Πολιτική Πρόληψης Μεγάλων Ατυχημάτων – Σύστημα Διαχείρισης Ασφάλειας
Σύμφωνα με το άρθρο 7 της ΚΥΑ 172058/2016, προβλέπεται ότι ο φορέας εκμετάλλευσης μιας εγκατάστασης καταρτίζει υποχρεωτικά, ανεξαρτήτως αν πρόκειται για εγκατάσταση ανώτερης ή κατώτερης βαθμίδας, Έκθεση στην οποία αναφέρεται η οικεία Πολιτική Πρόληψης Μεγάλων Ατυχημάτων (ΕΠΠΜΑ), καθώς και οι όροι και οι μέθοδοι διασφάλισης της ορθής εφαρμογής της.
Η ΕΠΠΜΑ υποβάλλεται από τον φορέα εκμετάλλευσης στην αδειοδοτούσα αρχή μαζί με το φάκελο κοινοποίησης ή την εκάστοτε τροποποίησή του, μέσα στις ακόλουθες προθεσμίες:
α) για νέες εγκαταστάσεις, σύμφωνα με τα οριζόμενα για τον φάκελο κοινοποίησης για τις νέες εγκαταστάσεις,
β) για όλες τις άλλες εγκαταστάσεις, μέχρι την 1−6−2016.
Η ΠΠΜΑ πρέπει να είναι σχεδιασμένη ώστε να διασφαλίζει υψηλό επίπεδο προστασίας της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος και να είναι ανάλογη προς τους κινδύνους μεγάλου ατυχήματος.
Περιλαμβάνει τους γενικούς στόχους και τις αρχές δράσης του φορέα εκμετάλλευσης, τον ρόλο και την ευθύνη της διοίκησης που ασκείται από τον φορέα εκμετάλλευσης, καθώς και την προσήλωσή του στη διαρκή βελτίωση του ελέγχου των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων και στη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας.
Ειδικότερα, αναφέρεται ότι η ΠΠΜΑ εφαρμόζεται με κατάλληλα μέσα, δομές και σύστημα διαχείρισης ασφαλείας, σύμφωνα προς τις απαιτήσεις του παραρτήματος III της ΚΥΑ, και ανάλογα προς τους κινδύνους μεγάλου ατυχήματος και την πολυπλοκότητα της οργάνωσης ή των δραστηριοτήτων της εγκατάστασης.
Αναφέρεται επίσης ότι για τις εγκαταστάσεις κατώτερης βαθμίδας, η υποχρέωση εφαρμογής της ΠΠΜΑ μπορεί να υλοποιηθεί με άλλα κατάλληλα μέσα, δομές και συστήματα διαχείρισης, ανάλογα προς τους κινδύνους μεγάλου ατυχήματος, λαμβανομένων υπόψη των αρχών που καθορίζονται στο Παράρτημα ΙΙΙ της ΚΥΑ.
Χρήσιμες διασυνδέσεις
- European Commission, JRC, Guidelines on a major a accident prevention policy and safety management system, as required by Council Directive 96/82/EC (Seveso II), 1998
- Hailwood M, Draeger D, Wood M. Assessment of Safety Management Systems of Major Hazard Sites. Key Points and Conclusions. EUR 26816. Luxembourg (Luxembourg): Publications Office of the European Union; 2014. JRC91487
- Process safety performance indicators, Good practice reports, 10, EC, JRC. Seveso Inspection, 2019
- HSE, Developing process safety indicators, A step-by-step guide for chemical and major hazard industries, 2006
- HSE, Discipline guidance - Safety management systems issues
Το Παράρτημα ΙΙΙ της ΚΥΑ προβλέπει τα ακόλουθα:
Για την εφαρμογή του συστήματος του φορέα εκμετάλλευσης για τη διαχείριση της ασφαλείας, λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα στοιχεία:
α) Το σύστημα διαχείρισης της ασφαλείας πρέπει να είναι ανάλογο με τους κινδύνους, τις βιομηχανικές δραστηριότητες και την πολυπλοκότητα της οργάνωσης της εγκατάστασης και να βασίζεται στην εκτίμηση της επικινδυνότητας. Θα πρέπει να περιλαμβάνει το τμήμα του γενικού συστήματος διοίκησης το οποίο αφορά την οργανωτική δομή, τις αρμοδιότητες, τις πρακτικές, τις διαδικασίες, τις διεργασίες και τους πόρους για τον καθορισμό και την εφαρμογή της πολιτικής πρόληψης μεγάλων ατυχημάτων (ΠΠΜΑ).
β) Το σύστημα διαχείρισης της ασφαλείας πραγματεύεται τα ακόλουθα ζητήματα:
i. Οργάνωση και προσωπικό — ρόλοι και αρμοδιότητες του προσωπικού που συμμετέχει στη διαχείριση μεγάλων κινδύνων σε όλα τα επίπεδα της οργάνωσης, καθώς και τα μέτρα για την ανάπτυξη συνείδησης της ανάγκης διαρκούς βελτίωσης. Προσδιορισμός των αναγκών κατάρτισης αυτού του προσωπικού και παροχή αυτής της κατάρτισης. Συμμετοχή των εργαζομένων και του προσωπικού υπεργολαβίας που απασχολείται στην εγκατάσταση, που έχουν σημαντικό ρόλο από άποψη ασφάλειας.
ii. Προσδιορισμός και αξιολόγηση των σοβαρών κινδύνων — υιοθέτηση και εφαρμογή των διαδικασιών για τον συστηματικό προσδιορισμό μεγάλων κινδύνων που προκύπτουν από κανονική και μη φυσιολογική λειτουργία συμπεριλαμβανομένων, όπου έχει εφαρμογή, των δραστηριοτήτων που ανατίθενται με υπεργολαβία, και εκτίμηση της πιθανότητας και της σοβαρότητάς τους.
iii. Έλεγχος λειτουργίας — υιοθέτηση και εφαρμογή των διαδικασιών και των εντολών για την ασφαλή λειτουργία, συμπεριλαμβανομένης της συντήρησης, της εγκατάστασης, των διεργασιών και του εξοπλισμού, και για τη διαχείριση του συναγερμού και των προσωρινών διακοπών λειτουργίας. Αξιοποίηση των διαθέσιμων πληροφοριών σχετικά με βέλτιστες πρακτικές παρακολούθησης και ελέγχου, με στόχο τη μείωση του κινδύνου αστοχίας του συστήματος. Διαχείριση και έλεγχος των κινδύνων που συνδέονται με την παλαίωση του εγκατεστημένου στην εγκατάσταση εξοπλισμού και με τη διάβρωση. Κατάλογος του εξοπλισμού της εγκατάστασης, στρατηγική και μεθοδολογία για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της κατάστασης του εξοπλισμού, κατάλληλα μέτρα συνέχειας και οποιοδήποτε αναγκαίο μέτρο αντιμετώπισης.
iv. Διαχείριση των αλλαγών — υιοθέτηση και εφαρμογή διαδικασιών για τον προγραμματισμό μετατροπών των υφιστάμενων εγκαταστάσεων, διεργασιών ή αποθηκών ή για τον σχεδιασμό νέων εγκαταστάσεων, διεργασιών ή αποθηκών.
v. Πρόγραμμα αντιμετώπισης έκτακτης κατάστασης — υιοθέτηση και εφαρμογή διαδικασιών για τον εντοπισμό προβλέψιμων έκτακτων καταστάσεων μέσω συστηματικής ανάλυσης, για την προετοιμασία, τη δοκιμή και την επανεξέταση των σχεδίων έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων, καθώς και για την παροχή ειδικής κατάρτισης στο εμπλεκόμενο προσωπικό. Η κατάρτιση αυτή αφορά το σύνολο του προσωπικού που απασχολείται στη εγκατάσταση, συμπεριλαμβανομένου του σχετικού προσωπικού υπεργολαβίας.
vi. Παρακολούθηση επιδόσεων — υιοθέτηση και εφαρμογή διαδικασιών για τη συνεχή εκτίμηση της τήρησης των στόχων που έχει θέσει ο φορέας εκμετάλλευσης για την ΠΠΜΑ και το σύστημα διαχείρισης της ασφαλείας, καθώς και των μηχανισμών για την διερεύνηση και τη λήψη διορθωτικών μέτρων σε περίπτωση μη τήρησής τους. Οι διαδικασίες καλύπτουν το σύστημα του φορέα εκμετάλλευσης για την αναφορά μεγάλων ή «παρ’ ολίγον» ατυχημάτων, ιδίως δε εκείνων στα οποία παρατηρήθηκε αστοχία των προστατευτικών μέτρων, καθώς και τη διερεύνησή τους και τη συνέχεια που δόθηκε με βάση τα διδάγματα που αποκομίστηκαν. Οι διαδικασίες είναι δυνατόν να περιλαμβάνουν δείκτες επιδόσεων, όπως δείκτες επιδόσεων ασφαλείας ή/και άλλους σχετικούς δείκτες.
vii. Έλεγχος και επανεξέταση — υιοθέτηση και εφαρμογή διαδικασιών για την περιοδική συστηματική εκτίμηση της ΠΠΜΑ και της αποτελεσματικότητας και της καταλληλότητας του συστήματος διαχείρισης της ασφαλείας. Τεκμηριωμένη επανεξέταση και επικαιροποίηση, από διευθυντικά στελέχη, των επιδόσεων της πολιτικής και του συστήματος διαχείρισης της ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης και της ενσωμάτωσης των απαραίτητων αλλαγών που προκύπτουν από τον έλεγχο και την επανεξέταση.
