Χώροι εργασίας – Κλάδοι

Οι χώροι εργασίας, ως χώροι συνάθροισης και επαφής πολλών ανθρώπων, είναι δυνατόν να αποτελέσουν εστίες διάδοσης της πανδημίας. 

Σύμφωνα με τον Κώδικα Νόμων για την Υγεία και την Ασφάλεια των Εργαζομένων (ν. 3850/2010) ισχύει η αρχή της αποκλειστικής ευθύνης του εργοδότη για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων του. Ο εργοδότης οφείλει να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων. Στα μέτρα συμπεριλαμβάνονται οι δραστηριότητες πρόληψης, ενημέρωσης και κατάρτισης, καθώς και η δημιουργία της απαραίτητης οργάνωσης.

Σημείωση: Σύμφωνα με το παράρτημα III της οδηγίας 2000/54/ΕΚ, στον κατάλογο των βιολογικών παραγόντων για τους οποίους είναι γνωστό ότι προσβάλλουν τον άνθρωπο συμπεριελήφθη, με την οδηγία 2020/739/ΕΕ, ο  «Κορωνοϊός σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου 2 (SARS-CoV- 2).».

Υποχρεώσεις του εργοδότη 

Γραπτή εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου 

Ο εργοδότης οφείλει να επικαιροποιεί τη γραπτή εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου, όσον αφορά στους κινδύνους και τα μέτρα πρόληψης από την επιδημία πανδημία Covid-19.

Πιο συγκεκριμένα, θα πρέπει: 

• να προσδιορίσει την πηγή κινδύνου, δηλαδή ποια δραστηριότητα ή κατάσταση στην εργασία μπορεί να προκαλέσει τη μετάδοση του ιού.
• να εντοπίσει τα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο, καθώς και την πιθανότητα έκθεσής τους σε αυτόν. 
• να εξαλείψει ή, αν αυτό δεν είναι δυνατόν, να περιορίσει τον κίνδυνο στη συγκεκριμένη δραστηριότητα ή κατάσταση.  

Κοινωνική αποστασιοποίηση 

Για την αποφυγή της εξάπλωσης του ιού είναι απαραίτητο να αυξηθεί η φυσική απόσταση μεταξύ των ατόμων που εργάζονται σε έναν χώρο. Ο εργοδότης οφείλει: 

• να πραγματοποιήσει αλλαγές της χωροταξικής θέσης των εργαζομένων και του αντικειμένου της εργασίας τους, ειδικά για τις ευπαθείς ομάδες, σύμφωνα με τις οδηγίες του ΕΟΔΥ και τις συστάσεις του ιατρού εργασίας και του τεχνικού ασφάλειας
• να οργανώσει τον χρόνο εργασίας, ώστε οι εργαζόμενοι να προσέρχονται σταδιακά στους χώρους εργασίας και να αποφεύγεται ο συνωστισμός.  
• να ρυθμίσει την πρόσβαση σε κοινόχρηστους χώρους, με στόχο τη μικρότερη συγκέντρωση ατόμων. 

Ατομική υγιεινή και μέσα ατομικής προστασίας (ΜΑΠ) 

Για να περιορισθεί ο κίνδυνος εξάπλωσης του ιού πρέπει να ακολουθούνται ορθές πρακτικές ατομικής υγιεινής.

Παραδείγματα:  

• χρήση προστατευτικής μάσκας 
• παροχή μέσων καθαρισμού για το πλύσιμο των χεριών και αντισηπτικών διαλυμάτων για την απολύμανσή τους, τόσο στους εσωτερικούς χώρους όσο και στην είσοδο / έξοδο ή στους κοινόχρηστους χώρους της επιχείρησης 
• κατανάλωση φαγητού μόνο στους χώρους εστίασης της επιχείρησης 
• απόρριψη των χρησιμοποιημένων προϊόντων μιας χρήσης σε κάδους με ποδοκίνητο κάλυμμα, σε όλους τους χώρους της επιχείρησης. 
• χορήγηση κατάλληλων ατομικών μέσων προστασίας μιας χρήσης (ΜΑΠ), ανάλογα με το είδος της εκτελούμενης εργασίας 
• επίβλεψη των εργαζομένων για τη συμμόρφωσή τους στα παραπάνω μέτρα.

Ενημέρωση και καθοδήγηση 

1.    των εργαζομένων

Στους εργαζόμενους πρέπει να προσφέρονται αξιόπιστες και επιστημονικά θεμελιωμένες πληροφορίες ώστε να προστατεύσουν αποτελεσματικά την υγεία τους. Οι πληροφορίες θα πρέπει να παρέχονται με κάθε δυνατό τρόπο: κείμενα οδηγιών, επιγραφές με υποδείξεις, κατάλληλες σημάνσεις, αφίσες κ.ά. Συζητήσεις και σεμινάρια διευκολύνουν σημαντικά την κατανόηση της σημασίας των πληροφοριών αυτών.

Τέτοιες πληροφορίες περιλαμβάνουν:

• τους τρόπους μετάδοσης του ιού και τους τρόπους προστασίας από αυτόν 
• τους τρόπους αποτελεσματικής ατομικής υγιεινής και τους τρόπους καθαριότητας του προσωπικού χώρου εργασίας
• τους τρόπους ασφαλούς εργασίας και πληροφορίες για τον χρόνο και τον χώρο των διαλειμμάτων.
• το πρόγραμμα προσέλευσης και αναχώρησης των εργαζομένων. 

2.    του κοινού 

Ενημέρωση πρέπει να προσφέρεται και σε άτομα που δεν είναι εργαζόμενοι της επιχείρησης ή της υπηρεσίας, π.χ. σε επισκέπτες, εκπαιδευόμενους, άτομα που παραδίδουν προϊόντα επί τόπου (delivery), άτομα που εργάζονται σε εταιρίες ταχυμεταφοράς (courier), πελάτες κ.ά. Οι πληροφορίες πρέπει να περιλαμβάνουν οδηγίες για τους κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης, τη χρήση της προστατευτικής μάσκας, το πλύσιμο των χεριών και την ασφαλή χρήση των εγκαταστάσεων.
Σε περίπτωση που οι οδηγίες ανανεώνονται, θα πρέπει να ακολουθεί νέα ενημέρωση και, ενδεχομένως, εκπαίδευση. 

Εξ αποστάσεως εργασία (τηλεργασία)

Σε συνθήκες πανδημίας, και όπου αυτό είναι εφικτό, ο εργοδότης μπορεί να υιοθετήσει το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας των εργαζομένων του. Ταυτόχρονα, είναι υποχρέωσή του να παρέχει τον κατάλληλο εξοπλισμό όπως υπολογιστή, τηλέφωνο και εγκαταστάσεις τηλεδιάσκεψης, αλλά και να διατηρεί τακτική επικοινωνία με τους εργαζόμενους.

Σημείωση: Με βάση, την Π.Ν.Π. της 11.03.2020 «Κατεπείγοντα μέτρα αντιμετώπισης των αρνητικών συνεπειών της εμφάνισης του κορωνοϊού COVID-19 και της ανάγκης περιορισμού της διάδοσής του» (άρθ. 4, §2) ο εργοδότης, «δύναται με απόφασή του να καθορίζει ότι η εργασία που παρέχεται από τον εργαζόμενο στον προβλεπόμενο από την ατομική σύμβαση τόπο εργασίας, θα πραγματοποιείται με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας».

Επίσης, σύμφωνα με το άρθ. 5, §3 του ν. 3846/2010 ο εργοδότης αναλαμβάνει σε κάθε περίπτωση, το κόστος που προκαλείται στον μισθωτό από τη μορφή αυτή της εργασίας και ειδικότερα των τηλεπικοινωνιών. Παρέχει στον μισθωτό τεχνική υποστήριξη για την παροχή της εργασίας του και αναλαμβάνει να αποκαταστήσει τις δαπάνες επισκευής των συσκευών που χρησιμοποιούνται για την εκτέλεσή της ή να τις αντικαταστήσει σε περίπτωση βλάβης. Η υποχρέωση αυτή αφορά και στις συσκευές που ανήκουν στον μισθωτό, εκτός εάν στη σύμβαση ή τη σχέση εργασίας ορίζεται διαφορετικά.

Ειδική μεταχείριση ευπαθών ομάδων 

Με βάση τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα για τον κορωνοϊό SARS-CoV-2, στις ευπαθείς ομάδες ανήκουν οι μεγαλύτερες ηλικίες και τα άτομα με χρόνια υποκείμενα νοσήματα (π.χ. άτομα με αναπνευστικά και καρδιακά προβλήματα, κακοήθειες κ.λπ.).

Ο εργοδότης οφείλει να προστατέψει αυτές τις ομάδες ατόμων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να δουλεύουν εξ αποστάσεως, αλλά και ελέγχοντας ανά τακτά χρονικά διαστήματα αν τα μέτρα που έχει θέσει, εφαρμόζονται. 
Σε περίπτωση επαφής με επιβεβαιωμένο κρούσμα, ο εργαζόμενος τίθεται σε καραντίνα για 14 ημέρες. 

Σχεδιασμός διαχείρισης περιστατικού και ορισμός υπευθύνου 

Κάθε επιχείρηση πρέπει να:

• διαθέτει ένα συγκεκριμένο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες του επαγγελματικού χώρου, σχέδιο δράσης για τον περιορισμό της μετάδοσης του κορωνοϊού στους χώρους λειτουργίας του 
• ορίσει έναν συντονιστή διαχείρισης COVID-19 της οργανικής μονάδας (της επιχείρησης ή της υπηρεσίας).

Εμφάνιση κρούσματος

Άτομα που εμφανίζουν ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω κλινικά συμπτώματα: 

• βήχα
• πυρετό
• δύσπνοια
• ξαφνική έλλειψη γεύσης και οσμής
• δευτερεύοντα συμπτώματα όπως κεφαλαλγία, ρίγος, μυαλγίες, καταβολή, έμετο και διάρροια.

Επιπλέον, τα άτομα αυτά πρέπει να ικανοποιούν και κάποιο από τα παρακάτω επιδημιολογικά συμπτώματα:  

• οξεία νόσο του αναπνευστικού σε συνδυασμό με ιστορικό στενής επαφής με πιθανό ή επιβεβαιωμένο κρούσμα COVID-19, εντός των τελευταίων 14 ημερών, πριν την έναρξη των συμπτωμάτων. 
• σοβαρή οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού, η οποία απαιτεί νοσηλεία και για την οποία δεν έχει τεκμηριωθεί άλλη αιτιολογία. 

Διαχείριση κρούσματος

Ο εργοδότης, αφού ενημερωθεί για την ύπαρξη πιθανού κρούσματος, πρέπει να του δώσει άδεια 24 ωρών, μέχρι την επιβεβαίωσή του και να προχωρήσει σε καθαρισμό του χώρου και απολύμανσή του.

Για επιβεβαιωμένο κρούσμα η άδεια που θα πρέπει να δοθεί είναι διάρκειας τουλάχιστον 10 ημερών από την εμφάνιση των συμπτωμάτων και η επιστροφή πρέπει να γίνει 24 ώρες μετά την υποχώρηση του πυρετού.  

Ο εργοδότης υποχρεούται να ενημερώσει τον ΕΟΔΥ για το επιβεβαιωμένο κρούσμα, προκειμένου να ακολουθήσει η ιχνηλάτηση των επαφών του.    

Υποχρεώσεις του εργαζομένου 

Πέρα από τις υποχρεώσεις του εργοδότη και ο εργαζόμενος οφείλει να τηρεί τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας, τόσο για τη δική του προστασία όσο και για εκείνη των συναδέλφων του. 
Ατομική υγιεινή και μέσα ατομικής προστασίας (ΜΑΠ) 

• Συχνό και καλό πλύσιμο των χεριών. Ακολουθεί απολύμανσή τους. Αποφεύγουμε την επαφή των χεριών με τα μάτια, τη μύτη και το στόμα. Εάν έρθουμε σε επαφή με βιολογικά υγρά, ακόμη και αν χρησιμοποιούμε γάντια, πλένουμε αμέσως μετά τα χέρια μας. 
• Βήχουμε ή φτερνιζόμαστε καλύπτοντας το στόμα με τον αγκώνα μας ή με χαρτομάντιλο, το οποίο στη συνέχεια απορρίπτεται. Ακολουθεί καθαρισμός και απολύμανση των χεριών. Επίσης, συστήνεται η αποφυγή στενών επαφών με άτομα που παρουσιάζουν αυτά τα συμπτώματα. 

Χρήση προστατευτικής μάσκας, σύμφωνα με τις οδηγίες που έχει δώσει ο ΕΟΔΥ για ευπαθείς ομάδες

Τα άτομα που ανήκουν σε αυτές τις ομάδες, πρέπει να αποφεύγουν: 

• την επαφή με άτομα που έχουν συμπτώματα λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος
• τα άσκοπα ταξίδια και ειδικά σε χώρες ή περιοχές που έχουν αυξημένο αριθμό κρουσμάτων
• την επαφή των χεριών με το πρόσωπο (ιδιαίτερα τα μάτια, τη μύτη και το στόμα) 
• τους χώρους συνωστισμού και εκδηλώσεων, εάν δεν είναι απαραίτητο 
• τις επισκέψεις σε νοσοκομεία χωρίς να υπάρχει σημαντικός λόγος. 

Τα ευπαθή άτομα πρέπει να διατηρούν συνεχή επικοινωνία με τον γιατρό τους, τόσο για την αγωγή τους όσο και για την περίπτωση που αισθανθούν κάποιο από τα συμπτώματα, ώστε να αξιολογηθεί αμέσως η κατάστασή τους. 

Διαχείριση κρούσματος

Σε περίπτωση που κάποιος εργαζόμενος εμφανίσει συμπτώματα νόσου, όπως πυρετό, βήχα, πονόλαιμο, καταρροή, θα πρέπει να ακολουθήσει τα παρακάτω βήματα: 

• να επικοινωνήσει με τον εργοδότη ή την υπηρεσία του, με τον ιατρό εργασίας, εάν υπάρχει, και με τον ΕΟΔΥ (τηλέφωνο επικοινωνίας 1135).
• να ακολουθήσει πιστά τις οδηγίες που θα του παράσχει ο ΕΟΔΥ ώστε να μην έρθει σε επαφή με άλλα άτομα και να τηρεί αυστηρά τα μέτρα ατομικής υγιεινής.