόματα, σε περίπτωση ενεργοποίησης του συστήματος πυρανίχνευσης ή με κομβίο χειροκίνητης ακινητοποίησης.
ε. Οι οδεύσεις διαφυγής πρέπει να είναι πυράντοχης κατασκευής και να μην περιλαμβάνουν καυστά υλικά.
στ. Εξωτερικά μεταλλικά κλιμακοστάσια, γίνονται αποδεκτά ως δεύτερες οδεύσεις διαφυγής.
1.3. Πυραντίσταση οδεύσεων διαφυγής
1.3.1. Εξωτερικές οδεύσεις
Οι εξωτερικές, οριζόντιες και κατακόρυφες οδεύσεις διαφυγής θεωρούνται ως πυροπροπροστατευμένες εφόσον είναι μόνιμης πυράντοχης κατασκευής χωρίς να περιλαμβάνουν καυστά υλικά και διαχωρίζονται από το κτίριο με δομικά στοιχεία με δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον ίσο με τον καθορισμένο στον Πίνακα 3. Η πυραντίσταση των εξωτερικών τοίχων πρέπει να επεκτείνεται εκατέρωθεν του κλιμακοστασίου κατά τουλάχιστον 2 μ. (Σχήμα 7).

1.3.2. Εσωτερικές οδεύσεις διαφυγής
Τα περιβλήματα των πυροπροστατευμένων οδεύσεων διαφυγής πρέπει να έχουν δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον ίσο με τον καθορισμένο στον Πίνακα 3.
1.3.3. Ανοίγματα πυροπροστατευμένων οδεύσεων διαφυγής
Τα ανοίγματα που χρησιμοποιούνται ως είσοδος και έξοδος της πυροπροστατευμένης όδευσης διαφυγής των ανωτέρω παρ. 1.3.1 και 1.3.2 πρέπει να διαθέτουν αυτοκλειόμενες πυράντοχες πόρτες με δείκτη πυραντίστασης που μπορεί να υπολείπεται μέχρι 30 λεπτά από τον ελάχιστο δείκτη πυραντίστασης του Πίνακα 3.
2. Θύρες
2.1. Κατεύθυνση περιστροφής- πλάτος
Οι θύρες των οδεύσεων διαφυγής και εξόδων κινδύνου των καταστημάτων, πρέπει να ανοίγουν προς την κατεύθυνση της διαφυγής. Από την εν λόγω απαίτηση απαλλάσσονται θύρες καταστημάτων με συνολικό θεωρητικό πληθυσμό μέχρι 50 άτομα. Σε κάθε περίπτωση οι θύρες πρέπει να παρέχουν το πλήρες πλάτος του ανοίγματός τους (Σχήμα 8).

2.2. Θύρες περιορισμού πορείας-ελέγχου
α. Οι αυτόματες μηχανοκίνητες θύρες με αισθητήρες κίνησης που χρησιμοποιούνται στα καταστήματα ως έξοδοι - τελικές έξοδοι κινδύνου, γίνονται αποδεκτές μόνο όταν παρέχουν το επιβαλλόμενο πλάτος κατά το πλήρες άνοιγμα τους και σε περίπτωση διακοπής ρεύματος, παραμένουν ανοιχτές.
β. Οι περιστρεφόμενες θύρες γύρω από τον κεντρικό άξονα αυτών και οι περιστροφικοί φραγμοί επιτρέπονται ως δευτερεύουσες οδεύσεις διαφυγής ή ως δεύτερες έξοδοι-τελικές έξοδοι κινδύνου.
γ. θύρες προθαλάμων εξόδων - τελικών εξόδων κινδύνου πρέπει να έχουν το ίδιο πλάτος και φορά ανοίγματος με αυτά των εξόδων -τελικών εξόδων κινδύνου.
2.3. Εξοπλισμός
α. Κάθε πόρτα πρέπει να έχει κατάλληλο εξοπλισμό λειτουργίας, ώστε να ανοίγει με προφανή και εύκολο τρόπο.
β. Σύρτες ή παρόμοια μέσα ασφαλίσεως δεν γίνονται αποδεκτά.

1. Τα κτίρια ή τμήματα κτιρίων που χρησιμοποιούνται ως εμπορικά καταστήματα, πρέπει να είναι πυράντοχης κατασκευής καινά αποτελούν ξεχωριστά πυροδιαμερίσματα.
2. Τα φέροντα δομικά στοιχεία, τα στοιχεία του περιβλήματος των πυροδιαμερισμάτων, καθώς και τα περιβλήματα πυροπροστατευμένων οδεύσεων διαφυγής, πρέπει να έχουν τον ελάχιστο δείκτη πυραντίστασης του Πίνακα 3. Κατ' εξαίρεση σε καταστήματα της παρ. 2γ του άρθρου 1 και σε χώρους συνάθροισης κοινού της παρ. 2β του άρθρου 1, δεν είναι υποχρεωτικός ο πυράντοχος διαχωρισμός μεταξύ των παραπάνω χρήσεων και η ύπαρξη ανεξάρτητων οδεύσεων διαφυγής και εξόδων κινδύνου.
ΠΙΝΑΚΑΣ 3

* Το υπόγειο υπολογίζεται ως όροφος εφόσον έχει κύρια χρήση.
3. Το μέγιστο εμβαδόν πυροδιαμερίσματος δίνεται στον Πίνακα
ΠΙΝΑΚΑΣ 4

* Το υπόγειο υπολογίζεται ως όροφος εφόσον έχει κύρια χρήση και δεν είναι πυράντοχα διαχωρισμένος με τον Ισόγειο χώρο.
** Σε χώρους όπου το νερό δεν ενδείκνυται ως κατασβεστικό μέσο (όπως χώροι ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων) δύναται να εγκαθίσταται αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης άλλου κατασβεστικού υλικού.
4. Επικίνδυνοι χώροι (όπως λεβητοστάσιο, αποθήκη καυσίμων, μετασχηματιστές μέσης και υψηλής τάσης, θάλαμοι ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων) πρέπει να αποτελούν αυτοτελή πυροδιαμερίσματα με δείκτη πυραντίστασης τουλάχιστον εξήντα λεπτών (60΄) και να μην τοποθετούνται κάτω ή σε άμεση γειτνίαση με τις
τελικές εξόδους.
5. Εσωτερικά κλιμακοστάσια μεταξύ ορόφων, συμπεριλαμβανομένου του υπογείου, της ίδιας επιχείρησης, καθώς και οι εσωτερικοί εξώστες (πατάρια) που χρησιμοποιούνται ως βοηθητικοί χώροι ή χώροι κύριας χρήσης με θεωρητικό πληθυσμό μέχρι και 50 άτομα, απαλλάσσονται από την απαίτηση να είναι πυράντοχης κατασκευής.

1. Φωτισμός ασφαλείας
α. Επιβάλλεται η εγκατάσταση φωτισμού ασφαλείας των οδεύσεων διαφυγής, εξόδων κινδύνου και των χώρων ανοικτής περιοχής.
β. Ο φωτισμός ασφαλείας εγκαθίσταται υποχρεωτικά και στις οδεύσεις διαφυγής μέχρι την τελική έξοδο κινδύνου, στις περιπτώσεις που το κατάστημα βρίσκεται σε υπέργειο ή υπόγειο όροφο.
γ. Τα φωτιστικά ασφαλείας και τα φωτιστικά ασφαλείας σήμανσης κατεύθυνσης εγκαθίστανται υποχρεωτικά, ανεξαρτήτως ύπαρξης εφεδρικής πηγής ενέργειας.
2. Σήμανση ασφαλείας
α. Επιβάλλεται η σήμανση ασφαλείας των οδεύσεων διαφυγής, εξόδων κινδύνου και του πυροσβεστικού υλικού/εξοπλισμού.
β. Η σήμανση εγκαθίσταται υποχρεωτικά και στις οδεύσεις διαφυγής μέχρι την τελική έξοδο κινδύνου, στις περιπτώσεις που το κατάστημα βρίσκεται σε υπέργειο ή υπόγειο όροφο.
3. Σχεδιαγράμματα διαφυγής
Επιβάλλεται η ανάρτηση σχεδιαγραμμάτων διαφυγής στα καταστήματα που η κύρια χρήση τους αναπτύσσεται σε τρεις (3) ή περισσότερους ορόφους, συμπεριλαμβανομένου του υπογείου, και με συνολικό θεωρητικό πληθυσμό πάνω από τριακόσια (300) άτομα.

1. Όλα τα εμπορικά καταστήματα που εμπίπτουν στις διατάξεις της παρούσας, υποχρεούνται να λαμβάνουν τα παρακάτω προληπτικά μέτρα πυροπροστασίας:
α. Ανάρτηση πινακίδων σε εμφανή σημεία του καταστήματος, με οδηγίες πρόληψης πυρκαγιάς και τρόπους ενέργειας του προσωπικού σε περίπτωση έναρξης πυρκαγιάς.
β. Σήμανση επικίνδυνων υλικών και χώρων.
γ. Μόνιμη ανάρτηση ευδιάκριτων πινακίδων, στους χώρους επικίνδυνων υλικών ή χώρων αναφορικά με την απαγόρευση καπνίσματος σε άτομα που εισέρχονται στο χώρο αυτό και κατά περίπτωση προειδοποιητικών πινακίδων μη χρήσης νερού σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς.
δ. Ειδική σήμανση στους χώρους των ανελκυστήρων για τη μη χρήση τους σε περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς.
ε. Κατάλληλη διευθέτηση του χώρου αποθήκευσης υλών που μπορούν να αναφλέγουν και απομάκρυνση των εύφλεκτων και καυστών υλών από θέσεις όπου γίνεται χρήση γυμνής φλόγας, προκαλούνται σπινθήρες και γενικά από πηγές εκπομπής θερμότητας.
στ. Τήρηση των προβλεπόμενων, πλάτους τουλάχιστον 0,80μ. διόδων μεταξύ των αποθηκευμένων υλικών για την άμεση εκκένωση σε περίπτωση έναρξης πυρκαγιάς σ' αυτά, καθώς και κύριου διαδρόμου πλάτους τουλάχιστον 1,10μ. εντός της αποθήκης.
ζ. Αποθήκευση των υλικών κατά τρόπο ώστε αυτά να απέχουν από την οροφή τουλάχιστον 0,50μ.
η. Συνεχής καθαρισμός όλων των χώρων του καταστήματος και των αποθηκών αυτών και άμεση απομάκρυνση των υλικών που μπορούν να αναφλεγούν.
θ. Επιμελής συντήρηση, τακτική επιθεώρηση και έλεγχος των συσκευών και εγκαταστάσεων, σύμφωνα με τους σχετικούς κανονισμούς.
ι. Επαρκής αερισμός (φυσικός ή τεχνητός) των χώρων αποθήκευσης.
ια. Επιθεώρηση από υπεύθυνο υπάλληλο, όλων των χώρων μετά τη διακοπή της δραστηριότητας καθώς και κατά τις εργάσιμες ώρες, για επισήμανση και εξάλειψη τυχόν προϋποθέσεων εκδήλωσης πυρκαγιάς.
ιβ. Θέση εκτός λειτουργίας των εγκαταστάσεων κατά τις μη εργάσιμες ημέρες και ώρες, εκτός από εκείνες των οποίων η λειτουργία είναι απαραίτητη.
ιγ. Τοποθέτηση λεκάνης ασφαλείας επαρκούς χωρητικότητας σε δεξαμενές υγρών καυσίμων για συγκέντρωση τυχόν διαρροών καυσίμων.
ιδ. Κατάλληλη περίφραξη υπαίθριων χώρων καταστημάτων με μαντρότοιχο ή πλέγμα, της οποίας το συνολικό ύψος να είναι τουλάχιστον δύο (2)μ..
ιε. Αποθήκευση των υλικών σε υπαίθριους χώρους καταστημάτων κατά τρόπο ώστε τα υλικά να απέχουν τουλάχιστον τρία (3) μ. από τα γειτνιάζοντα κτίρια.
ιστ. Αποψίλωση των χώρων από ξηρά χόρτα και απομάκρυνση αυτών στα υπαίθρια εμπορικά καταστήματα.
ιζ. Λήψη κάθε άλλου κατά περίπτωση μέτρου που αποβλέπει στην αποφυγή αιτίων και τη μείωση του κινδύνου από πυρκαγιά.
2. Δεν επιτρέπεται:
α. Η τοποθέτηση σε διαδρόμους, κλίμακες, οδεύσεις διαφυγής και εξόδους κινδύνου, χωρισμάτων μονίμων ή πρόσκαιρων, υλικών και γενικά κάθε αντικειμένου το οποίο μπορεί να μειώσει το πλάτος αυτών ή να εμποδίσει την ελεύθερη κυκλοφορία των ενοίκων σε περίπτωση κινδύνου.
β. Η διακόσμηση και επένδυση των δαπέδων, τοίχων και οροφών, με υλικά ταχείας επιφανειακής εξάπλωσης φλόγας.
γ. Το κάπνισμα και η χρήση γυμνής φλόγας σε καταστήματα υψηλού βαθμού κινδύνου και τους επικίνδυνους χώρους καθώς η εναπόθεση εύφλεκτων υλικών σ' αυτούς.
δ. Η τοποθέτηση επί των θυρών ή πλησίον αυτών, καθρεπτών ή άλλων αντικειμένων τα οποία δύναται να παραπλανήσουν ως προς την ορθή πορεία για την έξοδο κινδύνου. Παράθυρα, βιτρίνες, καθρέπτες και λοιπές κατασκευαστικές διατάξεις που λόγω μεγέθους ή τύπου κατασκευής, ενδέχεται να δώσουν την εντύπωση θυρών, πρέπει να επισημαίνονται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μην συγχέονται με τις εξόδους κινδύνου.
ε. Η ανάρτηση ή τοποθέτηση μπαλονιών τα οποία περιέχουν εύφλεκτα αέρια, σε χώρους όπου διακινείται ή συχνάζει το κοινό.
στ. Η εγκατάσταση προβολέων με μεγάλη θερμική ακτινοβολία σε προθήκες, οι οποίοι ενδέχεται να προκαλέσουν πυρκαγιά σε εύφλεκτα ή καυστά υλικά χωρίς τη λήψη προστατευτικών μέτρων.
ζ. Η κάλυψη της σήμανσης ασφαλείας και των μέσων πυροπροστασίας, από υλικά ή κατασκευαστικές διατάξεις.

1. Πυροσβεστήρες
Α. Φορητοί πυροσβεστήρες
α. Επιβάλλεται η τοποθέτηση φορητών πυροσβεστήρων ξηρής σκόνης ή βάσης νερού, κατασβεστικής ικανότητας τουλάχιστον 21A-113B-C.
β. Επιβάλλεται η τοποθέτηση ενός (1) πυροσβεστήρα ανά 150 τ.μ. μικτής επιφάνειας.
γ. Σε καταστήματα υψηλού βαθμού κινδύνου επιβάλλεται η τοποθέτηση ενός (1) πυροσβεστήρα ανά 100 τ.μ. μικτής επιφάνειας.
δ. Στις περιπτώσεις που κατά τους παραπάνω υπολογισμούς, το πηλίκο που προκύπτει είναι δεκαδικός αριθμός, αυτό στρογγυλοποιείται στον πλησιέστερο ακέραιο αριθμό.
ε. Ανεξάρτητα από τους ανωτέρω υπολογισμούς, ο ελάχιστος αριθμός των ανωτέρω πυροσβεστήρων δεν θα είναι μικρότερος από δύο (2).
στ. Επιβάλλεται η τοποθέτηση φορητών πυροσβεστήρων διοξειδίου του άνθρακα, κατασβεστικής ικανότητας τουλάχιστον 55B-C στους χώρους ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων όπως μετασχηματιστών μέσης ή υψηλής τάσης, ηλεκτρικών πινάκων, εξυπηρετητών (server) δικτύων ηλεκτρονικών υπολογιστών και λεβητοστασίων, σε τέτοιες θέσεις ώστε κάθε σημείο των εν λόγω χώρων, να απέχει οριζοντίως μέχρι 15 μ. από κάθε τέτοιο πυροσβεστήρα. Σε κάθε περίπτωση ο ελάχιστος αριθμός πυροσβεστήρων διοξειδίου του άνθρακα σε αυτούς τους χώρους δεν θα είναι μικρότερος από δύο (2).
Β. Πυροσβεστήρες οροφής
Επιβάλλεται η τοποθέτηση αυτοδιεγειρόμενου πυροσβεστήρα οροφής άνωθεν των καυστήρων κεντρικής θέρμανσης στερεών ή υγρών καυσίμων.
2. Αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης - Χειροκίνητο σύστημα αναγγελίας πυρκαγιάς
Αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης και χειροκίνητο σύστημα αναγγελίας πυρκαγιάς επιβάλλεται στις παρακάτω περιπτώσεις:
α. Σε καταστήματα με τρεις (3) ή περισσότερους ορόφους (προσμετρουμένου του υπογείου) κύριας χρήσης.
β. Σε καταστήματα με συνολική στεγασμένη επιφάνεια, κύριας και βοηθητικής χρήσης, άνω των χιλίων (1000) τ.μ..
γ. Σε καταστήματα υψηλού βαθμού κινδύνου.
Στις ανωτέρω περιπτώσεις, το αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης καλύπτει τους χώρους κύριας και βοηθητικής χρήσης του καταστήματος.
δ. Στους επικίνδυνους χώρους της παρ. 4 του άρθρου 4.
3. Μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο-απλό υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο
3.1 Μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο επιβάλλεται στις παρακάτω περιπτώσεις:
α. Σε καταστήματα με συνολική στεγασμένη επιφάνεια, κύριας και βοηθητικής χρήσης, τουλάχιστον 2.000 τ.μ..
β. Σε καταστήματα υψηλού βαθμού κινδύνου με συνολική στεγασμένη επιφάνεια, κύριας και βοηθητικής χρήσης, τουλάχιστον 1.000 τ.μ..
3.2 Καταστήματα που δεν υποχρεούνται στην εγκατάσταση μόνιμου υδροδοτικού πυροσβεστικού δικτύου υποχρεούνται στην εγκατάσταση απλού υδροδοτικού πυροσβεστικού δικτύου.
4. Αυτόματα συστήματα πυρόσβεσης
4.1. Αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης με νερό (καταιονισμού ύδατος) επιβάλλεται στις παρακάτω περιπτώσεις:
α. Σε καταστήματα με συνολική στεγασμένη επιφάνεια, κύριας και βοηθητικής χρήσης, τουλάχιστον 3.500 τ.μ. ανεξαρτήτως αριθμού ορόφων.
β. Σε καταστήματα υψηλού βαθμού κινδύνου με συνολική στεγασμένη επιφάνεια, κύριας και βοηθητικής χρήσης, τουλάχιστον 1.500 τ.μ. ανεξαρτήτως αριθμού ορόφων.
γ. Σε υπόγειους χώρους καταστημάτων με συνολική στεγασμένη επιφάνεια, κύριας και βοηθητικής χρήσης, πάνω από 750 τ.μ..
4.2. Σύστημα πυρόσβεσης (μη συμπεριλαμβανομένου του συστήματος καταιονισμού ύδατος) επιβάλλεται:
α. Σε χώρους μετασχηματιστών (μέσης ή υψηλής τάσης).
β. Στους στεγασμένους χώρους αποθήκευσης υγρών καυσίμων ή εύφλεκτων υγρών με συνολική χωρητικότητα άνω των 3 κ.μ..
γ. Δυνητικά, σε χώρους της παρ. 4.1 του παρόντος άρθρου όπου δεν ενδείκνυται η χρήση νερού (όπως χώροι αρχείων, ηλεκτρονικών υπολογιστών κ.λπ.).
5. Σύστημα τοπικής κατάσβεσης
Σύστημα τοπικής κατάσβεσης εγκαθίσταται στους χώρους παρασκευής φαγητών που χρησιμοποιούν εστίες μαγειρικής και καυτές επιφάνειες, εφόσον επιβάλλεται από την υπ' αριθμ. 15/2014 Πυροσβεστική Διάταξη, όπως κάθε φορά ισχύει.

Α. Φορητοί πυροσβεστήρες
α. Επιβάλλεται η τοποθέτηση φορητών πυροσβεστήρων ξηρής σκόνης ή βάσης νερού, κατασβεστικής ικανότητας τουλάχιστον 21A-113B-C.
β. Επιβάλλεται η τοποθέτηση ενός (1) πυροσβεστήρα ανά 150 τ.μ. μικτής επιφάνειας.
γ. Σε καταστήματα υψηλού βαθμού κινδύνου επιβάλλεται η τοποθέτηση ενός (1) πυροσβεστήρα ανά 100 τ.μ. μικτής επιφάνειας.
δ. Στις περιπτώσεις που κατά τους παραπάνω υπολογισμούς, το πηλίκο που προκύπτει είναι δεκαδικός αριθμός, αυτό στρογγυλοποιείται στον πλησιέστερο ακέραιο αριθμό.
ε. Ανεξάρτητα από τους ανωτέρω υπολογισμούς, ο ελάχιστος αριθμός των ανωτέρω πυροσβεστήρων δεν θα είναι μικρότερος από δύο (2).
στ. Επιβάλλεται η τοποθέτηση φορητών πυροσβεστήρων διοξειδίου του άνθρακα, κατασβεστικής ικανότητας τουλάχιστον 55B-C στους χώρους ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων όπως μετασχηματιστών μέσης ή υψηλής τάσης, ηλεκτρικών πινάκων, εξυπηρετητών (server) δικτύων ηλεκτρονικών υπολογιστών και λεβητοστασίων, σε τέτοιες θέσεις ώστε κάθε σημείο των εν λόγω χώρων, να απέχει οριζοντίως μέχρι 15 μ. από κάθε τέτοιο πυροσβεστήρα. Σε κάθε περίπτωση ο ελάχιστος αριθμός πυροσβεστήρων διοξειδίου του άνθρακα σε αυτούς τους χώρους δεν θα είναι μικρότερος από δύο (2).
Β. Πυροσβεστήρες οροφής
Επιβάλλεται η τοποθέτηση αυτοδιεγειρόμενου πυροσβεστήρα οροφής άνωθεν των καυστήρων κεντρικής θέρμανσης στερεών ή υγρών καυσίμων.

α. Επιβάλλεται η τοποθέτηση φορητών πυροσβεστήρων ξηρής σκόνης ή βάσης νερού, κατασβεστικής ικανότητας τουλάχιστον 21A-113B-C.
β. Επιβάλλεται η τοποθέτηση ενός (1) πυροσβεστήρα ανά 150 τ.μ. μικτής επιφάνειας.
γ. Σε καταστήματα υψηλού βαθμού κινδύνου επιβάλλεται η τοποθέτηση ενός (1) πυροσβεστήρα ανά 100 τ.μ. μικτής επιφάνειας.
δ. Στις περιπτώσεις που κατά τους παραπάνω υπολογισμούς, το πηλίκο που προκύπτει είναι δεκαδικός αριθμός, αυτό στρογγυλοποιείται στον πλησιέστερο ακέραιο αριθμό.
ε. Ανεξάρτητα από τους ανωτέρω υπολογισμούς, ο ελάχιστος αριθμός των ανωτέρω πυροσβεστήρων δεν θα είναι μικρότερος από δύο (2).
στ. Επιβάλλεται η τοποθέτηση φορητών πυροσβεστήρων διοξειδίου του άνθρακα, κατασβεστικής ικανότητας τουλάχιστον 55B-C στους χώρους ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων όπως μετασχηματιστών μέσης ή υψηλής τάσης, ηλεκτρικών πινάκων, εξυπηρετητών (server) δικτύων ηλεκτρονικών υπολογιστών και λεβητοστασίων, σε τέτοιες θέσεις ώστε κάθε σημείο των εν λόγω χώρων, να απέχει οριζοντίως μέχρι 15 μ. από κάθε τέτοιο πυροσβεστήρα. Σε κάθε περίπτωση ο ελάχιστος αριθμός πυροσβεστήρων διοξειδίου του άνθρακα σε αυτούς τους χώρους δεν θα είναι μικρότερος από δύο (2).

Επιβάλλεται η τοποθέτηση αυτοδιεγειρόμενου πυροσβεστήρα οροφής άνωθεν των καυστήρων κεντρικής θέρμανσης στερεών ή υγρών καυσίμων.

Αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης και χειροκίνητο σύστημα αναγγελίας πυρκαγιάς επιβάλλεται στις παρακάτω περιπτώσεις:
α. Σε καταστήματα με τρεις (3) ή περισσότερους ορόφους (προσμετρουμένου του υπογείου) κύριας χρήσης.
β. Σε καταστήματα με συνολική στεγασμένη επιφάνεια, κύριας και βοηθητικής χρήσης, άνω των χιλίων (1000) τ.μ..
γ. Σε καταστήματα υψηλού βαθμού κινδύνου.
Στις ανωτέρω περιπτώσεις, το αυτόματο σύστημα πυρανίχνευσης καλύπτει τους χώρους κύριας και βοηθητικής χρήσης του καταστήματος.
δ. Στους επικίνδυνους χώρους της παρ. 4 του άρθρου 4.

3.1 Μόνιμο υδροδοτικό πυροσβεστικό δίκτυο επιβάλλεται στις παρακάτω περιπτώσεις:
α. Σε καταστήματα με συνολική στεγασμένη επιφάνεια, κύριας και βοηθητικής χρήσης, τουλάχιστον 2.000 τ.μ..
β. Σε καταστήματα υψηλού βαθμού κινδύνου με συνολική στεγασμένη επιφάνεια, κύριας και βοηθητικής χρήσης, τουλάχιστον 1.000 τ.μ..
3.2 Καταστήματα που δεν υποχρεούνται στην εγκατάσταση μόνιμου υδροδοτικού πυροσβεστικού δικτύου υποχρεούνται στην εγκατάσταση απλού υδροδοτικού πυροσβεστικού δικτύου.

4.1. Αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης με νερό (καταιονισμού ύδατος) επιβάλλεται στις παρακάτω περιπτώσεις:
α. Σε καταστήματα με συνολική στεγασμένη επιφάνεια, κύριας και βοηθητικής χρήσης, τουλάχιστον 3.500 τ.μ. ανεξαρτήτως αριθμού ορόφων.
β. Σε καταστήματα υψηλού βαθμού κινδύνου με συνολική στεγασμένη επιφάνεια, κύριας και βοηθητικής χρήσης, τουλάχιστον 1.500 τ.μ. ανεξαρτήτως αριθμού ορόφων.
γ. Σε υπόγειους χώρους καταστημάτων με συνολική στεγασμένη επιφάνεια, κύριας και βοηθητικής χρήσης, πάνω από 750 τ.μ..
4.2. Σύστημα πυρόσβεσης (μη συμπεριλαμβανομένου του συστήματος καταιονισμού ύδατος) επιβάλλεται:
α. Σε χώρους μετασχηματιστών (μέσης ή υψηλής τάσης).
β. Στους στεγασμένους χώρους αποθήκευσης υγρών καυσίμων ή εύφλεκτων υγρών με συνολική χωρητικότητα άνω των 3 κ.μ..
γ. Δυνητικά, σε χώρους της παρ. 4.1 του παρόντος άρθρου όπου δεν ενδείκνυται η χρήση νερού (όπως χώροι αρχείων, ηλεκτρονικών υπολογιστών κ.λπ.).

Σύστημα τοπικής κατάσβεσης εγκαθίσταται στους χώρους παρασκευής φαγητών που χρησιμοποιούν εστίες μαγειρικής και καυτές επιφάνειες, εφόσον επιβάλλεται από την υπ' αριθμ. 15/2014 Πυροσβεστική Διάταξη, όπως κάθε φορά ισχύει.

1. Ως υπαίθριο εμπορικό κατάστημα νοείται κάθε υπαίθριος χώρος κτιρίων, που εμπίπτει στην παρ. 1 του άρθρου 1 της παρούσας, καθώς και κάθε περιφραγμένο, μη στεγασμένο ή με υπόστεγο εμπορικό κατάστημα, όπως έκθεση και πώληση μηχανοκίνητων οχημάτων, σκαφών και οικοδομικών υλικών. Στα υπαίθρια καταστήματα δεν εντάσσονται το λιανικό εμπόριο σε κινητές εγκαταστάσεις (πάγκους), ή σε συγκεκριμένους χώρους αγοράς, όπως υπαίθριο στάσιμο και πλανόδιο εμπόριο, λαϊκές αγορές, λιανικό εμπόριο τροφίμων, κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, ενδυμάτων, υποδημάτων και άλλων ειδών σε υπαίθριους πάγκους ή κιόσκια και αγορές, εκθέσεις βιβλίων, λουλουδιών ή άλλων δραστηριοτήτων.
2. Τα υπαίθρια καταστήματα υποχρεούνται να διαθέτουν:
α. Τα προληπτικά μέτρα του άρθρου 5 της παρούσας.
β. Ένα (1) φορητό πυροσβεστήρα κατασβεστικής ικανότητας αντίστοιχης της παρ. 1Α του άρθρου 7 της παρούσας, ανά 500 τ.μ. επιφάνειας. Ανεξάρτητα από τους ανωτέρω υπολογισμούς, ο ελάχιστος αριθμός των πυροσβεστήρων δεν θα είναι μικρότερος από δύο (2).
γ. Επαρκή αριθμό σημείων υδροληψίας για την κάλυψη όλων των χώρων με μόνιμα προσαρμοσμένους κοινούς ελαστικούς σωλήνες νερού μήκους 30μ. με κατάλληλο ακροφύσιο που είναι συνδεδεμένα με το δίκτυο ύδρευσης. Στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει δίκτυο ύδρευσης πόλεως στην περιοχή αντί των σημείων υδροληψίας, θα τοποθετείται ένας (1) τροχήλατος πυροσβεστήρας ξηράς κόνεως ή αφρού των 25 Kg..

Ως υπαίθριο εμπορικό κατάστημα νοείται κάθε υπαίθριος χώρος κτιρίων, που εμπίπτει στην παρ. 1 του άρθρου 1 της παρούσας, καθώς και κάθε περιφραγμένο, μη στεγασμένο ή με υπόστεγο εμπορικό κατάστημα, όπως έκθεση και πώληση μηχανοκίνητων οχημάτων, σκαφών και οικοδομικών υλικών. Στα υπαίθρια καταστήματα δεν εντάσσονται το λιανικό εμπόριο σε κινητές εγκαταστάσεις (πάγκους), ή σε συγκεκριμένους χώρους αγοράς, όπως υπαίθριο στάσιμο και πλανόδιο εμπόριο, λαϊκές αγορές, λιανικό εμπόριο τροφίμων, κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, ενδυμάτων, υποδημάτων και άλλων ειδών σε υπαίθριους πάγκους ή κιόσκια και αγορές, εκθέσεις βιβλίων, λουλουδιών ή άλλων δραστηριοτήτων.

Οι προδιαγραφές μελέτης, σχεδίασης και εγκατάστασης των φορητών, μόνιμων και λοιπών προληπτικών και κατασταλτικών μέτρων και μέσων της ισχύουσας νομοθεσίας πυροπροστασίας καθορίζονται στην υπ' αριθ. 15/2014 Πυροσβεστική Διάταξη, όπως κάθε φορά ισχύει.
 

Η οργάνωση, εκπαίδευση και ενημέρωση προσωπικού των καταστημάτων σε θέματα πυροπροστασίας και ο εφοδιασμός αυτών με βοηθητικά εργαλεία και μέσα, καθορίζονται στην υπ' αριθ. 14/2014 Πυροσβεστική Διάταξη, όπως κάθε φορά ισχύει.

1. Μελέτη Πυροπροστασίας- Σχέδια κάτοψης
α. Για τα εμπορικά καταστήματα που εμπίπτουν στις διατάξεις της παρούσας, επιβάλλεται η σύνταξη μελέτης πυροπροστασίας - σχεδίων κάτοψης, σύμφωνα με το συνημμένο Υπόδειγμα, από αρμόδιο τεχνικό επιστήμονα.
β. Από την ανωτέρω υποχρέωση σύνταξης μελέτης πυροπροστασίας και σχεδίων κατόψεων απαλλάσσονται:
i) τα υπαίθρια εμπορικά καταστήματα του άρθρου 8 της παρούσας.
ii) εμπορικά καταστήματα που δεν απαιτείται ο εφοδιασμός τους με πιστοποιητικό πυροπροστασίας εξαιρουμένων εκείνων που είναι αδύνατη η συμμόρφωσή τους με τους όρους της παρούσας και αιτούνται αποκλίσεις, σύμφωνα με την παρ. 2 του παρόντος άρθρου.
γ. Από την υποχρέωση σύνταξης μελέτης πυροπροστασίας του εδ. (α) απαλλάσσονται καταστήματα για τα οποία:
i) δεν επιβάλλονται από την παρούσα μόνιμα συστήματα πυροπροστασίας.
ii) επιβάλλονται μόνιμα συστήματα πυροπροστασίας από την Α/Βάθμια ή Β/Βάθμια Επιτροπή Αποκλίσεων.
δ. Στην περίπτωση του ανωτέρω εδ. (γ) ισχύουν επιπροσθέτως τα εξής:
i. Οι ιδιοκτήτες-εκμεταλλευτές των ανωτέρω εμπορικών καταστημάτων, υποχρεούνται να υποβάλλουν στην υροσβεστική Αρχή για έγκριση, σχέδια κάτοψης όλων των χώρων που καταλαμβάνει η επιχείρηση-εγκατάσταση, όπου σε αυτά ή σε ξεχωριστό υπόμνημα, θα αναγράφονται και απεικονίζονται τα μέτρα και μέσα πυροπροστασίας που απαιτούνται σύμφωνα με την παρούσα.
ii. Όπου από την παρούσα επιβάλλεται η εγκατάσταση χειροκίνητου συστήματος συναγερμού ή/και συστήματος τοπικής κατάσβεσης, ή επιβάλλονται μόνιμα συστήματα πυροπροστασίας από την Α/Βάθμια ή Β/Βάθμια Επιτροπή Αποκλίσεων, τα σχέδια κάτοψης συνοδεύονται από τεχνική περιγραφή των ανωτέρω συστημάτων.
iii. Εφόσον ο ενδιαφερόμενος αιτείται την εξέταση αποκλίσεων της παρ. 2 του παρόντος άρθρου, χωρίς να απαιτείται η σύνταξη μελέτης, αυτές αναγράφονται στα σχέδια κάτοψης ή σε ξεχωριστό υπόμνημα.
ε. Σε περίπτωση συστέγασης παρακείμενων καταστημάτων, ανεξαρτήτως ιδιοκτησίας-εκμετάλλευσης, δύναται να συντάσσεται ενιαία μελέτη πυροπροστασίας, χωρίς να επιβάλλεται ο πυράντοχος διαχωρισμός τους.
στ. Σε πολυκαταστήματα, εμπορικά κέντρα που θα λειτουργήσουν μετά τη δημοσίευση της παρούσας, συντάσσεται ενιαία μελέτη πυροπροστασίας, χωρίς να επιβάλλεται ο πυράντοχος διαχωρισμός των επιμέρους καταστημάτων.
ζ. Η μελέτη πυροπροστασίας ή/και τα σχέδια κάτοψης υποβάλλονται προς έγκριση στην αρμόδια κατά τόπο Πυροσβεστική Αρχή. Οι τεχνικές περιγραφές των μονίμων συστημάτων ενεργητικής πυροπροστασίας αποτελούν Παραρτήματα αυτής σε ξεχωριστά τεύχη, και θεωρούνται σύμφωνα με την υπ' αριθμ. 15/2014 Πυροσβεστική Διάταξη όπως κάθε φορά ισχύει.
2. Αποκλίσεις
α. Καταστήματα που λειτουργούν σε κτίρια ή τμήματα κτιρίων με ημερομηνία αίτησης για έκδοση οικοδομικής άδειας πριν τις 17-02-1989, και μετά από αιτιολογημένη έκθεση του αρμόδιου τεχνικού επιστήμονα είναι αδύνατη η πλήρης συμμόρφωση με τους όρους των άρθρων 3 και 4 και χωρίς να αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση η εγκατάσταση αυτόματου συστήματος πυρόσβεσης με νερό (καταιονισμού ύδατος) στις περιπτώσεις προσαύξησης εμβαδού πυροδιαμερίσματος του Πίνακα 4 της παρ. 3 του άρθρου 4, η Πυροσβεστική Αρχή δύναται να εγκρίνει αποκλίσεις από την εφαρμογή των όρων δομικής πυροπροστασίας αυτών, ύστερα από απόφαση τριμελούς Επιτροπής αποτελούμενης από βαθμοφόρους παραγωγικής Σχολής του Πυροσβεστικού Σώματος, στην οποία συμμετέχει ένας (1) τουλάχιστον Αξιωματικός, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα παραβλάπτεται ο βασικός σκοπός της πυροπροστασίας των ενοίκων, με ανάλογη αύξηση των προληπτικών ή/και κατασταλτικών μέτρων και μέσων πυροπροστασίας.
β. Την απόφαση της Πυροσβεστικής Αρχής, δύναται να προσβάλει ο ενδιαφερόμενος, με ένσταση του που υποβάλλεται εντός ενός (1) μηνός στην κατά τόπο αρμόδια Πυροσβεστική Αρχή, μετά από αιτιολογημένη έκθεση του αρμόδιου τεχνικού επιστήμονα. Η εν λόγω ένσταση εξετάζεται από Δευτεροβάθμια Επιτροπή, συγκροτούμενη με απόφαση του οικείου Αντιπεριφερειάρχη, ύστερα από πρόταση της αρμόδιας Πυροσβεστικής Αρχής και αποτελείται από το Διοικητή αυτής ως Πρόεδρο και δύο (2) Διπλωματούχους Μηχανικούς που έχουν την ιδιότητα του Δημοσίου Υπαλλήλου. Σε περίπτωση αδυναμίας συγκρότησης Δευτεροβάθμιας Επιτροπής σε κάποια πόλη, ο κατά τόπο αρμόδιος Διοικητής διαβιβάζει την υποβληθείσα ένσταση με το σχετικό φάκελο στη έχουσα αυτή τη δυνατότητα πλησιέστερη Υπηρεσία του Πυροσβεστικού Σώματος. Στην περίπτωση αυτή η Δευτεροβάθμια Επιτροπή συγκροτείται με απόφαση του οικείου Αντιπεριφερειάρχη, μετά από πρόταση του Διοικητή της Υπηρεσίας αυτής και απαρτίζεται από το Διοικητή της αρμόδιας πλέον Πυροσβεστικής Αρχής και δύο (2) Διπλωματούχους Μηχανικούς που έχουν την ιδιότητα του Δημοσίου Υπαλλήλου, οι οποίοι υπηρετούν σε Υπηρεσία που εδρεύει στην περιοχή δικαιοδοσίας του Αντιπεριφερειάρχη αυτού. Στην αυτοψία που διενεργείται από τις παραπάνω Επιτροπές δικαιούται να παρίσταται ο ενδιαφερόμενος ή/και ο αρμόδιος τεχνικός επιστήμονας.

α. Για τα εμπορικά καταστήματα που εμπίπτουν στις διατάξεις της παρούσας, επιβάλλεται η σύνταξη μελέτης πυροπροστασίας - σχεδίων κάτοψης, σύμφωνα με το συνημμένο Υπόδειγμα, από αρμόδιο τεχνικό επιστήμονα.
β. Από την ανωτέρω υποχρέωση σύνταξης μελέτης πυροπροστασίας και σχεδίων κατόψεων απαλλάσσονται:
i) τα υπαίθρια εμπορικά καταστήματα του άρθρου 8 της παρούσας.
ii) εμπορικά καταστήματα που δεν απαιτείται ο εφοδιασμός τους με πιστοποιητικό πυροπροστασίας εξαιρουμένων εκείνων που είναι αδύνατη η συμμόρφωσή τους με τους όρους της παρούσας και αιτούνται αποκλίσεις, σύμφωνα με την παρ. 2 του παρόντος άρθρου.
γ. Από την υποχρέωση σύνταξης μελέτης πυροπροστασίας του εδ. (α) απαλλάσσονται καταστήματα για τα οποία:
i) δεν επιβάλλονται από την παρούσα μόνιμα συστήματα πυροπροστασίας.
ii) επιβάλλονται μόνιμα συστήματα πυροπροστασίας από την Α/Βάθμια ή Β/Βάθμια Επιτροπή Αποκλίσεων.
δ. Στην περίπτωση του ανωτέρω εδ. (γ) ισχύουν επιπροσθέτως τα εξής:
i. Οι ιδιοκτήτες-εκμεταλλευτές των ανωτέρω εμπορικών καταστημάτων, υποχρεούνται να υποβάλλουν στην υροσβεστική Αρχή για έγκριση, σχέδια κάτοψης όλων των χώρων που καταλαμβάνει η επιχείρηση-εγκατάσταση, όπου σε αυτά ή σε ξεχωριστό υπόμνημα, θα αναγράφονται και απεικονίζονται τα μέτρα και μέσα πυροπροστασίας που απαιτούνται σύμφωνα με την παρούσα.
ii. Όπου από την παρούσα επιβάλλεται η εγκατάσταση χειροκίνητου συστήματος συναγερμού ή/και συστήματος τοπικής κατάσβεσης, ή επιβάλλονται μόνιμα συστήματα πυροπροστασίας από την Α/Βάθμια ή Β/Βάθμια Επιτροπή Αποκλίσεων, τα σχέδια κάτοψης συνοδεύονται από τεχνική περιγραφή των ανωτέρω συστημάτων.
iii. Εφόσον ο ενδιαφερόμενος αιτείται την εξέταση αποκλίσεων της παρ. 2 του παρόντος άρθρου, χωρίς να απαιτείται η σύνταξη μελέτης, αυτές αναγράφονται στα σχέδια κάτοψης ή σε ξεχωριστό υπόμνημα.
ε. Σε περίπτωση συστέγασης παρακείμενων καταστημάτων, ανεξαρτήτως ιδιοκτησίας-εκμετάλλευσης, δύναται να συντάσσεται ενιαία μελέτη πυροπροστασίας, χωρίς να επιβάλλεται ο πυράντοχος διαχωρισμός τους.
στ. Σε πολυκαταστήματα, εμπορικά κέντρα που θα λειτουργήσουν μετά τη δημοσίευση της παρούσας, συντάσσεται ενιαία μελέτη πυροπροστασίας, χωρίς να επιβάλλεται ο πυράντοχος διαχωρισμός των επιμέρους καταστημάτων.
ζ. Η μελέτη πυροπροστασίας ή/και τα σχέδια κάτοψης υποβάλλονται προς έγκριση στην αρμόδια κατά τόπο Πυροσβεστική Αρχή. Οι τεχνικές περιγραφές των μονίμων συστημάτων ενεργητικής πυροπροστασίας αποτελούν Παραρτήματα αυτής σε ξεχωριστά τεύχη, και θεωρούνται σύμφωνα με την υπ' αριθμ. 15/2014 Πυροσβεστική Διάταξη όπως κάθε φορά ισχύει.

α. Καταστήματα που λειτουργούν σε κτίρια ή τμήματα κτιρίων με ημερομηνία αίτησης για έκδοση οικοδομικής άδειας πριν τις 17-02-1989, και μετά από αιτιολογημένη έκθεση του αρμόδιου τεχνικού επιστήμονα είναι αδύνατη η πλήρης συμμόρφωση με τους όρους των άρθρων 3 και 4 και χωρίς να αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση η εγκατάσταση αυτόματου συστήματος πυρόσβεσης με νερό (καταιονισμού ύδατος) στις περιπτώσεις προσαύξησης εμβαδού πυροδιαμερίσματος του Πίνακα 4 της παρ. 3 του άρθρου 4, η Πυροσβεστική Αρχή δύναται να εγκρίνει αποκλίσεις από την εφαρμογή των όρων δομικής πυροπροστασίας αυτών, ύστερα από απόφαση τριμελούς Επιτροπής αποτελούμενης από βαθμοφόρους παραγωγικής Σχολής του Πυροσβεστικού Σώματος, στην οποία συμμετέχει ένας (1) τουλάχιστον Αξιωματικός, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα παραβλάπτεται ο βασικός σκοπός της πυροπροστασίας των ενοίκων, με ανάλογη αύξηση των προληπτικών ή/και κατασταλτικών μέτρων και μέσων πυροπροστασίας.
β. Την απόφαση της Πυροσβεστικής Αρχής, δύναται να προσβάλει ο ενδιαφερόμενος, με ένσταση του που υποβάλλεται εντός ενός (1) μηνός στην κατά τόπο αρμόδια Πυροσβεστική Αρχή, μετά από αιτιολογημένη έκθεση του αρμόδιου τεχνικού επιστήμονα. Η εν λόγω ένσταση εξετάζεται από Δευτεροβάθμια Επιτροπή, συγκροτούμενη με απόφαση του οικείου Αντιπεριφερειάρχη, ύστερα από πρόταση της αρμόδιας Πυροσβεστικής Αρχής και αποτελείται από το Διοικητή αυτής ως Πρόεδρο και δύο (2) Διπλωματούχους Μηχανικούς που έχουν την ιδιότητα του Δημοσίου Υπαλλήλου. Σε περίπτωση αδυναμίας συγκρότησης Δευτεροβάθμιας Επιτροπής σε κάποια πόλη, ο κατά τόπο αρμόδιος Διοικητής διαβιβάζει την υποβληθείσα ένσταση με το σχετικό φάκελο στη έχουσα αυτή τη δυνατότητα πλησιέστερη Υπηρεσία του Πυροσβεστικού Σώματος. Στην περίπτωση αυτή η Δευτεροβάθμια Επιτροπή συγκροτείται με απόφαση του οικείου Αντιπεριφερειάρχη, μετά από πρόταση του Διοικητή της Υπηρεσίας αυτής και απαρτίζεται από το Διοικητή της αρμόδιας πλέον Πυροσβεστικής Αρχής και δύο (2) Διπλωματούχους Μηχανικούς που έχουν την ιδιότητα του Δημοσίου Υπαλλήλου, οι οποίοι υπηρετούν σε Υπηρεσία που εδρεύει στην περιοχή δικαιοδοσίας του Αντιπεριφερειάρχη αυτού. Στην αυτοψία που διενεργείται από τις παραπάνω Επιτροπές δικαιούται να παρίσταται ο ενδιαφερόμενος ή/και ο αρμόδιος τεχνικός επιστήμονας.

Ο έλεγχος για την τήρηση των μέτρων και μέσων πυροπροστασίας καταστημάτων που εμπίπτουν στις διατάξεις της παρούσας, ανήκει στην αρμοδιότητα της Πυροσβεστικής Αρχής και οι ιδιοκτήτες-εκμεταλλευτές-εργοδότες των εν λόγω χώρων, οφείλουν να της παρέχουν κάθε δυνατή διευκόλυνση.

1. Η χορήγηση του πιστοποιητικού πυροπροστασίας, γίνεται σύμφωνα με την αριθμ. 13/2013 Πυροσβεστική Διάταξη, όπως κάθε φορά ισχύει.
2. Η διάρκεια του πιστοποιητικού πυροπροστασίας ορίζεται στα πέντε (5) χρόνια.
3. Οι ιδιοκτήτες-εκμεταλλευτές καταστημάτων στους οποίους έχει χορηγηθεί πιστοποιητικό πυροπροστασίας οφείλουν δύο (2) μήνες πριν από τη λήξη του, να υποβάλλουν αίτηση για την ανανέωσή του.
4. Οι δείκτες πυραντίστασης των πυράντοχων ανοιγμάτων-χωρισμάτων-κλιμακοστασίων, εφόσον επιβάλλονται, θα αποδεικνύονται από υπεύθυνη δήλωση αρμόδιου τεχνικού επιστήμονα.
5. Στις περιπτώσεις που επιβάλλεται η εγκατάσταση μονίμων συστημάτων πυροπροστασίας, η Πυροσβεστική Αρχή δύναται να χορηγήσει άπαξ προσωρινό πιστοποιητικό πυροπροστασίας χρονικής διάρκειας μέχρι έξι (6) μηνών για την εγκατάστασή τους. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγηση του προσωρινού πιστοποιητικού ενεργητικής πυροπροστασίας, είναι η λήψη και εγκατάσταση των λοιπών διαλαμβανομένων στην εγκεκριμένη μελέτη, μέτρων και μέσων πυροπροστασίας. Στο πιστοποιητικό αυτό θα καθορίζονται και τυχόν επιπρόσθετα αναγκαία μέτρα και μέσα πυροπροστασίας που θα απαιτηθούν από την Πυροσβεστική Αρχή και ο χρόνος στον οποίο πρέπει να ληφθούν.
6. Για τις περιπτώσεις των παρ. 1ε και 1στ του άρθρου 11 της παρούσας, είναι εφικτή η χορήγηση ξεχωριστού πιστοποιητικού πυροπροστασίας για κάθε κατάστημα.

Οι παραβάτες της παρούσας διώκονται και τιμωρούνται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 433 και 458 του Ποινικού Κώδικα και άλλες σχετικές διατάξεις της ισχύουσας νομοθεσίας πυροπροστασίας.

1.  Εμπορικά  καταστήματα,  για  τα  οποία  έχει  εγκριθεί μελέτη πυροπροστασίας σύμφωνα με την Πυρ.Διατ. 1/1978 (Β'  1148), όπως έχει τροποποιηθεί και συμπληρωθεί με τις υπ' αριθ. 1α/1981 Αποφ. 37738/Φ.700.1/1α/1981 και 1β/1983 Πυροσβεστικές Διατάξεις Αποφ. Φ. 7011/1β/1983, την Πυρ.Διατ. 8/1997 (Β' 725), όπως έχει τροποποιηθεί και συμπληρωθεί με τις υπ' αριθ. 8α/2002 Υ.Α. 34896Φ700-1/2002 (Β' 844) και 8β/2004 Πυρ.Διατ. 8β/2004 (Β' 1531) Πυροσβεστικές Διατάξεις και την Πυρ.Διατ. 8γ/2007 (Β' 276), αυτές εξακολουθούν να ισχύουν, εφόσον δεν έχουν διαφοροποιηθεί οι όροι και προϋποθέσεις έγκρισης αυτών.
2. Στις επιχειρήσεις - εγκαταστάσεις, που εμπίπτουν στην ανωτέρω παράγραφο 1, παρέχεται το δικαίωμα με την υποβολή νέας μελέτης να αιτηθούν αποκλίσεις σύμφωνα με τα ισχύοντα από τους όρους των άρθρων
3, 4, και 7 της παρούσας.

Από την έναρξη ισχύος της παρούσας, καταργείται η Πυρ.Διατ. 8γ/2007 (Β' 276), καθώς και κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη που αντίκειται στην  παρούσα.  Επίσης  τροποποιείται  ανάλογα  κάθε   προγενέστερη διάταξη που ρυθμίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας.

Η ισχύς της παρούσας διάταξης αρχίζει από την δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 6 Ιανουαρίου 2017
Ο Αναπληρωτής Υπουργός
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΟΣΚΑΣ