Όργανα μέτρησης θορύβου
Οι μετρήσεις του θορύβου γίνονται με κατάλληλα όργανα, τα οποία μπορούν με τη βοήθεια ηλεκτρονικών κυκλωμάτων – φίλτρων να επεξεργάζονται τις λαμβανόμενες κυματομορφές και να παράγουν τους δείκτες, σταθμισμένους σύμφωνα με τις προδιαγραφές, οι οποίοι απαιτούνται για την αξιολόγηση των θορύβων. Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι ηλεκτρονικών οργάνων για τη μέτρηση της στάθμης του ήχου: τα ηχόμετρα και τα ηχοδοσίμετρα (γνωστά και ως συσκευές ατομικής μέτρησης της έκθεσης στο θόρυβο). Ορισμένα όργανα μέτρησης μπορούν να χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα ως ηχόμετρα και δοσίμετρα.
Τα ηχόμετρα είναι φορητά όργανα χειρός που επιτρέπουν στον χειριστή να μετρά άμεσα τη στάθμη του ήχου επιβλέποντας τη μέτρηση. Τα δοσίμετρα είναι όργανα σχεδιασμένα να φοριούνται στο σώμα και έχουν τη δυνατότητα να καταγράφουν τη συνολική έκθεση στον θόρυβο κατά τη διάρκεια μέρους ή ολόκληρης της βάρδιας.
Τα δοσίμετρα χρησιμοποιούνται συνήθως σε χώρους όπου δεν μπορούν να γίνουν πρακτικά μετρήσεις με ηχόμετρο, π.χ. σε σημεία όπου υπάρχει δυσκολία πρόσβασης ή ο εργαζόμενος μετακινείται συνεχώς. Τα δοσίμετρα καταγράφουν τη στάθμη θορύβου ανά διαστήματα κατά τη διάρκεια της μέτρησης. Η καταγραφή αυτή βοηθά στον προσδιορισμό της συμβολής των διαφόρων πηγών ή δραστηριοτήτων θορύβου στον χώρο εργασίας και συνεπώς σε περισσότερο αξιόπιστα αποτελέσματα.
Τόσο τα ηχόμετρα όσο και τα ηχοδοσίμετρα θα πρέπει να ανταποκρίνονται στις ευρωπαϊκές προδιαγραφές και τα ισχύοντα πρότυπα και να συνοδεύονται από συμβατό βαθμονομητή ήχου (βαθμονομημένη ηχητική πηγή για έλεγχο των ενδείξεων του οργάνου μέτρησης).
Τα όργανα μέτρησης περιλαμβάνουν, κατά κανόνα, διάφορες επιλογές μέτρησης για τον χρήστη. Οι επιλογές αυτές καθορίζονται μέσω του μενού της οθόνης ή μέσω του χειρισμού διακοπτών στην εμπρόσθια όψη τους. Ορισμένες συσκευές μέτρησης διαθέτουν εργοστασιακές ρυθμίσεις για μετρήσεις ημερήσιας έκθεσης και αιχμής έκθεσης (peak).
Οι βασικές παράμετροι της λειτουργίας των οργάνων που επιλέγονται περιλαμβάνουν τη στάθμιση συχνότητας, τη σταθερά χρόνου και το εύρος (κλίμακα) μέτρησης.
Οι επιλογές ως προς τη στάθμιση συχνότητας πρέπει να περιλαμβάνουν την A-στάθμιση (που προσομοιώνει την ακουστική καμπύλη του ανθρώπινου αυτιού), την C-στάθμιση (που εκφράζει καλύτερα την υποκειμενική αντίληψη ήχων σε υψηλές στάθμες ηχητικής πίεσης) και, ενδεχομένως, τη γραμμική απόκριση συχνότητας.
Οι σταθερές χρόνου καθορίζουν την ταχύτητα απόκρισης της απεικονιζόμενης στάθμης ηχητικής πίεσης και μπορούν να περιλαμβάνουν τις ακόλουθες πρότυπες αποκρίσεις: F (fast), S (slow) και Ι (impulse), οι οποίες διέπουν τον υπολογισμό του μέσου όρου της απεικονιζόμενης ενεργού τιμής (RMS) της στάθμης ηχητικής πίεσης. Η F επιτρέπει στην απεικονιζόμενη τιμή να παρουσιάζει κατά προσέγγιση διακυμάνσεις όταν καταγράφονται αλλαγές στη στάθμη του ήχου. Η S αντιπροσωπεύει μακρύτερο χρόνο υπολογισμού του μέσου όρου, αμβλύνοντας τις ταχύτερες αλλαγές της στάθμης. Η σταθερά I επιτρέπει στο όργανο να δείξει ταχείες ανόδους στο επίπεδο θορύβου, ενώ για την κάθοδο έχει μια πολύ πιο αργή εξασθένηση και είναι κατάλληλη για μέτρηση των αιχμών του θορύβου. Η άνοδος και η πτώση χρόνου για στάθμιση χρόνου impulse είναι 35ms και 1,5 δευτερόλεπτα αντιστοίχως.
Η επιλογή της κλίμακας μέτρησης επιτρέπει στον χρήστη να καθορίζει το εύρος λειτουργίας της συσκευής μέτρησης ανάλογα με το ύψος της στάθμης του θορύβου. Ορισμένα όργανα μέτρησης λειτουργούν με ενιαία κλίμακα και δεν διαθέτουν δυνατότητα επιλογής του εύρους στάθμης.
Τα μεγέθη που απεικονίζονται στην οθόνη του οργάνου σε decibel (dB) είναι τα εξής:
maxL: το μέγιστο της ενεργού τιμής (RMS)
Lp (peak): η μέγιστη αιχμή κατά τη διάρκεια της μέτρησης
SPL ήLP: η στιγμιαία στάθμη ηχητικής πίεσης
Leq (ισοδύναμη συνεχής στάθμη): ο μέσος όρος (ολοκλήρωμα) της στάθμης ηχητικής πίεσης κατά τη διάρκεια της περιόδου μέτρησης και αντιπροσωπεύει τη στάθμη ενός σταθερού επίπεδου θορύβου που θα απέδιδε το ίδιο ενεργειακό περιεχόμενο θορύβου για την χρονική περίοδο που γίνεται η μέτρηση.
Η Leq είναι επίσης γνωστή ως Leq(Α), ή Leq(C) σε ενδείξεις μετρήσεων με στάθμιση A ή C αντίστοιχα.
Οι μετρήσεις SPL ή Lp μπορούν να χρησιμοποιηθούν όταν ο ήχος είναι σχετικά σταθερός, συνεχής ή σταθερής περιοδικότητας.
Οι μετρήσεις Leq μπορούν να χρησιμοποιηθούν, τόσο για σταθερό όσο και για μεταβαλλόμενο ήχο (ασυνεχή, απεριοδικό, παλμικό κ.ά.).
